Wykład nr 2 18.10.05
Ad 2. Zasady gospodarowania odpadami
Najważniejsze jest to kto podejmuje działania powodujące powstawanie odpadów, powinien ten ktoś takie działanie planować, projektować i prowadzić tak aby:
· zapobiegać ich powstawaniu
· ograniczać ich negatywne działanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów podczas ich użytkowania oraz po zakończeniu ich użytkowania
· zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk
· zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów
Ad 3. Plany gospodarki odpadami
Plany te określają:
· aktualny stan gospodarki odpadami
· prognozowanie zmian w zakresie gospodarki odpadami
· działania zmierzające do poprawy sytuacji w gospodarce odpadami
· instrumenty finansowe służące do realizacji zamierzonych celów
· systemy monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów
Plany gospodarki odpadami są opracowywane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Krajowy jest opracowywany przez ministra do spraw ochrony środowiska a uchwalany przez radę ministrów. Plany wojewódzkie, powiatowe i gminne opracowywane są przez odpowiednie zarządy. Plany krajowe opiniują zarządy wojewódzkie, plany wojewódzkie opiniuje minister do spraw ochrony środowiska a także zarządy powiatowe i gminne z danego województwa. Plany gminne są opiniowane przez zarządy województwa i powiatu.
Ad 4. Obowiązki posiadacza odpadów
Wytwórca odpadów zobowiązany jest do:
· uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów gdy wytwarza powyżej 1 tony rocznie odpadów niebezpiecznych i powyżej 5000 ton innych niż niebezpieczne odpadów
· uzyskanie decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi jeśli wytwarza poniżej 1 tony rocznie.
· Przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach i sposobie gospodarowania odpadami gdy wytwarza od 5-5000 ton rocznie odpadów innych niż niebezpieczne
Pozwolenie na wytworzenie odpadów powinno zawierać:
· ilość odpadów poszczególnych rodzajów dopuszczonych do wytwarzania w ciągu roku
· sposoby gospodarowania odpadami
· miejsce i sposób magazynowania odpadów
Ad 5. Szczególne zasady gospodarowania niektórymi rodzajami odpadów
· zakaz odzysku PCB
· oleje odpadowe powinny podlegać regeneracji (odzyskowi)
· zakaz unieszkodliwiania odpadów podlegającym zatapianiu na dnie mórz
· zużyte baterie, akumulatory unieszkodliwia się je oddzielnie
· zakaz poddawanie odzyskowi określonych odpadów medycznych i weterynaryjnych
· komunalne osady ściekowe mogą być stosowane
- w rolnictwie
- w rekultywacji terenów zniszczonych przez przemysł
- do dostosowywania gruntów do określonych potrzeb
- do uprawy roślin na kompost
- do uprawy roślin nie przeznaczonych do spożycia ani na paszę
Ad 6. Termiczne przekształcenie odpadów
Może być prowadzone w spalarniach odpadów niebezpiecznych, w spalarniach odpadów komunalnych oraz innych spalarniach. Spalanie odpadów powinno być projektowane, budowanie, wyposażone i użytkowanie w taki sposób aby emisja odpadów termicznego przekształcenia szkodliwych dla zdrowia i środowiska była jak najmniejsza.
WYKŁAD 3 25.10.200
Ad 7. Składowanie i magazynowanie odpadów
Wyróżnia się składowiska odpadów niebezpiecznych, obojętnych i innych. Prawne uwarunkowania lokalizacji i budowy składowiska, podstawa pozwolenia na eksploatację. Zasady zamknięcia składowiska i rekultywacji. Zakazy składowania niektórych odpadów.
Ad 8 . Międzynarodowy obrót odpadami
Dotyczy zasad przyjmowania odpadów z zagranicy, wywozu odpadów na eksport i przewozu odpadów tranzytem przez teren danego państwa.
PODSTAWOWE DEFINICJE
Odpady- produkt bytowej i gospodarczej działalności człowieka nie przydatne w miejscu i czasie w którym powstały, uciążliwe dla środowiska.
Odpady komunalne- odpady z gospodarstw domowych, drobnego przemysłu i handlu
Odpady przemysłowe- odpady powstające w wyniku działalności przemysłowej. Odpady przemysłowe podzielono na 4 klasy:
· I- nadzwyczaj niebezpieczne (m.in. aminy, związki As, Be, Bo, Hg, Sr, PCB inne)
· II- odpady niebezpieczne ( związki metali ciężkich oraz związków organicznych Al, Cd, Ba, Cr, Zn, Sn, Pb, Cu, Ni, CO, Mn,Ag)
· III- odpady szkodliwe- zawierają sole amonowe i sole innych metali
· IV- odpady uciążliwe- zawierają związki krzemu, węglanu, wapnia, magnezu
Składowisko odpadu- teren na którym składowane są odpady, które bezpośrednio lub w przyszłości stanowią zagrożenie, skażeniem wód gruntowych lub powietrza.
Kategorie składowiska odpadów zależy przede wszystkim od stopnia zagrożenia środowiska odpadami, wyróżnia się 3 kategorie:
1. Składowisko na odpady nieaktywne- z których ługują się substancje zagrażające gruntom i wodą gruntowym no odpady budowlane, górnicze, skały płonne.
2. Składowisko na odpady komunalne- takie składowisko nazywa się bioreaktorami w których odbywa się procesy biologicznej i chemicznej przemiany odpadów
3. Składowisko na odpady przemysłowe- o różniej klasie szkodliwości.
Składowisko martwe- składowisko na którym odpady uległy całkowitemu rozkładowi i które nie wytwarzają juz odcieku (woda drenażowa nie jest skażona)
Składowisko przemysłowe- przeznaczone do gromadzenia jednego lub kilku rodzajów odpadów o znanym składzie ( np składowisko trocinowe, żużlowe)
Odciek- woda zanieczyszczona przez odpady w skutek przenikania wód opadowych przez składowisko
Drenaż odcieku- drenaż założony wewnątrz niecki składowiska zbierający odcieki
Przesłona filtracyjna- (mineralna lub sztuczna) warstwa materiału izolująca odpady od środowiska. Najczęściej taka przesłona skalda się z kilku warstw i każda z tych warstw spełnia określone zadanie.
Czasza- (niecka składowiska) zagłębienie w terenie w celu zbierania odcieku.
ZASADY WYBORU LOKALIZACJI SKŁADOWISKA
Optymalny wybór miejsca składowania odpadów wymaga zgromadzenia następujących danych:
F Miejscowości (gminy, powiatu)
F Warunki geologiczne i geotechniczne
F Warunki topograficzne
F Układ istniejących cieków i zbiorników wodnych
F Sposób korzystania ze zbiorników wodnych ( ujęcia wód powierzchniowych, wód podziemnych, ochrona ujęć)
F Warunki klimatyczne
F Warunki krajobrazowe
F Położenie w stosunku do terenów zabudowanych
F Połączenia komunikacyjne
F Istniejąca infrastruktura (uzbrojenie terenu) dotyczy to wodociągów, kanalizacji, sieci elektrycznych, telekomunikacyjnych.
WYKŁAD 4 8.11.2005
Wysypisk nie można lokalizować:
ü Na zboczach dolin rzecznych i jezior
ü Na terenach źródliskowych, osuwiskowych i kresowych
ü W pradolinach rzek, na terenach zalewowych, i na terenach bagiennych
ü W wyrobiskach takich jak: glinianki, żwirownie, rzadziej potorfia
ü Na terenach rolniczych klasy I-IV A i B
ü W pobliżu terenów intensywnie zabudowanych
ü W pobliżu terenów rekreacyjnych
ü W pobliżu rezerwatów, lotnisk
Zalecenia dotyczące wyboru lokalizacji składowiska
ü Na terenach o niskiej botanice (czyli gleby klasy V i VI)
ü W rejonie o niskim poziomie wód gruntowych
ü Na podłożu nieprzepuszczalnym (wskaźnik wodoprzepuszczalności k≤10-8 cm/s)
ü Z dala od zabudowań mieszkalnych
ü Tam gdzie istnieją naturalne bariery ochronne w postaci zadrzewień, zakrzewień lub kompleksów leśnych
Badania warunków glebowych i wodnych w rejonie lokalizacji składowiska
W przypadku lokalizacji nowych składowisk należy przeprowadzić badania:
ü Geologiczno- inżynierskie
ü Hydrologiczne
ü Geotechniczne
ü Materiałowe
Zakres tych badan zależy od:
ü Topografii terenu
ü Od warunków geologicznych, hydrologicznych, hydrogeologicznych
ü Od rodzaju i zachowania się odpadów
ü Wymagań konstrukcyjnych zawartych w założeniach projektowych
ü Od warunków bezpieczeństwa
Podstawą wyboru lokalizacji składowiska jest dokumentacja hydrologiczna.
Powinna ona zawierać:
ü Poziom zalegania zwierciadła wody gruntowej i prognozę wahań tego poziomu
ü Kierunki filtracji i przepływu wód podziemnych
ü Położenie warstw nieprzepuszczalnych oraz ich właściwości hydrauliczne
ü Skład chemiczny wody gruntowej i jakość tych wód
ü Określenie stref ochronnych wód gruntowych
ü Zasady monitoringu wód gruntowych- gdzie będzie trzeba w przyszłości wykonać studnie do pobierania próbek wody
ü Powiązania wód gruntowych z ciekami i otwartymi zbiornikami wodnymi
Dokumentacje hydrologiczną wykonuje się na podstawie dokumentacji geologiczno-inżynierskiej, najczęściej dokumentacja hydrologiczna stanowi część takiej dokumentacji.
WYKŁAD 5 15.11.05
W dokumentacji geotechnicznej należy zwrócić szczególną uwagę na następujące elementy:
ü Stateczność istniejących zboczy i skarp
ü Możliwość występowania zapadlisk np szkody górnicze
ü Zjawisko pęcznienia i kurczenia się gruntu
ü Ściśliwość gruntów i zapadowość
ü Nośność gruntu
Ponadto w dokumentacji tej należy zwrócić uwagę na obecność materiałów i minerałów nadających do eksploatacji a także na obecność zabytków archeologicznych.
Metody badania utworów powierzchniowych
ü Wykonanie wierceń budowlanych
ü Sondowanie statyczne i dynamiczne
ü Wykonywanie odkrywek (wykopów badawczych)
ü Rzadziej stosuje się badania geofizyczne, mikrosejsmiczne
ü W celu zbadania wód gruntowych instaluje się piezometry o średnicy min 150 mm !!!!(egzam). Piezometry zakłada się w taki sposób aby mogły służyć w przyszłości monitorowaniu wód gruntowych w rejonie składowiska, ważne jest zabezpieczenie piezometrów przed przeciekaniem z różnych warstw wodonośnych
ü Wszystkie punkty budowlane muszą być zaznaczone na mapie
Formy wysypisk
a) płaskie
b) na zboczach- oparte o zbocza naturalne lub sztuczne tzn wysypiska przyskarpowe
c) w dolinach i kotlinach
d) w wyrowiskach przy czym nie powinny one stanowić najniższego punktu zlewni wód opadowych i powierzchniowych
Aktualnie uważa się że odpady komunalne w Polsce składowane są na obiektach:
a) niezorganizowanych- nie mają specjalnego przygotowania ani zabezpieczeń, grożą zatem zanieczyszczeniem wód podskórnych, emisję gazów, zanieczyszczeniem, rozwiewaniem lekkich materiałów, rozwojem ptactwa i gryzoni.
b) Pół zorganizowane- posiadają izolację dna w postaci geomembran nie zapewniają jednak emisji substancji ciekłych i gazowych
c) Zorganizowane- nowoczesne obiekty budowlane wyposażone w cały system zabezpieczeń, izolacji, dobrze uzbrojone, monitorowane.
Ze względu na kształt składowiska dzielimy na:
ü Podpoziomowe
ü Płaskie
ü Pryzmowe
ü Kopiaste
ü Niekształtne
ü Przyskarpowe (skarpowe)
Aktualizując formy składowiska trzeba pamiętać że najkorzystniejsza jest taka lokalizacja składowiska w której możliwy jest przepływ wód powierzchniowych z pominięciem składowiska.
Wyrowiska nie są najlepszym miejscem lokalizacji składowiska, wymagają bardzo starannych uszczelnień z wyjątkiem wyrowisk po glinie.
Czynniki obciążenia uszczelnień składowisk odpadów
1. Fizyczne (mechaniczne)
a) obciążenia stałe zalicza się do nich
- ciężar materiału uszczelniającego
- ciężar warstw drenażowych i odsączających
- ciężar warstwy ochronnej
- ciężar poszczególnych budowli
b) obciążenia zmienne i ruchome
Zmienne:
- składowane odpady
- ciężar warstw przesypowych odpadów
- ciężar przesłony zewnętrznej (zamykającej)
Ruchome:
- środki transportu...
pieron2