Andrzej Nowicki o swietej inkwizycji.pdf

Andrzej Nowicki

Strona 1 z 56

Andrzej Nowicki

O Ś WI Ę TEJ

INKWIZYCJI

1959

http://legaba.6te.net/o_sw_ink3.htm

2008-02-01

Andrzej Nowicki

Strona 2 z 56

Wieczorny Uniwersytet Marksizmu-Leniniznu

przy Komitecie Wojewódzkim P Z P R w Białymstoku

i Zarząd Wojewódzki S. A. i W.

Redaktor

Stanisław Kalman

Białostockie Zakłady Graficzne 654 z dnia 18.II.1959 r. 2000 egz. A5 P2

http://legaba.6te.net/o_sw_ink3.htm

2008-02-01

Andrzej Nowicki

Strona 3 z 56

L ę k przed prawd ą o dziejach Inkwizycji

Wielcy inkwizytorzy XX wieku, kardynałowie z kongregacji Świętego Officjum,

uwaŜają dzieje Inkwizycji za najbardziej sekretny dział dziejów papiestwa i dlatego

nawet najwierniej słuŜącym papiestwu teologom katolickim uniemoŜliwiają poznanie

prawdy, zamykając przed nimi. centralne archiwum, liczące przeszło siedem tysięcy

tomów rękopisów protokółów Inkwizycji.

Trudno by chyba było wymienić nazwisko historyka o większych zasługach dla

papiestwa od von Pastora, autora olbrzymiej, źródłowej, 22-tomowej ,,Historii

PapieŜy". Pracą jego interesował się osobiście sam papieŜ Leon XIII, ułatwiając mu

dostęp do wielu tajnych archiwów. Jedno przecieŜ archiwum pozostało —

mimo ,,bardzo wysokiego wstawiennictwa" •— zamknięte przed Pastorem, a tym

bardziej przed wszystkimi innymi historykami. Posłuchajmy zresztą samego Pastora:

„Przedstawienie i ocena działalności Inkwizycji, po zreorganizowaniu jej przez

papieŜa Pawła III, to rzecz wciąŜ dla historyka niemoŜliwa, poniewaŜ nie ma on do

dyspozycji Ŝadnych dokumentów. Wprawdzie archiwum Świętego Officjum w

Rzymie posiada podobno część dokumentów, ale wgląd w te dokumenty jest

bezwzględnie zabroniony — Einsicht wird absolut nicht gestattet. W końcu 1901 roku

złoŜyłem pierwszą prośbę o zezwolenie na korzystanie z archiwum rzymskiej

Inkwizycji, a potem jeszcze dwie prośby; jedyną rzeczą, której się dowiedziałem po

14 miesiącach starań od archiwisty, Ojca G.M. van Rossum, było to, Ŝe z czasów

Pawła III zaginęły protokóły procesów inkwizycyjnych przeciw heretykom, a

zachowały się jedynie dekrety Inkwizycji.

http://legaba.6te.net/o_sw_ink3.htm

2008-02-01

Andrzej Nowicki

Strona 4 z 56

Wielki Inkwizytor Hiszpa ń ski — Hadrian Florisze Dedel, pó ź niejszy papie Ŝ Hadrian

Zezwolenia na przejrzenie tych ostatnich Kongregacja (Świętego Officjum) — mimo

bardzo wysokiego wstawiennictwa — bezwzględnie mi odmówiła — (eine Durchsicht

wurde mir von der Kongregation absolut verweigert). Trzymając się wciąŜ — za-

rzuconego prawie powszechnie — systemu ukrywania dokumentów historycznych

sprzed przeszło 350 lat w absolutnej tajemnicy, dzisiejsza Kongregacja Świętego

Officjum wyrządza tym szkodę nie tylko historii, ale takŜe i przede wszystkim sobie

samej, poniewaŜ opinia publiczna będzie w dalszym ciągu uwaŜać wszystkie nawet

najgorsze oskarŜenia przeciw rzymskiej, Inkwizycji za prawdziwe" (1).

Skargę tę powtarzał Pastor w róŜnych tomach i w kilku wydaniach wielokrotnie i

oczywiście bezskutecznie. Z protestem przeciw ukrywaniu dokumentów

historycznych przez Święte Officjum występowało bezskutecznie kilka środowisk

katolickich róŜnych krajów, nawet w Stanach Zjednoczonych (,,Catholic Fortnightly

Review"), podkreślając bezcelowość i niedorzeczność zakazu. Ale Święte Officjum,

znając treść posiadanych dokumentów, wiedziało najwidoczniej, Ŝe są one bardziej

http://legaba.6te.net/o_sw_ink3.htm

2008-02-01

Andrzej Nowicki

Strona 5 z 56

kompromitujące od najgorszych przypuszczeń i — trzymając się zasady

nieudzielania Ŝadnych zezwoleń — odmówiło prawa korzystania z tych archiwów

nawet tak znanemu księdzu — Jezuicie jak Pietro Tacchi Venturi, sekretarz generalny

Zakonu Jezuitów, autor oficjalnej historii tego zakonu we Włoszech — „Storia delia

Compagnia di Gesu in Italia" (2).

Z podobnym systemem ukrywania starych dokumentów historycznych nawet przed

historykami katolickimi spotkał się — ze strony części polskich władz kościelnych —

zakonnik dominikański ksiądz Sadok Barącz, który — juŜ po wydaniu kilkunastu

dzieł historycznych aprobowanych przez cenzurę kościelną — na próŜno starał się o

pozwolenie na przejrzenie bogatego zbioru przywilejów i nadań, znajdującego się w

posiadaniu klasztoru Dominikanów w Krakowie. Nie pomogły jego argumenty, Ŝe

właśnie pisze monografię tego klasztoru, aby przyczynić się do jego chwały:

„Prosiłem ich o to pokornie — pisze — Ŝeby mi pozwolili one (dokumenty)

przeglądnąć; ojcowie ze względów bardzo, błahych odmówili mi tej literackiej

przysługi" (3)

Na szczęście wiele dokumentów z dziejów Inkwizycji trafiło do archiwów

dostępnych historykom, do archiwów, których inkwizytorzy nie zdąŜyli spalić, ani

zamknąć. Dzięki temu Frédéricq mógł wydać pięć grubych tomów źródeł do dziejów

Inkwizycji w Niderlandach, a Pastor skromny, trzy arkuszowy zeszyt źródeł —

dekretów Inkwizycji rzymskiej, których część przypadkiem trafiła do prywatnego

archiwum rodziny nepotów papieskich, ksiąŜąt Barberinich. Publikując te dekrety

Pastor natrafił na wielokrotne nakazy zachowywania całej działalności trybunałów

inkwizycyjnych w absolutnej tajemnicy, aby ,,nesciret sinistra quid faceret

dextra" (aby nie wiedziała lewica co czyni prawica (4).

Pastor stracił nadzieję, aby stanowisko kongregacji Świętego Officjum w sprawie

archiwów uległo zmianie i nazwał postawę kardynałów-inkwizytorów —

„małodusznością" (Engherzigkeit(5)). Właściwym terminem Jest Jednak lek, lęk przed

prawdą o dziejach Inkwizycji, lęk przed prawdą o papiestwie. Lęk ten prowadził do

barbarzyńskiego niszczenia i palenia dokumentów, likwidowania świadków,

zacierania śladów, aby móc wszystkiego się wyprzeć i zamiast historii dać sfabryko-

wane przez siebie legendy.

Ś wi ę ta Inkwizycja jako narz ę dzie walki klasowej z antyfeudalnymi ideami mas

http://legaba.6te.net/o_sw_ink3.htm

2008-02-01

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: