Jak bronić się przed przemocą słowną.docx

Jak bronić się przed przemocą słowną?

Co to jest przemoc słowna?

Przemoc słowna polega na obrażaniu, żartowaniu, komentowaniu w przykry sposób zachowań i słów drugiej osoby. Uwagi mogą być wypowiedziane agresywnie, ale także z uśmiechem. Czasem po „delikatnym” ataku czujemy się źle i sami do końca nie wiemy, co nas uraziło. Celem napastnika jest spowodowanie, że ofiara poczuje się winna, gorsza, upokorzona. On sam czuje się wtedy lepiej. Może także używać przemocy słownej do karania.

Jeżeli atak był jednorazowy, a napastnik to dla ciebie obca osoba, łatwiej jest sobie poradzić. Gdy pozostajemy w bliskiej relacji z napastnikiem, długotrwała przemoc słowna może mieć bardzo poważne konsekwencje: obniża się samoocena ofiary, czuje się ona zagrożona i niepewna. Trzeba zwracać uwagę na niepokojące sygnały i nie pozwalać na obraźliwe zachowania, mieć szacunek do samego/samej siebie.

Czy problem przemocy słownej dotyczy mnie?

Pozostawanie w związku, w którym jest przemoc słowna, to problem obu stron. Jeżeli ty lub twój partner/twoja partnerka, odpowiesz „tak” na poniższe pytania, bardzo możliwe, że jesteście w takiej relacji:

- Czy kiedy byłem zły/byłam zła, starałem/starałam się powiedzieć coś, by urazić moją bliską osobę?
- Czy używałem/używałam słów, które miały obrazić moją partnerkę/mojego partnera?
- Czy moi rodzice używają słów, które ranią innych?
- Czy czuję się winny/winna, gdy mój partner/moja partnerka spowodował/spowodowała, że byłem smutny/byłam smutna?

Jak bronić się przed przemocą słowną?

Na obraźliwe teksty trzeba natychmiast reagować. Jeżeli napastnik jest dla ciebie kimś bliskim, powiedz mu, co cię uraziło i czego nie akceptujesz, na przykład w ten sposób: „Przestań mówić, że jestem brzydka. To sprawia, że bardzo źle się czuję. Wiem, że mnie obrażasz, bo jesteś teraz wściekły/rozdrażniony, ale musimy się szanować”. Jeżeli sam/sama jesteś osobą, która mówi wiele niepotrzebnych słów, powstrzymaj się, gdy zamierzasz kogoś obrazić. Postaraj się zamiast tego mówić o swoich emocjach. Dobrze jest także wyobrazić sobie, jak poczulibyśmy się, gdyby to nasz partner/nasza partnerka powiedziała nam coś przykrego.

W zależności od rodzaju napaści słownej możemy stosować wiele strategii obronnych. Oto kilkanaście z nich z książki B. Berkchan pt. Inteligentny sposób radzenia sobie z głupimi uwagami i docinkami. Samoobrona z programem treningowym:

1. Ignorowanie ataku – udajemy, że nie słyszeliśmy.
2. Milczące gesty – milczymy, reagujemy tylko mową ciała i powracamy do poprzedniego zajęcia mimo zdziwienia napastnika. Możemy np. uśmiechać się, kiwać głową, głęboko oddychać.
3. Zmiana tematu – zaczynamy mówić zupełnie o czymś innym, np. „Myślę, że jutro będzie padać”, „Nie przepadam za lodami waniliowymi, a pan/pani?”. Inną wersją jest powiedzenie niepasującego do sytuacji przysłowia, np. „Jedna jaskółka wiosny nie czyni”.
4. Krótki komentarz – na atak odpowiadamy np. „Ojej!”, „Ach, tak”, „Szkoda!”.
5. Odtruwające pytanie – pytamy napastnika, co oznacza jego jadowite słowo, np. „Co ma pan dokładnie na myśli, mówiąc...?”, „Jak zdefiniujesz...?”.
6. Ustępujemy i przyznajemy rację – ale tylko wtedy, gdy nie wyrządzimy sobie szkody. Np. „Jeśli dzięki temu lepiej się poczujesz, chętnie przyznam ci rację”, „Masz całkowitą rację. Czy czujesz się teraz lepiej?”.
7. Przyznanie racji i upór – pokazujemy napastnikowi, że rozumiemy go, ale pozostajemy przy tym, czego chcemy. Np. „Dobrze rozumiem, że chcesz otrzymać odpowiedź. A ja potrzebuję dnia do namysłu”.
8. Komplement – chwaląc lub podziwiając napastnika, zwyciężamy. Np. „Podziwiam twoją mądrość i wiedzę”, „Lubię sposób, w jaki dobierasz słowa”, „Dziękuję za doskonałe porady”.
9. Rzeczowe stwierdzenie – zachowujemy spokój, nie bierzemy ataku do serca, rzeczowo oceniamy przeciwnika, np. „Takiej głupiej uwagi nie oczekiwałam od ciebie!”.
10. Konfrontacja – nazywamy po imieniu obraźliwe zachowanie, domagamy się od napastnika przeprosin. Np. Atak: „Włącz swój mózg, zanim otworzysz usta”. Konfrontacja: „Ta uwaga obraziła mnie. Oczekuję, że mnie przeprosisz!”.
11. Mówimy bez ogródek – wspominamy krótko, co nas uraziło, np. „To, co mówisz, boli mnie”.
12. Wyjaśnianie reguł – proponujemy rozmówcy lepsze formy wzajemnych kontaktów, np. „Proszę, pozostańmy rzeczowi”, „Przerwałeś mi już po raz drugi, proponuję, byśmy pozwolili sobie nawzajem dokończyć nasze wypowiedzi”.

Jeżeli czujesz, że pozostajesz w relacji, w której ma miejsce przemoc słowna lub budujesz związki wyłącznie tego typu, porozmawiaj z bliską ci dorosłą osobą. Pamiętaj, że miłość i przyjaźń mają powodować, że jak najlepiej czujemy się sami ze sobą, a nie jak najgorzej.