Pedagogika.pdf

(4185 KB) Pobierz
6667525 UNPDF
Rozdzia2
Metodyzbieraniadanych
w badaniach pedagogicznych
Krzysztof Rubacha
2.1. Metody jakociowe
2.1'1. og|na charakterystyka metod iakociowych
Stosowanie jakociowych metod Zbieraniadanych o faktach edukacyjnych|czy
si z przebywaniem badacza w terenie, a wic w miejscach, gdzie toczy si
codzienneyciebadanychl:w szkoach, grupach rwieniczych,klasachszkolnych,
pokojach nauczycielskich,obozachi koloniach letnich,towarzystwachi organiza-
cjach prowadzcych dziaalno owiatowo-wychowawcz,
rodzinach, klubach
itd. Wkraczajcy w te miejsca badacz jakociowy nie wystpuje
w roli organizatorabada, |ecz czynnie uczestniczy w sytuac.jachedukacyjnych,
ktre tam zachodz.Nawizujekontaktyz ludmi,suchaich opowieci'rozmawia
z nimi, robi to samo co oni' sowem'zaczyna zy ich yciem. oznacza to, Ze
dowiadcza
tego Samegoco badani,bezporedniodowiadujc si, jakie znaczenia
nadaj rnorodnym zdarzeniom. Jeliprzebywa w pokoju nauczycielskim' to
syszy, co pedagodzy mwi o Swoich uczniach, o swojej pracy. Syszy, jak
reagujna to, co ich przed chwil spotkaow klasie' jak interpretujrnorodne
sytuacje.
Tak wic badacz jakociowy ma szczeg|nokazjpoznanie tylko fakty,
zd'arzenia edukacyjne' ale take oko|icznoci,w ktrych miay one miejsce'
skutki, ktre wywoay,oraz znaczenia, jakje im nadali ludzie. Co wicej,oglda
te Samefakty z ri:nych perspektyw.Raz z punktu widzenia dobrego ucznia, za
chwil z punktuwidzenia ucznia sabego,nastpniez punktuwidzenia nauczyciela
itd'Za ka:dym
razemotrzymujeinny obraztejsamejsytuacjiz yciaedukacyjnego.
Badania jakociowe s sposobem poznawania rzeczywistociedukacyjnej
w okrelonymkontekcie.Ich wyniki nie mog Zatem stanowi podstawy do
uoglniania.Mona je odnosi jedynie do czasu, miejscai okolicznoci,w ktrych
badania Zostayzarejestrowane.Nie oznacza to wcale, e majq one mniejsz
wartonibadaniapozwalajceformuowasprawdzalnesdyoglne o badanym
IPor.M'Hammersley'P'Atkjnson,Metod)badaterenowych,tlum's.Dymczyk,Pozna2000'
modzieowych
6667525.002.png
u
z
t
z
p
{
pq
d
c
.
o
u
Z
n
,
z
\
I
J
,
]
.
t
s
o
z
d
,
Z
u
a
d
x
s
u
f
f
u
:
\
,
1
p
d
o
s
z
,
2
1
M
?
d
,
q
l
e
n
u
l
p
s
:
E
\
q
d
:
,
n
s
u
1
s
I
Z
e
t
:
n
t
.
,
?
I
i
6
|
o
:
t
t
q
6
d
s
'
l
J
u
p
l
A
,
p
d
q
!
u
9
,
p
9
l
l
-
d
\
,
1
p
d
\
,
d
z
I
s
l
4
o
1
.
]
\
,
.
7
.
l
s
u
.
!
'
,
[
3
Z
u
d
r
Z
q
,
-
f
r
8
,
,
l
u
d
I
l
l
,
l
u
u
u
d
,
s
c
8
N
s
:
.
P
\
,
l
d
t
,
n
I
I
'
l
9
.
z
4
o
'
\
1
l
s
q
n
s
u
q
3
u
o
P
u
^
r
l
d
,
e
p
u
t
)
s
z
t
7
z
s
u
d
d
i
q
p
u
u
w
o
n
s
u
s
c
s
u
l
8
u
N
l
.
z
1
3
l
r
l
o
p
u
P
:
u
u
d
d
,
J
s
i
l
p
A
z
\
u
3
z
s
q
u
d I
!
s
v
]
p
,
e
s
s
r
u
u
d
d
s
z
s
d
d
z
e
p
w
.
P
p
t
p
p
s
o
l
o
E
e
I
a
o
e
o
J
l
z
z
z
d
t
z
p
r
n
l
a
u
,
l
l
l
s
d
d
,
q
.
f
o
t
'
q
J
z
N
q
,
u
J
o
[
I
4
N
I
.
J
a
Z
I
_
,
p
u
_
l
o
e
s
u
J
s
'
d
o
u
[
r
o
d
:
Z
S
o
d
I
d
s
a
-
J
,
,
f
t
z
z
f
l
d
u
\
.
p
o
J
J
Z
[
E
,
o
,
p
u
s
e
d
r
-
l
l
1
q
d
u
u
d
q
z
u
d
l
o
:
.
s
g
1
u
9
d
I
I
l
d
t
z
a
:
g
d
p
8
r
o
r o
z
u
J
s c
o
l
1
9
,
q
z
t
s
.
o
o
'
u
.
E
l
z
u z
u
u
I
c
u
E
d
d
,
c
'
I
r
d
1
q
s
J
]
o
u
s
z
,
q
{
I
!
z
6667525.003.png
36
czI. Pedagogika jako nauka
Kobiety, ktI pod koniec studiw wyszyza m'|\tadzi|y dzicko,przez kilka ]at
nie miaymoliwoci Zrcbieniakariery zawodowej, podczasgdy ich rwienicyw tej
samj sytuacji rodzinnej kariery taki robili. w ten sposb stwierdziemkonflikt
pomidzy realizowanien dwch zadaprzypisanychkobietomprZZspoeczestwo'
Fakt ten zosta zarejestrowany Za pomoc metody $Twiadu.
W innych okolicznociach niz wye1 opisane badacz jakociowy poznaje
wytwory jednostek i spoeczestwa w postaci dokumentw, rde,tekstw' rzeczy
matealnych. W ten sposb mona rekonstruowa fakty' poznajc zdarzenia, ktre
Zostay W trway Sposb Zarejestrowane. odtworzenia losw zawodowych czy
edukacyjnych osb ju nieyjcych mona dokona, analizujc ich szkolne
wiadectwa,dyplomy ukoczonych studiw, formalnie nadane kwalifikacje itd.
W podobnysposb monate poznawa kultur grup rwieniczych,analizujc jak
to robianp.M. Chomczyska-Miliszkiwicz, tekstypiosenekwykonywanychprzez
idoli wspczsnejmodziey.Zalwairy|a ona m.in.,etekstypiosenkduetuwham.
a potem George'a Michaela osabiajkultufownormheteroseksualnoci,
pozytywnie
wa ociujcwszystkiedostpnformy zachowaseksualnych'
Ten fakt kulturowy zosta ZarejestrowanyZa pomoc metody analizy
archiww.
Powyzsza analiza wstpna doprowadzianas do wyodrbnieniatrzech grup
jakociowych metodzbieraniadanych: obserwacjietnogTaficznej,wywiadui analizy
archiww3.
2.1.2. Obserwacia etnograficzna
Metoda obserwacji etnograficznej trafita do pedagogiki po uprzednim zadomowieniu
siw naukachantropologicznych a. Jej istotjest fakt' ze badaczbierze bezporedni
udziaw yciuosb badanych.Dlatego wanieo tego typu obserwacjimwi si
uczestniczca.Uczestnictwobadaczamozeby jawne lub niejawne.W pierwszym
przypadku badani wiedz, ze badacz jest obecny w ich rodowisku.Po pewnym
czasie przyzvlyczajaj si do tego t zaczynajZachowywasi naturalnie.Takim
badaczem jest np. obserwatorplzebywajcy w klasie szkolnej. Nie moeto by
oczywiciepojedynczy pobyt, stanten musi trwa dtli'szyczas,a badacz Stanie
si nie wyodrbnianym ,,udziaowcem yciaklasy',.
tum. s. Zabielski.Biaystok
2000' s. : K. Konaftewskj, Jak upratia badania owiatowe.Metodoloia praktlczna' Warszawa 2000'
] w tradycji amerykaskiej na nauki antropologiczneskada si etnografia. dostarczajca
materiaw z bada terenowych nad kulturami' i etno]o8ia szczesowa' zajmujca si takimi
dyscyplinami, jak etnomedycyna,historiaantropologii.
r M' Chomczyska.Mitiszkiewicz, Etl kacja seksualna w spokczestyNie wsPczesnym, L]]blin
2002. r Por. M. B' Miles' M' A' Hubetman'Aralira dn!-ch jakocio|,,)yh'
6667525.004.png
6
p
d
q
u
,
Z
s
,
d
q
r
o
[
s
l
|
n
r
I
l
'
Z
g
8
u
c
t
d
s
d
,
q
p
u
d
u
r
t
o
r
g
p
u
c
8
q
p
:
s
,
o
'
'
u
z
p
J
s
6
o
e
u
n
4
e
e
o
.
l
e
r
q
e
z
o
e
s
l
r
.
d
n
s
l
{
q
V
s
q
r
|
n
]
[
1
_
I
q
J
e
_
l
p
:
s
F
I
T
q
u
l
u
J
r
z
n
.
:
u
s
s
l
s
e
s
K
f
n
:
t
3
d
s
1
u
n
.
u
,
r
d
j
o
?
Z
u
N
l
.
s
d
J
:
o
z
t
d u
a
l
u
I
l
I
l
.
q
s
o
S
c
o
d
,
o
,
:
d
n
1
r
]
g
q
u
u
d
\
,
e
)
,
.
g
o
u
l
g
d
J
o
1
t
:
Z
e
I
,
r
r
1
d
r
s
u
g
{
s
d
n
1
z
c
r
s
o
p
o
u
r
d
.
l
d
'
{
s
u
r
d
l
B
l
p
o
3
l
t
3
d
N
p
u
c
r
g
.
s
u
d
r
s
d
u
s
s
I
8
p
s
r
c
8
z
n
1
1
s
t
s
J
t
:
,
I
1
u
q
\
J
o
r
[
,
d
s
l
d
8
q
u
T
l
s
t
J
I
o
c
u
r
z
|
c
q
u
a
l
u
x
3
l
|
d
o
c
l
o
o
l
.
o
1
;
z
u
1
Z
z
u
r
l
n
c
d
\
.
s
n
\
d
s
n
r
q
8
r
Z
t
q
o
o
n
d
r
s
u
{
.
\
,
J
p
z
8
c
s
s
.
d
l
o
,
Z
q
q
r
,
*
1
3
s
A
,
q
n
l
1
o
a
o
r
z
|
n
u
u
d
,
J
q
o
t
q
o
d
o
s
\
'
\
'
o
p
Z
s
z
s
o
d
Z
.
z
l
u
.
^
o
]
d
d
q
'
d
t
z
z
I
!
l
]
I
I
]
l
H
)
d
V
o
c
6
.
v
N
,
l
)
)
(
!
.
z
6667525.005.png
ycia.
Zadaniem pierwszego ogniwa obserwacji etnograficznej jest zatem
poznanie najczciejpowtalzajcych si sytuacji t zdarze w naturalnych
kontekstachwraz ze znaczentami, jakie im nadajobserwowaniludzie.
o Etap wyodrbniania elementw zogniskowanych. Drugieogniwoobserwacji
moepojawi si, gdy badacz z szelegudanych zebranych w pierwszej fazie
wyodlbni tzw' elementyzogniskowane,czyli konkretnezdarzen.ta
i epizody'
ktre chce poddadokadnejobserwacji. Jestto juz faza zawzajcaprzedmiot
obserwacji7.Takich ognisk obserwacyjnych moe by wicej ni jedno,
jednak w danym odcinku czasu jakie konketne zdarzeniezajmuje wicej
uwagi badaczaniinne.W omawianychbadaniach wystpowatokilka ognisk
obserwacyjnych. Poniszyfragmenttekstuobrazuje jedno Z nich:
siwdrwceuczniw fpo gmachu szkoy _ K. R.j
o rnejproweniencjidydaktycznej. Miejscem'w ktrym gromadz si uczniowie,
ktrymdane byoodnie
przyglda
3. Tutaj
cibanajlepszych halasuje' popisuje si i chwali sukcesami.Dzieje si to przy
otwartych (zawsze) drzwiachdo gabinetu dyrekcji.Wyranieszkolnemuzeum iest
swoistympodium z <numerm
.jst przedewSzystkimszkolnyha]l.muzeum
jest to plac
zadumy'miejsceprywatne,terytorium tsknotyza pozostawionym wiatm'Wraz
Z majc.ymdniemjest to miejsce <gorsze",
jeden>. szkolnymszeo|em,miejscem "potpiecw>
sbardzozmienne' ['..] o poranku
tuLajspotykajsi ci, ktzy doznali
porazeK
Pomys obserwowania tej wdrwki uczniw zrodzi si w trakcie
pierwszego etapu obserwac.ji . rozpoznawania terenu. okazao si wtedy,
e ,,grupa dobrych uczniw'' tworzy paczkpodczasprzerw' przemieszczajc
si po szkole w pewnym porzdku sugerujcym zwizek odwiedzanych
miejsc szkoly z odnoszonymi w niej sukcesami. I taka obserwacja staje
si punktem Zwrotnym, ktry niejako na biecoorganizuje kolejne fazy
badania etnograficznego.W tej sytuacji badacz nigdy nie wie, czym
zajmie si w nastpnym dniu swojej pracy. Kierunek jego zainteresowa
tworzobserwowanezdatzen\a.
Etap selektywny. Stanowi prb zrozumienia i wyjanieniawynikw
obserwacji zogniskowanej r0. W przytoczonym wyzej cytacie ogniwo to
ujawnia si dowyranie.Autor, ledzc ',drogi'. uczniw odnoszcych
' K. Konarzewski, op.cir.,s. II2-113.
" w opisywaneiprzezautoraszkolew hallu przy gwnym wejciuznajduje sirnuzeumszkoy.
' A. Nalaskowski.op.cil..s.30.
L' Por.K. Konarzewski,op.cit..s. I14.
miao przesuwanie si wraz z kadkolejn przerw do wyjcia,do ich
prywalnegopoza5ZkoInego
,,['..] postanowilinry
sukcs'
jest szatnja.Losy tegopomieszczenia
sukcesyi porazki, zauwazy,eto nie Ii, ,|ecz dobrzy uczniowie zbliajsi
do nauczycieli. Ci gorsi natomiastzaszywajsi poza oficjalnym obiegiem
szkoy.Tak wic zrozumiaystaje si fakt' e w badanejszkole kryterium
6667525.001.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin