garsc informacji o odpadach.pdf
(
232 KB
)
Pobierz
26238414 UNPDF
Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl
– bazy materiałów do edukacji ekologicznej
Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl
ODBIORCA
Szkoły
FORMA EDUKACYJNA
Informacja
TEMAT
Odpady
Garść informacji o odpadach – ich właściwościach, sposobach utylizacji i problemach z
nimi związanych. PVC, azbest, odpady gumowe – to tylko niektóre z omówionych tu
grup odpadów.
PVC
PVC czyli polichlorek winylu jest jednym z najstarszych tworzyw termoplastycznych i
pod względem powszechności stosowania ciągle znajduje się w czołówce
standardowych termoplastów.
Posiada takie właściwości jak:
przezroczystość, lekkość, nieprzepuszczalność gazów i zapachów ,odporność na oleje,
tłuszcze i kwasy , dobrą przetwarzalność, odporność na korozję i ekstremalne warunki
atmosferyczne.
Zastosowanie:
Cechy te spowodowały powszechne wprowadzenie go do przemysłu opakowaniowego,
zwłaszcza jako opakowania produktów chemii gospodarczej, oraz umożliwiły
zastosowanie PVC do wytwarzania elementów o długim „czasie życia” dla budownictwa
lub motoryzacji (profile okienne, rury i kształtki profilowe do instalacji wodno-
kanalizacyjnych, rolety, przewody kanałowe do kabli, rynny dachowe, meble biurowe i
ogrodowe, części samochodowe). PVC jest ponadto stosowany do wyrobu kart
kredytowych, płyt gramofonowych, dyskietek i in. plastyfikowany PVC jest używany
powszechnie do wytwarzania wykładzin podłogowych, izolacji kablowych, folii i węży. Ze
względu na obojętność biologiczną, PVC stosuje się w technice medycznej (węże do
płynów infuzyjnych, cewniki, pojemniki na krew, rękawiczki jednorazowego użytku).
PVC zastępuje więc metale, szkło, papier, skórę i inne materiały klasyczne.
Najpoważniejsze zastrzeżenia wobec PVC dotyczą generalnie dużego udziału
chloru (ok. 57% mas.) w cząsteczce polimeru, który w pewnych warunkach może
stanowić potencjalne zagrożenie dla środowiska. Czysty polimer składowany na
wysypisku nie jest niebezpieczny dla otoczenia, gdyż jest biologicznie nierozkładalny.
Obecne jednak w wyrobach z PVC dodatki (plastyfikatory, stabilizatory, pigmenty) mogą
przedostawać się do wód infiltracyjnych, powodując obciążenie gleby i wody gruntowej
szkodliwymi substancjami organicznymi lub metalami ciężkimi. Dotyczy to jednak
głównie wyrobów z plastyfikowanego PVC, bowiem podczas składowania odpadów z
twardego PVC nie uwalniają się z nich żadne składniki.
Chociaż spalanie skutecznie przyczyniają się do redukcji objętości odpadów, są
jednak źródłem znacznego zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Krytyce
Materiał opublikowany dzięki wsparciu:
Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl
– bazy materiałów do edukacji ekologicznej
Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl
poddawane jest zwłaszcza spalanie odpadów z PVC i towarzyszące temu procesowi
wydzielanie HCI i związków chloroorganicznych, głównie jednak potencjalna możliwość
emisji silnie toksycznych dioksyn.
Recykling PVC jest jednak tylko wtedy ekonomicznie i ekologicznie uzasadniony,
kiedy dokonuje się selektywnej zbiórki zużytych wyrobów tego samego asortymentu.
Zebrane tak odpady są jednorodne i można je następnie przetwarzać na takie same lub
podobne wyroby, np. ze starych okien - nowe okna, ze starych wykładzin - nowe
wykładziny.
Okna
Stare ramy okienne i drzwiowe z PVC są zbierane i składowane u wytwórców lub w
specjalistycznych firmach utylizacyjnych, w których się ustawia przeznaczone do tego
celu okratowane boksy. W określonym czasowo rytmie przewozi się je do zakładów, w
których są demontowane i rozdzielane na poszczególne składniki (metal, guma, szkło,
PVC); z kolei oddzielone tworzywo poddaje się recyklingowi materiałowemu, aż
wreszcie w postaci granulatu kieruje się do ponownej przeróbki na nowe profile.
Preferowany kierunek utylizacji PVC to recykling materiałowy.
Wykładziny z PVC
W analogiczny sposób grupa firm wytwarzających w Niemczech wykładziny podłogowe
z PVC gwarantuje odebranie i przetworzenie zużytych wykładzin w tzw. zamkniętym
obiegu materiałowym Następnie wykładziny te, po oddzieleniu kleju i gipsu, są
rozdrabniane, myte i mielone. Uzyskany w ten sposób proszek PVC jest surowcem do
nowych wykładzin.
Inne odpady PVC
Dzięki podobnym inicjatywom jest możliwe również odzyskiwanie PVC z wielu innych
wyrobów, jak kart kredytowych, butelek, płyt gramofonowych, kart telefonicznych, kabli
elektrycznych, folii i inne.
Przedstawione przykłady realizowanego już w Europie recyklingu materiałowego
jednakowych asortymentowo odpadów PVC dowodzą, że polimer ten może być niemal
w pełni odzyskiwany. Zachowanie obiegu zamkniętego sprawia, że recykling
materiałowy zużytych wyrobów z PVC nie wytwarza żadnych odpadów, a zatem nie
stanowi istotnego obciążenia dla środowiska. Taka metoda recyklingu zapewnia
najwyższy stopień wykorzystania wartości materiałowej odpadów, uzyskany bowiem
recyklat niemal w całości nadaje się do zastąpienia nowego surowca. Natomiast w
wyniku destrukcyjnych metod recyklingu (hydroliza, piroliza) powstają tylko niewielkie
ilości produktów, które można wykorzystać jako surowiec (np. mieszanina
węglowodorów) bądź nośnik energii; podczas spalania można odzyskać już tylko
energię.
W Polsce
Znaczący udział w recyklingu takich odpadów mają dwa polskie zakłady przeróbki po- I
użytkowych odpadów termoplastycznych: Zakłady Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych w
Kłaju k/Krakowa i Zakłady Chemiczne w Międzyrzeczu k/Gorzowa Wlkp. Wspólnie z
Instytutem Przemysłu Tworzyw i Farb uruchomiono proces odzysku PVC ze zużytych
profili. Uzyskany recyklat zastosowano do wytwarzania takich wyrobów, jak profil do
Materiał opublikowany dzięki wsparciu:
Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl
– bazy materiałów do edukacji ekologicznej
Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl
bezściółkowego chowu bydła, profil do konstrukcji namiotów foliowych, profil ławki
stadion owej i in. Wdrożono również recykling zużytych wyrobów z plastyfikowanego
PVC połączonego z materiałem niepolimerowym, takim jak wykładziny na podłożu
tkaninowym lub tapety na podłożu papierowym. Ze względu na znaczne koszty
oddzielenia tworzywa od nośnika, opracowano technologię, która umożliwia
przetworzenie odpadu wraz z nośnikiem i wyprodukowanie z takiego recyklatu nowego
wyrobu. Zasadniczym elementem tego rozwiązania jest zwiększenie ciężaru
nasypowego rozdrobnionych odpadów. Osiągnięto to w wyniku rozdrabniania odpadów
połączonego z aglomeracją z dodatkiem niewielkiej ilości nowej mieszanki PVC.
Uzyskany aglomerat może być następnie przetwarzany metodą wytłaczania. wtrysku.
prasowania lub na walcach. Z takiego recyklatu są produkowane grube folie techniczne
(np. folia podłogowa do autobusów). folie izolacyjne, bloki i płyty zabezpieczające noże
wycinarek dla przemysłu obuwniczego. Autorzy stwierdzili, że dzięki obecności
rozdrobnionych włókien tkaniny nośnikowej otrzymywane folie techniczne mają lepsze
właściwości fizykomechaniczne niż folie z surowca oryginalnego.
PET
Politereftalan etylenu produkowany jest od 1941 r. jako surowiec włókienniczy. W latach
pięćdziesiątych zastosowano go do produkcji folii, a w końcu lat sześćdziesiątych - do
przetwórstwa wtryskowego. Od połowy lat siedemdziesiątych jest on stosowany do
wytwarzania butelek do napojów gazowanych.
Politereftalan etylenu (PET) jest tworzywem zaliczający się do poliestrów
termoplastycznych, posiada on budowę liniową. W zależności od szybkości chłodzenia
stopu otrzymujemy PET bezpostaciowy przezroczysty, przy szybkim chłodzeniu i
częściowo skrystalizowany nieprzezroczysty przy powolnym.
Własności
Charakterystyczne własności PET to:
- temperatura użytkowania od -40 – 100 st. C,
- wysoka udarność ok. 14 J/cm2, wytrzymałość na rozciąganie ok. 70 MPa i twardość,
- duża odporność chemiczna, na: oleje, smary, benzynę, rozcieńczone kwasy i alkalia;
- brak odporności na działanie: mocnych zasad i fenoli oraz przegrzanej pary wodnej;
- dobra odporność na czynniki atmosferyczne,
- dobre własności dielektryczne.
W porównaniu z typowymi termoplastami jak PCW, PE czy PP, ma znacznie większą
wytrzymałość mechaniczną.
Metody przetwarzania
Elementy konstrukcyjne z PET wytwarza się metodami typowymi dla termoplastów
przez wtryskiwanie w temperaturze 140 st. C.
Zastosowanie
PET jest szeroko stosowny w przemyśle spożywczym (do produkcji butelek,
przeźroczystych folii), w przemyśle elektrycznym, samochodowym, oraz na elementy
sprzętu sportowego tj. wiązania narciarskie, osprzęt żeglarski, jest on także dobrym
Materiał opublikowany dzięki wsparciu:
Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl
– bazy materiałów do edukacji ekologicznej
Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl
surowcem do produkcji włókna Elana. Otrzymuje się z niego włókna (terylen, dacron), z
których wytwarzane są niemnące tkaniny używane do wyrobu odzieży. Zastępuje
odlewy metalowe i wyroby z duroplastów w budowie maszyn i części samochodowych.
Produkcja tworzyw sztucznych na świecie wynosi obecnie ponad 100 mln ton rocznie.
Rodzaje opakowań z PET
Obecnie stosowane na polskim rynku opakowania z politereftalanu etylenowego PET to
głównie:
l) butelki jednorazowego użycia do napojów gazowanych i niegazowanych,
2) butelki wielokrotnego użycia, głównie do napojów gazowanych,
3) butelki i pudełka jednorazowego użycia do produktów spożywczych i kosmetycznych,
4) butelki po płynach do mycia naczyń, chemii gospodarczej itp.,
5) opakowania termoformowane typu "blister- pack", tacki, kubki itp.,
6) opakowania z laminatów, w których występuje folia z PET jako jedna z warstw
składowych.
Butelki typu PET są stosunkowo nowym rodzajem opakowań na polskim rynku.
Ogromny popyt na ten asortyment doprowadził do powstania w latach 1990-1993 ponad
15 dużych, zakładów produkcyjnych wytwarzających od kilku do kilkunastu milionów
sztuk butelek rocznie. Daje to produkcję roczną rzędu 1200-1500 mln sztuk butelek,
głównie 1,5- i 2-litrowych. Zdolność produkcyjna przemysłu opakowań z PET w Polsce
oraz producentów napojów produkujących opakowania we własnym zakresie wynosiła
w 1998 roku około 127,6 tys. ton/rok. Przy rocznej produkcji opakowań z PET w 1998
roku w wysokości około 73 tys. ton wskazuje to na olbrzymie rezerwy produkcyjne w tej
branży.
Jako odpady poużytkowe najbardziej przydatne do ponownego przetwórstwa są
butelki po napojach. Są to odpady stosunkowo czyste i stanowią, w porównaniu z
innymi poużytkowyrni odpadami poliestrowymi, znacząca masą tworzywa.
Elana PET spółka z o. o. w Toruniu jest jedynym w Polsce producentem polimeru
butelkowego PET. Granulat ten nosi nazwę ELPET ma strukturę krystaliczną i nadaje
się do dwustopniowego formowania butelek
Elana PET posiada zakład polikondensacji w stanie stałym, na który składają się dwie
instalacje, jedna o wydajności nominalnej 60 t/dobę i druga o nominalnej wydajności 45
t/dobę.
Roczna skala produkcji w 1998 wyniosła 34 tys. ton. Produkcja w Toruniu jest
niewystarczająca do pokrycia krajowego zapotrzebowania. Tworzywo jest więc
importowane, m. in. z Korei, Niemiec, Indonezji, Arabii Saudyjskiej, Tajwanu.
Recykling odpadów PET
Od 1998 r. budowana jest ogólnokrajowa sieć zbiórki i selekcjonowania
odpadowych butelek PET, które następnie kierowane są do cięcia na płatki i mycia, po
czym czyste płatki przekazywane są do Elana S. A., gdzie wykorzystywane są w
produkcji włókien ciętych. Do chwili obecnej Elana PET nie ma własnej nowoczesnej
linii płatkowania.
Wytwarzanie płatków odbywa się w oparciu o prymitywne urządzenia i mało
wydajną technologię, która jednocześnie nie zapewnia zbyt dobrej ich jakości, co
ogranicza możliwość wykorzystania.
Najważniejszym zagadnieniem w tym przedsięwzięciu jest zapewnienie dostaw
Materiał opublikowany dzięki wsparciu:
Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl
– bazy materiałów do edukacji ekologicznej
Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl
surowca poprzez zbudowanie ogólnokrajowej sieci skupu odpadowych butelek.
Projekt zakłada, że przedsięwzięcie opisane powyżej umożliwi otrzymanie takiego
produktu recyklingu, który umożliwi ponowne wytworzenie z niego opakowań
butelkowych.
Ocenia się, że w 1999 r. w Polsce zostało wyrzuconych na wysypiska komunalne
80 tysięcy ton odpadowych opakowań z PET. Według prognoz rozwojowych, w Polsce
w ciągu najbliższych lat. dojdzie do poziomu zużycia polimeru PET w ilości 100 tysięcy
ton. Ta prognoza pokazuje, jak wielkim problemem jest zagospodarowania odpadów
PET, które są odpadem objętościowym i praktycznie nie ulegają biodegradacji w
środowisku naturalnym.
Poużytkowe butelki z PET jako odpady stosunkowo czyste powinny być
utylizowane przez wtórne przetwórstwo. Przetwórstwo to wymaga jednak
funkcjonowania istotnych i powiązanych ze sobą ogniw:
l) wdrożonych w kraju technologii recyklingu,
2) systemu zbiórki opakowań łącznie ze stacjami
segregacji odpadów i ich przygotowaniem do portu (zmniejszenie objętości, związanie
rozdrobnienie itp.).
Nie wprowadzenie recyklingu tworzyw sztucznych, a zwłaszcza odpadów PET,
które głównie w postaci butelek po napojach trafiają na składowisko powodują szybsze
jego zapełnienie, w konsekwencji doprowadza do wydatkowania znacznych nakładów
na budowę nowego obiektu, nie mówiąc już o problemach lokalizacyjnych.
W procesie recyklingu szczególnie ważną rolę ma etap sortowania, który można
podzielić na metody mechaniczne i chemiczne. Zanieczyszczenie poliolefinami wpływa
na zmniejszenie wytrzymałości finalnego produktu, a zanieczyszczenie dodatkiem PVC
powoduje wydzielanie się chlorowodoru, który jest przyczyną hydrolitycznego rozpadu
PET i innych reakcji chemicznych powodujących zabarwienie polimeru.
Poliolefiny oddziela się od PET wykorzystując różnice gęstości materiałów, a
PVC - za pomocą pola elektromagnetycznego. Różne systemy zbierania butelek i folii
oraz ich rozdział na czyste gatunki polimerowe angażują duże na- kłady finansowe, a
wśród nich przeważa pogląd o konieczności wprowadzenia zwrotnych kaucji za
opakowania. Etap mechanicznego oczyszczania odpadów PET nie stanowi poważnego
problemu, jeśli producenci napojów stosują wodorozpuszcza1ne kleje i samo kurczliwe
etykiety.
Odpady PET poddaje się również recyklingowi chemicznemu (surowcowemu).
Potencjalnie z terenu całej Polski, w obecnych warunkach organizacyjno-prawnych,
można pozyskać szacunkowo 8-10 tys. ton odpadów PET. Masę butelek PET możliwą
do pozyskania w przeliczeniu na mieszkańca (w zależności od regionu) szacuje się w
skali kraju na 0,02-0,48 kg.
Zebranie poużytkowych opakowań PET prowadzi do ich odzyskiwania w ilości 15,5-
21,3% produkcji wprowadzonej na rynek.
Bariery odzysku tworzyw sztucznych z odpadów, w tym PET z odpadów
komunalnych w Polsce to:
1) brak rynku surowców wtórnych,
Materiał opublikowany dzięki wsparciu:
Plik z chomika:
chojnacka.k
Inne pliki z tego folderu:
ekologia.doc
(384 KB)
7. Nie wyrzucaj śmieci byle gdzie. Przedmioty z gratowiska.doc
(24 KB)
6. Nie wyrzucaj śmieci byle gdzie. Linia czasu.doc
(24 KB)
5. Nie wyrzucaj śmieci byle gdzie. Wyrazy do segregacji.doc
(28 KB)
4. Nie wyrzucaj śmieci byle gdzie. Tytuły.doc
(26 KB)
Inne foldery tego chomika:
PRACA PRZEDSZKOLE
3-latki
4-latki
5-latki
6-latki
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin