Badanie fizykalne.doc

Badanie fizykalne

Istotne jest powtarzanie badania fizykalnego w celu wykrycia dyskretnego narastania objawów chorobowych, szczególnie w razie wątpliwości diagno­stycznych.

Stan ogólny. Zwrócić uwagę na wygląd pacjenta (dobre lub złe samopoczu­cie, objawy wstrząsu) oraz zabarwienie powłok (bladość, sinica) i po­cenie się. Obserwować pozycję ciała i poruszanie się. Pacjenci z kolką (nerkową lub żółciowi są niespokojni, poruszają się i zmieniają pozy­cję w czasie bólu, podczas gdy chorzy z zapaleniem otrzewnej leżą bez ruchu na plecach, często z nogami zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych. Pacjenci z zapaleniem trzustki i schorzeniami przestrze­ni zaotrzewnowej często przybierają pozycję siedzącą, pochyloną do przodu.

Ocena czynności życiowych. Zbadać ciśnienie tętnicze krwi (złe rokowa­nie, jeśli bólowi brzucha towarzyszy hipotensja) oraz częstość tętna. Ocenić również zmiany ortostatyczne (hipowolemia). Zmierzyć tempe­raturę ciała (pomiar w odbytnicy).

Głowa, oczy, uszy, nos i gardło. Zwrócić uwagę na ewentualną żółtaczkę, bladość powłok i suchość błon śluzowych.

Klatka piersiowa. Ocenić poruszanie się ściany jamy brzusznej przy oddy­chaniu. Osłuchując stwierdzić, czy szmer pęcherzykowy nie jest osła­biony i czy nie ma dodatkowych szmerów oddechowych (zapalenie dol­nych płatów płuc może się objawiać bólem brzucha).

Jama brzuszna. Ważne jest, aby pacjent leżał płasko, z nogami zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych (w celu zmniejszenia napięcia mię­śni brzucha). Ocenić obecność objawów wzdęcia brzucha, blizn (po zabiegach operacyjnych), oporów patologicznych (zbadać kanały udo­we i pachwinowe pod kątem obecności przepuklin), rozszerzonych żył podskórnych (nadciśnienie wrotne), zmian skórnych (podbiegnięcia krwawe, rozstępy) czy też widocznej perystaltyki. Osłuchać wszystkie kwadranty brzucha, ocenić obecność i jakość szmerów jelitowych, tar­cia, zbadać objaw chełbotania (przy podejrzeniu wodobrzusza). Opuki­wanie i badanie palpacyjne przeprowadzać delikatnie i powoli, rozpo­czynając od miejsc oddalonych od obszarów największej bolesności. Określić miejsca bolesności przy palpacji, obrony mięśniowej (zależnej i niezależnej od woli) i występowanie objawów otrzewnowych (oznaka zapalenia otrzewnej). Pośrednie badanie podrażnienia otrzewnej polega na obserwacji ewentualnego bólu brzucha przy kaszlu wywołanym u pacjenta płasko leżącego z lekko unieruchomionymi piętami (należy także śledzić wyraz twarzy pacjenta; często pojawia się grymas bólu).

Badanie per rectum. Ocenić występowanie nieprawidłowych mas, szczelin, bolesności przy palpacji oraz określić wielkość gruczołu krokowego. Przeprowadzić badanie stolca na obecność krwi.

Badanie narządów miednicy. Badanie przeprowadzić delikatnie, oceniając obecność wydzieliny lub krwawienia, tkliwość przy badaniu szyjki macicy, powiększenie lub nieprawidłowe masy w badaniu macicy czy przydatków. Badanie narządów miednicy powinno być wykonane u wszystkich kobiet z bólem podbrzusza.

Badanie męskich narządów płciowych. Ocenić obecność przepuklin, nie­prawidłowych mas lub bolesności przy badaniu worka mosznowego.