ĆWICZENIA 1. Metody badawcze psychologii poznawczej
1. Metody wykorzystywane przez psychologów poznawczych w celach badawczych to wg Allporta:
● obserwacje
● eksperyment laboratoryjny
● badania kliniczne ( np. Nad osobami z uszkodzonym mózgiem)
● symulacja komputerowa
● metody obrazowania pracy mózgu ( poza klasyfikacją Allporta - uzupełnienie): PET, fMRI- rejestrują aktywność metaboliczną obszarów mózgu. PET rejestruje poziom ukrwienia fMRI poziom zużycia tlenu w odpowiednich obszarach mózgu.
2. Pomiar czasu reakcji w psychologii poznawczej jest rozwinięty w ramach podejścia zwanego : chronometrią umysłu - nawet przy prostej reakcji między czasem odbioru bodźca a reakcją upływa czas, w którym w umyśle dochodzi do szeregu zmian. Czas reakcji ma dla psychologia wartość wtedy, gdy zostanie on prawidłowo zinterpretowany, sam w sobie nie znaczy bowiem nic. może być. Czasem reakcji może być wskaźnik ogólnego stanu psychofizycznego człowieka lub ogólnego tempa przewodnictwa neuronalnego. W obu przypadkach nie jest to miara, która mogłaby zostać wykorzystana w badaniach. Chronometria polega więc na tym, że manipuluje się warunkami zadania poznawczego, jego złożonością, oraz mierzeniu czasu potrzebnego na rozwiązanie każdego zadania. Pobrane dane są później przetwarzane (odejmowane, porównywane do siebie).
• 4. Aby wyeliminować błędy należy używać następujących rygorów metodologicznych:
• duża liczba powtórzeń badania
• statystyczne procedury „poprawiania” wyników- odcinania skrajnych wyników
• „czyszczenie” wyników- usuwanie nienaturalnie długich wartości z serii prób od tej samej osoby
ĆWICZENIA 2. Opis rejestru sensorycznego
1. 1. PAMIĘĆ SENSORYCZNA
– Dane sensoryczne muszą być przechowane dopóki, dopóty nie zostaną porównane z zawartością pamięci.
– Pamięć sensoryczna (ultrakrótka) przechowuje dokładny obraz przez 500 msek.
– Pojemność tej pamięci wynosi około 18 elementów ? ( 9 ?)
– Jest prekategorialna – zawiera surowe dane sensoryczne, które jeszcze nie miały kontaktu z kategoriami służącymi do interpretacji. Przechowywane są w niej wyłącznie informacje o fizycznych właściwościach przedmiotów, tj. o ich położeniu, barwie i nachyleniu. Pamięć ta nie przechowuje informacji o znaczeniu bodźca (np. o tym, czy bodziec jest literą, czy też cyfrą).
– Po identyfikacji bodźca informacja jest przekazywana do dalszego przetwarzania w pamięci krótkotrwałej
– Pamięć ta jest specyficzna dla modalności: obok pamięci ikonicznej istnieje pamięć echoiczna, pamięć haptyczna (dotykowa), itd. Badania skoncentrowane były tylko na pamięci ikonicznej i echoicznej.
2.Funkcja pamięci sensorycznej
Pamięć sensoryczna pełni funkcje bufora poznawczego – tj. zatrzymuje informacje sensoryczne (wzrokowe, słuchowe, dotykowe, do czasu ich wykorzystania. W tym czasie następuje „przekład” z kodu percepcyjnego na kod pamięciowy.
3.Eksperyment Sperlinga
Problem badawczy: jaka jest pojemność i czas przechowywania pamięci sensorycznej?
Zmienna zależna: liczba poprawnie odtworzonych elementów
Niezależna: czas od pojawienia się liter do pojawienia się wskazówek, maskowanie.
Sperling w swoim eksperymencie za pomocą tachistoskopu eksponował przez okres około 50 msek matrycę zawierającą 9 elementów, a następnie pojawiała się wskazówka informująca, którą część matrycy należy odtworzyć. (odtwarzanie częściowe)
P r x
m b d
l s f
1 próba – wskazanie wyników przy odstępie między pojawieniem się liter, a strzałką wynoszącym 150 msek
wynik grupy – odtworzenie 42 % liter
wynik grupy – odtworzenie 29 % liter
3. próba – wskazanie wyników przy odstępie między pojawieniem się liter, a strzałką wynoszącym 150 msek + maskowanie
wynik grupy – odtworzenie 5 % liter
Wzrokowa pamięć sensoryczna tzw. pamięć ikoniczna:
– model tej pamięci powstał na podstawie eksperymentów Sperlinga
– przechowuje pełny obraz wzrokowy, który stopniowo słabnie i w ciągu kilkuset milisekund całkowicie zanika. (ok 500msek)
– Pojemność tej pamięci wynosi około minimum 9 elementów???
maskowanie wsteczne – zakłócenie percepcji wstępujące, gdy zaraz po bodźcu (wzrokowym lub słuchowym) pojawia się inny bodziec tej samej modalności.
Tachistoskop – przyrząd służący do wyświetlania materiału wizualnego w bardzo krótkim, dokładnie określonym czasie (milisekundach)
Modalność – sposób w jaki odbieramy informacje, (wzrokowo,słuchowo, przez dotyk itd.)
