PSYCHIATRIA
ZABURZENIA AFEKTYWNE (NASTROJU)
NASTRÓJ jest to stan emocjonalny utrzymujący się przez dłuższy czas, depresja, lęk, złość.
AFEKT jest to aktualny stan emocjonalny często dostrzegany przez badanego
a) Duże zaburzenia nastroju (zaburzenia afektywne)
-Duża depresja
-Duża mania
· Zaburzenia dwubiegunowe typu I – mania, hipomania i duża depresja
· Zaburzenia dwubiegunowe typu II – hipomania, duża depresja
· Duże zaburzenia depresyjne – wyłącznie duża depresja
b) Inne specyficzne zaburzenia afektywne (mała depresja, mała mania
· Zaburzenia dystymiczne – wyłącznie depresja
· Zaburzenia cyklotymiczne – okresy hipomanii i małej depresji
c) Zaburzenia nastroju wywołane chorobą somatyczną lub nadużywaniem substancji psychoaktywnych- mania lub depresja, fazy mieszane – grupa zaburzeń wtórnych
d) Zaburzenia adaptacyjne z zaburzeniami nastroju – np. depresja wywołana przez stres
EUSTRES – pozytywny stres mobilizujący
DYSSTRES – stres negatywny, działający zbyt długo
DEPRESJA
Jeśli depresja pojawia się pierwszy raz w życiu mówimy o epizodzie depresji.
Jeśli pojawia się po raz kolejny mówimy o depresji nawracającej.
a) obniżenie nastroju – subiektywne poczucie smutku, poczucie przygnębienia, lub „załamania” przez dłuższy czas
b) anhedonia – niezdolność do odczuwania przyjemności
c) wycofanie się z kontaktów społecznych
d) brak motywacji, niska tolerancja flustracji
e) objawy ze strony autonomicznego ukł. nerwowego
· utrata libido
· spadek masy ciała i jadłowstręt
· przyrost masy ciała i nadmierne łaknienie
· niski poziom dynamiki i męczliwość
· zaburzenia miesiączkowania
· wczesne poranne budzenie się (bezsenność) u około 75% pacjentów występują zaburzenia snu – zarówno bezsenność jak i nadmierna senność
· zmiany nasilenia objawów w ciągu doby (większe nasilenie rano)
· zaparcia
· suchość w ustach
· ból głowy
BADANIE STANU PACJENTA
a) ogólny wygląd i zachowanie – spowolnienie lub podniecenie, stały kontakt wzrokowy, płaczliwość, przygnębienie brak dbałości o wygląd
b) afekt – napięty lub chwiejny
c) nastrój – obniżony, drażliwość, sfrustrowanie, smutek
d) mowa – brak wypowiedzi lub niewielka spontaniczność, wypowiedzi monosylabowe, długie przerwy, ton cichy, niski, monotonny
e) treść myślenia – myśli samobójcze występują u około 60% chorych z depresją a 15 % popełnia samobójstwo, obsesyjne przemyślenia, przytłaczające uczucia bezradności, braku wartości siebie i winy, nadmierna koncentracja na dolegliwościach somatycznych, utrata zdolności podejmowania decyzji, ubóstwo treści myślenia i skąpość wypowiedzi, urojenia i omamy zgodne z treścią myślenia
f) czynności poznawcze – roztargnienie, trudność w skupieniu uwagi, skargi na złą pamięć, pozorna dezorientacja, upośledzenie myślenia abstrakcyjnego
g) wgląd i krytycyzm – upośledzenie z powodu zniekształconych przekonań dotyczących braku wartości siebie
UROJENIA – zaburzenia treści myślowych polegających na fałszywych przekonaniach, błędnych sądach mimo dowodów że jest inaczej
OMAMY – zaburzenia spostrzegania, definiowane jako fałszywe postrzeganie przedmiotów które nie znajdują się w zasięgu wzroku człowieka, lub wogle nie istniejących. Są omamy wzrokowe, słuchowe, węchowe, i dotykowe.
WGLĄD – świadomość choroby
CECHY TOWARZYSZĄCE
a) dolegliwości somatyczne mogą maskować depresję, zgłasza objawy za strony układu sercowo naczyniowego, bóle odcinka krzyżowego kręgosłupa
b) jeśli występują urojenia i omamy, ich treść jest zgodna z obniżonym nastrojem, najczęściej występują urojenia ruiny, ubóstwa, zasłużonej kary, a także choroby somatycznej, oraz urojenia nihilistyczne (dotyczące końca świata i końca własnej osoby)
CECHY ZWIAZANE Z WIEKIEM
a) okres przedpokwitaniowy – dolegliwości somatyczne, pobudzenie, omamy słuchowe w postaci głosu, zaburzenia lękowe i fobie
b) okres dojrzewania – nadużywanie substancji psychoaktywnych, zachowania aspołeczne, niepokój, uogólnianie, trudności w nauce, rozwiązłość seksualna, zwiększona wrażliwość na odrzucenie, brak dbałości o higienę
c) okres starości – zaburzenia funkcji poznawczych (utrata pamięci, dezorientacja, splątanie objawy depresji, apatia, roztargnienie)
MANIA
Zachowanie niedostosowane lub z cechami rozhamowania
· nadmierne wydawanie pieniędzy lub skłonność do hazardu
· podążanie pod wpływem impulsu
· nadmierne pobudzenie seksualne, rozwiązłość seksualna
· zwiększona liczba działań i przyjmowanych obowiązków
· niski poziom tolerancji flustracji ze skłonnością do drażliwości i wybuchów gniewu
· objawy ze strony autonomicznego układu nerwowego:
a) zwiększenie libido
b) utrata masy ciała, jadłowstręt
c) bezsenność (wyrażona jako brak ochoty na sen)
d) nadmierny poziom energii
BADANIE STANU PSYCHICZNEGO
a) wygląd ogólny i zachowanie – pobudzenie psychoruchowe, wyzywające, kolorowe stroje, nadmierny makijaż, brak dbałości o wygląd bądź dziwaczne zestawienie ubioru, zachowanie z cechami dominacji i euforii, groźby, podniecenie
b) afekt – chwiejny, intensywny (można obserwować gwałtowne obniżenie nastroju)
c) nastrój – euforyczny, ekspansywny, drażliwy, radosny, figlarny
d) mowa – wielomówność, mowa głośna, dramatyczna, przerysowana silnie nadbudowana
e) treści myślenia – podwyższona samoocena, nastawienie wielkościowe, skrajny egocentryzm, urojenia i rzadziej omamy o treści zgodnej z nastrojem, dotyczą zwiększonej własnej wartości i mają najczęściej wielkościowe lub paranoidalne cechy
f) fazy myślenia – gonitwa myślowa (jest nasilona, może prowadzić do inkoherencji) przyspieszony takt myślenia, neologizmy, skojarzenia dźwiękowe które zależą od okoliczności
g) spostrzeganie – nasilone roztargnienie, trudności ze skrzyżowaniem emocji, jeśli nie jest zbyt zdezorientowany zwykle prawidłowe, abstrakcyjne myślenie przeważnie nie zaburzone.
ccc84