Silny jak serce A4.pdf

A to ciekawe

li sobie sprawy z tego, że krew

i serce mają ze sobą coś wspólnego.

Galen, rzymski lekarz greckiego po-

chodzenia żyjący ok. 130–200 n.e.,

opisał co prawda układ krwionośny,

ale nie rozszyfrował prawidłowo spo-

sobu, w jaki krew krąży po organizmie

człowieka.

Na opis krążenia zgodny ze współ-

czesną medycyną trzeba było czekać

aż do 1628 roku. Związek bicia serca

z krążeniem krwi został odkryty przez

angielskiego lekarza Williama Harveya.

Prowadzone przez niego eksperymenty

polegały na zakładaniu opasek ucisko-

wych i sprawdzaniu, w którą stronę

płynie krew w nabrzmiałych żyłach.

Przeprowadził on także wiele sekcji

zwierząt. Rezultaty swoich doświad-

czeń opisał w dziele zatytułowanym

„Exercitatio Anatomica de Motu Cordis

et Sanguinis in Animalibus”.

Liczba uderzeń serca ssaków jest

w przybliżeniu stała w ciągu całego

ich życia, niezależnie od gatunku. Serce

słonia bije 30 razy na minutę, więc

wykona w ciągu całego 65-letniego

życia 1 000 000 000 uderzeń. Serce

myszy też wykona miliard uderzeń,

ale ponieważ bije 700 razy na minutę,

zwierzątko żyje niecałe trzy lata. Wy-

jątkiem jest człowiek, którego mięsień

sercowy podczas całego życia kurczy

się 2,5 miliarda razy.

Serce noworodka ma masę 20 gra-

mów i kurczy się z prędkością 120–160

razy na minutę. U dorosłego człowie-

ka waży niecałe 0,5 kg i wykonuje

60–90 uderzeń na minutę. U osób

uprawiających sport serce przerasta,

mięsień (zwłaszcza lewej komory) robi

się grubszy, ma więcej włókien. Dla-

tego podczas skurczu wypompowuje

więcej krwi (mniej zostaje komorze),

dzięki temu serce może kurczyć się

rzadziej i rezultacie mniej się męczy. Za

duży wysiłek może prowadzić jednak

do nadmiernego rozrostu serca, a to

sprawia, że za grubego mięśnia nie

nadążają odżywiać naczynia wieńcowe

i częściej dochodzi do niedokrwienia

(potem do zawałów).

W niektórych starożytnych kulturach

wierzono, że zjedzenie serca wojow-

nika lub drapieżnego zwierzęcia, np.

lwa, umożliwia przejęcie ich odwagi

i waleczności.

Więcej doświadczeń

W internecie

Silny jak serce

1. Najprostszy stetoskop

można zro-

bić, zwijając

w trąbkę

zeszyt lub

czasopismo.

Przykładając palce do

tętnicy szyjnej można wy-

czuć pracę własnego ser-

ca i sprawdzić, o ile ude-

rzeń w ciągu minuty rośnie tętno po intensywnym

wysiłku fizycznym – przysiadach czy bieganiu.

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne

www.ptkardio.pl

Ludzkie serce to niewiarygodny narząd: w ciągu życia

kurczy się średnio 2,5 miliarda razy, przepompowując

100 basenów krwi. Trudno w to uwierzyć, ale odkrycia,

że serce pompuje krew, dokonano dopiero w XVII wieku.

Postęp nauki sprawił, że o budowie i pracy serca wiemy

dziś niemal wszystko. A mimo to pierwsze sztuczne serce

mieszczące się w klatce piersiowej powstało dopiero kilka

lat temu.

Wszystko o sercu (i nie tylko)

www.smm.org

2. Serce – pompa w słoiku. Potrzebne będą: słoik, balon, dwie słomki, woda, mied-

nica. Słoik należy wypełnić wodą do połowy i wstawić do miednicy. Obciętą szyjkę

balonika przytwierdzić do słomki (rys. 3b), a pozostałą część balonika naciągnąć na

słoik. Poprzez dwie małe dziurki w baloniku wprowadzić słomki do słoika (rys. 3d).

Teraz wstawiamy słoik do miski i naciskamy na naciągnięty balonik (rys. 3e).

Biblioteka elektrokardiografii

www.ecglibrary.com

Choroby serca

www.rewsmedica.pl/serce.html

Historia stetoskopu

http://solutions.3m.com/wps/

portal/3M/en_us/Littmann/stethosco-

pe/products/history

CENTRUM NAUKI

KOPERNIK

CENTRUM NAUKI

KOPERNIK

www.kopernik.org.pl

N asi przodkowie długo nie zdawa-

Trochę teorii

O historii

żyła główna

górna

żyła główna

górna

Anatomia serca

B icie serca było już opisywane przez

zastawka

tętnicy płucnej

aorta

Nonadrenalina, hormon wydzielany

przez nerwy współczulne, przyspiesza

jego pracę, a acetylocholina, wydzie-

lana przez nerwy przywspółczulne

– spowalnia. Na tempo pracy serca

wpływają też zmiany temperatury.

W czasie choroby, kiedy mamy wy-

soką gorączkę, liczba uderzeń mo-

że dojść nawet do 100 na minutę.

Analogicznie, kiedy nasz organizm

ulega wychłodzeniu, tempo pracy

serca spada.

Zdarza się, że serce kurczy się nie-

miarowo. Ratunkiem w takiej sytuacji

jest wszczepienie choremu elektro-

nicznego rozrusznika. Jest to małe

pudełeczko, które umieszcza się pod

obojczykiem, a odchodzące od niego

przewody doprowadzone są do ser-

ca. Impulsy elektryczne generowane

przez urządzenie wspomagają bicie

serca, nadając odpowiedni rytm jego

skurczom.

Ogromna praca, jaką wykonuje ser-

ce, powoduje, że musi ono mieć za-

pewnioną stałą dostawę substancji

odżywczych i tlenu. Paradoks pole-

ga na tym, że choć serce przetacza

ogromne ilości krwi, samo z niej nie

korzysta. Może polegać jedynie na

„bocznych dostawach” – życiodajne

substancje dostarczane są do komórek

serca poprzez naczynia krwionośne,

zwane wieńcowymi. Gdy naczynia te

zostaną zwężone lub zatkane przez

płytki tłuszczu i białka, część serca

zostaje pozbawiona krwi. Ten sam

efekt może spowodować pęknięcie

tętnicy wieńcowej. Stan ten nazywamy

zawałem. Jeżeli chory szybko nie uzy-

ska pomocy, w ciągu kilku–kilkunastu

minut, niedotleniona część mięśnia

sercowego ulega nieodwracalnemu

uszkodzeniu – martwicy.

Do diagnozowania pracy serca naj-

częściej używa się elektrokardiogra-

fii (EKG). Jest to badanie rejestrujące

elektryczną aktywność serca, a samo

urządzenie to nic innego jak czuły

galwanometr. Elektrody zamocowane

na skórze klatki piersiowej pozwala-

ją na ocenę rytmu i częstości pracy

serca. EKG umożliwia również wy-

krycie uszkodzenia mięśnia sercowe-

go u osób, które przeszły lub właśnie

przechodzą zawał serca. Na podstawie

zapisu EKG można też ocenić wielkość

komór serca.

Hipokratesa (ok. 460–377 roku

p.n.e.), który potrząsając chorym cier-

piącym na „wodę w boku”, usłyszał

pluskanie w klatce piersiowej.

W 1816 roku Rene Laennec, fran-

cuski lekarz, przypadkiem wymyślił

przyrząd do osłuchiwania chorych.

Prawdopodobnie miało to miejsce

w czasie badania młodej pacjentki

o obfitych kształtach. Lekarz zwinął

zeszyt w trąbkę i przyłożył go do piersi

pacjentki, by lepiej usłyszeć bicie jej

serca. Tak powstał pierwszy stetoskop.

Jego nazwa pochodzi od greckich

słów stethos – pierś, wnętrze i sko-

pein – oglądać.

Od zwiniętego zeszytu, poprzez

wydrążony w środku drewniany

walec, stetoskop ewoluował w słu-

chawkę i przewody uszne. Począt-

kowo słuchawka wykonywana była

z drewna, kości słoniowej lub porce-

lany i połączona z dwoma oddziel-

nymi przewodami. W 1961 roku

amerykański kardiolog z Harvardu

dr David Littmann zaprojektował

i opatentował konstrukcję lżej-

szego stetoskopu z pojedynczym

węzeł zatokowo-

-przedsionkowy

tętnica płucna

rozgałęzienie

żył płucnych

zastawka

trójdzielna

lewy

przedsionek

prawy

przedsionek

przegroda

prawa komora

zastawka

dwudzielna

lewa komora

Krew wpływa do serca żyłami, a wypływa z niego do tętnic. Cykliczne działanie serca

rozpoczyna się skurczem przedsionków. Krew przelewa się do komór przez otwarte

zastawki. Następnie przedsionki rozkurczają się, napełniając się krwią z żył, natomiast

komory zaczynają się kurczyć. Skurcz komór jest znacznie mocniejszy, a wzrost ciśnienia

powoduje otwarcie kolejnych zastawek i wyrzucenie krwi do tętnic. Przy rozkurczu

ciśnienie spada, zastawki zamykają się, a krew nie może się cofnąć

Za wynalazcę stetoskopu uważany jest żyjący w XVIII wieku francuski lekarz

Rene Laennec

przewodem. Taki właśnie stetoskop

po niewielkich tylko modyfikacjach

stosowany jest do dzisiaj. Nie pro-

dukuje go już jednak założona przez

dr. Littmanna firma Cardiosonics Inc.

1 kwietnia 1967 roku została ona

kupiona przez firmę 3M, obecnego

właściciela patentu.

N asze serce wcale nie wygląda

jak walentynkowy symbol miło-

ści. Podobne jest raczej do zwiniętej

w pięść dłoni. Wbrew powszechne-

mu przekonaniu serce nie leży wcale

z lewej strony, lecz prawie dokładnie

pośrodku klatki piersiowej, za most-

kiem, w okolicy zwanej śródpiersiem.

Nasz najważniejszy mięsień składa się

z czterech jam: dwóch przedsionków

i dwóch komór.

Serce jest zbudowane ze specjalnej

tkanki mięśniowej, której próżno by

szukać gdziekolwiek poza tym orga-

nem. Na czym polega jej niezwykłość?

Zdaje się ona nie mieć żadnych wad.

Mięśnie poprzecznie prążkowane, któ-

re pozwalają nam na wykonywanie

świadomych ruchów, są zdolne do

szybkiej reakcji, ale łatwo się męczą.

Mięśnie gładkie, które pracują nieza-

leżnie od naszej woli i budują ściany

przewodu pokarmowego czy moczo-

wodu, są odporne na zmęczenie, ale

poruszają się niezwykle wolno. Serce

łączy ich najlepsze cechy – nigdy się

nie męczy i potrafi szybko się kurczyć.

Dzięki temu może sprawnie przepom-

powywać krew.

Krew przepływa przez serce tylko

w jednym kierunku. Jest to możliwe

dzięki zastawkom, które rozdzielają

poszczególne części serca. W wyniku

chorób (lub wad wrodzonych) zastaw-

ki mogą ulec uszkodzeniu i wówczas

część krwi będzie się cofać, co po-

garsza wydajność serca. Na szczę-

ście problem ten można skorygować,

wszczepiając operacyjnie sztuczne

zastawki.

Dlaczego serce bije? Impulsy elek-

tryczne powodujące skurcz komórek

mięśniowych wysyła główny „roz-

rusznik” serca, czyli węzeł zatokowo-

-przedsionkowy. Jest on zbudowany

ze zmodyfikowanych komórek mię-

śniowych, które dzięki zdolności do

samoistnej depolaryzacji powodują

skurcze serca. Węzeł zatokowo-przed-

sionkowy znajduje się w górnej części

serca, w pobliżu ujścia żyły głównej

górnej do prawego przedsionka. Stąd

sygnał o skurczu przesyłany jest do

dalej położonych części serca. Dlatego

najpierw kurczą się przedsionki, a na-

stępnie skurcz obejmuje komory. Czę-

stość skurczów serca regulowana jest

na drodze nerwowej i hormonalnej.

Współczesne zastosowania

go serca skonstruował

w 1951 roku amerykański

chirurg John Heysham

Gibbon. Dzięki niemu uda-

ło się utrzymać pacjenta

przy życiu przez 80 minut.

W 1982 roku powstało

sztuczne serce, które

działało przez

16 tygodni. Me-

chanizm pompy

ważył – baga-

tela – 100 kg!

Oba pierwsze

sztuczne serca były

potężnymi maszynami ustawionymi

przy łóżku chorego.

Dziś dzięki miniaturyzacji udało się

opracować sztuczne serce, które moż-

na wszczepić choremu. Osiągnięcia

tego dokonali naukowcy z firmy Abio-

Med w Massachusetts. Skonstruowane

przez nich urządzenie – AbioCor – wa-

ży niespełna 1000 g. 5 września 2006

roku ta sztuczna pompa uzyskała po-

zytywną opinię Amerykańskiej Agencji

ds. Żywności i Leków ( Food and Drug

Administration ), znanej z rygorystycz-

nych przepisów. Opinia ta jest uznawa-

na za wyznacznik jakości. Pierwszym

pacjentem, któremu eksperymentalnie

wszepiono AbioCor, był Robert Tools

– 59-letni żołnierz piechoty morskiej,

któremu z powodu zaawansowanej

choroby serca został miesiąc życia.

Operacja odbyła się 2 lipca 2001 ro-

ku, a pacjent przeżył z nowym sercem

jeszcze 151 dni.

Sztuczne serce AbioCor ma

nad swoimi poprzednikami

tę przewagę, że mieści się

w klatce piersiowej pacjenta.

Poprzednie urządzenia tego

typu ważyły nawet 100 kg

prawy

przedsionek

P ierwszy model sztuczne-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: