Parada R�wno�ci chce rozbi� heteromatriks Rozmawia�a: Magdalena Dubrowska 2009-06-12, ostatnia aktualizacja 2009-06-11 20:21:08.0 Homofobia w Polsce bardziej wynika z l�ku przed obco�ci� ni� z autentycznej wrogo�ci, kt�r� okazuje M�odzie� Wszechpolska, krzycz�c: "Ca�a Polska z was si� �mieje". Wcale si� nie �mieje - m�wi� uczestniczki Parady R�wno�ci. *Magdalena Dubrowska: Pami�tacie pierwsz� Parad� R�wno�ci?* Alicja Kowalska, doktorantka w Szkole Nauk Spo�ecznych PAN, bada zwi�zki mi�dzy to�samo�ci� narodow� a homofobi�: Zacz�o si� od happeningu. W 1993 r. w walentynki pod kolumn� Zygmunta kilkadziesi�t os�b homoseksualnych domaga�o si� prawa do mi�o�ci. Dwa lata p�niej jako studentka polonistyki posz�am na dziedziniec UW, gdzie mia�a odby� si� kolejna demonstracja gej�w i lesbijek. Przy bramie policjanci sprawdzali dowody osobiste. Manifestacja nie dosta�a zgody w�adz UW. Przenie�li�my si� do klubu. Za to w 2001 r. w pierwszej Paradzie R�wno�ci Nowym �wiatem sz�o ju� 300 os�b. Trzymali�my si� za r�ce. Machali�my do mieszka�c�w w oknach. Chcieli�my zrobi� dobre wra�enie. Anna Zawadzka, pedago�ka, wydawczyni ksi��ki "Kiedy kobieta kocha kobiet�. Album relacji": Ja nie chc� robi� dobrego wra�enia, bo uwa�am, �e nie musz� by� grzeczna i dobra, �eby mie� prawo do tego samego, co inni obywatele. I dlatego zdzieram obcasy na r�nych paradach. Pami�tam, �e w 2000 r. Yga Kostrzewa, dzi� rzeczniczka Lambdy Warszawa, zorganizowa�a na UW konferencj� na temat ruchu LGBT (lesbijek, gej�w, bi- i transseksualist�w). W wielkiej sali siedzia�o sze�� os�b. *Dzi� w Paradzie id� tysi�ce * A.Z.: Przybywa uczestnik�w, bo Polacy je�d�� w �wiat i si� edukuj�. Na w�asn� r�k�, bo w polskiej szkole nie ma edukacji seksualnej, nikt nie uczy postaw tolerancyjnych. *Kto chodzi na Parady R�wno�ci? Czy to si� zmienia?* A.Z.: Przede wszystkim nie zmienia si� postawa medi�w, kt�re w k�ko powtarzaj�, �e to parada lesbijek i gej�w. A to nie jest parada lesbijek i gej�w, tylko ludzi, kt�rym nie podoba si� to, �e pewna grupa spo�eczna nie ma tych samych praw co inni obywatele. Przychodzi sporo starszych os�b, co mnie bardzo wzrusza. Mam wra�enie, �e chodz� m�odzi albo starzy. A ci po�redni ogl�daj� w tym czasie telewizj�. A.K.: Zmieni� si� troch� charakter Parady. Kiedy ju� nikt jej nie zakazuje, ludzie traktuj� j� jak zabaw�. Zaczyna by� tak jak na Zachodzie - parada dumy. Jeste�my dumni z naszej to�samo�ci seksualnej i tego dnia chcemy to okaza�, poby� ze sob�, zobaczy�, �e jest nas du�o. Ale zdania s� r�ne. Niekt�rzy twierdz�, �e powinni�my odej�� od zabawy. A.Z.: Dla mnie to zupe�nie nie jest zabawa. Chodz� i b�d� chodzi�a po to i dot�d, a� b�d� w Polsce zalegalizowane zwi�zki jednop�ciowe. *Na Warsaw Pride przyje�d�a sporo os�b z innych kraj�w Unii.* A.K.: Oni u siebie ju� wywalczyli prawa, wi�c pomagaj� innym. W kt�rej� Paradzie sz�am z transseksualistk� z Niemiec i kiedy� po marszu uczestnicy skandowali: "Dzi�kujemy policji". "O co chodzi - zdziwi�a si�. - To ich praca!". A.Z.: Mnie bulwersuje, �e policjanci ochraniaj�cy Parad� nosz� prewencyjne stroje. To znak, �e to, co si� dzieje, jest niebezpieczne. A przecie� to pokojowe demonstracje. A.K.: Na paradach w Berlinie policjanci wygl�daj� bardzo sexy, je�d�� w zielonych sk�rach na motorach. A u nas kordony policji s� jak mur, kt�ry oddziela nas od "normalnych" mieszka�c�w. W Berlinie ca�e rodziny przy��czaj� si� do Christopher Street Day cho� na chwil�, by poczu� atmosfer�, pota�czy�. To wielki festyn, na kt�rym Berlin zarabia mas� pieni�dzy. *Organizowany jest m.in. za pieni�dze miasta. * A.Z.: Tymczasem u nas brakuje nawet centr�w pomocowych, cho�by dla rodzin os�b homoseksualnych. Bo gej czy lesbijka z ma�ej miejscowo�ci pakuje walizki i przenosi si� do du�ego miasta. A rodzice zostaj�. W 1998 r. udzieli�y�my z Yg� Kostrzew� wywiadu jako para dla magazynu "She''. Ten numer za po�rednictwem mojego ciotecznego brata trafi� do mojej rodzinnej wsi. Wszyscy to czytali. Moi rodzice dwa lata nie wchodzili do lokalnego sklepu. *Jak si� zmienia�y postulaty, z kt�rymi od prawie dekady idzie Parada? * A.Z.: Jak si� mog�y zmienia�, skoro sytuacja si� nie zmieni�a? Najwa�niejsza jest legalizacja zwi�zk�w jednop�ciowych. Dzi�, b�d�c w d�ugoletnim zwi�zku, nie mog� dziedziczy� po mojej partnerce, bo formalnie jestem osob� obc�, co si� wi��e z trzy razy wy�szymi podatkami. Nie mog� odbiera� korespondencji partnerki. Jej zni�ki samochodowe nie przechodz� na mnie i nie mog� korzysta� z jej ksi��eczki ubezpieczeniowej, gdybym by�a bezrobotna. Jest mn�stwo tych "nie mog�", kt�re w zwi�zkach hetero nie istniej�. W�a�ciwie wtedy dopiero u�wiadamiam sobie, �e jestem lesbijk�, kiedy mi czego� nie wolno. Po drugie, prawo do adopcji. Ok. 14 tys. par homoseksualnych w Polsce wychowuje dzieci. Te dzieci w sytuacji �mierci biologicznego rodzica id� do domu dziecka. To skandal. Po trzecie, ochrona przed mow� nienawi�ci. Dzi� mo�na sobie bezkarnie m�wi� "peda�y do gazu", a w podr�cznikach homoseksualizm wymienia si� jednym ci�giem z zoofili� i pedofili�. Na szcz�cie lesbijki i geje przestaj� si� ba� i wytaczaj� sprawy o dyskryminacj� i poni�enie. Zapocz�tkowa�a to "Nasza Sprawa" - proces wytoczony przez cztery lesbijki dw�m radnym PiS, kt�rzy por�wnali publicznie homoseksualizm do pedofilii, zoofilii i nekrofilii. Ostatnio pewien ch�opak pozwa� s�siadk�, kt�ra powiedzia�a: "peda� przyprowadzi� sobie peda�a". A.K.: Po wej�ciu do UE, eurosceptycy, konserwatywni politycy i populistyczne partie twierdzi�y, �e to�samo�� narodowa jest zagro�ona, a za wroga spo�ecznego wybra�y sobie lesbijki i gej�w. �ydzi s� nieno�ni, bo m�odzi ju� nie odbieraj� tej przedwojennej retoryki. Homofobia w Polsce bardziej wynika z l�ku przed obco�ci� ni� z autentycznej wrogo�ci, do kt�rej nawo�uj� politycy, a kt�r� okazuje M�odzie� Wszechpolska, rzucaj�c w nas kamieniami i krzycz�c: "Ca�a Polska z was si� �mieje". Wcale si� nie �mieje. Raczej nas nie zna i nie wie, co o nas my�le�. A.Z.: Swoj� drog� neofaszy�ci z MW z Parady na Parad� nabieraj� og�ady. Kiedy� rzucali kamieniami, potem wyzywali, a teraz nawet �piewaj� piosenki! *40 lat temu w nowojorskim klubie gejowskim Stonewall Inn dosz�o do zamieszek z policj�. Wtedy powsta� ruch LGBT. Nielegaln� Parad� w 2005 r., kt�ra mimo zakazu prezydenta Lecha Kaczy�skiego przesz�a przez Warszaw�, okre�la si� mianem "polskiego Stonewall".* A.Z.: Mnie to smuci, �e najwi�cej os�b przysz�o, kiedy Parada by�a zakazana. Polak buntuje si� dopiero, gdy czego� nie wolno. A.K.: Dla mnie wa�niejsze jest to, �e w 2005 r. po raz pierwszy na ulicy by�y widoczne lesbijki, bo w mediach wci�� m�wi si� o Paradzie jako o imprezie gej�w. Wcze�niej 20 kobiet za�o�y�o Porozumienie Lesbijek (LBT). *Czym si� zajmowa�o?* A.Z.: Uruchomi�y�my Poradni� Antyhomofobiczn�. Robi�y�my happeningi przy stacji metra Centrum, opowiada�y�my przechodniom, co to znaczy by� lesbijk�. Je�dzi�y�my z kagankiem o�wiaty po Polsce. Pami�tam wyjazd do Torunia, kiedy jeden z heteryk�w wsta� i powiedzia�: "Ja rozumiem gej�w i lesbijki, niech sobie �yj�, jak chc�. Ale ci biseksuali�ci !". Teraz jeste�my na urlopie, a kaganek o�wiaty przej�a Kampania Przeciw Homofobii. A. K.: Pami�tam, �e najpierw wkroczy�y�my na Manif� 8 marca, na fioletowo, bo to kolor lesbijek. To przesz�o nawet do historii Manif jako "fioletowa rewolucja". Czerwcowa Parada R�wno�ci te� by�a fioletowa. Mia�y�my swoje transparenty: "Leste�my", "Zgadnij, kt�ra z nas jest lesbijk�?" i "Prawa lesbijek prawami kobiet". Mia�y�my te� fioletowe he�my nawi�zuj�ce do s�awnego he�mu Ani Zawadzkiej. *No w�a�nie, ten he�m to nieod��czny atrybut na manifestacjach. Sk�d si� wzi�� na twojej g�owie?* A.Z.: He�m da�a mi prababcia, wielka or�downiczka praw kobiet i mniejszo�ci. Przykaza�a, �e mam go nosi� do czasu, kiedy te prawa zostan� uregulowane. *Nabijasz si�.* - Naprawd�. Ewa Drzyzga powiedzia�a, �e mi ten he�m zardzewieje na g�owie. *Jak sobie radzi�o �rodowisko LGBT, zanim powsta�a Parada R�wno�ci?* A.K.: Pami�tam, �e w latach 80. by�y takie gabloty og�oszeniowe w du�ych miastach. I od czasu do czasu pojawia�y si� og�oszenia typu: "Kobieta pozna kobiet�". Sama zreszt� takie anonse umieszcza�am. W 1987 r. na skutek politycznych zmian w kraju cenzura zwolni�a �elazny u�cisk i w kioskach pojawi�o si� pisemko "Relax" z bardzo �mia�ymi og�oszeniami towarzyskimi. Raz przeczyta�am og�oszenie dziewczyny szukaj�cej partnerki. Odpowiedzia�am. Okaza�o si�, �e autorka dosta�a bardzo du�o list�w. Zaproponowa�a spotkanie. Pojecha�y�my nad morze. Dziesi�� lesbijek. Pierwszy klub, w kt�rym kobiety homoseksualne mog�y si� swobodnie spotyka�, to by�a Caf� Fiolka na S�u�ewie na pocz�tku lat 90. Geje mieli sw�j �wiat. Pl. Trzech Krzy�y ju� przed wojn� by� o�rodkiem gejowskiego �ycia towarzyskiego. A.Z.: Ludzie, kt�rzy zdawali sobie spraw�, �e nie pasuj� do heteromatriksu, pr�bowali jako� znale�� kontakt. Ale dopiero w 1990 r. powsta�y pierwsze gejowskie pisma: "Filo" i "Inaczej", a tak�e organizacje. Gosia Rawi�ska, pierwsza lesbijka polska, kt�ra ujawni�a swoj� orientacj� w telewizyjnym talk-show "Na ka�dy temat", za�o�y�a w ramach warszawskiego oddzia�u Stowarzyszenia Grup Lambda formacj� Lambda Bilitis. Ja z kolei wyst�pi�am z Yg� Kostrzew� w 1998 r. w telewizji "Nasza TV" jako para. *I zwolnili ci� z pracy * A.Z.: To by�o p�niej, po wyst�pie w TVN. Akurat dosta�am prac� w wiejskiej szkole i po emisji programu zosta�am zwolniona. Dociera�y do mnie plotki, �e uznano mnie za pedofilk�. A.K.: Blisko 80 proc. gej�w i lesbijek nie ujawnia swojej orientacji w miejscu pracy i chyba maj� si� czego obawia�. Mam podobne do�wiadczenia - po moich wypowiedziach w telewizji szefowa naciska�a, bym zmieni�a prac�. To cena, jak� musisz p�aci�. *Cz�sto s�ysz�, �e Parada OK, ale po co ...
transfuzja