51 siedem cudow swiata starozytnego.docx

NR 51

KARTA PRACY UCZNIA

Siedem cudów świata starożytnego

PUNKTY

PODPIS RODZICA/ WYCHOWAWCY

                                                       IMIĘ I NAZWISKO ……………………………………………..

                                                  DATA …………………………………………..

TEKST

Siedem cudów świata to dzieła świata antycznego, które zyskały takie miano ze względu na swój monumentalizm, piękno bądź też sposób, w jaki zostały skonstru­owane. Określenie to powstało około III w. p.n.e. Mimo że współczesność stworzyła wiele zadziwiających i fascynujących obiektów, świadectwa osiągnięć starożytnych przetrwały próbę czasu, wciąż budząc zachwyt i podziw. Do cudów starożytności należą: grobowiec Mauzolosa z Halikarnasu, Helios z Rodos, latarnia morska na Faros, świątynia Artemidy w Efezie, posąg Zeusa w Olimpii, wiszące ogrody królowej Semiramidy w Babilonie i piramidy w Gizie.

Mauzoleum to grobowiec władcy perskiego Mauzolosa, panującego około 360 r. p.n.e. W konkursie na projekt królewskiego grobowca wzięli udział najsłynniejsi artyści. Wygrali Satyros i Pythreos, którzy następnie zbudowali grobowiec. Na pod­stawie badań ustalono, że grobowiec miał około 40 m wysokości. U jego fundamen­tów znajdowały się kolumny wspierające górną część budowli w kształcie piramidy schodkowej. Właściwa świątynia grobowca umiejscowiona była na wysokości 22 m. Jego komora otoczona była 40 kolumnami o wysokości 13 m i pokryta 24-schod-kowym dachem w kształcie piramidy. Prawdopodobnie pośrodku komory grobowej umieszczony był wspaniały sarkofag, ozdobiony rzeźbami. W XIII w. liczne trzęsie­nia ziemi doszczętnie zrujnowały świątynię. Podczas prac wykopaliskowych odna­leziono fragmenty zdobiące cokół świątyni i obrzeża dachu. Część z tych znalezisk znajduje się w British Museum w Londynie.

W 291 r. p.n.e. mieszkańcy wyspy Rodos zlecili rzeźbiarzowi Charesowi wyko­nanie posągu boga Słońca na znak radości po zwycięstwie nad królem macedoń­skim. Prace trwały dwanaście lat. Odlany ze spiżu Helios miał podobno 30-40 m wysokości i ważył 70 t. Stał u wejścia do portu na dwóch ogromnych cokołach, a w wyciągniętej ręce trzymał pochodnię. Posąg stał na swoim miejscu niewiele po­nad 50 lat. Trzęsienie ziemi, które nawiedziło Rodos, zniszczyło statuę, zostawiając tylko fragmenty potężnych nóg. W 653 r. szczątki posągu sprzedano żydowskiemu kupcowi, który podzielił go na 900 części, by przetransportować je na stały ląd, a następnie przetopić.

Za jedno z największych osiągnięć technicznych starożytności uważa się latarnię morską             na Faros, zbudowaną w latach 300-280 p.n.e. przez greckiego architekta Sostratosa z Knidos. Legenda głosi, że architekt długo szukał takiego materiału na fundamenty, który byłby odporny na działanie wody morskiej, i w końcu po­stawił latarnię na ogromnych blokach szkła. Wieża ustawiona była na podstawie o wymiarach 30 x 30 m. Według źródeł starożytnych wieża miała wysokość 113 m.

Jest jednak prawdopodobne, że była wyższa o 7-17 m. Do oświetlenia latarni służyło światło z paleniska, które było umieszczone w specjalnym pomieszczeniu wyposa­żonym w systemy kanałów odprowadzających powietrze i dym. Ogromne lustro koncentrowało światło płomienia i odbijając je, kierowało w przestrzeń przez spe­cjalnie do tego celu wybudowaną szczelinę. Podobno światło z latarni było widoczne z odległości ponad 50 kilometrów. Budowla ta przeżyła wiele wieków i dopiero w 1375 r. zniszczyło ją trzęsienie ziemi. Na jej fundamentach w XV w. zbudowano twierdzę, a jako materiał wykorzystano resztki murów. Nie znaleziono ruin tego cudu starożytności.

Artemidzie - bogini urodzin i płodności — została poświęcona świątynia wybu­dowana w Efezie przez króla Krezusa. Prace budowlane przy tej świątyni trwały ponad 120 lat i zostały zakończone ok. 560 r. p.n.e. Jej fundamenty spoczywały na dębowych palach, wbitych w podmokły grunt. Świątynia miała wymiary 73 x 14 m ze 127 kolumnami, z których 36 pokrytych było zdobieniami. W roku 356 p.n.e. świątynia stanęła w płomieniach. Podpalił ją szaleniec imieniem Herostratos, by w ten sposób rozsławić swoje imię. Po pożarze świątynię odbudowano. W 136 r. n.e. nastąpił jej ostateczny upadek: została zburzona i splądrowana przez Gotów.

Około 430 r. p.n.e. w Olimpii poproszono Fidiasza, największego rzeźbiarza owego czasu, o wykonanie posągu Zeusa do świątyni. Na podstawie prowadzonych badań stwierdzono, że posąg był siedmiokrotnie większy od człowieka. Nagie frag­menty ciała Zeusa wykonane były z kości słoniowej, natomiast szaty ze złota. Posąg zniknął bez śladu, rzekomo został zabrany przez Bizancjum, ale jego dalszych losów nie udało się ustalić. Dzieło Fidiasza pozostało jedynie na małych monetach, co nie pozwala na dokładną rekonstrukcję.

Wiszące ogrody, inaczej zwane ogrodami Semiramidy, zbudował w Babilonie około 570 r. p.n.e. władca Nabuchodonozor dla swojej żony. Babilońskie ogrody kwitły na tarasowo wznoszącej się podstawie. Był to rodzaj sztucznie nawadnianego ogrodu na dachu, fest zrozumiałe, iż ta wspaniale kwitnąca w pustynnym klimacie oaza wzbudzała zachwyt. W 1899 r. w babilońskich wykopaliskach odkryto w połu-dniowo-wschodniej części pałacu system sklepień z głęboką studnią, odpowiadający starożytnym opisom. Do dziś jednak nie potwierdzono ani nie zaprzeczono, iż są to fundamenty wiszących ogrodów.

Piramidy w Gizie są jedynym z siedmiu cudów starożytnego świata, które prze­trwały do dziś. Trzy największe piramidy są grobowcami trzech faraonów: Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa i powstały w latach 2600—2500 p.n.e. Najpierw budowano drogę, po której transportowano nad Nil bloki kamienne z gór libijskich. Praca ta trwała 10 lat. W tym samym czasie przygotowywano komory grobowe. Właściwą piramidę budowano 20 lat.