Trwałość wizualna – utrzymywanie się wrażenia wzrokowego, gdy bodziec przestał działać – podczas burzy widzimy błyskawicę na ciemnym niebie przez ok. 0,5 sekundy, chociaż tworzące ją błyski trwają wyłącznie do 200milisekund.
Trwałość słuchowa – utrzymywanie się wrażenia dźwięku, gdy bodziec przestał działać.
Powidok – doznanie wzrokowe pojawiające się po usunięciu bodźca, inaczej obraz następczy; może mieć kolor dopełniający (na przykład zielony) w stosunku do koloru bodźca (czerwonego.)
4. Badania Crowdera nad magazynem informacji echoicznej
Darvin, Turvey i Crowder (1972) prezentowali jednocześnie z trzech różnych miejsc trzy różne listy elementów: liter i cyfr. Badani odbierali je przez słuchawki stereofoniczne w ten sposób, że jedna lista docierała z lewej strony, druga z prawej, a trzecia z naprzeciwka. Każda lista zawierała 3 jednostki (na przykład K5M, 9S4), łącznie 9 elementów. Gdy poproszono o pełne odtwarzanie,
badani podawali około 4 jednostek. W sytuacji odtwarzania częściowego zastosowano wskazówkę wzrokową informującą o tym, która lista ma być odtwarzana. Wskazówka pojawiała się na ekranie po prawej stronie, po lewej lub na środku. Badani odtwarzali w tych warunkach ponad 50% elementów ze wskazanej listy, a więc mieli prawdopodobnie dostęp do około 5 jednostek spośród 9 usłyszanych. Wskazuje to na mniejszą pojemność pamięci echoicznej w porównaniu
z ikoniczną. W tym samym badaniu sprawdzano, jak długo utrzymuje się echoiczny ślad
pamięciowy. Na podstawie tego rodzaju badań ocenia się, że trwałość pamięci echoicznej
wynosi 2 – 4 sekund, chociaż w przypadku bardzo prostych bodźców może osiągać
nawet 20 sekund.
Pamięć słuchowa – echoiczna – system, który przechowuje percepcyjną informację akustyczną przez bardzo krótki czas. Dzięki niemu wrażenie słuchowe utrzymuje się jeszcze po zniknięciu dźwięku. Trwałość słuchowa wynosi ok 130mekund – niezależnie czy dźwięk trwał 50 czy 100 msek. Pamięć echoiczna w porównaniu do ikonicznej ma ma mniejszą pojemność – mniej elementów zapamiętujemy, lecz jest bardziej trwała.
Efekt modalności – lepiej zapamiętamy ostatnie elementy z listy, gdy ją usłyszymy, niż gdy ją zobaczymy
Efekt sufiksu - gdy na końcu listy prezentowanej słuchowo pojawia się nieistotne słowo, to odtwarzanie poprzedzających go słów obniża się.
5. 5. koncepcja prekategorialnego magazynu akustycznego
Na efektach modalności i przyrostka opiera się koncepcja prekategorialnego
magazynu akustycznego (, proponowana przez Crowdera i Mortona). Magazyn ten miałby otrzymywać wyłącznie informacje akustyczne i nie podlegałby wpływom stymulacji wzrokowej ani artykulacyjnej podczas cichego powtarzania. Po zakończeniu działania bodźca w magazynie
byłaby przechowywana przez kilka sekund jego surowa reprezentacja, która est wykorzystywana podczas reprodukcji seryjnej i wywołuje efekt modalności. Zgodnie z tą koncepcją sufiks działa na ostatnie jednostki jak bodziec maskujący — wchodząc na ich miejsce, usuwa je z pamięci.
Koncepcję Crowdera i Mortona podważają jednak późniejsze dane z badań.
Okazało się, że pogorszenie odtwarzania ostatnich elementów następuje także wtedy, gdy sufiks nie jest odbierany słuchowo, a jedynie odczytywany z ust eksperymentatora, który bezgłośnie wymawia dodatkowe słowo. Efekty modalności i przyrostka odnotowano również u osób, które same bezgłośnie artykułowały zarówno listę cyfr, jak i dodatkowe słowo pokazywane na ekranie komputera. Różni autorzy stwierdzali, że sufiksy odczytywane z ust i artykułowane bezgłośnie powodują interferencję w reprodukcji elementów słuchowych i odwrotnie . Nie można więc przypisać tych efektów magazynowi czysto słuchowemu, prawdopodobnie są one związane z późniejszymi stadiami przetwarzania języka (Baddeley). Co więcej, efekty świeżości i sufiksu zaobserwowano także u osób głuchych od urodzenia, gdy materiał był prezentowanyw języku migowym (Shand i Klima, 1981).
Skąd się zatem biorą efekty modalności i sufiksu? Zwróćmy uwagę na to, że w zadaniu reprodukcji seryjnej trzeba odtworzyć nie tylko poszczególne elementy, ale także ich kolejność. Okazuje się, że kolejność czasową łatwiej jest zakodować podczas prezentacji słuchowej, która jest z natury sekwencyjna, niż podczas prezentacji wzrokowej. A więc korzyści z prezentacji słuchowej w porównaniu ze wzrokową, wyrażające się w efekcie modalności, mogą wynikać z dokładniejszego zakodowania informacji o czasie pojawiania się poszczególnych jednostek (Glenberg i Swanson, 1986; Crowder i Greene, 2000).
ĆWICZENIA 3 Badania nad reprezentacjami wyobrażeniowymi.
1. Spór o naturę wyobrażeń:
4 ...
psychologiawns