Za co odpowiadaja płatnicy podatku.pdf

NR 57 (1166) PONIEDZIAŁEK 22 MARCA 2004

Księgowość i Płace

TYGODNIK DLA KSIĘGOWYCH I FINANSISTÓW

TEMAT TYGODNIA

W NUMERZE

OPINIE – KOMENTARZE

Za co odpowiadają

płatnicy podatku

TEMAT TYGODNIA

Za co odpowiadają płatnicy podatku ............. 3-6

Zwolnienie z obowiązku pobrania podatku...... 3

Odpowiedzialność płatnika .................................. 3

Wyznaczenie osób odpowiedzialnych

za wykonanie czynności podatnika .................. 4

Odpowiedzialność płatnika

za błędne rozliczenie podatku............................ 4

Zapłata należności od płatników.........................5

Zaległość w zapłacie..............................................5

Nadpłata należności

obciążających płatnika ..........................................5

Wygasanie zobowiązań podatkowych.................6

Zabezpieczenie wykonania

zobowiązań podatkowych .....................................6

PODATKI DOCHODOWE

Tylko niezawinione i udokumentowane

straty mogą być kosztami ................................... 7

Jak spółka zależna płaci podatek...................... 7

Jak odliczamy straty

w środkach obrotowych....................................... 8

Holandia atrakcyjna dla spółek .......................... 8

VAT 2004

Mały podatnik daleki od unijnego ideału ......... 9

Kiedy i jaki VAT dla menedżera .......................... 9

Kto nie jest podatnikiem VAT................................9

CŁA

Właściwość obszaru celnego Unii ................... 10

Co oznacza swobodny przepływ towarów ..... 10

ARCHIWUM PODATNIKA

Odszkodowanie po wypadku – bez podatku ... 11

Ulga rehabilitacyjna – jeśli są zabiegi..............11

Nie zmienia się stawki

przy refakturowaniu .............................................11

Podatek od zmiany umowy spółki.....................11

RACHUNKOWOŚĆ

Jak wyceniać i prezentować ............................ 12

Zmiany w standardach ułatwią

proces konwersji .................................................12

EWIDENCJE – PORADY

Odsetki naliczone, ale niezapłacone .............. 13

Trzeba przyjąć do eksploatacji ..........................13

Księgujemy w „Pozostałe koszty”.....................13

PŁACE

Pracownik musi mieć do dyspozycji minimalne

wynagrodzenie .................................................... 15

ZMIANY PRAWA

■

Jakie obowiązki ma płatnik

■

Kiedy płatnik może nie pobrać podatku

■

Za jakie błędy odpowiada płatnik

■

Jakie są podstawy odpowiedzialności płatnika

■

Kiedy płatnik zwróci nadpłatę

■

Kiedy urząd sięga do majątku płatnika

Co jest dowodem wpłaty?

U stawa o własności lokali nie nakłada na wspólnotę miesz-

INTERWENCJE

kaniową obowiązku wyodrębnienia funduszu remontowe-

go. Jeżeli jednak wspólnota nie wyodrębni takiego funduszu,

tworzące wspólnotę osoby nie będą mogły odliczyć poniesio-

nych na ten cel wydatków. Wśród podatników pojawia się wie-

le wątpliwości, które często mają podłoże interpretacyjne, co

może być uznane za dowód wpłaty. Pytają oni, na jakiej pod-

stawie wydatki poniesione na fundusz remontowy mogą odli-

czyć ci mieszkańcy, którym niedbali zarządcy nie wydali osob-

nych książeczek na fundusz remontowy, a płacą go łącznie ze

stawką czynszową. Czy urząd skarbowy uzna jako dowód

wpłaty zaświadczenie o wysokości rocznej kwoty wpłaconej na

fundusz?

Więcej str. 2

PORADY

Kiedy i jaki VAT dla menedżera

Osoby, które podpiszą z pracodawcą umowę o pracę, a następnie

zawrą kontrakt menedżerski, nie zostaną objęte VAT od 1 maja. . . 9

Co oznacza swobodny przepływ towarów

Na rynku UE nie ma granic, a co za tym idzie, nie występują już

bariery celne. Wszystkie towary podlegają tym samym normom

i wymogom certyfikacyjnym i powinny być obłożone takimi

samymi podatkami. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

W następnym

numerze tygodnika

Księgowość

i Płace

Odroczony

podatek

dochodowy

www.gazetaprawna.pl

2 Opinie – komentarze

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 57 (1166) 22 MARCA 2004

TERMINARZ PODATNIKA I PŁATNIKA

LICZBY DNIA

◗ składka na Państwowy Fundusz Re-

habilitacji Osób Niepełnosprawnych,

◗ zryczałtowany podatek dochodowy

od osób fizycznych (PIT-8A),

◗ zaliczka miesięczna na podatek do-

chodowy od osób prawnych,

◗ zaliczka na podatek dochodowy od przychodów

ze stosunku pracy,

◗ zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycz-

nych od wypłat z umów zlecenia i o dzieło,

◗ zryczałtowany podatek dochodowy od przycho-

dów ewidencjonowanych,

◗ zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycz-

nych prowadzących działalność gospodarczą,

◗ pierwsza rata podatku od nieruchomości, leśne-

go i rolnego wpłacana przez osoby fizyczne.

50000

Przeciętny

przychód brutto

podatnika i przeciętny

ryczałt należny

w latach 1994-2002

45000

40000

35000

30000

25000

20000

15000

Przeciętny przychód brutto

10000

5000

Przeciętny ryczałt należny

Źródło: MF

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

W 2004 r. podatek leśny wynosi – 23,69 zł

(od 1 ha).

W 2003 r. podatek leśny wynosił – 24,47 zł (od 1 ha).

Podstawa prawna: ustawa z dnia 10 października

2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. nr 200, poz. 1682);

MP z 2002 r. nr 50, poz. 729; MP z 2003 r. nr 50,

poz. 787.

KOMENTARZ

Ucywilizować śmiercionośną zasadę

D ziałania organów podatkowych

małych i średnich firm nie wytrzymuje

ciosu, jakim jest zasada natychmiastowe-

go wykonania decyzji podatkowych. Ina-

czej, niż ma to miejsce w postępowaniu

administracyjnym, podatnik w postępo-

waniu podatkowym ma nikłe szanse na

ocalenie swoich pieniędzy. Tuż po wyda-

niu decyzji I instancji organ podatkowy

może przystąpić do wyegzekwowania te-

go, co ustalił. Nie pomaga odwołanie po-

datnika ani skarga do sądu administra-

cyjnego. Wykonanie decyzji podatkowej

co do zasady nie podlega wstrzymaniu.

Podatnik, który trafi na nadgorliwego

urzędnika, nie będzie w stanie zmienić

nawet najbardziej absurdalnej decyzji

dopóki nie zdoła dotrzeć do sądu. Biorąc

pod uwagę, że z reguły zajmie mu to 2-3

lata, w wielu przypadkach uchylenie de-

cyzji ma dla podatnika takie znaczenie

jak dla umarłego przysłowiowe kadzidło.

Kwestie odwrócenia w postępowaniu

podatkowym zasady wstrzymania wyko-

nania decyzji nieostatecznej przyjrzał się

uważniej rzecznik praw obywatelskich.

Zwracając się do ministra finansów

wskazał na liczne skargi podatników

związane z natychmiastową wykonalno-

ścią decyzji. Zwłaszcza że na odmowę

wstrzymania wykonania decyzji, której

teoretycznie może domagać się podat-

nik, nie przysługuje nawet zażalenie. Wy-

daje się, że rację ma rzecznik podkreśla-

jąc pozbawienie

podatnika konsty-

tucyjnego prawa do sądu w tym zakresie.

Trudno zrozumieć, iż przy wyposażeniu

urzędnika w tak potężną broń ustawo-

dawca zapomniał o minimum ochrony

dla interesu podatnika.

Trudno sobie wyobrazić, że ustawo-

dawca zgodzi się – tak jak tego chcą nie-

którzy – na całkowite wstrzymanie wyko-

nania decyzji podatkowych aż do roz-

strzygnięcia sporu podatkowego w są-

dach administracyjnych. Niemniej jed-

nak trzeba wskazać, iż już dziś przy roz-

sądnym stosowaniu prawa i niewielkich

zmianach w przepisach można by

w istotny sposób podnieść jakość ochro-

ny interesu podatnika. Wystarczyłoby

uważniej przyglądać się wnioskom po-

datników. Nietrudno przecież w oparciu

o dane przedstawione przez podatnika

ocenić, czy jest to zwykła gra na zwłokę,

czy ostatnia deska ratunku do egzysten-

cji firmy. Zwłaszcza że interes budżetu

dodatkowo zabezpieczono odsetkami.

Bo tak jak nie zabija się muchy z armaty,

tak nie powinno się „zabijać” podatnika

natychmiastowym wykonaniem nieosta-

tecznej decyzji. Zwłaszcza że bezpieczny

i z zachowaną płynnością finansową mo-

że powoli, ale systematycznie zasilać bu-

dżet państwa.

◗ pierwsza rata podatku rolnego wpłacana

przez osoby prawne i jednostki organizacyjne

nieposiadające osobowości prawnej.

wobec podatników nie od dziś

budzą poważne zastrzeżenia.

Mimo zrównoważenia uprawnień orga-

nów podatkowych we wszystkich usta-

wach podatkowych z uprawnieniami po-

datników, w praktyce sprowadza się to

nierzadko do biernego przyglądania się

jak dobrze prosperująca firma w wyniku

np. kontroli podatkowej powoli stacza się

na skraj przepaści. Nie potrzeba nawet

złej woli urzędnika, wystarczą nieustan-

ne zmiany przepisów, liczne niedoróbki

legislacyjne i dwuznaczne przepisy, żeby

podatnik stał się bezradny. Nawet spraw-

ny i biegły w przepisach prawnik nie jest

w stanie zapobiec katastrofie. Zazwyczaj

spór między podatnikiem a organem po-

datkowym sprowadza się bowiem do in-

terpretacji przepisów. A cóż zrobić, gdy

jeden z pozoru jasny przepis czytany

przez urzędnika i podatnika prowadzi do

zgoła odmiennych wniosków. Jeśli doło-

żyć do tego fakt, że w Polsce generalnie

podatnik i urzędnik bynajmniej nie są

przyjaciółmi i zazwyczaj stoją po dwóch

stronach barykady, batalie są zażarte

i długie. Podatnicy walczą do skutku,

czyli do ostatniej sądowej instancji. Nie-

stety nierzadko zwycięstwo przed sądem

staje się jedynie pyrrusowym zwycię-

stwem i ma wymiar jedynie symboliczny.

Dlaczego? A dlatego, że wiele zwłaszcza

W 2004 r. podatek rolny wynosi:

– 86,42 zł (od 1 ha przeliczeniowego gruntów),

– 172, 85 zł (od 1 ha gruntów).

W 2003 r. podatek rolny wynosił:

– 83,62 zł (od 1 ha przeliczeniowego gruntów),

– 167, 25 zł (od 1 ha gruntów).

Podstawę opodatkowania podatkiem rolnym sta-

nowi:

1) dla gruntów gospodarstw rolnych – liczba

hektarów przeliczeniowych ustalana na pod-

stawie powierzchni, rodzajów i klas użytków

rolnych wynikających z ewidencji gruntów

oraz zaliczenia do okręgu podatkowego,

2) dla pozostałych gruntów – liczba hektarów

wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.

Ustala się cztery okręgi podatkowe, do których

zalicza się gminy oraz miasta w zależności od

warunków ekonomicznych i produkcyjno-klima-

tycznych.

Podatek rolny za rok podatkowy wynosi:

– od 1 ha przeliczeniowego gruntów, o których

mowa w pkt 1 – równowartość pieniężną

2,5 q żyta,

– od 1 ha gruntów, o których mowa w pkt 2

– równowartość pieniężną 5 q żyta

obliczone według średniej ceny skupu żyta za

pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok

podatkowy.

Aleksandra Tarka

aleksandra.tarka@infor.pl

Podstawa prawna: ustawa z dnia 10 paździer-

nika 2002 r. o zmianie ustawy o podatku rol-

nym (Dz.U. nr 200, poz. 1680); MP z 2002 r.

nr 50, poz. 733; MP z 2003 r. nr 49, poz. 771.

INTERWENCJE

Co jest dowodem wpłaty?

M inisterstwo Finansów w sprawie

MARCA

2004

◗ rozliczenie miesięczne podatku

VAT (VAT-7),

◗ rozliczenie miesięczne podatku ak-

cyzowego.

dokumentowania wydatków po-

niesionych na fundusz remonto-

wy wydawało wiele pism, wyjaśniających

te kwestie. W piśmie z 5 grudnia 2001 r.

(nr PB5/KD-033-179-2339/01) wyjaśniło,

że wysokość wydatków poniesionych

przez podatnika w roku podatkowym z ty-

tułu wpłat na wyodrębniony fundusz re-

montowy spółdzielni mieszkaniowej lub

wspólnoty mieszkaniowej ustala się na

podstawie dowodu tej wpłaty. „Dowód

wpłaty” jest zaś pojęciem szerokim. Za-

tem za dowód wpłaty na przedmiotowy

fundusz należy uznać – zdaniem minister-

stwa – zarówno przelew bankowy, przekaz

pocztowy, jak i dokument wpłaty w kasie

spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty

mieszkaniowej. Resort zauważył również,

że wpłat na fundusz remontowy podatnicy

dokonują w ogólnej kwocie, łącznie z po-

zostałymi składnikami opłaty czynszowej

(zaliczki na poczet utrzymania nierucho-

mości) i innych należności wobec spół-

dzielni mieszkaniowych lub wspólnot

mieszkaniowych. Dlatego często bywa

tak, że podatnicy mają jeden dowód wpła-

ty dokonanej z tych tytułów. W takiej sytu-

acji z dowodu wpłaty niekiedy nie sposób

jednoznacznie wywnioskować wysokości

wniesionych przez podatnika wpłat na

przedmiotowy fundusz. W związku z tym

MF stwierdziło, że nie pozbawia to podat-

nika prawa do dokonania odliczeń od po-

datku. W takim przypadku, w celu dowo-

dowym, wystarczające jest – zdaniem mi-

nisterstwa – posiadanie przez podatnika,

obok dowodu wpłaty, dokumentu zawiera-

jącego wyszczególnione składniki czynszu

(zaliczki na poczet utrzymania nierucho-

mości) z wyodrębnioną pozycją funduszu

remontowego.

O odpowiedź na powyższe pytania po-

prosiliśmy również eksperta z firmy zajmu-

jącej się doradztwem podatkowym. Jak

nam wyjaśnił Andrzej Taudul z działu do-

radztwa podatkowego Pricewaterhouse-

Coopers przedstawione wcześniej stanowi-

sko ministra finansów jest jak najbardziej

prawidłowe. Przepisy podatkowe nie okre-

ślają bowiem rodzaju dowodu wpłaty, który

należy mieć, by skorzystać z odliczenia.

Nie wymagają też posiadania odrębnego

dowodu wpłaty na fundusz remontowy, za-

tem może być to również zbiorczy dowód

wpłaty na poczet opłaty czynszowej.

– W związku z tym stanowisko ministra in-

ne niż przedstawione byłoby sprzeczne nie

tylko z zasadami logiki, lecz również z prze-

pisami prawa – dodał Andrzej Taudul.

Księgowość i Płace

01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72, tel. (22) 530 40 35, 530 40 40, fax 530 40

39, w Internecie: www.gazetaprawna.pl, e-mail: gp@infor.pl

Redaktor prowadzący: Marek Kutarba, tel. 530 40 23.

Sekretarz redakcji: Krystyna Kanecka, tel. 530 40 24.

Kierownicy działów: Marek Kutarba – podatki, rachunkowość, tel. 530 40 23;

Małgorzata Jankowska – prawo pracy, tel. 530 42 48;

Biuro Reklamy: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,tel.: (0–22) 530 44 61,

530 40 26–29, fax (0-22) 530 40 25.

Fotoskład: Jacek Obrusiewicz tel. (0–22) 530 41 23;

Produkcja: Elżbieta Stamler, tel. 530 42 24.

Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

Ewa Matyszewska

ewa.matyszewska@infor.pl

MARCA

2004

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 57 (1166) 22 MARCA 2004

Temat tygodnia 3

Za co odpowiadają

płatnicy podatku

Płatnikiem może być tylko ta osoba, której taki przymiot

przyznają przepisy podatkowe. W zależności od rodzaju po-

datku, przepisy poszczególnych ustaw nakładają na różne

grupy osób obowiązki płatnicze. Zazwyczaj są nimi osoby

prowadzące działalność gospodarczą, w stosunku do zatrud-

nianych przez nich pracowników, ale także inne instytucje

i osoby, które na podstawie poszczególnych ustaw podatko-

wych stały się płatnikami. Ogólna jednak podstawa tej insty-

tucji ma swoje źródło w Ordynacji podatkowej.

przy takich ogólnych określeniach jak „uza-

sadniony interes publiczny” lub „ważny inte-

res podatników” minister może dowolnie

kształtować zasady i tryb zaniechania i po-

boru podatków i zwalniania płatników z obo-

wiązku pobierania podatków lub zaliczek

(zob. B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastal-

ski i J. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Ko-

mentarz 2003 , str. 141).

Z kolei zwolnienie płatnika z obowiązku

pobrania podatku może mieć miejsce, gdy

pobranie tego podatku zagraża ważnym inte-

resom podatnika, a w szczególności jego eg-

zystencji. Regulacja ta wskazuje na uznanie

administracyjne, które podlega kontroli ad-

ministracyjnej oraz kontroli sądowej. Zaist-

nienie takiej sytuacji daje organom podatko-

wym możliwość zaniechania pobrania po-

datku lub zaliczki na podatek (lub też odmo-

wę zastosowania tego przepisu).

WARTO WIEDZIEĆ

Zwolnienie płatnika, na wniosek podat-

nika, z obowiązku pobrania podatku

może mieć miejsce, gdy pobranie tego

podatku zagraża ważnym interesom

podatnika, a w szczególności jego eg-

zystencji.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 29 sierp-

nia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U.

nr 137, poz. 926 z późn. zm.) płatnikiem

jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jed-

nostka organizacyjna niemająca osobowo-

ści prawnej, obowiązana na podstawie

przepisów prawa podatkowego do oblicze-

nia i pobrania od podatnika podatku

i wpłacenia go we właściwym terminie or-

ganowi podatkowemu. Z tej normy wynika,

że na płatniku ciążą określone obowiązki.

Podmiot ten obowiązany jest do obliczenia

podatku należnego od podatnika, pobrania

tego podatku oraz do wpłacenia go we wła-

ściwym terminie organowi podatkowemu.

Można przyjąć, że płatnik jest swego ro-

dzaju pośrednikiem pomiędzy organem po-

datkowym a podatnikiem, a jego rola spro-

wadza się do pobrania i odprowadzenia na

rzecz wierzyciela podatkowego należności

podatkowych obciążających podatnika.

Podmiotami tych stosunków prawnych bę-

dą przede wszystkim zakłady pracy, organy

rentowe, notariusze od czynności cywilno-

prawnych dokonywanych w formie aktu

notarialnego itp.

Należy zwrócić uwagę, że w treści komen-

towanego przepisu art. 8 Ordynacji podat-

kowej jest mowa o tym, że płatnikiem jest

osoba obowiązana na podstawie przepisów

prawa podatkowego, o których jest mowa

w art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej.

W myśl komentowanego przepisu, przez

przepisy prawa podatkowego należy rozu-

mieć przepisy ustaw podatkowych oraz

przepisy wydanych na ich podstawie aktów

wykonawczych. Ta konstrukcja prawna

wskazywałaby, że obowiązki płatnika mogą

być nakładane w drodze podstawowych ak-

tów prawnych. Jednakże takiej konstrukcji

tego przepisu nie da się przyjąć, gdyż zgod-

nie z konstytucyjną zasadą wykładni przepi-

sów prawa podatkowego, obowiązki te mogą

być nałożone na płatników w drodze ustaw

podatkowych. Oznaczałoby to, że obowiąz-

ki płatnika mogą się pojawiać w drodze

ustaw podatkowych. Zatem należy stwier-

dzić, że nie jest konieczne, aby ustawa po-

datkowa używała wobec określonej osoby

termin płatnik, gdyż wystarczającym jest, że

nakłada na taką osobę obowiązki przypisa-

ne płatnikowi.

Odpowiedzialność płatnika

Płatnik ma za zadanie wykonanie obowiązku określonego przez przepisy Ordy-

nacji podatkowej, a więc obliczenie, pobranie i wpłacenie podatku za podatnika.

Zgodnie z art. 30 par. 1 Ordynacji podat-

kowej płatnik, który nie wykonał swoich

obowiązków (określonych w art. 8 Ordyna-

cji podatkowej), odpowiada za podatek nie-

pobrany lub podatek pobrany, a niewpłaco-

ny. Oznacza to, że płatnik, który nie pobrał

podatku od podatnika albo pobrał podatek

w wysokości niższej od należnej, albo nie

wpłacił w terminie pobranego podatku – od-

powiada za podatek niepobrany lub podatek

pobrany, a niewpłacony. Zatem odpowie-

dzialność płatnika ma charakter odpowie-

dzialności majątkowej, nie tyle za niewyko-

nanie zobowiązania podatkowego (takie bo-

wiem na nim nie ciąży), a za własne działa-

nie lub za zaniechanie związane z wykona-

niem obowiązków, jakie zostały na niego na-

łożone, przez poszczególne ustawy podatko-

we. Oznacza to, że prawo podatkowe nie

przewiduje odpowiedzialności solidarnej po-

datnika i płatnika, gdyż każdy z tych pod-

miotów ponosi samodzielnie odpowiedzial-

ność za niewy-

konanie ciążą-

cych na nim

obowiązków po-

datkowych. Jak

stanowi art. 30

par. 3 Ordyna-

cji podatkowej,

to płatnik pono-

si odpowiedzial-

ność za należ-

ności całym

swoim mająt-

kiem. Jeżeli or-

gan podatkowy

w trakcie wsz-

czętego postę-

powania podat-

kowego stwier-

dzi, że płatnik

nie wykonał cią-

żących na nim

obowiązków, to

wydaje decyzję

o odpowiedzial-

ności podatko-

wej płatnika,

w której określa

wysokość należ-

ności z tytułu

niepobranego

lub pobranego, a nie wpłaconego podatku.

Od tej zasady ustawodawca przewidział dwa

wyjątki.

Wyłączenie odpowiedzialności

Pierwszy z tych przypadków dotyczy sytu-

acji, gdy odrębne przepisy stanowią inaczej

oraz gdy podatek nie został pobrany z winy

podatnika. W takich sytuacjach organ po-

datkowy wydaje decyzję o odpowiedzialno-

ści podatkowej podatnika (uchylona jest

wtedy odpowiedzialność płatnika). Odpo-

wiedzialność podatnika może dotyczyć za-

winienia, jak w prawie karnym, cywilnym

czy w innym przypadku. Odpowiedzialność

podatnika uchyla odpowiedzialność płatni-

ka. Natomiast odpowiedzialność płatnika

nie uchyla odpowiedzialności podatnika, co

wynika wprost z treści art. 26 Ordynacji po-

datkowej. Nie powstaje w tym przypadku

Zwolnienie z obowiązku

pobrania podatku

Źródłem prawa podatkowego nakładającego na płatnika obowiązki jest ustawa po-

datkowa. Stąd też zwolnienie płatnika z ciążących na nim obowiązków może mieć

miejsce również w drodze ustawy lub decyzji organów podatkowych, na podstawie

przyznanych im kompetencji do rozstrzygania indywidualnych spraw tego rodzaju.

ciąg dalszy na str. 4

Stanowi o tym art. 22 par. 1 pkt 2 Ordy-

nacji podatkowej. W świetle tego uregulowa-

nia minister właściwy do spraw finansów pu-

blicznych może, w drodze rozporządzenia,

w przypadkach uzasadnionych interesem

publicznym lub ważnym interesem podatni-

ków, zwolnić niektóre grupy płatników

z obowiązku pobrania podatków lub zali-

czek na podatki oraz określić termin wpła-

cania podatku i wynikające z tego zwolnie-

nia obowiązki informacyjne podatników,

chyba że podatnik jest obowiązany do doko-

nania rocznego lub innego okresowego roz-

liczenia podatku. Natomiast, zgodnie z art.

22 par. 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej, organ

podatkowy, na wniosek podatnika, może

zwolnić płatnika z obowiązku pobrania po-

datku, jeżeli pobranie to zagraża ważnym in-

teresom podatnika, a w szczególności jego

egzystencji, lub gdy podatnik uprawdopo-

dobni, że pobrany podatek byłby niewspół-

miernie wysoki w stosunku do podatku na-

leżnego za rok podatkowy lub inny okres

rozliczeniowy.

Organ podatkowy na wniosek podatnika

może ograniczyć pobór zaliczek na podatek,

jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki

obliczone według zasad określonych w usta-

wach podatkowych byłyby niewspółmiernie

wysokie w stosunku do podatku należnego

od dochodu przewidywanego na dany rok

podatkowy. Wydając te decyzje organ podat-

kowy określa termin wpłacenia przez podat-

nika podatku lub zaliczki na podatek, chyba

że podatnik jest obowiązany do dokonania

rocznego lub innego okresowego rozliczenia

tego podatku.

Komentowany artykuł w paragrafie

pierwszym wskazuje, że minister do spraw

finansów publicznych może zaniechać lub

zwolnić niektóre grupy płatników z obowiąz-

ku pobierania podatków lub zaliczek na te

podatki. Jako godne podkreślenia należy za-

uważyć, że zgodnie z art. 92 Konstytucji RP,

każde upoważnienie ustawowe powinno

określać zakres spraw przekazanych do ure-

gulowania oraz zawierać wytyczne dotyczą-

ce treści aktu podstawowego. Natomiast

www.gazetaprawna.pl

4 Temat tygodnia

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 57 (1166) 22 MARCA 2004

Za co odpowiadają płatnicy podatku

odpowiedzialność in solidum , która polegała-

by na tym, że organ podatkowy mając do

czynienia z płatnikiem, którego odpowie-

dzialność została stwierdzona stosowną de-

cyzją, mógłby prowadzić egzekucję zarówno

z majątku podatnika, jak i płatnika (zob. B.

Brzeziński, M. Kalinowski, W. Morawski,

M. Masternak, Komentarz do Ordynacji po-

datkowej, Gdańsk 2003, s. 98).

Decyzja o odpowiedzialności podatkowej

płatnika lub podatnika może być wydana po

zakończeniu roku podatkowego lub innego

okresu rozliczeniowego. Może to dotyczyć

sytuacji wynikającej z rocznego obliczenia

podatku, jak i również zaliczki na podatek.

Charakter zobowiązania

Odpowiedzialność płatnika podatku jest

odpowiedzialnością osobistą oraz odpowie-

dzialnością majątkową. Oznacza to, że od-

powiedzialność ta jest odpowiedzialnością

całym majątkiem, tj. aż do momentu zaist-

nienia przedawnienia zobowiązania płatni-

ka. Ponadto, w stosunku do płatnika, który

pozostaje w związku małżeńskim (art. 29

par. 1 i 3 Ordynacji), w którym ustrój mająt-

kowy oparty jest na zasadzie wspólności ma-

jątkowej małżeńskiej, odpowiedzialność

obejmuje jego majątek odrębny oraz mają-

tek wspólny płatnika i jego małżonka. Skut-

ki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłącze-

nia lub ustania wspólności majątkowej nie

odnoszą się do zobowiązań płatnika powsta-

łych przed dniem:

1) zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłą-

czeniu ustawowej wspólności majątkowej,

2) zniesienia wspólności majątkowej prawo-

mocnym orzeczeniem sądu,

3) ustania wspólności majątkowej w przy-

padku ubezwłasnowolnienia małżonka,

4) uprawomocnienia się orzeczenia sądu

o separacji.

Jednakże, co ważne w tym miejscu, odpo-

wiedzialnością tą nie jest objęty majątek od-

rębny współmałżonka płatnika określony

w art. 33 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r.

– Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9,

poz. 59 z późn. zm.). W sytuacji gdy małżon-

kowie dokonają rozszerzenia ustawowej

wspólności małżeńskiej (art. 47 kodeksu ro-

dzinnego i opiekuńczego), spowoduje to roz-

ciągnięcie odpowiedzialności podatkowej płat-

nika na cały rozszerzony majątek wspólny.

Decyzja podatkowa przenosząca

odpowiedzialność

Decyzja o odpowiedzialności podatkowej

płatnika ma charakter konstytutywny, tworząc

jego treść, podmioty oraz przedmiot. Nie ma

tutaj zatem odpowiedzialności z mocy prawa,

gdyż dopiero wydanie tej decyzji i jej doręcze-

nie rodzi powstanie stosunku prawnego.

Stosunek ten wygasa z dniem zapłaty tego zo-

bowiązania. Niepobranie podatku z przyczyn le-

żących po stronie innych osób lub nie dających

się powiązać z jakimikolwiek osobami (obiek-

tywnych, losowych itp.) nie wyłącza odpowie-

dzialności płatnika i nie jest przeszkodą do wy-

dania decyzji o jego odpowiedzialności (zob. C.

Kosikowski, H. Dzwonkowski, A. Huchla, Usta-

wa Ordynacja podatkowa. Komentarz , Dom Wy-

dawniczy ABC, 2003, s. 154).

Wyznaczenie osób odpowiedzialnych

za wykonanie czynności płatnika

Osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, bę-

dące płatnikami, są obowiązane wyznaczyć osoby, do których obowiązków nale-

ży obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podat-

kowemu pobranych kwot, a także zgłosić właściwemu miejscowo organowi po-

datkowemu imiona, nazwiska i adresy tych osób.

Powyższy przepis art. 31 Ordynacji po-

datkowej reguluje sytuację osób prawnych

(spółek akcyjnych, spółek z o.o.) oraz jed-

nostek niemających osobowości prawnej

(np. spółki cywilne, jawne, komandytowe,

jednostki i zakłady budżetowe). Uregulo-

wanie to nie dotyczy osób fizycznych pro-

wadzących działalność gospodarczą (nie-

zależnie od rozmiarów tej działalności).

Wyznaczenie osób będących odpowie-

dzialnymi za te obowiązki sprowadza się

do wskazania ich organowi podatkowemu.

Do kręgu tych osób mogą należeć pracow-

nicy tych podmiotów, jak i np. właściciele

biura rachunkowego. Każdorazowo zgła-

szając organowi podatkowemu dane tych

osób należy pamiętać, że zawsze musi to

być osoba fizyczna, ze wskazaniem jej ad-

resu zamieszkania. Jeżeli podmioty po-

wyższe są płatnikiem większej ilości po-

datków, to powinny zgłosić więcej osób,

obsługujących te podatki (według właści-

wości, przy czym mogą to też być te same

osoby). Zgłoszenia tych osób należy doko-

nać w terminie wyznaczonym do dokona-

nia pierwszej wpłaty. W przypadku gdy

dojdzie do zmiany wyznaczonej osoby, to

zmianę tę należy zgłosić w terminie 14 dni

od dnia, w którym wyznaczono osobę od-

powiedzialną. Osoby wyznaczone nie stają

się płatnikami, gdyż tymi są płatnicy okre-

śleni przez przepisy ustaw podatkowych.

W stosunku do tych podmiotów nie może

się także toczyć postępowanie podatkowe,

o którym mowa w art. 30 par. 4 Ordynacji

podatkowej. Podmioty te są także przed-

miotem kontroli podatkowej, skarbowej,

czynności sprawdzających itd. Ponadto,

na podstawie art. 79 ustawy z dnia 10

września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy

(Dz.U. nr 83, poz. 930 z późn. zm.), płat-

nik, który nie wyznacza na podstawie tego

przepisu wymaganej osoby, do której obo-

wiązków należy obliczanie i pobieranie po-

datków oraz terminowe wpłacanie organo-

wi podatkowemu pobranych kwot, lub nie

zgłasza właściwemu miejscowo organowi

podatkowemu wymaganych danych tych

osób, podlega karze grzywny za wykrocze-

nie skarbowe.

CZYTELNICY PYTAJĄ – EKSPERT WYJAŚNIA

Renata Kabas-Komorniczak, doradca podatkowy z Instytutu Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy Sp. z o.o. w Warszawie

Odpowiedzialność płatnika za błędne rozliczenie podatku

Zdarza się, że płatnik

popełnia nieumyślnie

błąd przy obliczaniu i pobra-

niu od podatnika podatku lub

przy przekazaniu podatku

w terminie urzędowi skarbo-

wemu. W następstwie tego

błąd popełnia również podat-

nik przy wypełnianiu zeznania

podatkowego. Kto w takiej sy-

tuacji ponosi odpowiedzial-

ność za podatek niepobrany

lub pobrany, a niewpłacony,

i jaki jest zakres tej odpowie-

dzialności?

– Płatnik, który w ogóle nie po-

brał podatku bądź pobrał poda-

tek, ale nie wpłacił go na rachunek

urzędu skarbowego (np. potrącił

zaliczkę na PIT z wynagrodzenia

pracownika, a następnie ta zalicz-

ka nie wpłynęła na konto urzędu

skarbowego), odpowiada całym

swoim majątkiem. Odpowiedzial-

ność płatnika jest odpowiedzial-

nością obiektywną. Nie ma tu zna-

czenia, czy niepobranie bądź nie-

wpłacenie podatków nastąpiło

z winy płatnika czy też nie. Płat-

nik ponosi odpowiedzialność,

chociażby uchybienie jego obo-

wiązkom wynikało ze zdarzenia

obiektywnego, np. kradzieży środ-

ków finansowych w siedzibie płat-

nika. Zasadą jest, że za podatki

i zaliczki niepobrane od podatni-

ka odpowiada zawsze płatnik,

a nie podatnik. Jeżeli w postępo-

waniu podatkowym organ podat-

kowy stwierdzi niepobranie lub

niewpłacenie podatku (czy zalicz-

ki na podatek) przez płatnika, or-

gan ten wyda decyzję o odpowie-

dzialności podatkowej płatnika,

w której określi wysokość należ-

ności z tytułu niepobranego lub

pobranego, a niewpłaconego po-

datku. Jest tylko jedno odstępstwo

od tej zasady (oraz te przypadki,

gdy tak stanowią odrębne przepi-

sy) – sytuacja, gdy podatek nie zo-

stał pobrany z winy podatnika.

Podatnik działający w dobrej

wierze, gdy nie ma jego winy

w niedopełnieniu obowiązków

przez płatnika, nie odpowiada za

niepobrane bądź pobrane, a nie

wpłacone podatki (czy też zaliczki

na podatek), ponieważ obowiązki

te spoczywają faktycznie – z mocy

prawa – na płatniku.

odpowiada zawsze płatnik, a nie

podatnik. Jest tylko jedno odstęp-

stwo od tej zasady – sytuacja, gdy

podatek nie został pobrany z winy

podatnika (oraz te przypadki, gdy

tak stanowią odrębne przepisy).

Stwierdzenie więc – w postępowa-

niu podatkowym – winy podatni-

ka (np. wprowadzenie przez pra-

cownika swego zakładu pracy

w błąd nieprawdziwym oświadcze-

niem) wyklucza orzeczenie o od-

powiedzialności płatnika.

lub spółdzielczego stosunku pra-

cy. Zaliczki te obliczane są według

skali podatkowej. Ale jeżeli podat-

nik złoży płatnikowi oświadcze-

nie, że za dany rok zamierza opo-

datkować dochody łącznie z mał-

żonkiem bądź jako osoba samot-

nie wychowująca dzieci, zaliczki

te pobierane są przez płatników

w obniżonej kwocie. W razie zaś

zmiany stanu upoważniającego do

obniżki zaliczek lub utraty możli-

wości opodatkowania dochodów

jako osoba samotnie wychowująca

dzieci, podatnik ma obowiązek

poinformowania o tym płatnika.

W sytuacji zaś, gdyby podatnik za-

pomniał poinformować o tych

zmianach swego zakładu pracy,

wówczas sam podatnik odpowia-

dałby za niepobrane w prawidło-

wej wysokości zaliczki na podatek

dochodowy.

Ordynacji podatkowej nie za-

wierają już bezpośrednio

podstawy prawnej do docho-

dzenia roszczeń z tytułu nie-

pobranego podatku. Wobec

powyższego, na jakiej pod-

stawie – w obecnym stanie

prawnym – płatnik może do-

chodzić od podatnika rosz-

czeń o zapłatę niepobranego

podatku?

– Co do zasady, warunkiem

uznania przez organ podatkowy,

że niepobranie podatku obciąża

płatnika, jest wykluczenie winy

podatnika. Organ podatkowy ba-

da więc najpierw wystąpienie wi-

ny podatnika, by móc orzec od-

powiedzialność płatnika. Jeśli

jednak organ stwierdzi, że zawi-

nił sam podatnik, wyda decyzję

o odpowiedzialności podatnika.

Płatnikowi wówczas – mimo wy-

kreślenia od 1 stycznia 2003 r.

z Ordynacji przepisu o możliwo-

ści dochodzenia tego podatku od

podatnika – przysługuje roszcze-

nie regresowe na zasadach ogól-

nych przewidzianych w kodeksie

cywilnym (tak jak przed 1 stycz-

nia 2003 r., gdy przepis istniał),

czyli roszczenie o zapłatę równo-

wartości niepobranego podatku.

Aneta Mościcka

aneta.moscicka@infor.pl

Czy mogłaby pani podać

przykład odpowiedzial-

ności podatnika?

– Zakłady pracy są np. obowią-

zane jako płatnicy obliczać i po-

bierać w ciągu roku zaliczki na po-

datek dochodowy od osób, które

uzyskują od tych zakładów przy-

chody ze stosunku służbowego,

stosunku pracy, pracy nakładczej

W stanie prawnym obo-

wiązującym do końca

2002 r., w przypadku wyda-

nia przez organ podatkowy

decyzji o odpowiedzialności

podatkowej płatnika i zapła-

ceniu przez niego podatku,

miał on w stosunku do podat-

nika roszczenie regresowe

o zapłatę niepobranego po-

datku. Od 2003 r. przepisy

W praktyce zdarzają się

sytuacje, kiedy to odpo-

wiedzialność płatnika zostaje

wyłączona. Kiedy ma to miej-

sce i jak kształtuje się ta od-

powiedzialność?

– Zasadą jest, że za podatki i za-

liczki niepobrane od podatnika

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 57 (1166) 22 MARCA 2004

Temat tygodnia 5

WARTO WIEDZIEĆ

Płatnik, który nie wyznacza wymaganej

osoby, do której obowiązków należy

obliczanie i pobieranie podatków oraz

terminowe wpłacanie organowi podat-

kowemu pobranych kwot, lub nie zgła-

sza właściwemu miejscowo organowi

podatkowemu wymaganych danych

tych osób, podlega karze grzywny za

wykroczenie skarbowe.

rozwiązania osoby prawnej lub jednostki or-

ganizacyjnej niemającej osobowości praw-

nej podmiot dokonujący likwidacji lub roz-

wiązania zawiadamia pisemnie właściwy or-

gan podatkowy, nie później niż w ostatnim

dniu istnienia osoby prawnej lub jednostki

organizacyjnej niemającej osobowości praw-

nej, o miejscu przechowywania dokumen-

tów związanych z poborem podatku.

Po upływie okresu przedawnienia zobo-

wiązania płatnika płatnicy ci obowiązani są

przekazać podatnikom dokumenty związa-

ne z poborem podatku. Dokumenty te pod-

legają zniszczeniu, jeżeli przekazanie ich po-

datnikowi jest niemożliwe. Dokumenty te

objęte są tajemnicą skarbową do momentu

przekazania ich podatnikowi.

W pewnych sytuacjach organ podatkowy sam

nalicza odsetki za zwłokę, co znajduje swój ślad

w decyzji tego organu. Odnosi się to do sytuacji

m.in., gdy organ ten wydaje decyzję o rozłożeniu

należności na raty bądź o odroczeniu terminu

zapłaty. Jednakże w pewnych przypadkach odse-

tek za zwłokę się nie nalicza. Jest tak wtedy, gdy

postępowanie podatkowe się przedłuża z przy-

czyn nieleżących po stronie podatnika oraz w sy-

tuacji, gdy organ podatkowy dysponuje środka-

mi należącymi do podatnika. Należy w tym miej-

scu przypomnieć, że zgodnie z art. 54 par. 1 Or-

dynacji odsetek nie nalicza się:

1) za okres zabezpieczenia, od zabezpieczo-

nej kwoty zobowiązania, jeżeli objęte za-

bezpieczeniem środki pieniężne, w tym

kwoty uzyskane ze sprzedaży objętych za-

bezpieczeniem rzeczy lub praw, zostały za-

liczone na poczet zaległości podatkowych,

2) za okres od dnia następnego po upływie

terminu, o którym mowa w art. 227 par.

1, do dnia otrzymania odwołania przez

organ odwoławczy,

3) za okres od dnia następnego po upływie

terminu, o którym mowa w art. 139 par.

3, do dnia doręczenia decyzji organu od-

woławczego, jeżeli decyzja organu odwo-

ławczego nie została wydana w terminie,

o którym mowa w art. 139 par. 3,

4) w przypadku zawieszenia postępowa-

nia z urzędu – od dnia wydania posta-

nowienia o zawieszeniu postępowania

do dnia doręczenia postanowienia

o podjęciu zawieszonego postępowa-

nia,

5) od zaległości z tytułu podatków stano-

wiących dochody budżetu państwa, je-

żeli wysokość odsetek nie przekracza-

łaby trzykrotności wartości opłaty do-

datkowej pobieranej przez „Pocztę

Polską” za polecenie przesyłki listo-

wej,

6) za okres od dnia wszczęcia kontroli po-

datkowej do dnia doręczenia decyzji

w sprawie, która była przedmiotem kon-

troli podatkowej, jeżeli postępowanie

podatkowe nie zostało wszczęte w ter-

minie 3 miesięcy od dnia zakończenia

kontroli,

7) za okres od dnia wszczęcia postępowa-

nia podatkowego do dnia doręczenia de-

cyzji organu pierwszej instancji, jeżeli

decyzja nie została doręczona w termi-

nie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postę-

powania,

8) w zakresie przewidzianym w odrębnych

ustawach.

Jako ciekawostkę należy w tym miejscu

podać, że zgodnie z pkt 3 i 7 podanych wy-

żej przyczyn, przepisu tego nie stosuje się,

jeżeli do opóźnienia w wydaniu decyzji przy-

czyniła się strona lub jej przedstawiciel lub

opóźnienie powstało z przyczyn niezależ-

nych od organu.

Płatnicy obowiązani są przechowywać do-

kumenty związane z poborem podatku do

czasu upływu terminu przedawnienia zobo-

wiązania płatnika. W razie likwidacji lub

Zapłata należności przypadających

od płatników

Terminem płatności dla płatników jest ostatni dzień, w którym zgodnie z przepi-

sami prawa podatkowego powinna nastąpić wpłata należności z tytułu podatku.

Zapłata przez płatników, zobowiązanych

do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz

podatkowej księgi przychodów i rozchodów,

następuje w formie poleceń przelewów.

Zgodnie z art. 60 par. 1 i 2 Ordynacji podat-

kowej, za termin dokonania zapłaty podatku

uważa się:

1) przy zapłacie gotówką – dzień wpłacenia

kwoty podatku w kasie organu podatko-

wego lub na rachunek tego organu w ban-

ku lub w placówce pocztowej,

2) w obrocie bezgotówkowym – dzień obcią-

żenia rachunku bankowego płatnika na pod-

stawie polecenia przelewu.

Zgodnie z art. 12 par. 5 Ordynacji podat-

kowej, przy ustalaniu, czy zapłata nastąpiła

w terminie, znajdą zastosowanie uregulowa-

nia szczególne. Zgodnie z tym przepisem, je-

żeli ostatni dzień terminu przypada na sobo-

tę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to za

ostatni dzień terminu uważa się następny

dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.

Zastosowanie się do tego terminu płatności

nie pociąga za sobą żadnego ujemnego skut-

ku dla płatnika.

Dla płatnika istnieje także możliwość roz-

łożenia przypadających od niego do zapłaty

należności na raty, a także odroczenia termi-

nu płatności takiej należności (art. 48 par.

1 i 2 Ordynacji podatkowej). Sytuacja ta do-

tyczy takich należności, co do których nie

minął termin płatności podatku, jak i takich,

w których ten termin już minął (stała się za-

ległością podatkową). Może to mieć zastoso-

wanie w przypadkach, gdy płatnik w tej spra-

wie złoży wniosek i jest to uzasadnione waż-

nym interesem płatnika lub interesem pu-

blicznym. Decyzja w tej sprawie jest podej-

mowana na zasadzie uznania administracyj-

nego i stwierdzenie takich okoliczności jest

dopiero przesłanką podjęcia decyzji uznanio-

wej. Mimo istnienia tych okoliczności organ

podatkowy może wydać decyzję odmowną

lub pozytywną dla płatnika. Ponadto płatni-

kom przyznano również prawo ubiegania się

o odraczanie innych terminów przewidzia-

nych w przepisach prawa podatkowego, z wy-

jątkiem terminów przedawnienia i innych

(art. 48 par. 2 Ordynacji podatkowej).

W razie wydania takiej decyzji na podsta-

wie art. 48 par. 1 lub 2 Ordynacji podatko-

wej nowym terminem płatności jest dzień,

w którym, zgodnie z decyzją, powinna nastą-

pić zapłata odroczonego podatku lub zale-

głości podatkowej wraz z odsetkami za zwło-

kę albo poszczególnych rat, na jakie został

rozłożony podatek lub zaległość podatkowa

wraz z odsetkami za zwłokę. Zasada ta ma

zastosowanie wobec płatników. Jeżeli w ter-

minie określonym w decyzji płatnik nie do-

konał zapłaty odroczonego podatku lub za-

ległości podatkowej wraz z odsetkami za

zwłokę lub nie zapłacił którejkolwiek z rat,

na jakie został rozłożony podatek lub zale-

głość podatkowa wraz z odsetkami za zwło-

kę, terminem płatności podatku lub zaległo-

ści podatkowej objętej odroczeniem lub ratą

staje się odpowiednio termin określony

w art. 47 par. 1–3 Ordynacji podatkowej.

Oznacza to, że w razie niedotrzymania odro-

czonego terminu płatności podatku powsta-

je zaległość podatkowa, którą uznaje się za

istniejącą od pierwotnego terminu zapłaty

podatku, ustalonego zgodnie z art. 47 par.

1–3 Ordynacji podatkowej. Taka sama sytu-

acja istnieje w przypadku uchybienia płatno-

ści którejkolwiek z rat podatku, przy czym

konsekwencje te odnoszą się jedynie do raty,

której nie uiszczono w terminie, gdyż pozo-

stałe raty, których terminy płatności jeszcze

nie przypadły, mają samodzielny byt prawny

pod względem ich płatności.

Nadpłata należności obciążających

płatnika podatków

Nadpłata jest to kwota podatku pobrana przez płatnika nienależnie lub w wyso-

kości większej od należnej. Ordynacja podatkowa zna jeszcze kilka przypadków,

które uważa się za nadpłatę.

Nadpłatą jest także zobowiązanie zapła-

cone przez płatnika, jeżeli w decyzji,

o której mowa w art. 30 par. 3 Ordynacji

podatkowej, określono je nienależnie lub

w wysokości większej od należnej. Zdarze-

nia, jakie powodują powstanie nadpłaty,

zostały wymienione w art. 73 par. 1 Ordy-

nacji podatkowej. Do takich przesłanek

zalicza się m.in. pobranie przez płatnika

podatku nienależnego lub w wysokości

większej od należnej, zapłaty przez płatni-

ka należności wynikającej z decyzji o jego

odpowiedzialności podatkowej, jeżeli na-

leżność ta została określona nienależnie

lub w wysokości większej od należnej oraz

wpłacenia przez płatnika podatku w wyso-

kości większej od wysokości pobranego

podatku.

Jeżeli w złożonej deklaracji płatnik wy-

kazał oraz wpłacił podatek w wysokości

większej od wysokości pobranego podat-

ku, to równocześnie z wnioskiem o stwier-

dzenie nadpłaty jest obowiązany złożyć

skorygowane zeznanie (deklarację). Jeżeli

prawidłowość skorygowanego zeznania

(deklaracji) nie budzi wątpliwości, organ

podatkowy zwraca nadpłatę bez wydawa-

nia decyzji stwierdzającej nadpłatę. Jed-

nakże przepisów tych nie stosuje się, jeże-

li ustawy podatkowe przewidują inny tryb

zwrotu podatku.

Zasady postępowania z nadpłatami okre-

śla art. 76 Ordynacji podatkowej. W świetle

tego przepisu nadpłaty wraz z ich oprocen-

towaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na

poczet zaległości podatkowych wraz z od-

setkami za zwłokę oraz bieżących zobowią-

zań podatkowych. W razie braku tych zale-

głości podlegają zwrotowi z urzędu, chyba

że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nad-

płaty w całości lub w części na poczet przy-

szłych zobowiązań podatkowych. Natomiast

jeżeli wysokość nadpłaty nie przekracza wy-

sokości kosztów upomnienia w postępowa-

niu egzekucyjnym, to podlega z urzędu zali-

czeniu na poczet zaległości podatkowych

wraz z odsetkami za zwłokę oraz bieżących

zobowiązań podatkowych, a w razie ich bra-

ku – na poczet przyszłych zobowiązań po-

datkowych, chyba że podatnik wystąpi o ich

zwrot.

Nadpłata podlega zwrotowi w terminie

30 dni od dnia wydania decyzji o zmianie,

uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności de-

cyzji o odpowiedzialności podatkowej płat-

nika. Zwrot ten następuje na wskazany ra-

chunek bankowy płatnika obowiązanego do

posiadania rachunku bankowego. W przy-

padku kiedy płatnik nie posiada rachunku

bankowego, zwrot nadpłaty następuje w go-

tówce, chyba że płatnik zażąda zwrotu nad-

płaty na rachunek bankowy.

Postępowanie w sprawie stwierdzenia

nadpłaty nie może zostać wszczęte w czasie

trwania postępowania podatkowego lub

kontroli podatkowej oraz w okresie między

zakończeniem kontroli a wszczęciem postę-

powania – w zakresie zobowiązań podatko-

wych, których dotyczy postępowanie lub

kontrola. Prawo do złożenia wniosku

o stwierdzenie nadpłaty wygasa:

1) w przypadkach, o których mowa w art.

75 par. 1 Ordynacji, po upływie 5 lat od

dnia

a) pobrania przez płatnika podatku nie-

należnie lub w wysokości większej od na-

leżnej,

b) uprawomocnienia się decyzji

o uchyleniu lub zmianie decyzji, na

podstawie której płatnik dokonał obli-

czenia podatku.

Prawo do zwrotu nadpłaty podatku wyga-

sa po upływie 5 lat, licząc od końca roku ka-

lendarzowego, w którym upłynął termin jej

dokończenie na str. 6

Zaległość w zapłacie

Brak w terminie spełnienia świadczenia podatkowego powoduje powstanie zale-

głości podatkowej. Zaległością jest także niezapłacona w terminie płatności za-

liczka na podatek lub rata podatku.

Jako zaległość podatkową w świetle art.

52 par. 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej traktu-

je się również wynagrodzenie płatnika po-

brane nienależnie lub w wysokości wyższej

od należnej.

Od zaległości podatkowych naliczane są

odsetki za zwłokę. Odsetki te są naliczane

przez płatnika, począwszy od dnia następu-

jącego po dniu upływu terminu płatności po-

datku lub terminu, w którym płatnik był

obowiązany dokonać wpłaty podatku na ra-

chunek organu podatkowego. Odsetki za

zwłokę są płatne bez wezwania organu po-

datkowego. Jeżeli dokonana wpłata nie po-

krywa kwoty zaległości w zapłacie przypada-

jącej od płatnika wraz z odsetkami za zwło-

kę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na

poczet kwoty zaległości oraz kwoty odsetek

za zwłokę w stosunku, w jakim w dniu wpła-

ty pozostaje kwota zaległości do kwoty odse-

tek za zwłokę (art. 55 par. 2 Ordynacji po-

datkowej).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: