Piotr Buda, rok II
Recepcja dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej „Naród żydowski i jego
Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej” w polskiej literaturze biblijnej
Wydanie dokumentu Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej w roku 2001 przez Papieską Komisję Biblijną, w sprawie relacji chrześcijaństwa do judaizmu, stało się wielkim wydarzeniem XXI wieku. Kwestię ustosunkowania się chrześcijaństwa do judaizmu rozpoczął Sobór Watykański II, dokument ten jest jej dopełnieniem. Jest to wysiłek wielu znakomitych teologów biblistów. Przekład polski ukazał się rok później, w roku 2002.
W miesięczniku Więź (nr 5 (523), maj 2002, s. 94-100), w artykule Chrześcijanie wobec świętych ksiąg judaizmu ks. Ryszard Rubinkiewicz zamieścił recenzję dokumentu. Na wstępie podał fakty związane z autorstwem dokumentu oraz czasem i miejscem powstania, zarówno oryginału jak i tłumaczenia na język polski. W wielkim skrócie przedstawił, jakimi ważnymi problemami zajmuje się dokument. Napisał m. in., że dla chrześcijan podstawą wiary jest fakt zgodności wydarzeń życia Jezusa, z Biblią narodu żydowskiego oraz „że Kościół przyjął Święte Pisma narodu żydowskiego jako autentyczne Słowo Boże”. Dokument dotknął też zagadnienia, czy pisma Nowego Testamentu nie są antyżydowskie. Na koniec wyraził „nadzieję, że dokument ten stworzy bardziej przychylny klimat do wzajemnego zbliżenia obu społeczności”.
W felietonie Naród żydowski w perspektywie chrześcijańskiej ks. Stanisław Obirek wypowiedział się na temat dokumentu. Na wstępie autor zauważył, że wydanie dokumentu jest wielkim wydarzeniem Kościoła w ostatnich latach, dlatego zdumiewa go fakt milczenia w sprawie tego dokumentu. Sam autor uważa, że dla niego dokument ten „stanowi podsumowanie najszlachetniejszych wysiłków teologii katolickiej ostatnich dziesięcioleci, z których Sobór Watykański II stanowił tylko fragment”. Dla autora nowością jest użyty język w omawianiu chrześcijańsko-żydowskich spraw. Ks. Obirek przedstawił bardzo krótkie streszczenie dokumentu cytując wstęp dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej. Na zakończenie autor napisał, że „uwzględniając zamiłowanie polskich teologów do obfitego cytowania dokumentów watykańskich, wszystko wskazuje na to, że po obecnym dokumencie wszystko radykalnie się zmieni, również jej stosunek do judaizmu i jego przedstawicieli”.
W artykule Chrześcijanie przeciw Żydom (Rzeczpospolita 13 kwietnia 2002) ks. dr Romuald Weksler ustosunkowując się do dokumentu powiedział, że „znaczenie [dokumentu] jest trudne do przecenienia.” Dalej dodaje: „dokument watykański stwierdza jednoznacznie, że antyjudaizm, a więc postawa pogardy lub wrogości do Żydów jako Żydów, nie istnieje w żadnym tekście Nowego Testamentu i jest nie do pogodzenia z nauką Nowego Testamentu.”
W miesięczniku Znak (styczeń 2003, nr 572) ukazał się artykuł o dyskusji wokół deklaracji Dabru emet o perspektywach relacji chrześcijańsko-żydowskich, pt. Bóg Sema i Jafeta. W dyskusji tej brali m. in.: ks. Stanisław Wronka, rabin Michael A. Signer, ks. John Pawlikowski. W dyskusji tej ks. Wronka poruszył kwestię odbioru przez żydów dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej. Rabin Signer wypowiedział się na temat dokumentu. Stwierdził, że „jest to tekst przeznaczony dla profesjonalnych teologów”, że „będzie to dokument ważny dla dialogu żydowsko-chrześcijańskiego” oraz że „stwierdza także coś, czego nie formułował żaden z dotychczasowych dokumentów Kościoła”. Do tej wypowiedzi ustosunkował się również ks. Pawlikowki, który oświadczył, że „dokument ma niezwykłe znaczenie dla wspólnego dialogu, ale także odnaleziono w nim szereg punktów budzących wątpliwości”. Tymi wątpliwościami są np., „że dokument ten w niedostateczny sposób uwzględnia znaczenie poświątynnych komentarzy talmudycznych” oraz „że niektóre jego sformułowania wymagają głębszej interpretacji teologicznej”.
Jeszcze wiele czasopism polskich zajęło się problematyką tego dokumentu. Można by tu wymienić m. in.: Collectanea Theologica red. ks. Waldemara Chrostowskiego (nr 1/2003 i 2/2003) oraz wydanie polskie pisma Stolicy Apostolskiej L'osservatore Romano (nr 6/2002). O dokumencie wspominają redaktorzy różnych artykułów np. Janusz Poniewierki w artykule Krew Jego na nas i na dzieci nasze (Tygodnik Powszechny, nr 14/2005), ks. Stanisław Obirek w artykule Przyjaciel Boga (Jednota, nr 5/2002), Piotr Sikora w artykule Co się zmieniło w Kościele? (Tygodnik Powszechny, nr 45/2002) i ks. Marek Nowak w artykule Pasja według św. Łukasza (W drodze nr 4/2004).
Polskie wydanie dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej wywołało niemałą reakcję biblistów w Polsce. Bibliści oraz inni recenzenci katoliccy przyznali, że jest to ważny krok w stosunkach judeochrześcijańskich. Mimo, że dokument jeszcze nie osiągnął oczekiwanego rozgłosu, to zainteresowanie nim jest duże. Teolodzy mają nadzieję, że wkrótce dokument przyniesie oczekiwane owoce. Dostrzeżono w dokumencie kilka spraw wymagających skonkretyzowania. Wszyscy jednak jednogłośnie twierdzą, że jest to dokument o nowatorskiej koncepcji i zredagowany w myśl teologii soboru Watykańskiego II. Bibliści twierdzą, że dokument pomoże w otwarciu się katolików na judaizm i możliwy będzie pogłębiony dialog między obu stronami.
pomozchomikowi