porządek w hlu ogólnym.doc

1. Co jest celem wychowania wg personalistów? Celem jest uzdolnienie podmiotu (człowieka) do przejęcia kierownictwa nad własnym procesem rozwojowym Personalizm wskazuje na integralny charakter wychowania poprzez: 1. Patrzenie na człowieka całościowo(estetyka, morale); - 2. Wychowanek jest najważniejszym podmiotem wychowania i nie jest niczyją własnością; 3. Wychowawca powinien okazywać szacunek dla wychowanka i zachować tajemnice dziecka dla siebie, czyli wzbudzać zaufanie. 2. Czynniki wpływające na wychowanie: 1) środowisko (szkoła, przedszkole; 2) dziedziczność; 3) własna aktywność dziecka (dziecka-podmiotu); 4) samo zachowanie. Pedagogika-to nauka o wychowaniu lub teoria wychowania lub nauka o towarzyszeniu we wszechstronnym rozwoju człowieka. Etyka to nauka o celach i wartościach. 3. Wymień potencjały tworzące model osoby jako całości: 1) bolicjonalny- nie unikam podejmowania decyzji, choćby była zła, 2) emocjonalny-świadomość swoich uczuć, 3) społeczny-ujawnianie uczuć wobec innych, 4) fizyczny – 5) umysłowy 6) duchowe – przekonanie, że życie ma cel. 4. Różnice w podejmowaniu wychowania wg behawiorystycznej i humanistycznej koncepcji Wychow. Behawior. Oznacza zachowanie człowieka, dziecka pod wpływem bodźców, gdzie powstaje jakaś reakcja. Jeżeli wiemy, jak dany bodziec wpływa na dzieci, to wiemy jak go zastosować. Staje się, zatem instrumentem w oddziaływaniu na wychowanka, aktywizuje go, kieruje jego rozwojem nie zwracając uwagi na jego godność, zabiera się mu prawo do podejmowania decyzji. Można nawet posądzić tu o manipulacje. Wychowanek staje się przedmiotem, i tak jest traktowany. Nie stawia się go jako podmiot. Wychowania humanistyczne: każdy człowiek jest jednostką samodzielna, kierującą własnym życiem. Traktuje dziecko od małego jako pełnowartościowe, ma swoją tożsamość, nie jest niczyją własnością. Traktowane jest podmiotowo, a nie przedmiotowo, z natury jest dobrą osobą. Wychowawca skupia się na wychowanku, oraz stwarza mu takie warunki, aby sprzyjały jego rozwojowi. Kontakt pomiędzy wychow. a wychow. to wzajemna akceptacja. Wychowawca powinien być obdarzony empatią. 5. Janusz Korczak – idee i wartości: Henryk Goldszmit, pseudonim Stary Doktor) (urodzony 22 lipca 1878 lub 1879 w Warszawie - zginął w sierpniu 1942 w obozie koncentracyjnym w Treblince) pedagog, publicysta, pisarz, lekarz. Korczak 1) skupiał się na przestrzeganiu niezbywalnych praw dziecka, w szczególności prawo do szacunku i indywidualności 2) zasada wychowania to zasada partnerstwa, wzajemny kontakt; 3) był prekursorem walki o prawa dzieci poniżonych, 4) prawo dziecka do opieki i odpowiedzialności dorosłych, za warunki, jakie im stwarza. 6. Formy samorządności i wychowania wg J. Korczaka: Prawidłowy rozwój samorządności widział w należytym funkcjonowaniu samorządu zakładowego lub szkolnego. Organy to Sąd koleżeński, rada samorządowa i sejm dziecięcy, plebiscyt życzliwości i niechęci oraz zakłady. Stworzył kodeks ze 100 paragr. Sąd koleżeński – składał się z 5 wych. i sekretarza. Rozpatrywał skargi, konflikty pomiędzy dziećmi (różne sprawy). Zbierał się raz w tygodniu i głosowano. Wyniki ogłaszano na tablicy, wyrok to przebaczenie lub uniewinnienie. Rada samorządowa – 10 wychowanków i sekretarz, zbierała się raz w tygodniu. Powołano do zaspakajania podst. potrzeb kulturowych dziecka. Komisje sprawdzały m. in. czystość książek, zeszytów. Sejm dziecięcy skł. się z 20 dzieci(przedstawicieli) wybieranych raz w roku. Do sejmu należało rozpatrywanie spraw nie rozstrzygniętych przez sąd kol. i radę szkoły. Sejm decydował o świętach szkolnych, przywileje przyznawania pocztówek. Plebiscyt życzliwości i niechęci polegał na wzajemnym ocenianiu się za pomocą plusów i minusów. Koncepcję pedag. Korczaka wzbogaciły takie formy oddział. wychow. jak : pełnienie dyżurów, wpisywanie podziękowań i przeprosin, używanie szafy rzeczy znalezionych i skrzynki do listów pisanych. Głęboki humanizm jaki prezentował Korczak pozwalał uważać każde dziecko za wartościowego człowieka i zasługuje na taki sam szacunek jak dorosły człowiek. 7. Metody wychowania Aleksandra Kamińskiego: ur. 20.01.1903, zm. 15.03.1978 pedagog, wychowawca, wybitny instruktor, harcmistrz. Uważał, że najlepsza metoda, jaką można zastosować w nauczaniu to zaangażowanie, pasja i serce. Koncepcja Kamińskiego stanowi udaną próbę połączenia doświadczeń wyniesionych z harcerstwa z procesem dydaktyczno-wychowawczym szkoły. Wzorowy nauczyciel powinien być życzliwy, ufać i wzorować się na n/w sposobach organizowania lekcji: 1) zabawy dydaktyczne (rodzaj urozmaicenia zajęć) w trakcie, których można ujawnić rzeczywiste zainteresowania ucznia. Zaleca się różnego rodzaju zabawy w nauczaniu ewolucją od zabaw dydaktycznych prostych do złożonych, od zabaw o tematyce o tematyce konkretnej do zabaw o tematyce abstrakcyjnej. 2) Zajęcia w grupach jako kolejny sposób odpowiednio zorganizowanego toku lekcyjnego-polega na pracy zespołowej. Każda grupa musiała coś robić: Andrzejki, dyżury itp. dot. kl. I-IV.3) Lista umiejętności. Warunkiem wpisu jest poddanie się specjalnej próbie sprawdzenia swoich umiejętności, zainteresowań, zamiłowań. 4) Ostatni sposób, to stworzenie na lekcjach takiej atmosfery, jaka panowała na zbiórkach harcerskich, czyli rodzinne stosunki panujące pomiędzy nauczycielem, a uczniem. Stworzenie atmosfery życzliwości, poszanowania, aprobaty i pochwały dla uczniów kreuje pozytywny wizerunek nauczyciela i jest on bardziej szanowany. 9. Celesty Frjnet urodził się 15.10.1896 roku Zmarł 8.10.1966 roku w Vence, mając 70 lat. Był dzieckiem biednej chłopskiej rodziny i do końca życia pozostał wierny swemu środowisku - przyrodniczemu i ludzkiemu. Freinet myślał kategoriami ludzi prostych, czerpiących prawdę o życiu z samego życia, z codziennej, żmudnej pracy, z umiłowania przyrody, ze znajomości praw natury. Zastosowanie metod naturalnych wymaga świadomej rezygnacji z wywierania nadmiernego nacisku na uczniów, zbyt częstego ich instruowania i narzucania im swojego sposobu myślenia. 10. Technika swobodnych tekstów C. Frejneta. Swobodny tekst to ,,szczera i swobodna wypowiedź każdego dziecka o różnych zdolnościach, powstająca w atmosferze bezpieczeństwa, życzliwego stosunku nauczyciela i kolegów, oceniana przez grupę”.  Jest szczególną formą ekspresji słownej, może być mówiony lub pisany. Cechuje go spontaniczność, twórczość, związek z życiem oraz głęboka ekspresja przeżyć. Swobodna ekspresja stanowiła punkt wyjściowy procesu dydaktycznego, wykorzystanie ekspresji dziecka do wyzwolenia postawy twórczej w różnych dziedzinach życia i jako źródła poznania dzieci przez nauczyciela. Można to było osiągnąć poprzez odpowiednie wyposażenie klas w globusy, atlasy, filmy itp. 11. Ukryty program H. Rylke Ukryty program lub wewnętrzny program, który niejednokrotnie wpływa silniej na proces kształtowania uczniów niż ustalony i przyjęty program działania. Chodzi tu o uczucia,, postawy, potrzeby, przekonania i wierzenia nauczyciela, z których on sam często nie zdaje sobie jasno sprawy, a które w interakcji z uczniem mają podstawowe znaczenie. W pracy z nauczyciela z uczniami daje się wyróżnić 3 zasadnicze grupy uczuć, postaw i poglądów wchodzących w zakres ukrytego programu. Pierwsza to postawa nauczyciela względem ucznia i jego nauczania, druga to jego postawy wobec uczniów, a trzecia to postawy wobec samego siebie. 12. Konsekw. uczęszczania ucznia do szkoły wg Jacksona. Takie przekonania nauczycieli, które w sposób istotny wpływają na dzieci, ma ważne konsekwencje wychowawcze. Ukryty program dotyczy nie tylko uczniów, ale także nauczycieli, rodziców, dzieci wszędzie tam, gdzie pracują ludzie i zachodzi stosunek przełożony-podwładny, rodzic-dziecko, itp., 13. Co powinien wiedzieć nauczyciel o uczniu. Powinien poznać osobowość ucznia, co uczeń myśli, jego aspiracje i do czego dąży. Jakie są jego zainteresowania, poziom wiedzy, jego życie emocjonalne i społeczne? Dobrze znać środowisko rodzinne, z jakiego się wywodzi. Powyższe dane można uzyskać od pedagoga, rodzica, pielęgniarki, z przedszkola, świetlicy itp., 14. Co jest celem poznawania uczniów: Poznawanie uczniów jest zbieranie informacji, danych umożliwiających prowadzenie pracy wychowawczej opartej na racjonalnych podstawach. Celem powinno być: 1) diagnoza zjawiska budzącego niepokój nauczyciela w stosunku do ucznia lub grupy, 2) zdobywanie informacji o warunkach, w których będzie odbywała się działalność wychowawcza, 3) sprawdzenie skutków własnych oddziaływań, 4) Określenie przeciętnej wartości zjawiska dot. zainteresowań typowych dla młodych ludzi. 5) umożliwienie uczniom samopoznania siebie, ich zainteresowań, itp.,15. Co utrudnia poznanie uczniów: 1) sytuacje ograniczonej możliwości obserwacji. Jeżeli nie zabierzemy klasy na wycieczkę, to nie poznamy dokładnie drugiego „ja” uczniów. Wówczas możemy zmodyfikować ukształtowany obraz danego ucznia. 2. Nauczycielskie widzenie świata. W pokoju nauczycielskim obraz ucznia postrzegany jest tylko pod kątem uczenia się dziecka, nie mówi się nic tu o cechach psychicznych i fizycznych danego ucznia, oraz jego przeżyciach 3. Nadmierna wiedza nad porozumiewaniem się w klasie. Wyrazem wiedzy nauczyciela nad uczniem jest fakt, że tylko on w klasie ma prawo do wypowiadania komunikatów na temat wypowiedzi. Nauczyciel z góry określa, co ma być tematem odpowiedzi, ukierunkowuje dany temat. 16. Metody poznawania uczniów: 1) obserwacja. 2) ankieta 3) wywiad 4) socjometria. 5. stadium przypadku 6. metody autoekspresyjne: wytwory prac dziecięcych, rysunki i wypracowania, analiza treści. OBSERWACJA: jest podstawową metodą gromadzenia informacji, polegającą na systematycznym rejestrowaniu zachowań osoby obserwowanej oraz interpretacji uzyskanych danych. Najczęściej posługujemy się metodą luźną, która polega na swobodnym i nie zamierzonym uprzednio zbieraniu danych w trakcie różnych kontaktów. W ten sposób rejestrujemy bodźce, które dostarcza nam wychowanek. W dalszej kolejności zaprowadzamy arkusz obserwacji, gdzie wpisujemy datę, wszelkie spostrzeżenia oraz refleksje i oddziaływania wychowawcy. Arkusz prowadzimy od m-ca do trzech. Jeżeli dziecko nie odbiega od normy, to zaprzestajemy prowadzenia. W innym wypadku zebrany materiał posłuży nam do opracowania programu kompensacyjno-korekcyjnego.17. Jakim celom służą badania socjometryczne? Ma na celu poznanie uwarunkowań, istoty i przemian nieformalnych związków międzyosobowych w grupach rówieśniczych. Polega na zapytaniu każdego uczestnika zespołu, kogo obdarza szczególnym uczuciem sympatii, szacunku, zaufania czy wrogości. Badania ujawniają nam gwiazdę socjometryczną, istniejące pary w klasie, kliki. Jedną z technik socj. Jest technika Moreno. 18. Jak zbadać strukturę zespołu? Struktura zespołu jest to układ miejsc jakie zajmują poszczególni członkowie w grupie względem siebie. Strukturę grupy rozpoznać przez obserwację lub badania socjometr. Biorąc pod uwagę różne możliwości podejścia w klasie można wyróżnić struktury tworzenia wg nast. Kryteriów: 1) Kryterium osiągnięć w nauce (w tym gotowości wykonania określonych prac i posłuszeństwa), 2) powodzenia, akceptacji i atrakcyjności. 19. Co składa się na spójność zespołu? Struktura ma związek ze spójnością zespołu poczucie, że grupa jest ważna, atrakcyjność grupy dla jej członków, akceptacji podobnych lub jednakowych norm, liczne związki przyjacielskie. 20. Metody badania przywódców w zespole? Obserwacja, socjometria, ankieta. Celem powyższych metod jest zbadanie, czy nieformalny przywódca (wybija się spośród innych uczniów, ktoś, kto może mieć istotny wpływ na innych kolegów i kierować ich postępowaniem) może stać się formalnym przywódcą. To także dążenie, aby normy grupy (oczywiście pozytywne) stały się normami ogólnymi dla wszystkich dzieci. Istotne jest także, aby nieformalny przywódca został zaakceptowany przez nauczyciela. 21. Od kogo zależy dobre współżycie w klasie? Z jednej strony od samych uczni, natomiast z drugiej od nauczyciela (wychowawcy) bądź przywódcy formalnego. Nauczyciel powinien przy tym charakteryzować się następującymi cechami: znać zasady komunikacji, sposoby rozwiązywania konfliktów, służy pomocą uczniowi, potrafi dostrzec potrzeby drugiej osoby, wyraża szacunek i akceptację dla ucznia, umie dostrzec dobre strony drugiej osoby i patrzeć na problemy ucznia jego oczyma. 22. Jaki charakter pow. mieć stosunki naucz. – uczeń? Wstępnym warunkiem jest stworzenie atmosfery zaufania bezpieczeństwa, a więc rezygnacja z krytyki i oceniania. Zapewnienie możliwości skupienia i uważnego słuchania (ze zrozumieniem), nie używania parafraz, gestykulacji. Dobrowolność spotkań.  Mówienie o sobie i słuchanie inne spełnia wówczas trzy ważne funkcje: 1) pozwala uczniowi w grupie poczuć się bezpieczniej, 2) doprowadza do zbliżenia między uczniami i lepsze zrozumienie, 3) ułatwia poznanie mocnych stron poszczególnych osób, a przez to przyczynić się do realizacji wyznaczonych przez grupę celów. 23. Fazy współpracy w grupie. 1) Pomoc w lepszym poznaniu się uczni, tzn. tak mamy się zaprezentować, aby sprzedać swoje mocne strony, 2) zorganizowanie lub symulowanie poprzez grę, jakie procesy zachodzą w grupie pomiędzy uczestnikami (co się między nimi dzieje, czy się kłócą), 3) wyzwalanie inicjatywy wśród dzieci, asystowanie, a także pomaganie. 24. Konflikty w klasie? Sytuacja konfliktowa, to taka, w której występuje niezgodność interesów, co najmniej 2 osób. Przyczyny konfliktów między uczniami: 1) różnice majątkowe, 2) walka o stopnie 3)  zawyżone poczucie własnej wartości 4) brak szacunku do innych osób 5) zmienne nastroje Konflikt z nauczycielem dotyczy: -stopniowania uczniów, - uprzedzenia do uczniów, - zbyt wysokie wymagania, - różnica wieku i poglądów. Postawa nauczyciela w sytuacjach konfliktowych: 1) emocjonalna: - dążenie do własnej wygranej, - dbanie o własne interesy, - bierność, -niechęć do brania odpowiedzialności na siebie, brak wzajemnej pomocy. 2) zadaniowa (twórcza) – polega na tym, że nauczyciel wspólnie analizuje daną sytuację z dziećmi i rozwiązuje problem natychmiast, unika przykrych określeń, grzecznie rozmawia. 25. Prawidłowości psychol. w sytuacjach konflikt. Sytuacja konfliktowa, to taka, w której występuje niezgodność interesów, poglądów, postaw lub celów, co najmniej 2 osób. Konflikty są rzeczą naturalną, należy je umieć rozwiązywać. Gdy występuje konflikt, uważamy1) prawidłowość zniekształcenia postrzegania osoby, a siebie jako pokrzywdzonego. 2) uchybienia i braki są po stronie przeciwnej, a po mojej tylko zalety. 3) ja zawsze postępuję słusznie, a przeciwnik nie 4) zablokowana komunikacja. Rozwiązanie konfliktów w/g Jinsona; 1) zapewnienie otwartego i skutecznego komunikowania się stron, 2) tworzenie klimatu zaufania i współpracy, 3) określenie istoty konfliktu. 26. Etapy rozwiązywania konfliktu w klasie? Zadanie pomocnicze: stworzenie klimatu bezpieczeństwa
i wzajemnego zaufania w klasie ewentualnie opracowanie poznawcze zdobytych przez uczniów doświadczeń. Zadanie główne: 1) stworzenie sytuacji grupowej umożliwiającej wgląd w istotę konfliktu i pozwalający bezpośrednio doświadczyć uczestnictwa w przeżyciach własnych i innych osób2) stworzenia warunków do ujawnienia informacji dot. bezpośrednio sytuacji konfliktowej, pozwalających na lepsze poznaniu uczniów i nauczyciela. 3)  wspólne poszukiwanie porozumienia na podstawie reguł psycholog. 4) ewentualne wprowadzenie sytuacji ćwiczeń umożliw. lepsze rozumienie mechanizmów funkcj. psycholog. i społecznego rozwijania umiejętności intra i interpersonalnych. 27. Jakie znaczenie mają decyzje grupowe? Uważa się, że decyzje grupowe są bardziej racjonalne, gdyż różne osoby są w stanie pełniej ocenić alternatywy i są bardziej demokratyczne. Działają mobilizująco i obligują uczestników do jej wprowadzenia w życie. Uczestnictwo w procesie decydowania oznacza współodp. A to wzmaga motywację do działania. Nie oznacza to, że są trafniejsze i lepsze od jednostkowych. Grupa podejmuje ryzykowniejsze decyzje, przykład operacja. 28. Która metoda podejmowania decyzji jest najlepsza? 1) wpadnięcie w wodę lub klapnięcie, ktoś wychodzi z propozycją i na sali nastaje cisza 2) zainicjowanie działania – zgłoszona propozycja zostaje przez autora poparta działaniem „to może ja się przedstawię” 3) wyrażenia poparcia lub nazwana uściskiem dłoni 4) decyzja mniejszości 5) głosowanie - większość decyduje. 6) pytanie o opinię 7) poszukiwanie porozumienia – polega na dążeniu do zrozumienia stanowiska wszystkich uczestników, ze szczególnym uwzględnieniem propozycji. Zrobić porównanie, która najlepsza. 29.

              30. Jakich spraw mogą dotyczyć decyzje? wybór samorządu, wycieczki, delegacji, która przeprosi nauczycielkę, na co przeznaczyć pieniądze, na jaki film do kina, itd. 31. Burza mózgów? 6 kroków: 1) zdefiniowanie problemu (każzdy uczeń wypowiada się po kolei, 2) poszukiwanie rozwiązań (każdy podaje swój sposób), 3) ocena rozwiązań przez dyskusję 9odrzucenie rozwiązań nierealnych, z uwagi na finanse lub inne możliwości, nieetyczne. Pomysł ma nie szkodzić innym. 4) wybieramy rozwiązanie tak długo, aż wszyscy je zaakceptują, 5) decyzja o wprowadzeniu danego rozwiązania w życie, 6) działanie zgodnie z przyjętym planem i sprawdzamy jak dane rozwiązania funkcjonują.