pracownia komputerowa.pdf

Projektowanie ergonomicznego stanowiska komputerowego z przeznaczeniem do

pracowni informatycznej.

Mgr inż. Sławomir Miedziarek

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Lesznie

Instytut Politechniczny

Streszczenie:

W artykule przedstawiono analizę zastosowanych rozwiązań ergonomicznych przy

projektowaniu stanowiska komputerowego z przeznaczeniem do pracowni informatycznych.

Artykuł odpowiada również na pytanie jakie czynniki należy brać pod uwagę aby uzyskać

właściwe rozwiązania ergonomiczne oraz przedstawia propozycję gotowych projektów

pracowni po zastosowaniu wymogów ergonomii.

Summary:

The article presents an analysis of applied ergonomic solutions in designing a

computer work place for computer science classrooms. The article deals with the factors

which have to be taken into account to achieve proper ergonomic solutions and presents some

examples of ready-to-use projects of the computer science classroom after applying the rules

of ergonomics.

Wstęp

Komputery stały się obecnie narzędziem powszechnego użytku. W Polsce

komputeryzacja wkracza w coraz większym zakresie w różne sfery życia społeczno –

gospodarczego. Spowodowało to konieczność prawidłowego przygotowania kadr, a co za tym

idzie zwiększenia godzin lekcyjnych informatyki oraz przygotowanie specjalistycznych

pracowni komputerowych, które wykorzystywane są na lekcjach informatyki i innych

nauczanych przedmiotach. Uczeń i student coraz więcej czasu spędza przy komputerze, co

powoduje wywieranie różnorakiego wpływu na jego zdrowie. Dlatego tak ważne jest, aby

miejsce pracy było wygodne, bezpieczne, dobrze oświetlone zgodne z wymogami ergonomii.

Badanie środowiska pracy łącznie z wszystkimi elementami należy do czołowych zadań

ergonomii. Celem ich jest wskazanie właściwych rozwiązań, które zapewniłyby komfort,

dobre samopoczucie i zdrowie pracującego ucznia, studenta.

Celem niniejszego opracowania jest identyfikacja zagrożeń generowanych przez

stanowisko komputerowe w pracowni szkolnej, pokazanie idealnego w sensie

ergonomicznym stanowiska komputerowego oraz przedstawienie projektu stanowiska

komputerowego oraz laboratorium dostosowanego do potrzeb architektonicznych i

ergonomicznych.

II.

Zagrożenia wynikające z pracy na stanowisku komputerowym

Jednym z podstawowych problemów przy projektowaniu stanowiska komputerowego jest

określenie zagrożeń, które wynikają z pracy na tym stanowisku. Na komfort pracy przy

komputerze wpływa szereg czynników, do których należą: poszczególne elementy tworzące

stanowisko komputerowe, kształtowanie przestrzennej struktury stanowiska komputerowego,

czynniki środowiska materialnego pracy (oświetlenie, mikroklimat, hałas). W wyniku analizy

literaturowej opracowano schemat zagrożeń jakie wynikają z pracy przy stanowisku

komputerowym. Schemat ten przedstawiono poniżej:

Bóle szyi

Obciążenie mięśni karku i szyi

Bóle karku

Podrażnienia skóry

Bóle pleców

Wady wzroku

Zespół cieśni kanału nadgarstka

Stół

Monitor

Klawiatura

STANOWISKO

KOMPUTEROWE

Krzesło

Mysz

Drukarka

Zwyrodnienie kręgosłupa

Bóle mięśni barków

Podrażnienie dróg

oddechowych

Bóle mięśni przedramion

Bóle mięśni rąk

Wady słuchu

Rys. 1. Zagrożenia stanowiska komputerowego. [Opracowanie własne]

Poznanie tych zagrożeń pozwoli wyeliminować ewentualne błędy, które można popełnić

projektując stanowisko komputerowe w pracowni szkolnej.

III. Rodzaje prac wykonywanych przy komputerze podczas zajęć z przedmiotów

informatycznych lub wykorzystujących technologię informatyczną.

Prace wykonywane przy komputerze podczas zajęć lekcyjnych z wykorzystaniem

technologii informatycznej można podzielić na pięć następujących grup:

Wprowadzanie danych (data entry) – polega na ciągłym przekazywaniu danych

z klawiatury do pamięci komputera. Zwykle zadania są rutynowe, ich wykonywanie

wymaga szybkiego tempa, naprzemiennie obserwacji dokumentu i ekranu.

( Wprowadzanie danych do arkusza kalkulacyjnego itp.)

Uzyskiwanie danych (data aquisition) – polega ona na wyszukiwaniu informacji na

ekranie monitora. ( Wyszukiwanie informacji w bazie danych.)

Praca interakcyjna (interactive communication) – polega ona na wprowadzaniu

małej liczby danych do pamięci komputera, a następnie na odczytywaniu

odpowiednich wyników. ( Praca z bazą danych, arkuszem kalkulacyjnym itp.)

Przetwarzanie tekstów (word processing) – jest to najczęstszy sposób wykorzystania

komputera, polegający na wprowadzaniu tekstu z klawiatury do pamięci komputera za

pomocą programów zwanych edytorami tekstu. Z tego rodzaju pracą najczęściej

możemy się spotkać w pracach biurowych.

Programowanie i projektowanie wspomagane komputerowo (computer

programming) – polega na tworzeniu nowych programów komputerowych,

wykonywanie projektów (np. elementów maszyn i urządzeń, budowlanych) za

pomocą odpowiedniego oprogramowania.

RODZAJE PRACY WYKONYWANEJ W CZASIE ZAJĘĆ LEKCYJNYCH

Rys.2.Rodzaje pracy wykonywanej w czasie zajęć lekcyjnych.[Opracowanie własne]

Należy pamiętać, że w toku zajęć dydaktycznych większość prezentowanych rodzajów

prac występuje jednocześnie podczas jednej jednostki lekcyjnej lub bloku zajęć.

IV. Składniki stanowiska komputerowego w aspekcie ergonomicznym.

W skład stanowiska komputerowego wchodzą:

Wyposażenie podstawowe, niezbędne i występujące zawsze: monitor, klawiatura,

manipulator, jednostka centralna, stół, krzesło.

Wyposażenie dodatkowe, często potrzebne na stanowisku pracy: drukarka, uchwyt na

dokumenty, podnóżek, podpórki – podłokietniki do oparcia przedramion.

1. Monitor

Dobry ekran musi spełniać szereg parametrów, przede wszystkim zapewniać łatwe i

szybkie odczytywanie treści z całego ekranu bez obciążenia wzroku, dać możliwość

uzyskania na nim obrazu ostrego, czystego i stabilnego. W procesie edukacji potrzeba jest

pełnej koncentracji przy przyswajaniu przekazywanej wiedzy, tak by wykorzystywana

wiedza przy realizacji ćwiczeń utrwalała przekazywane treści. Dlatego też należy dołożyć

wszelkich starań by wyeliminować wszystkie czynniki, które temu przeszkadzają a

zwłaszcza czynniki nieprawidłowych rozwiązań ergonomicznych.

Możemy wyróżnić następujące rodzaje monitorów:

monitory z lampą kineskopową (ang. CTR display),

monitory plazmowe,

monitory elektroluminescencyjne,

monitory ciekłokrystaliczne (ang. LCD).

W pracowniach informatycznych najczęściej spotyka się monitory CTR (rys.2a) oraz

coraz częściej monitory ciekłokrystaliczne (rys.2b), natomiast do rzadkości należą monitory

plazmowe i elektroluminescencyjne.

Rys. 3. Przykłady monitorów: a) monitor z lampą kineskopową, b) monitor LCD [2]

Należy dążyć do wyposażenia pracowni informatycznych w monitory LCD, ponieważ

zaletą tych monitorów jest to, że nie emitują promieniowania rentgenowskiego oraz posiadają

powłoki antyodblaskowe i antyrefleksyjne, które gwarantują, że postrzegany obraz jest

pozbawiony zakłóceń, które występują w monitorach CTR.

2. Klawiatura

Rozróżnia się zasadniczo dwa rodzaje klawiatury: klawiaturę tradycyjną (rys.4a) oraz

klawiaturę dzieloną (rys.4b).

Rys. 4b. Klawiatura dzielona

Klawiatury łączy się z rodzajem pracy wykonywanej przy komputerze, jest ona bowiem

dużo częściej używana przy pisaniu tekstów, wprowadzaniu danych, aniżeli przy pracy w

dialogu z komputerem. Ponieważ w procesie dydaktycznym występują wszystkie rodzaje prac

można by zatem sugerować, aby używać klawiatury dzielonej, a nie tradycyjnej tym bardziej,

że występuje w niej wspornik do odpoczynku dłoni.

3. Manipulatory

Manipulatorami nazywamy urządzenia, za pomocą, których sterujemy kursorem. Stanowi

on uzupełnienie pracy z klawiaturą. Najczęściej używanym manipulatorem w szkolnej

pracowni informatycznej jest tradycyjna mysz (rys.4). Zastosowanie tego urządzenia wynika

z kosztów zakupu, dlatego w niniejszym opracowaniu pominięto inne manipulatory.

Rys. 5. Mysz tradycyjna.

Rys. 4a. Klawiatura tradycyjna

Wybór właściwej myszki jest tylko pozornie błahą rzeczą. Z przeprowadzonych badań

wynika, że około 2/3 wszystkich czynności podczas pracy na komputerze podczas zajęć

lekcyjnych wykonuje się za pomocą manipulatora. Dlatego powinniśmy wybrać manipulator

kształtem jak najbardziej zbliżony do wnętrza naszej dłoni. Odrębną rzeczą jest właściwa

konserwacja myszy kulkowej, co w znaczący sposób wpływa na jakość eksploatacji tego

urządzenia oraz czas wykonywanych czynności.

4. Jednostka centralna

W pracowni informatycznej uczeń - student w odniesieniu do jednostki centralnej ma

tylko cztery zadania do wykonania: włączyć lub wyłączyć komputer, wprowadzić lub wyjąć

dyskietkę lub płytę CD, ewentualnie restartować system, dlatego należy zapewnić pełną

funkcjonalność wykonywania tych zadań. Na rysunku 6 zostały przedstawione przykłady

jednostek centralnych.

Rys. 6. Przykłady obudowy jednostki centralnej: a) pozioma, b) pionowa [2]

Wybór rodzaju obudowy jednostki centralnej będzie więc związany z konstrukcją biurka,

na którym zostanie umieszczony tak by zapewnić funkcjonalność w/w czynności ucznia.

5. Stół

Stół do pracy z komputerem powinno się dobierać w zależności od rodzaju i charakteru

wykonywanej na nim pracy. Ponieważ na zajęciach dydaktycznych występują wszystkie

rodzaje pracy z ergonomicznego punktu widzenia zaleca się, aby stół do pracy z komputerem

miał dwa odrębne blaty: pod monitor i pod klawiaturę. Możemy wyróżnić trzy rodzaje takich

stolików przeznaczonych do dialogu z komputerem, które możemy wykorzystać w pracowni

informatycznej: stół typu tradycyjnego, stół typu standard, stół typu profesjonalnego.

Do pracowni informatycznej najbardziej nadaje się stół typu standard. Stół standard ma

możliwość regulacji wysokości blatu roboczego oraz podstawy pod monitor, co przy

zmiennych wymiarach antropometrycznych uczniów i studentów pozwala dostosować

wymiary stołu do indywidualnych wymiarów ucznia – studenta. Na rys. 7 przedstawiono stół

typu standard.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: