psychologia-spoleczna---wyklady.doc

WYKŁAD 1

WPROWADZENIE: CZYM ZAJMUJE SIĘ PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA?

PYTANIA OGÓLNE:

1. Jak ludzie myślą o obiektach społecznych?
2. Jak ludzie zachowują się w kontekstach społecznych?
3. Jak ludzie odnoszą się do siebie nawzajem?
4. Jak funkcjonują większe całości społeczne (grupy, społeczności itp.)?


SZCZEGÓŁOWE DZIEDZINY BADAŃ
 

SPOSTRZEGANIE INNYCH LUDZI.

(a) Różnice miedzy spostrzeganiem obiektów społecznych (np. innych ludzi), a obiektów niespołecznych (fizycznych)
(b) Wnioskowanie o nieobserwowalnych cechach z obserwowalnych wskaźników (np. zachowań). Wychodzenie poza zadane informacje. Interpretacja przyczyn zachowania
(c) Wpływ postaw, emocji i ocen wartościujących na spostrzeganie innych ludzi
(d) Trafność spostrzegania
 

ORGANIZACJA WIEDZY O ŚWIECIE SPOŁECZNYM.

(a) Pojęcia naturalne
(b) Wymiary poznawcze
(c) Schematy społeczne
 

PROCESY KATEGORYZACJI SPOLECZNEJ

(a) Prawa psychofizyczne w spostrzeganiu społecznym
(b) Kategoria "my" versus "oni". Stereotypy jako kategorie poznawcze
 

PROCESY WARTOŚCIOWANIA

(a) Procesy wartościowania społecznego. Tworzenie ocen. Jak integrowane są oceny?
(b) Czy oceny pozytywne są zwierciadlanym odbiciem ocen negatywnych? Asymetria pozytywno-negatywna w sądach, myśleniu i działaniu.
 

NAIWNE WYJAŚNIENIA LUDZKIEGO ZACHOWANIA.

(a) Procesy atrybucji
(b) Błędy jakie popełniamy wyjaśniając ludzkie zachowanie
(c) Funkcje regulacyjne procesów atrybucji. Kiedy ludzie spontanicznie zadają pytanie "dlaczego"?
 

CZY JESTEŚMY RACJONALNI?

(a) Błędy jakie popełniamy formułując sądy o obiektach społecznych
(b) Czy błędy są niebezpieczne? Niektóre pozytywne konsekwencje nieracjonalności.
 

SPOSTRZEGANIE WŁASNEJ KONTROLI NAD ZDARZENIAMI.

(a) Złudzenie kontroli
(b) Wyuczona bezradność: reakcja na niekontrolowalność sytuacji
 

NASTRÓJ A MYŚLENIE

(a) Kiedy i jak nastrój wpływa na procesy spostrzegania i myślenia
(b) Czy smutek sprzyja większemu realizmowi sądów?
(c) Realizm osób depresyjnych
 

"JA" I SAMOOCENA

(a) Schematy "ja"
(b) Mechanizmy egotystyczne w działaniu człowieka: mechanizmy obronne, mechanizm "self-handicapping" czyli rzucanie sobie kłód pod nogi.
 

POSTAWY

(a) Pomiar postaw
(b) Techniki manipulacji i zmian postaw
(c) Teorie zmian postaw
(d) Czy postawy zawsze przewidują zachowanie
(e) Relacje między postawami, a zachowaniami. Czy działamy w zależności od tego jak czujemy czy czujemy w zależności od tego, jak działamy?
 

STEREOTYPY I UPRZEDZENIA.

(a) Osobowość autorytarna i dogmatyczna
(b) Stereotypy jako kategorie poznawcze
 

MOTYWACJA SPOŁECZNA

(a) Motywacja wewnętrzna versus zewnętrzna
(b) Pułapki psychologiczne. Zaangażowanie i jego konsekwencje.
(c) Zachowania altruistyczne
(d) Zachowania antyspołeczne. Agresja
 

ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA

(a) Wyznaczniki atrakcyjności interpersonalnej
(b) Miłość: jej początek, dynamika i koniec
 

KOMUNIKACJA MIĘDZY LUDŹMI

(a) Werbalne i niewerbalne kanały komunikacji
 

WPŁYW SPOŁECZNY

(a) Wpływ grupy na jednostkę: konformizm
(b) Zjawisko "ułatwienia społecznego" i "bumelanctwa" pod wpływem obecności innych
(c) Wpływ większości na mniejszość i mniejszości na większość
(d) Przesunięcie ryzykanckie w grupie
 

KONFLIKTY MIĘDZY LUDŹMI I WSPÓŁZALEŻNOŚĆ

a) Współdziałanie i rywalizacja
(b) Negocjacje
 

GRUPY I ICH ORGANIZACJA

(a)    Struktura grupy a jej efektywność
(b) Przywództwo w grupie
(c) Zachowania w tłumie.
 

WYKŁAD 2

PROCESY TWORZENIA WRAŻENIA

WYCHODZENIE POZA ZADANE INFORMACJE

·         Efekty aureoli (halo effect), łagodności (leniency effect) i diabelski (devil effect)

·         Solomon Asch: cechy centralne i peryferyczne

·         Ukryte teorie osobowości (Wishner, Schneider)

·         Wymiary: społeczny (social good-bad) i intelektualny (intellectual good-bad) w przestrzeni cech osobowości (Seymour Rosenberg)

·         Afektywne i deskryptywne reguły wnioskowania (Dean Peabody)

·         Cechy "korzystne dla siebie" (self-profitable) vs, cechy "korzystne dla innych" (other-profitable) (Guido Peeters)

·         Peabody versus Peeters

·        

Schematy wnioskowań z zachowań o cechach: zdolności versus moralność (Glenn Reeder)
 

UKRYTE TEORIE OSOBOWOŚCI

·         Solomon Asch (1946): serdeczny (warm) vs. chłodny (cold)

·         H.Kelley (1950): różnica między "serdecznym" i "chłodnym" utrzymuje się w warunkach naturalnych

·         Peter Warr (1968): różnica między "serdecznym" i "chłodnym" znika wraz ze wzrostem liczby dodatkowych (nieistotnych) szczegółów w charakterystyce

·         J. Wishner (1960): miarą "centralności" cechy - liczba jej korelacji z innymi cechami.

·         Seymour Rosenberg (1968): dwa centralne wymiary ukrytych teorii osobowości: społeczny i intelektualny
Zastosowanie pojęcia i metodologii ukrytych teorii osobowości do rekonstrukcji sposobu widzenia świata pisarza Th. Dreisera (Gallery of Women).
 

AFEKTYWNE VERSUS DESKRYPTYWNE REGUŁY WNIOSKOWANIA

Dwa rodzaje znaczeń (informacji społecznych):

1.                   znaczenie afektywne (ocena): "jak dobra/zła jest ta cecha"?

2.                   znaczenie deskryptywne: "co ta cecha znaczy"? "Jaką właściwość opisuje"?

Charles Osgood: znaczenie afektywne - powyżej 50% wariancji sądów o innych ludziach - niezależnie od kultury.

Podobieństwo afektywne a podobieństwo deskryptywne
szczery (+) - zaradny (+): podobieństwo afektywne - różnica deskryptywna
spokojny (+) - bierny (-): różnica afektywna - podobieństwo deskryptywne
Wnioskowanie zgodne z podobieństwem afektywnym (++ lub --) lub podobieństwem deskryptywnym

Wymiary Peabody'ego

Reguły wnioskowania a teoria Zajonca

AFEKTYWNE REGUŁY WNIOSKOWANIA stosowane gdy:
 

·         niedobór informacji deskryptywnej

·         przeładowanie informacyjne

·         nastawienie na wydanie oceny

·         sytuacja wymaga podjęcia szybkiej decyzji

·         sytuacja jest angażująca emocjonalnie

·         niski poziom złożoności poznawczej, niski poziom rozwoju poznawczego, u dzieci itd.
 

DESKRYPTYWNE REGUŁY WNIOSKOWANIA stosowane gdy:
 

·         wystarczająca liczba informacji

·         nastawienie na diagnozę

·         sytuacja neutralna, umożliwiająca chłodny ogląd sytuacji

·         duża złożoność poznawcza
 

·         Adaptacyjne funkcje obu rodzajów orientacji

 

CECHY KORZYSTNE DLA SIEBIE (SELF-PROFITABLE)

VERSUS

KORZYSTNE DLA INNYCH (OTHER PROFITABLE)

Jakiego przyjaciela chciałbyś mieć?
 

A.      Inteligentnego przyjaciela?

B.      Głupiego przyjaciela?
 

C.     Uczciwego przyjaciela?

...