DZIECKO UPOŚLEDZONE I OPUŹNIONE UMYSŁOWO
Niedorozwój umysłowy = Upośledzenie umysłowe – Powstały w okresie rozwojowym stan w którym sprawność intelektualna jest istotnie mniejsza od przeciętnej (100 pkt.)
Opóźnienie umysłowe – Jest to okresowe opóźnienie/zahamowanie rozwoju umysłowego, które z biegiem czasu wyrównuje się.
Otępienie – Jest to upośledzenie rozwoju umysłowego pojawiające się po zakończeniu okresu rozwojowego. Dotyczy osób starszych. Ma charakter postępujący.
Stopnie upośledzenia umysłowego
Podstawą klasyfikacji jest iloraz inteligencji (I.I.), czyli stosunek wieku umysłowego do wieku rzeczywistego.
Norma: 70 – 130
Upośledzenie umysłowe lekkie: 50 – 70 punktów
Upośledzenie umysłowe umiarkowane: 35 – 49 punktów
Upośledzenie umysłowe znaczne: 20 – 34 punkty
Upośledzenie umysłowe głębokie: poniżej 20 punktów
Ociężałość umysłowa (norma): 70 – 80 punktów
Przyczyny upośledzenia umysłowego
1. Biologiczne (organiczne)
· Genetyczne – ok. 25%, np.: Zespół Downa
· Środowiskowe – ok. 25%
* powstałe w okresie życia płodowego (np.: zakażenie wirusem różyczki, cytomegali, toksoplazmozy)
* powstałe w okresie okołoporodowym (np.: niedotlenienie, poród kleszczowy)
* powstałe we wczesnym okresie rozwojowym, np.:
- choroby zakaźne do 2 r.ż. (świnka, zapalenie opon mózgowych, odra)
- urazy głowy (2 – 8 lat)
- poszczepienne odczyny mózgowe
- zaburzenia endokrynologiczne, np.: niedoczynność tarczycy
- zatrucia, np.: ołowiem
2. Psychospołeczne – ok. 50%
Upośledzenie lekkie
Stanowi 85% wszystkich upośledzeń.
Jako osoby dorosłe osiągają wiek umysłowy dziecka 9 -12 letniego.
Występuje powierzchowność zainteresowań, zainteresowania typowe dla wieku młodszego (infantylizm). Potrafią porozumiewać się z otoczeniem, zawierają/nawiązują kontakty. Słownictwo jest ubogie. Uwaga jest mało podzielna. Wyobraźnia jest uboga. Myślenie powolne. Mają kłopoty z porównywaniem (różnice, podobieństwa). Problemy z dostrzeganiem sytuacji jako całości. Problem z myśleniem abstrakcyjnym i wyciąganiem wniosków. Bywają bardzo gadatliwe – łatwo nawiązują kontakty. Występuje chwiejność reakcji emocjonalnych.
!!! Osłabienie krytycyzmu wobec siebie !!!
Duża część pochodzi z rodzin dysfunkcyjnych.
Mogą ukończyć szkoły specjalne, szkoły zawodowe, zdobyć zawód i podjąć pracę. Wymagają pomocy innych osób, szczególnie w sytuacjach stresujących.
Upośledzenie umiarkowane i znaczne
Upośledzenie umiarkowane stanowi 10% wszystkich upośledzeń.
Upośledzenie znaczne stanowi 3-4% wszystkich upośledzeń.
Jako osoby dorosłe z upośledzeniem umiarkowanym osiągają wiek umysłowy dziecka 8-letniego, a ze znacznym 6-letniego.
Występuje upośledzenie znaczne mowy i myślenia, są zorientowane w czasie i przestrzeni. Odróżniają osoby znane od obcych, okazują uczucia. Są przymilne, a niekiedy złośliwe i agresywne. U dzieci występuje bardzo prymitywny sposób zabawy (np.: kółeczkiem). Potrafią ustrzec się typowych niebezpieczeństw. Znaczne upośledzenie zdolności uczenia. Wolniej uzyskują samodzielność w czynnościach samoobsługowych, ale jak dużo ćwiczą są w wstanie je wykonać. Mogą pracować w domu pod opieką innej osoby, wymagają znacznej pomocy w życiu.
Upośledzenie głębokie.
Jako osoby dorosłe osiągają wiek umysłowy dziecka 3-letniego.
Upośledzenie głębokie stanowi 1-2% wszystkich upośledzeń.
Nie rozpoznają otoczenia, bardzo często nie poznają bliskich. Nie mówią prawie wcale, wydają nieartykułowane dźwięki, hałaśliwie je wykrzykują. Nie rozumieją często mowy, czasami pojedyncze słowa. Tylko niektóre osoby sygnalizują potrzeby biologiczne. Bardzo rzadko okazują uczucia.
Wszystkie dzieci
Występuje nadmierne podniecenie i ruchliwość albo apatia i osowienie,
Cechy fizyczne:
· nieproporcjonalna budowa ciała
· specyficzne rysy twarzy
· nieforemna czaszka
· nieprawidłowe uzębienie
· małogłowie
!!! Nie zawsze wygląd świadczy o stopniu upośledzenia !!!
Metody terapii z dziećmi upośledzonymi
W zależności o stanu dziecka prowadzi się terapię:
· psychologiczną
· pedagogiczną
· logopedyczną
· leczniczą
· rehabilitacyjną
oraz hipoterapię, dogoterapię, hydroterapię, muzykoterapię.
METODY PRACY z dziećmi upośledzonymi
1. Gimnastyka mózgu – metoda Dennisona (powstanie jak najwięcej połączeń między półkulami)
2. Integracja sensoryczna (SI) – tzw. Naukowa zabawa
3. Ruch rozwijający Weroniki Sherborne
4. Pedagogika Marii Montesori („pomóż mi zrobić to samemu” – powolne dojście do celu)
5. Pobudzanie aktywności własnej, poprzez:
o zabawy dotykowe i ćw. ruchowe
o zabawy muzyczne i taniec
o zabawy w wodzie
o rysunek, malowanie (palcami)
o zabawy różnymi masami (modelina, plastelina, kisiel) i produktami sypkimi (ryż, kolorowy żwirek)
6. Komunikacja pozawerbalna (mimika, język gestów, piktogramy)
7. Pozytywne motywowanie, itp. – dostrzeganie wszystkiego.
Rola opiekunki
1. zdobycie zaufania dziecka
2. niezniechęcanie się minimalnymi postępami
3. ważny jest pogodny nastrój
4. naukę czynności zaczynamy od prostych elementów, pokazujemy na obrazku, zdjęciu, filmie
5. łagodzimy napięcia emocjonalne
6. dbamy o estetyczny wygląd dziecka
7. dbamy o czystość tego dziecka
8. akceptować, ale nie rozpieszczać
9. pozwalamy na samodzielność, mobilizujemy
10. jak najlepiej poznać dziecko
Zespół Downa
Mocne strony:
ü łatwość nawiązywania kontaktów społecznych
ü chce być chwalone, lubi występy sceniczne
Słabe strony:
ü opóźniona mowa – prowadzić ćw. artykulacyjne
ü problemy ze słuchem
ü obniżone napięcie nerwowe – problemy z motoryką
ü rozwój funkcji poznawczych – utrudnione, czasem nie wykonalne: czytanie, liczenie i abstrakcyjne myślenie(nie występuje)
DZIECKO NIEWIDOME I NIEDOWIDZĄCE
Osoba niewidoma – osoby, które absolutnie nic nie widzą od urodzenia, albo wczesnego dzieciństwa.
Ociemniali – osoby, które straciły wzrok później, po okresie dojrzewania, np.; zaćma.
Osoby słabo widzące – osoby, które na tablicy w czasie badania wzroku widzą tylko dwa największe rzędy liter.
Osoby szczątkowo widzące – osoby, które na tablicy w czasie badania wzroku widzą tylko największą literę i to z odległości 3 m.
Osoby niedowidzące – osoby z wadami wzroku, np.: krótkowzroczność
Do polskiego związku niewidomych mogą należeć osoby niewidome, ociemniałe, słabo widzące i szczątkowo widzące.
Przyczyny zaburzeń widzenia
· Wady refrakcji – krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm
· Jaskra
· Zaćma
· Uszkodzenie nerwu wzrokowego
· Wady wzrodzone ukł. nerwowego, czaszki, oczodołów, gałki ocznej
· Stany zapalne gałki ocznej
· Nowotwory gałki ocznej
· Zatrucie, np.: alkoholem metylowym
· Urazy oka
· Czasami po chorobach zakaźnych (odra, krztusiec, płonica) może dojść do pogorszenia się wzroku chwilowo lub na stałe
Fizyczny rozwój dziecka niewidomego
· w pierwszych miesiącach życia przebiega tak jak u dziecka zdrowego (I kwartał)
· dziecko potrzebuje więcej czasu na lokalizację przedmiotu, podawać „grające” przedmioty.
· potrafi zlokalizować przedmiot w 7-12 m.ż
· bawi się własnym ciałem, interesuje się nim
· może wystąpić przywiązanie do rzeczy znanych dziecku, a niechęć do nowych przedmiotów (starać się to zmienić)
· niechęć do jedzenia łyżeczką (w czasie przejścia z butelki)
· opóźnienie lokomocji (nie zna otoczenia)
· później siada, raczkuje, wstaje i zaczyna samodzielnie chodzić
· chodzą sztywno i niepewnie
· czasami mają problem ze skakaniem i bieganiem
· często pojawiają się wady kręgosłupa, zwiotczenie mięśni i wiązadeł
· niekiedy pojawiają się BLINDYZMY (zachowania stereotypowe):
§ uciskanie gałek ocznych
§ kiwanie się do przodu i tyłu
§ kręcenie się w kółko
§ pocieranie dłoni o siebie
Psychiczny rozwój dziecka niewidomego
· dziecko niewidome poznaje świat głównie zmysłem słuchu i dotyku
· mogą pojawić się pewne opóźnienia w rozwoju mowy (dziecko nie widzi sposobu układania się ust podczas artykułowania i gestów)
· są ostrożniejsze i rzadziej wykazują spontaniczną ciekawość świata (ze względu bezpieczeństwa)
· wykazują lęk przed niepowodzeniem
· występuje opóźnienie w zakresie samodzielności (brak naśladownictwa, częste wyręczanie)
· uboższa ekspresja zewnętrzna (nie widzi co my pokazujemy, naszych gestów, mimiki)
· utrudnione odczytywanie emocji innych ludzi
· niskie poczucie własnej wartości
· (ważne jest jak mówimy, jak śpiewamy, ile jest w tym ekspresji)
Społeczny rozwój dziecka niewidomego
· W dużej mierze zależy od najbliższej rodziny
§ Czy nie izoluje dziecka, czy nie wyręcza, czy nie ochrania go za bardzo
· Ważna jest edukacja przedszkolna (stres, nowe miejsce, rozłąka z rodzicami)
§ U dzieci wykształcana jest wr...
gomsqo87