Prawdą jest jednak również to, że automatem też trzeba umieć jeździć i w tym właśnie artykule przedstawię poszczególne tryby pracy automatycznej skrzyni biegów.
Zanim przejdę do opisu chciałbym zwrócić Waszą uwagę na fakt, że dźwignie zmiany biegów w automatycznych skrzyniach montowane mogą być w dwóch miejscach. W wielu samochodach produkowanych w USA dźwignia zmiany biegów znajduje się przy kierownicy. W takim przypadku, aby wybrać dany tryb pracy należy pociągnąć dźwignię do siebie i ustawić ją w odpowiedniej pozycji. Następnie sprężyna powinna odciągnąć dźwignię od kierowcy i zablokować ją w odpowiednim położeniu.
W przypadku większości aut japońskich i europejskich, dźwignia zmiany biegów montowana jest zwykle między siedzeniem kierowcy i pasażera. Wówczas zmiany trybu pracy dokonuje się po naciśnięciu kciukiem przycisku zwalniającego zabezpieczenie.
Oprócz zabezpieczeń zapobiegających przypadkowej zmianie biegów, o których mowa powyżej, we wszystkich automatycznych skrzyniach biegów sprzedawanych na rynku amerykańskich od roku 1965, biegi muszą być umieszczone w kolejności P - R - N - D - L. Zapobiega to pomyleniu trybu jazdy do tyłu, z trybem jazdy do przodu (R vs D). Dodatkowo, praktycznie wszystkie nowoczesne samochody wyświetlają na desce rozdzielczej aktualnie wybrany tryb pracy.
Tryby pracy
W artykule tym będziemy mówić o wyborze trybu pracy automatycznej skrzyni biegów, a nie o wyborze biegu. Jak sama nazwa wskazuje, automatyczna skrzynia biegów zdejmuje z nas obowiązek wyboru biegu. Interesuje nas jedynie efekt działania tego typu skrzyni, tzn. czy chcemy jechać do przodu, do tyłu, po śniegu, etc. Mówiąc krótko - tryb pracy.
Oczywiście podobnie jak w każdej innej skrzyni biegów, tak samo w automatycznej znajdują się “biegi”. Najczęściej spotykane są automaty czterobiegowe, chociaż ogólna zasada mówi, że im szybszy, droższy, bardziej luksusowy i sportowy samochód, tym biegów jest więcej.
Niezależnie jednak od ilości przełożeń, tryby pracy większości automatycznych skrzyni biegów to:
P (PARK) - czyli tryb parkowania. W tym trybie pracy skrzynia biegów spięta jest z kołami i zablokowana specjalnym bolcem, dzięki czemu napędzane koła samochodu są unieruchomione. Jest to tryb wykorzystywany podczas postoju pojazdu, chociaż producenci aut zalecają dodatkowo używanie hamulca ręcznego - dzięki temu połączeniu w autach FWD przednie koła zablokowane są przy pomocy skrzyni biegów, a tylne koła przy pomocy hamulca ręcznego. Przyjęło się również, że pozycja PARK jest jedną z dwóch pozycją, w której można uruchomić samochód z automatyczną skrzynia biegów. Ponadto, auta sprzedawane w USA są zwykle wyposażone w blokadę uniemożliwiającą przejście z pozycji PARK na inną bez trzymania naciśniętego hamulca nożnego.
R (REVERSE) - czyli tryb cofania. Pozwala na cofanie pojazdu. Tak samo jak w manualnych skrzyniach biegów, nie zaleca się wybierania wstecznego biegu podczas gdy samochód porusza się jeszcze do przodu. Idealnie wykonana zmiana trybu pracy na R wymaga kompletnego zatrzymania się i naciśnięcia hamulca nożnego.
N (NEUTRAL) - czyli bieg jałowy. Jest to odpowiednik luzu w ręcznej skrzyni biegów. Po jego wybraniu, napędzane koła pojazdu odłączane są od silnika pozwalając na holowanie, jazdę na luzie, etc. Jest to jeden z dwóch trybów, w których możliwe jest uruchomienie samochodu wyposażonego w automat.
D (DRIVE) - czyli jazda do przodu. W tym trybie po dodaniu gazu samochód przemieszcza się do przodu i wraz ze wzrostem prędkości biegi zmieniają się na wyższe. Jest to najczęściej używany tryb pracy. Ciekawostką jest to, że gdy wybierzemy tryb D na postoju auto samo zacznie powoli poruszać się do przodu. Analogicznie do wrzucenia 1 w aucie z ręczną skrzynią biegów i puszczenia sprzęgła. Ponadto, zatrzymując się przed skrzyżowaniem nie musimy zmieniać “biegu” na inny niż D. Wystarczy, że będziemy przez cały czas trzymać nogę na hamulcu - auto będzie posłusznie stało.
1, 2, 3, L - czyli blokada n biegu. Tryb ten pozwala na jazdę w trudnym terenie takim jak błoto, śnieg, jazda pod stromą górkę, jazda z górki, etc. Jest to blokada konkretnego biegu - skrzynia biegów nie przełącza automatycznie biegów na wyższe nawet gdy obroty wskazują na to, że powinna.
Powyższe informacje odnoszą się jedynie do najprostszych automatycznych skrzyń biegów. W obecnej erze komputerów automaty wyposażane są w dodatkowe tryby do , sportowej, jazdy ekonomicznej… Ponadto nowoczesne automatyczne skrzynie są w stanie uczyć się stylu jazdy kierowcy. Jeżeli zwykle jeździsz dynamicznie, komputer będzie chętniej dobierał niższe biegi. Jeżeli lubisz wolne obroty, skrzynia biegów również dostosuje się do takiego sposobu jazdy.
Reasumując, zachęcam do przestudiowania instrukcji obsługi samochodu, w celu dokładnego zapoznania się z możliwościami swojej automatycznej skrzyni biegów.
1. Jak jeździć z automatyczną skrzynią biegów.
Samochody z automatyczną skrzynią biegów nie należy traktować jak prawdziwych rasowych sportowców. Jak jeździć takimi samochodami?
To trudne pytanie bo wszystko zależy od tego jaki samochodem dysponujemy. To jak z pytaniem czy Fiatem Panda można przyspieszyć poniżej 7 sekund do setki? Pewnie po modyfikacjach tak - ale czy jest on do tego stworzony. NIE.
Tak samo jest z asb. Są modele z wyższej półki, które mogą spokojnie jeździć jak bolidy - mają wzmacniane skrzynie , specjalne sprzęgła i przede wszystkim oprogramowanie. Pozostałe, jeżeli chcą Cieszyc się długo niezawodnością powinny w miarę możliwości ograniczać własne sportowe zapędy. Zakres obrotów 2 - 3 tys. na zmianę przełożenia, unikać wysokich prędkości, gwałtownych przyśpieszeń. Nie jeździć w lato z włączonym trybem zimowym (jak dostępny), wymieniać olej w skrzyni co około 60 000 - 100 000 km
Jeżeli zakopałeś się w piasku to nie stosuje pozycji D tylko blokowanie do niższego biegu np. 1 lub wyjedź na tiptroniku włączając 1 bieg, a najlepiej poproś kogoś by Ciebie wyciągnął. Dlaczego? Bo w takich sytuacjach jak głęboki piasek, śnieg można przegrzać skrzynię - profilaktyka jest dużo tańsza (5 min dłużej postoisz, ale zaoszczędzisz 5000 zł naprawy). Jeżeli planujesz ciągnąć przyczepkę to w miarę możliwości zainstaluj sobie dodatkową chłodniczkę, lub stosuj dodatki do asb (one naprawdę pomagają). Koszt niewielki, a zapewnisz sobie komfort psychiczny.
Należy zrozumieć jedną podstawową rzecz: automatyczne skrzynie biegów są obecnie najbardziej skomplikowanym elementem elektroniczno - mechanicznym współczesnego samochodu. Nie wierzysz? Kupując np. Alfa Romeo 147 ile kosztuje nowy klosz lampy ksenonowej (zaawansowany technologicznie podzespół)? 1000 - 1500 zł przy cenie samochodu 60 000 zł, a ile kosztuje skrzynia 15 000 - 20000 zł. Czyli 1/3 wartości samochodu. Zlecasz regenerację konwertera i musisz zapłacić 700 zł i uważasz, że to dużo - zawsze możesz kupić w salonie nie lepszy za 3000 zł. Też dostaniesz gwarancję jak w przypadku firm zajmujących się regeneracją, ale nie masz pewności, żę będą w stanie założyć taki podzespół do skrzyni.
11. Kiedy stosujemy pozycję "n" w asb.
Kiedy planujemy dłuższy postój (ponad 3-4 min) na przejazdach kolejowych , podczas holowanie (niezalecane) , nie stosować w trakcie czerwonego światła w ruchu miejskim. Co często użytkownicy robią i później w wyniku tego może dojść do uszkodzenia skrzyni automatycznej a dlaczego? Zapytaj swojego mechanika lub napisz do nas.
Olej powinno się wymieniać od nowości po około 60 000 - 100 000 km razem z filtrem i uszczelką, jeżeli filtr jest w środku skrzyni to wymienić powinno się sam olej. W nowych samochodach od 4-biegowych wzwyż powinno się nalewać tylko olej syntetyczny. Olej w asb zmieniamy w serwisie specjalizującym się w Tego typu usługach, a nie samemu, chyba że jest się mechanikiem asb. Należy pamiętać, że najlepiej przed wymianą sprawdzić w instrukcji pojazdu jaki olej jest wymagany do tych przekładni. Często producenci samochodów na potrzeby własne wprowadzają "specjalne" oleje do asb pod konkretny model pojazdu. W większości przypadków nie ma to nic wspólnego z rzeczywistymi wymaganiami, a jedynie chodzi o zarobienie większych pieniędzy bo są one droższe. Chcą więc tak lać musimy. Chyba że wiemy jakie mają właściwości wówczas szybko możemy mieć to samo niższym kosztem. Do skrzyni wlewamy od 4 do 8 litrów oleju zależnie od producenta i wersji. Wymienia się oleje metodą statyczną i dynamiczną.
Tak naprawdę to żadne. Poza rozsądną jazdą, to w starszych modelach sprawdzić co jakiś czas stan oleju, w nowych już tego nie zrobi. Wymienić olej co jakieś 60 000 - 100 000 km , o ile instrukcja pojazdu nie mówi inaczej.
Przede wszystkim rozmyślnie jeździć. W górach przy zjazdach ustawić pozycję zmiany biegów na 3 (dotyczy skrzyń 4 biegowych) wówczas hamuje silnikiem nie obciążając hamulców.
Uwaga jak wyjechać gdy się zakopiemy. Na 1 jeżeli jest taka opcja w skrzyni, lub na 1 (Tiptronik ręcznie ustawić) a nie na D (driver) bo możemy uszkodzić skrzynie! Jak się zagrzeje to poczekać trochę, a najlepiej mieć kogoś , kto nas wyciągnie. Bywały już przypadki kiedy to nowym Audi ludzie wpadali w zaspy i wciskali do oporu gaz na D - paląc skrzynię.
Dodatkowo bardziej zaawansowany użytkownik może zamontować dodatkową chłodnicę, zalać skrzynię dodatkiem do skrzyni.
W zakresie 2500 - 3000 obrotów na minutę. Pozwala to cieszyć się z bezawaryjnej pracy skrzyni automatycznej przez lata. Czy to oznacza że nie wolno przyspieszać itd. NIE. Krótkotrwałe gwałtowne przyśpieszenia, czy redukcje nie powinny jej zaszkodzić. Należy wystrzegać się wyścigów spod świateł - gwałtownych przyśpieszeń na najniższym biegu. To samo dotyczy prób wyjazdy z piasku, czy śniegu. Bardzo łatwo wówczas o spalenie skrzyni i bardzo kosztowny remont.
Systematyczne dbanie o asb jak wymiana oleju, instalowanie dodatkowej chłodnicy, dodawanie środków zmniejszających tarcie w skrzyni. Te wszystkie czynności pozwalają cieszyć się z użytkowania asb.
Często wielu ludzi instaluje w swoich pojazdach tzw. chip`a. Zwiększa on moc/ moment obrotowy poprzez zmianę charakterystyki programowej silnika.
Pamiętaj
Skrzynia automatyczna w Twoim pojeździe jest przystosowana do takiej mocy i momentu jaki przewidział producent. Gwałtowne przyśpieszenie wzmocnionym pojazdem może ją zniszczyć i tak często się dzieje. Co prowadzi do bardzo kosztownej naprawy.
Tylko i wyłącznie przy włączonym silniku. Jeżeli jest odpowiedni bagnet do sprawdzenia poziomu oleju w komorze silnika lub przy skrzyni. W nowych pojazdach takiej możliwości praktycznie nie ma. Nowoczesne skrzynie stają sie praktycznie bezobsługowe, droższe w wyprodukowaniu i naprawie (zresztą często producenci wolą je wymieniać). Najlepiej zdać się na wyspecjalizowany warsztat asb. Nie polecamy autoryzowanych serwisów bo one często korzystają z usług właśnie takich warsztatów jako "podwykonawców" o czym użytkownicy nie mają pojęcia.
Niezależnie od ich opinii. W internecie na forach są opisy różnych sytuacji w warsztatach asb w Polsce. Z reguły są one negatywne. Dla szukającego pomocy mogą wypaczyć istnienie branży, a to dlatego, że z reguły jak samochód jest dobrze zrobiony to nikt nic nie napisze, a jak źle to natychmiast potrafi "oczernić" wskazany warsztat. Branie pod uwagę opinii innych ma oczywiście sens tylko kiedy każdy opisuje swój przypadek, a nie ten co ma jakiś problem.
Niestety większość problemów z automatycznymi skrzyniami biegów jest spowodowana niewłaściwą ich eksploatacją przez właścicieli, którzy nie mają pojęcia o ich budowie i zasadzie działania. Dlatego prosimy uważnie czytać nasze wskazówki - z nimi można cieszyć się samymi zaletami tego rozwiązania.
Pamiętajmy!! użytkownicy często jeżdżą jak szaleni swoimi samochodami powodując tak wysokie koszty napraw. Dlaczego? Wynika to z budowy skrzyni, oraz tego że z "ciężką nogą" szybko sie wraca do naprawy. Co powoduje że mechanicy nie mając zaufania do klienta i jego techniki jazdy pobierają więcej za naprawę, gdyż przypuszczają że samochód niedługo może wrócić uszkodzony (oczywiście z życzeniem naprawy na gwarancji).
Przygotowując się do pisania tych artykułów podpartych naszym własnym doświadczeniem z automatycznymi skrzyniami biegów odwiedzaliśmy wiele warsztatów w Polsce i przede wszystkim za granicą. Słyszeliśmy i widzieliśmy (niestety) różne przypadki.
21. Polecane warsztaty naprawy skrzyni automatycznej w Polsce.
Bardzo gorący temat. Nie ukrywamy, że otrzymujemy bardzo wiele zapytań od użytkowników naszej strony na temat polecanych przez nas warsztatów. Na forach internetowych aż roi się od opinii (z reguły oczerniających) dlatego postanowiliśmy stworzyć własną listę polecanych i rozwijających się warsztatów automatycznych skrzyń biegów w Polsce. Zaznaczmy tutaj jednak, że braliśmy pod uwagę nasze subiektywne metody weryfikacji i oceny. Przeglądając opinie, odwiedzając wiele warsztatów, uzyskując od nich informacje stworzyliśmy odpowiednią listę. Znasz inne warsztaty godne polecenia - rozwijające się? Napisz: info@prnd.pl
Warszawa:
· Naprawa skrzyni automatycznej i cześci Midparts ul. Zielonogórska 12, 02-495 Warszawa Tel/fax 022 668 42 11
· Wal-ENT Automatyczne skrzynie biegów ul. Sielska 7, 05-500 Siedliska (k. Piaseczna) tel. 022 756 96 93
Kraków:
· Axod ul. Prądnicka 36, 31-202 Kraków tel. (012) 4182321,
Białka Tatrzańska:
· Liptak Auto 34-405 Białka Tatrzańska k. Nowego Targu (droga nr 49) ul. Środkowa 169, tel. 18 26 541 89,
Poznań
· Auto Walkowiak 61-312 POZNAŃ, ul. Spławie 45A, tel. (061) 879-89-40
Toruń
· Kowalewski Dariusz 87-100 Toruń, ul. Bliska 17
Wraz z otwarciem granic kilka lat temu, na naszym rynku pojawiło się mnóstwo samochodów. Także tych z wyższej półki, lepiej wyposażonych. Między innymi w tzw. "automat". Ze względu na swoją wygodę, rozwiązanie to przyciąga coraz więcej amatorów. Jeszcze w latach '90 był to luksus zarezerwowany tylko dla bardziej zamożnych ludzi - głównie ze względu na mityczną awaryjność, astronomiczne koszty napraw oraz klasę samochodu.
Obiegowe opinie nadal głoszą, iż samochody wyposażone w ASB : spalają sporo więcej paliwa, są mniej dynamiczne oraz nadmiernie awaryjne i drogie w eksploatacji. Ten stereotyp, jak i wiele innych wynikają najczęściej z niewiedzy użytkowników.
W moim mini poradniku, przedstawię podstawowe zasady eksploatacji oraz serwisowania samochodu wyposażonego w ASB.
Na początek kilka podstawowych informacji. Najczęściej do wyboru mamy kilka przełożeń. Zacznijmy od wyjaśnienia skrótów :
P(arking) - pozycja przeznaczona do pozostawienia zaparkowanego samochodu. Napędzane koła są mechanicznie zablokowane. Zaleca się używanie hamulca "ręcznego" dodatkowo. Uwaga ! Należy włączyć dopiero po całkowitym zatrzymaniu pojazdu.R(everse) - bieg wsteczny. Uwaga ! Należy włączyć dopiero po całkowitym zatrzymaniu pojazdu.N(eutral) - tzw. "luz". Przeznaczony np. do dłuższego postoju z włączonym silnikiem, holowania lub pchania pojazdu.D(rive) - pozycja przeznaczona do normalnej jazdy w przód. Skrzynia wykorzystuje wszystkie możliwe przełożenia, w większości przypadków na "D" nie występuje hamowanie silnikiem. Uwaga ! Należy włączyć dopiero po całkowitym zatrzymaniu pojazdu.
Pozostałe przełożenia to najczęściej tzw. "biegi górskie". Skrzynia pracuje w trochę innym trybie, wykorzystując efekt hamowania silnikiem.
Przypominam jeszcze raz (gdyż jest to najczęściej popełniany błąd przez kierowców) - przy przełączaniu pomiędzy położeniami P, R, D samochód powinien być całkowicie zatrzymany. W innym przypadku może to prowadzić do uszkodzenia skrzyni biegów.
wojgra