DZIECKO NADPOBUDLIWE - wskazówki wychowawcze dla rodziców i nauczycieli
Nadpobudliwość psychoruchowa jest najczęstszą postacią tzw. nerwowości dziecięcej. Spowodowana jest zaburzeniami równowagi podstawowych procesów nerwowych: pobudzenia i hamowania.
Przyczyny tych zaburzeń doszukuje się w czynnikach wrodzonych /nieprawidłowościach okresu ciąży, porodu, poważnych chorobach wpływających niekorzystnie na rozwój i dojrzewanie układu nerwowego/, bądź w czynnikach środowiskowych /złej atmosferze domu rodzinnego i nieodpowiednich metodach wychowawczych/.
Dzieci nadpobudliwe są trudne, wymagają większego wkładu pracy i większej cierpliwości. Ponieważ są to dzieci uciążliwe i kłopotliwe - wprowadzają dorosłego w stan zdenerwowania, a nawet wyczerpania. Ruchliwość dziecka, niepokój, drażliwość, brak koncentracji uwagi, konflikty z dziećmi, nauczycielami, sąsiadami - to są rzeczywiście problemy, które wyczerpują i wymagają cierpliwości.
Rodzice powinni wiedzieć, że u dziecka nadpobudliwego występuje stałe napięcie wynikające ze wzmożenia procesów nerwowo-mięśniowych i psychicznych. Właśnie to napięcie zmusza je do bycia aktywnymi, wyładowania ruchem wewnętrznego niepokoju. Tego niepokoju nie można złamać na siłę karą, bo wówczas osiągniemy efekt odwrotny do zamierzonego - niepokój się zwiększy, dojdzie upór, zaciętość, częste kłamstwa w celu uniknięcia kary.
JAK POSTĘPOWAĆ Z NADPOBUDLIWYM DZIECKIEM W WIEKU SZKOLNYM:
- umożliwić swobodny ruch, wybieganie się, choćby godzinę dziennie. Dziecko nadpobudliwe ma zwiększona potrzebę ruchu, ponieważ ma podwyższony tzw. tonus mięśniowy /napięcie mięśni/, który domaga się wyzwolenia w ruchu,
- podzielić obowiązki, które dziecko ma do spełnienia na konieczne i mniej ważne,
- nie należy upominać dziecka z powodu jego żywości, trzeba zaniechać uwag typu: "nie skacz", "nie wierć się", umożliwić dziecku uprawianie sportu: pływanie, bieganie,
- organizować jego zabawę,
- wyeliminować pośpiech - rano budzić go odpowiednio wcześniej by zdążyło przed szkołą umyć się, zjeść śniadanie bez popędzania,
- w przypadku konfliktu (kłótni) dziecka z rodzicami lub rodzeństwem nie należy nadmiernie roztrząsać sprawy, raczej szybko ją zakończyć,
- nie można na siłę przełamywać uporu. Układ nerwowy dziecka nadpobudliwego ma mniejszą odporność - wszelkie drastyczne środki wychowawcze wzmagają tylko jego pobudliwość.
JAK POMÓC W NAUCE
Należy przestrzegać następujących zasad:
- systematyczność /odrabianie lekcji zawsze w określonych dniach i w tym samym czasie/,
- stałe miejsce, wydzielone wyłącznie do nauki,
- rozdzielanie materiału, stopniowanie trudności, częste przerwy w nauce /główna zasada nauki domowej:
KRÓTKO, ALE CZĘSTO,
- samodzielność /pomagać w wytworzeniu nawyku samodzielności, kontrolować, delikatnie naprowadzać i tłumaczyć,
- krytykować tylko konkretny błąd. Celem krytyki nie powinno być ukaranie, ale pomoc w poprawieniu błędu np. "zrobiłeś błąd w zadaniu spróbuj go odszukać" lub "zrób jeszcze raz to działanie, bo nie wyszło",
- obietnice przyjemności /odrabianie lekcji w przyjemnej atmosferze oraz poczuciu, że po skończeniu zadania dziecko czeka coś przyjemnego/.
CZEGO NIE NALEŻY ROBIĆ /JAKICH KAR NIE STOSOWAĆ/
Dzieci nadpobudliwe swą uciążliwością prowokują rodziców do popełniania błędów wychowawczych. Błędy te to najczęściej stosowanie niewłaściwych kar:
- bicie, jako główny środek wychowawczy nie rozwiązuje problemów, najczęściej jeszcze je pogłębia, zwłaszcza w przypadku dzieci agresywnych stosowanie bicia może spowodować nasilenie tendencji do atakowania i agresji,
- zakazy = nigdy nie zakazujmy tego, co jest związane z podstawowymi potrzebami dziecka nadpobudliwego np. wyjście na podwórko, bowiem uzyskamy odwrotny do zamierzonego efekt - nadpobudliwość się zwiększy,
- nie wolno wygrażać: "... bo nie będę Cię kochać" dziecko musi być pewne miłości rodziców w każdych okolicznościach, to podstawa poczucia bezpieczeństwa,
- nie należy karać dziecka dodatkową nauką, wzmacnia się w nim wówczas przekonanie, że uczenie się, przygotowanie do szkoły jest karą,
- nie należy wymierzać kary w wielkim zdenerwowaniu,
- nie wolno stosować kar, które na pewno nie będą wykonane /brak konsekwencji/,
- kara nie powinna dziecka zniszczyć, osądzić i obniżyć poczucia własnej wartości lecz wskazać błąd, możliwość jego naprawy i uzyskania przebaczenia rodziców.
KARY WÓWCZAS SĄ SKUTECZNE W WYCHOWANIU DZIECKA, JEŚLI NIE JEST ICH WIĘCEJ NIŻ NAGRÓD
Niepokój ruchowy wraz ze zmianami rozwojowymi wieku dojrzewania zmniejsza się około 12 roku życia, aż wreszcie zanika. Dziecko staje się spokojniejsze, polepsza się zdolność jego koncentracji. Trzeba zatem umiejętnie i cierpliwie przetrwać trudny okres, bo jeśli dziecko będzie karane zarówno w szkole, jak i w domu - zacznie się bronić przed karami stosownie do swoich możliwości (własnymi sposobami): kłamstwem, oszustwem, nieszczerością, wagarami. Nie mając wsparcia, nie odczuwając miłości, nie będąc akceptowane przez otoczenie będzie odpowiadało złem na zło.
Bardzo ważna ze strony dorosłych jest tolerancja, cierpliwość /położenie szczególnego nacisku na niedostrzeganie nadmiernej ruchliwości dziecka/, pochwały i okazywanie dziecku miłości. Pamiętajmy, że zwłaszcza to ostatnie jest najważniejsze.
aga1116