a2.pdf

Jan Paweł II

3 kwietnia 2005 ^ www.rzeczpospolita.pl ; www.rp.pl

Arcybiskup Stanisław Dziwisz do końca trzymał Ojca Świętego za rękę • Pogrzeb najwcześniej w czwartek

Zaprawdę papież umarł

Świat pogrążony w smutku i w żałobie

Obrońca

wiary i wolności

J ACEK M OSKWA

Z WATYKANU

Mariana Jaworskiego, abp. Stanisława Ryłki i ks.

Mieczysława Mokrzyckiego. Ojciec Święty otrzy-

mał Komunię świętą – wiatyk na ostatnią drogę,

a także sakrament chorych. W momencie śmier-

ci w pokoju obecni byli także: ks. prof. Tadeusz

Styczeń, następca Karola Wojtyły na Katedrze

Etyki KUL, oraz trzy polskie siostry sercanki z

przełożoną s. Tobianą Sobotką, osobisty lekarz

papieża dr Renato Buzzonetti, dwaj inni medycy

i dwaj pielegniarze. Już po śmierci papieża dołą-

czyli do nich kardynałowie Angelo Sodano, Jo-

seph Ratzinger, Eduardo Martinez Somalo i

abp Leonardo Sandri.

Przez całą sobotę do Rzymu napływały dzie-

siątki tysięcy pielgrzymów. Kiedy Jan Paweł II

umierał, na placu Świętego Piotra wierni odma-

wiali kolejne dziesiątki różańca. Nabożeństwo

prowadził kardynał Edmund Szoka, Ameryka-

nin polskiego pochodzenia. Kilkanaście godzin

wcześniej był u łoża chorego. Opowiadał potem,

że ukląkł tam i zaczął się modlić po polsku. Jan

Paweł II dał oczyma znak, że go poznaje, a kiedy

kardynał Szoka zrobił nad nim znak krzyża, pró-

bował powtórzyć znak błogosławieństwa.

Większość obecnych przed bazyliką watykań-

ską to młodzi ludzie z Włoch i innych krajów. Jak

ujawnił w sobotę rano rzecznik Watykanu Joaqu-

in Navarro-Valls, jedno z ostatnich zdań wypo-

wiedzianych przez Jana Pawła II dotyczyło wła-

śnie młodzieży. Polacy obecni przy nim – arcybi-

skup Stanisław Dziwisz, który do końca trzymał

Go za rękę, ks. Mieczysław Mokrzycki, s. Tobiana

i inne sercanki opiekujące się chorym – zrekon-

struowali je z wielokrotnie powtarzanych strzę-

pów słów: „Szukałem was, a teraz wy przyszliście

do mnie. Dziękuję wam za to!”. W sobotę na pla-

cu młodzież skandowała „Viva il papa!, Giovanni

Paolo! Giovanni Paolo!”. Nie wiadomo, czy pa-

pież to słyszał. Od południa miał bardzo wysoką

gorączkę, chwilami tracił przytomność.

Joaquin Navarro-Valls poinformował nas o

tym około godziny 19.00 w lakonicznym komu-

nikacie. Odwołał zapowiedzianą na wieczór kon-

ferencję prasową, co sugerowało, że można spo-

dziewać się najgorszego. Nieco wcześniej nade-

szła depesza agencji ANSA, że stan papieża nie

daje nadziei. Krótka wiadomość o śmierci Ojca

Świętego podana została mniej więcej dziesięć

minut po Jego zgonie. W tym pierwszym

oświadczeniu mowa była o tym, że wdrożone już

zostały procedury przewidywane przez Konsty-

tucję Apostolską „Universi Dominici Gregis” i

prawo kanoniczne. Wykonano je bardzo szybko.

Po orzeczeniu lekarzy śmierć papieża oznajmił

prefekt Domu Papieskiego abp James Harvey.

Następnie kamerling Kościoła katolickiego kard.

Eduardo Martinez Somalo w rytualnej formie

podniósł zasłonę na twarzy zmarłego, trzykrot-

nie wzywając go imieniem chrzestnym Carolus i

wypowiadając słowa: „Vere papa mortuus est”

(zaprawdę papież umarł). Zdjął z jego ręki pier-

ścień i zniszczył. To samo uczynił z pieczęciami.

Świat dowiedział się o wszystkim, kiedy na

placu trwało jeszcze nabożeństwo. Za chwilę ar-

cybiskup Leonardo Sandri, który w ostatnich

miesiącach użyczał głosu Janowi Pawłowi II, po-

wiedział, że „nasz najukochańszy Ojciec Święty

powrócił do domu Ojca”. Zerwały się oklaski, tak

jakby było to podziękowanie za jeszcze jedno wy-

stąpienie publiczne. Odśpiewano „Salve Regina”

i powrócono do odmawiania różańca.

Trumna z ciałem papieża zostanie wystawio-

na w poniedziałek w Bazylice św. Piotra, a uro-

czystości pogrzebowe odbędą się nie wcześniej

niż w czwartek 7 kwietnia. Prawdopodobnie weź-

mie w nich udział więcej ludzi niż w głównym

spotkaniu Roku Jubileuszowego – Światowym

Dniu Młodzieży, który zgromadził ponad dwa i

pół miliona ludzi. Aż tylu ludzi nikt się przedtem

nie spodziewał. Władze włoskie już myślą o tym,

aby spodziewanym uczestnikom zapewnić za-

kwaterowanie, transport i opiekę medyczną. Zde-

cydowano się przede wszystkim otworzyć dla

pielgrzymów obiekty sportowe – hale i stadiony,

co jest tym łatwiejsze, że wszystkie imprezy spor-

towe już wcześniej zostały odwołane. Udostęp-

niony zostanie Pałac Kongresów, obiekty między-

narodowych targów rzymskich oraz campus uni-

wersytecki Tor Vergata, gdzie w sierpniu 2000

roku na spotkanie z papieżem przybyła rekordo-

wa liczba ludzi. Wielki Jubileusz był jednak orga-

nizowany całymi miesiącami. Teraz trzeba

wszystko zrobić natychmiast.

d Stanów Zjednoczonych

po komunistyczną Kubę

płyną słowa żalu po śmierci

Ojca Świętego, a także wyrazy po-

dziwu, szacunku i miłości.

Prezydent Stanów Zjednoczonych

George W. Bush : Kościół katolic-

ki stracił swego pasterza, świat stra-

cił obrońcę wolności człowieka. Zo-

stał wezwany wierny i oddany sługa

boży. Dawał świadectwo godności

życia człowieka. Przypominał światu

zachodniemu obowiązek budowania

kultury życia, w której silni chronią

słabych. Wszyscy papieże należą

do całego świata, ale Amerykanie

mieli szczególne powody, by kochać

człowieka z Krakowa. Jesteśmy

wdzięczni Bogu, że zesłał nam takie-

go człowieka, syna Polski, który stał

się biskupem Rzymu i bohaterem

naszych czasów.

Premier Wielkiej Brytanii

Tony Blair : Był inspiracją, człowie-

kiem niezwykłej wiary, godności i od-

wagi.

Prezydent Francji

Jacques Chirac : Dzięki swej od-

wadze i swej determinacji Jan Pa-

weł II poruszył umysły i serca,

otwierając drzwi Kościoła na na-

dzieje i cierpienia świata.

Premier Luksemburga

Jean-Claude Juncker , przewo-

dzący obecnie UE: Przez 26 lat pon-

tyfikatu Jan Paweł II był niestrudzo-

nym obrońcą praw człowieka, stał

się też rzecznikiem wolności religij-

nej i sprawiedliwości społecznej. Pa-

pież umiał nieść swoje przesłanie

pokoju w każdy zakątek świata dzię-

ki swym podróżom.

Premier Szwecji

Göran Persson : W tej części

świata będziemy zwłaszcza pamię-

tać Jana Pawła II z racji Jego aktyw-

nej roli podczas zmian przeżywa-

nych w Europie Wschodniej i Środ-

kowej pod koniec zimnej wojny.

Premier Węgier

Ferenc Gyurcsany : Śmierć Ja-

na Pawła II jest tragedią nie tylko

dla wiernych katolickich, ale także

dla wszystkich obywateli tej Ziemi,

którzy pragną bardziej pokojowego,

bardziej ludzkiego i szczęśliwego

świata.

Przywódca ONZ Kofi Annan :

Oprócz swej roli duchowego przy-

wódcy ponad miliarda mężczyzn,

kobiet i dzieci był niestrudzonym

obrońcą pokoju, prawdziwym pio-

nierem dialogu między wyznania-

mi i motorem krytycznej samooce-

ny samego Kościoła.

Premier Kanady Paul Martin :

Ten godny syn Polski, który kiero-

wał Kościołem rzymskokatolickim

przez 26 lat, wywarł niesamowity

wpływ na świat, nie tylko jako du-

chowy przywódca, ale także jako

prawdziwy apostoł pokoju.

Prezydent Chorwacji Stipe Mesić :

Śmierć papieża Jana Pawła II jest

niepowetowaną stratą dla Kościoła

katolickiego, dla wszystkich wierzą-

cych, a także dla całego świata.

Prezydent Nigerii

Olusegun Obasanjo : Był uoso-

bieniem cnoty i miłości.

Minister spraw zagranicznych Izra-

ela Silwan Szalom : Izrael, naród

żydowski i cały świat straciły dziś

wielkiego mistrza pojednania i bra-

terstwa pomiędzy religiami. To wiel-

ka strata, przede wszystkim dla Ko-

ścioła katolickiego i dla setek milio-

nów wiernych, ale także dla całej

ludzkości.

Rzecznik patriarchatu łacińskiego

Jerozolimy William Szumali :

Śmierć papieża dotknęła nas, bo-

wiem kochał On naród palestyński

i potrafił zbliżyć do siebie chrześci-

jan, muzułmanów i żydów. Mamy

nadzieję, że Bóg da nam kogoś ta-

kiego jak on, i dziękujemy niebio-

som za to, że mieliśmy papieża ta-

kiego jak Jana Paweł II.

Szef dyplomacji Kuby

Felipe Perez Roque : Zawsze wi-

dzieliśmy w papieżu Janie Paw-

le II i w dalszym ciągu będziemy

w Nim widzieć przyjaciela, który

martwił się o biednych, który zwal-

czał neoliberalizm i walczył o pokój.

MT - O , AFP

Papież Jan Paweł II zmarł

w sobotę wieczorem o godzinie

21.37. Pierwszą oficjalną

wiadomość o jego śmierci

rzecznik Watykanu podał około

dziesięciu minut później.

W tym czasie na placu Świętego

Piotra kończyło się nabożeństwo

różańcowe z udziałem około

60 tysięcy wiernych.

Ostatnie dni i godziny Ojca Świętego w Pała-

cu Apostolskim sprawiały wrażenie, jakby reży-

serował je sam Bóg. Sobota 2 kwietnia 2005 to

przecież wigilia święta Miłosierdzia Bożego, które

Jan Paweł II ustanowił na podstawie objawień

świętej Faustyny Kowalskiej. Ją samą wyniósł do

chwały ołtarzy. Jeśli On sam zostanie beatyfiko-

wany i kanonizowany, to ich święta będą ze sobą

sąsiadować.

Na chwilę przed śmiercią papież powie-

dział „Amen” – dowód, że do samego końca był

przytomny. Ale, jak się wydaje, Ojciec Święty w

swych ostatnich godzinach nie cierpiał. – Ude-

rzyło mnie piękno jego spojrzenia. W jego oczach

był uśmiech. Nie było w nich żadnej oznaki cier-

pienia, chociaż papież z trudem oddychał – opo-

wiadał włoski kardynał Mario Francesco Pom-

pedda, który był u boku papieża po południu.

Ujawniono już, jak wyglądały ostatnie chwile

życia Ojca Świętego. O godzinie 20.00 w aparta-

mencie papieskim celebrowano mszę świętą. Od-

prawił ją prefekt pomocniczy Domu Papieskiego

abp Stanisław Dziwisz, przy udziale kardynała

T . T . S ., AFP , PA P

SAM ZDECYDOWAŁ O SWYM POGRZEBIE

Konstytucja Apostolska „Universi Dominici Gregis” ogłoszona przez Jana Pawła II, 22 lutego 1996 r.,

dokładnie ustala procedurę postępowania po śmierci papieża. Zgodnie z jej zasadami, ceremonie po-

grzebowe mają trwać 9 dni, przy czym złożenie Ojca Świętego do grobu powinno się odbyć między

czwartym a szóstym dniem po Jego śmierci. Zmarłego papieża, zgodnie z wolą Jana Pawła II, można

fotografować jedynie ubranego w szaty pontyfikalne.

Decyzję o dacie, godzinie i sposobie przeniesienia zwłok zmarłego do Bazyliki św. Piotra, ma podjąć

kongregacja kardynałów, tak aby wierni mogli oddać mu cześć. Zgodnie z tradycją, po przeniesieniu do

Bazyliki, ciało papieża, ubranego w białe szaty papieskie i z mitrą na głowie, powinno zostać złożone

przed ołtarzem i pozostawać tu przez trzy dni. Po upływie tego terminu rozpoczną się egzekwie, które

od czasu Pawła VI odprawiane są na placu św. Piotra, w obecności szefów państw i monarchów.

Zgodnie z Konstytucją Apostolską, do kongregacji kardynałów należy obowiązek przeczytania doku-

mentów pozostawionych przez zmarłego dla Kolegium Kardynałów oraz zniszczenie Pierścienia Ry-

baka i pieczęci, z jakimi wysyłane są listy apostolskie. Jeśli zmarły papież zostawił testament oraz wy-

znaczył jego wykonawcę, to do niego należy wypełnienie tego, co dotyczy dóbr prywatnych i pism

zmarłego.

S . P ., PAP

Cisza na placu Świętego Piotra

B EATA Z UBOWICZ

Z WATYKANU

Drodzy Bracia i Siostry! Papież Jan

Paweł II wrócił do Ojca – ogłosił

w sobotę tuż przed 22.00 arcybi-

skup Leonardo Sandri. – Módlmy

się za Niego. Na placu św. Piotra,

gdzie zgromadziły się tysiące ludzi,

zaległa cisza.

Wydawało się, że słowa hierarchy

nie w pełni dotarły do zebranych.

Gdzieniegdzie rozległy się oklaski.

Jezu! – jęknęła stojąca obok mnie

kobieta. Dopiero po pierwszych sło-

wach modlitwy De Profundis ludzie

zaczęli klękać. Niektórzy płakali.

Modlili się: Święta Maryjo, Matko

Boża, módl się za nami grzesznymi,

teraz i w godzinę śmierci naszej,

Amen – powtarzali przyciszonymi

głosami.

Nikt się nawet nie poruszył.

Oświadczenie arcybiskupa nadeszło

niespodziewanie, choć wszyscy zda-

wali sobie sprawę, że stan Ojca Świę-

tego jest krytyczny, to jednak silniej-

sza była nadzieja, iż wiadomość o Je-

go śmierci nie nadejdzie jeszcze nie

w tej chwili, zwłaszcza że dopiero co

skończył się różaniec i litania do

Matki Boskiej w intencji gasnącego

Jana Pawła II.

Na początku można było sądzić,

że będzie to po prostu całonocne

czuwanie, tak jak w piątkowy wie-

czór. Na plac Świętego Piotra ludzie

przyszli całymi rodzinami. Młodzi

rozkładali na ziemi koce i śpiwory.

Dzieci śpiewały piosenki religijne.

Niektórzy trzymali zapalone świece

i modlitewniki, wielu przesuwało w

palcach paciorki różańca. Nad ze-

branym tłumem górowała polska

flaga. Wszyscy wpatrywali się w

okna Pałacu Apostolskiego, gdzie

przez cały wieczór paliły się światła.

– Módlmy się za Ojca Świętego, któ-

ry wyrusza w swą ostatnią drogę –

rozpoczął sobotnie modły jeden z

kardynałów.

To chęć bycia z papieżem w Jego

ostatnich chwilach przyciągnęła do

Watykanu tłumy. – Przyszliśmy to-

warzyszyć papieżowi w najważniej-

szym momencie Jego życia – tłuma-

czyli ludzie nagabywani przez dzien-

nikarzy.

– To najważniejsza na świecie

osoba w XX wieku – mówi mi kobie-

ta w średnim wieku, która na wieść

o chorobie papieża specjalnie przyje-

chała do Rzymu z Sardynii.

Ta wiosenna sobota pozornie

mogła wydawać się zwyczajnym wol-

nym od pracy dniem. Na ulicach

prowadzących do Watykanu, przed

sklepami z markowymi ubraniami

zatrzymywały się eleganckie Włosz-

ki, a egzotyczni sprzedawcy podró-

bek i pamiątek rozkładali swoje kra-

my. Jednak im bliżej placu Świętego

Piotra, tym bardziej wyczuwalne by-

ło napięcie. Brakowało zwykłego tu-

rystycznego rozgardiaszu. Chociaż

do muzeów watykańskich i do Bazy-

liki Świętego Piotra jak zwykle stały

kolejki, to jednak cisza na placu była

dojmująca. Z oczami utkwionymi w

okna papieskich apartamentów wier-

ni odmawiali modlitwy. Nawet śpie-

wy i skandowane słowa miłości i

przywiązania do Jana Pawła II były

dużo cichsze niż zwykle. Tak jakby

nikt nie chciał zakłócać spokoju pa-

pieżowi.

Grupa Polaków rozłożyła na zie-

mi biało-czerwony sztandar.

– Jesteśmy z Tobą. Dzięki Ci, Oj-

cze! – napisano czarnymi, dużymi

literami, jakby w nadziei, że papież

podejdzie do okna i zobaczy. Wokół

gromadzili się ludzie. Ktoś przyniósł

bukiet kwiatów, ktoś inny dopytywał

się po włosku, co znaczy napis. Nie-

co dalej młodzi Włosi ułożyli ze

świeczek krzyż, w środku położyli

zdjęcie Jana Pawła II. Potem pojawił

się transparent z napisem Köln

2005. To w Kolonii ma odbyć się

ogłoszony przez papieża kolejny

Światowy Dzień Młodzieży.

Włoscy dziennikarze w swych

relacjach zwracali szczególną uwa-

gę na obecność tak wielu młodych

ludzi. Przypominali, że to ten pa-

pież właśnie był zawsze bardzo bli-

sko młodych, a dziś to oni są blisko

Niego. Przytaczano wypowiedź

rzecznika Watykanu Joaquina Na-

varro-Valsa, który na sobotniej kon-

ferencji prasowej powtórzył ostat-

nie słowa Jana Pawła II do mło-

dych: Szukałem was, a teraz wy

przyszliście do mnie. Dziękuję

wam za to. •

Powiedzieli „Rzeczpospolitej”

Uri Huppert,

izraelski publicysta i prawnik

Jan Paweł II zrobił tak wiele dla

stosunków zarówno między katolika-

mi i żydami oraz między Państwem

Watykańskim a Państwem Izrael, któ-

re były wcześniej właściwie zamrożo-

ne. Miałem z tym osobisty związek.

Już w 1979 roku przyjaciel papieża z

czasów wadowickich Jerzy Kruger po-

prosił mnie, bym dowiedział się w

izraelskim MSZ, czy jest szansa na ja-

kieś zbliżenie. Wtedy było jeszcze za

wcześnie. Ziściło się to w marcu 2000

roku, gdy Jan Paweł II odwiedził Zie-

mię Świętą, spotkał się z politykami

izraelskimi, był w Yad Vashem i złożył

kartkę z prośbą do Boga w szczelinie

Ściany Płaczu, która jest symbolem

judaizmu. NOT . J . H .

Ksiądz Igor Kowalewski,

sekretarz Episkopatu Rosji

To zwykła ludzka sprawa, odejście

do Boga. Każdy z nas przecież kiedyś

stanie przed Panem. Chrześcijanie

wiedzą, jak ważny jest ten moment,

owe ostatnie dni i godziny życia. Waż-

ne, jak się przeżywa te chwile. Umiera-

nie to także jest katecheza. Umierać

trzeba godnie, w stanie łaski. Dlatego

wszyscy ludzie dobrej woli, wierzący i

niewierzący mogą się dziś uczyć i uczą

się godnego odejścia.

NOT . P . W . R .

Bernard Lecomte,

francuski dziennikarz,

autor biografii papieża

Zawsze bronił wielkości i godności

człowieka. Niekoniecznie osoby w

świetnej formie, mistrza olimpijskiego,

doskonałego sportowca, jakim prze-

cież sam był. Takie było właśnie Jego

przesłanie, wytrawnego specjalisty od

komunikacji społecznej, który sam

jeździł na nartach w Apeninach i mo-

gły Mu się zdarzać upadki. Zwierzch-

nik Kościoła jest takim samym czło-

wiekiem, jak inni. Potwierdzał to w

swych ostatnich chwilach: słabość,

choroba, niemożność chodzenia i mó-

wienia także jest udziałem człowieka.

Do końca dowodził, że i na tym pole-

ga wielkość człowieka.

NOT . G . D .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: