ELEMENTY KOREKTYWY NA LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.
Opracował: mgr Tomasz Łącki
Rzeszów 1998r.
-2-
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE............................................................. 3
1. CEL I ZADANIA GIMNASTYKI KOREKCYJNEJ......4
2. OGÓLNE ZASADYBUDOWYLEKCJI......................... 5
3.. METODY I FORMY STOSOWANE NA LEKCJI
WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.................................... 8
4. ELEMENTYKOREKTYWY'NA LEKCJI WYCHOWANIA
FIZYCZNEGO..............................................................10
5. LEKCJE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
Z ELEMENTAMI GIMNASTYKI KOREKCYJNE J...13
6. ZAKOŃCZENIE............................................................24
7. BIBLIOGRAFIA........................................................... 25
-3-
WPROWADZENIE.
Szkoła ma swoje określone zadania i obowiązki w zakresie dbałości o kształtowanie prawidłowej postawy ciała dzieci i młodzieży. Są to przede wszystkim działania profilaktyczne polegające na:
- zapewnieniu dzieciom mebli dostosowanych do ich wzrostu i budowy ciała,
- przestrzeganiu zasad higieny pomieszczeń, urządzeń i otoczenia,
- wyrabianiu u dzieci nawyku prawidłowej postawy ciała w czasie zajęć szkolnych oraz we wszystkich sytuacjach i czynnościach dnia codziennego,
- stosowaniu ćwiczeń śródlekcyjnych,
- uwzględnianiu i prowadzeniu na lekcjach wychowania fizycznego, a szczególnie gimnastyki podstawowej, ćwiczeń korekcyjnych,
- systematycznym przeprowadzaniu kontroli lekarskiej umożliwiającej wykrywanie błędów i wad postawy ciała.
W systemie szkolnej korektywy bardzo dużą rolę odgrywa prawidłowa realizacja procesu wychowania fizycznego. Zależy to w decydującej mierze od nauczyciela prowadzącego te zajęcia. Organizm dziecka charakteryzuje bardzo duża plastyczność; jest on podatny zarówno na wpływy pozytywne, jak i negatywne. Szansy stworzenia dziecku podwalin pełnego zdrowia, sprawności i odporności nie wolno zaprzepaścić.
W znacznym stopniu warunkuj e to zdrowie i powodzenie w całym jego życiu. Problem korektywy jest bardzo ważny, ale żeby go zrozumieć, trzeba na bieżąco poszerzać swoją wiedze.
W mojej pracy chciałbym zwrócić szczególną uwagę na lekcje wychowania fizycznego z elementami gimnastyki korekcyjnej. Wady postawy u dzieci i młodzieży to wielki problem zdrowotny i społeczny. Zarówno dziecko, jak i jego otoczenie, powinno o tym wiedzieć. Należy wyrobić w nim nawyk stałej aktywnej dbałości o zdrowie w różnych etapach i warunkach życia osobniczego.
-4-
1. Cel i zadania gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej.
Gimnastyka korekcyjna dzieci i młodzieży szkolnej ma za cel:
- skorygowanie istniejących zaburzeń statyki ciała i doprowadzenie jej, o ile jest to możliwe, do stanu prawidłowego,
- niedopuszczenie do powstania wad postawy ciała, gdy zaistnieją warunki sprzyjające ich powstaniu,
-doprowadzenie sprawności fizycznej dziecka do stanu uznanego za prawidłowy.
Cel ten osiąga się drogą realizacji następujących zadań:
- wyrabianie u dziecka nawyku prawidłowej postawy ciała we wszystkich sytuacjach i czynnościach dnia codziennego,
- wytworzenie silnej i wytrzymałej stabilizacji mięśniowo-więzadłowej kręgosłupa po uprzednim usunięciu dystonii mięśniowej,
- wdrożenie do rekreacji ruchowej uwzględniającej elementy profilaktyki i korekcji zaburzeń zagrażających lub istniejących u dziecka,
- opanowanie przez dziecko i jego środowisko opiekuńcze wiedzy i umiejętności dotyczących spraw jego zdrowia związanych z wadą.
-5-
2. Ogólne zasady budowy lekcji.
Podstawową formą pracy nauczyciela w szkole jest lekcja. W jej ramach przebiega proces dydaktyczno-wychowawczy złożony ze struktury zadań i warunków interakcji nauczyciel-uczeń. Każda lekcja stanowi zamkniętą całość, w której- oprócz celów ogólnorozwojowych i wychowawczych- realizujemy określone zadania dydaktyczne. One to przede wszystkim warunkują dobór materiału ćwiczebnego na daną lekcję. W budowie lekcji powinny być uwzględnione trzy zasady; wszechstronności, stopniowania wysiłku i przemienności. Wszechstronność oddziaływania nauczyciel realizuje przez:
1) przećwiczenie całego układu ruchowego,
2) dobór odpowiednich środków wspomagających funkcjonowanie układu krążenia, oddychania i systemu nerwowego,
3) rozwijanie i kształtowanie podstawowych cech psychomotorycznych,
4) kształtowanie umiejętności ruchowych, które znajdują zastosowanie w aktywności rekreacyjnej i sportowej,
5) wykorzystanie tkwiących w lekcji możliwości wzbogacania wiedzy o kulturze fizycznej,
6) zachęcanie uczniów do podejmowania własnej aktywności ruchowej.
Drugą ważną zasadą jest stopniowanie wysiłku i trudności ćwiczeń (zadań ruchowych). Droga metodycznego postępowania wiedzie od prostego do złożonego, od łatwego do trudnego. Sens praktyczny tej zasady sprowadza się do właściwego angażowania i kierowania stopniowo nasilającą się działalnością ruchową dzieci. Natężenie wysiłku można regulować przez odpowiedni dobór ćwiczeń, ich intensywność, czas trwania oraz tempo
wykonania.
Zasada przemienności polega na przemiennym stosowaniu ruchów intensywnych z mało intensywnymi, aby w ten sposób stwarzać możliwość regeneracji sił. Nie należy zatem stosować bezpośrednio po sobie ćwiczeń o dużym i bardzo dużym natężeniu, łecz przeplatać je ćwiczeniami o małej intensywności lub krótkim odpoczynkiem biernym (np. w leżeniu).
Postulat przemiennośd odnosi się również do sfery psychicznej. Nie należy stwarzać sytuacji, w której uwaga dziecka jest w czasie ćwiczeń w stałym napięciu. Po ćwiczeniach wymagających dużego skupienia, koordynacji, precyzji, konieczne są momenty swobody, odprężenia, dekoncentracji.
-6-
2.1 Tok lekcji
Tok lekcji to ogólny, ramowy schemat, który wskazuje orientacyjnie, w jakiej kolejności powinny wystąpić określone grupy ćwiczeń, zabaw i gier, by lekcja spełniała jak najlepiej postulaty zdrowotno-higieniczne i pedagogiczne. Tok lekcyjny ma jednak tylko znaczenie orientacyjne i pomocnicze. W praktyce wychowania fizycznego tok lekcyjny zmienił się wielokrotnie ulegając różnym przekształceniom. Obecnie, w praktyce szkolnej, przyjął się tok 3-częściowy i powszechnie stosowany. 3-częściowy tok lekcyjny składa się z części wstępnej, głównej i końcowej.
Część wstępna. Zadaniem jej jest zorganizowanie i przygotowanie grupy do ćwiczeń, wytworzenie sprzyjających dyspozycji psychicznych i fizjologicznych do mającego nastąpić w dalszej części lekcji wysiłku. Służą temu zabawy ożywiające, orientacyjno-porządkowe, ćwiczenia kształtujące i korektywne. Czas trwania tej części lekcji wynosi 8-12min.
Część główna. W części tej realizuje się główne zadania lekcji. Treść jej stanowią ćwiczenia (zadania) o największym obciążeniu fizycznym i psychicznym. Celem ćwiczeń ruchowych stosowanych w tej części jest wyrobienie określonych umiejętności i nawyków ruchowych życiowo użytecznych, kształtowanie podstawowych cech motorycznych, doskonalenie współpracy, ochrony i samoochrony podczas zajęć ruchowych. Część ta trwa przeciętnie 25-30min.
Część końcowa. Pełni funkcję uspokajającą. Składa się z ćwiczeń o małym natężeniu mchu, z ćwiczeń rozluźniających , muzyczno-ruchowych, a także z ćwiczeń korekcyjnych. Mają one na celu ułatwienie organizmowi dziecka szybkiego powrotu do normy spoczynkowej oraz przyczynić się do poprawy postawy ciała. W tej części lekcji dokonuje się zazwyczaj krótkiego podsumowania, oceny realizacji zadań, po czym następuje pożegnanie. Czas trwania końcowej części wynosi od 4-7min.
2.2 Osnowa lekcyjna.
Opracowany na podstawie toku lekcyjnego plan. jednej lub kilku jednostek nazywamy osnową lekcyjną. W przypadku opracowania kilku jednostek lekcyjnych z tego samego działu, w toku których nauczyciel zmierza do realizacji celu na przestrzeni kilku lekcji, wskazanym jest opracowanie osnowy rozwojowej, która uwzględnia zmiany w kolejnych lekcjach.
Z uwagi na częste wady postawy i budowy dała u dzieci, należy planować i stosować w dowolnej części lekcji ćwiczenia korekcyjne, a mianowicie ćwiczenia wyprostne, oddechowe, wzmacniające mięśnie grzbietu, brzucha, rozciągające przykurczone mięśnie klatki piersiowej, ćwiczenia stóp oraz krótkotrwałe zwisy, czworakowanie, pełzanie.
-7-
2. Metody i formy stosowane na lekcjach wychowania fizycznego.
W uzyskiwaniu coraz lepszych wyników pomoże dzieciom nauczyciel stosując odpowiednie metody pracy. Powinny one sprzyjać rozwojowi dziecka w sferze poznawczej, motorycznej i emocjonalnej, powinny nawiązywać do jego możliwości i potrzeb. Wiedza nauczyciela o prawidłowościach rozwojowych, potrzebach psychicznych oraz odchyleniach w budowie i postawie ciała, jak również w rozwoju motorycznym dzieci w wieku 6-10 lat powinna być zasadniczym kryterium ułatwiającym dobór właściwych i form pracy.
Przez metodę będziemy rozumieli sposób postępowania stosowany świadomie, konsekwentnie i systematycznie dla osiągnięcia określonego celu. Na lekcjach wychowania fizycznego należy stosować różne metody pracy:
Metoda zabawowo-naśladowcza. Należy ona do grupy metod podających.
Polega na naśladowaniu zademonstrowanych, obserwowanych, widzianych
lub wyobrażonych wzorów ruchowych.
Metoda bezpośredniej celowości ruchu. Metoda ta stanowi formę przejściową od ćwiczeń stosowanych w formie ruchów naśladowczo-
zabawowych do zadań wykonywanych ściśle według pewnych prawideł.
Metoda ścisła. Polega ona na ruchu odwzorowanym z pokazu lub
wykonywanym na podstawie słownego ujęcia mchu.
Metoda ruchowej ekspresji twórczej. Metoda tą, nazwana także metodą
improwizacji ruchowej, daje prowadzącemu zajęcia dużą swobodę wyboru
zadań. Dziecko może wykazać się tu pomysłowością, fantazją,
doświadczeniem ruchowym.
Oprócz metod ukierunkowanych gównie na nauczanie ruchu w sensie doskonalenia jakości i ilości stosuje się w procesie wychowania fizycznego, a zatem i na zajęciach korekcyjnych, metody intensyfikujące. Pomagają one lepiej wykorzystać czas na ruch. Metodami tymi i formami prowadzenia zajęć są:
-metoda stacyjna- polega na tym, że na pewnej przestrzeni zamkniętej i otwartej wyznacza się kilka stanowisk, " stacji", na których znajdują się odpowiednie przybór)' lub przyrządy. Dzieci pokonują kolejne stacje wykonując na nich określone ćwiczenia.
-tor przeszkód- jest to taka forma zajęć mchowych, w której ćwiczący musi pokonać pewną przestrzeń oraz ustawioną na niej określoną liczbę dowolnie wybranych przeszkód wykonanych z przyrządów, urządzeń lub przyborów.
-metoda zadań dodatkowych-zadania dodatkowe to ćwiczenia ruchowe,
-8-
które stosujemy w przerwach między ćwiczeniami głównymi.
-wprowadzenie współzawodnictwa- sprawia ono, że zajęcia stają się atrakcyjne, wzbudzają zainteresowanie ćwiczących zadaniami ruchowymi, wyzwalają i potęgują siły do działania, uaktywniają do ćwiczeń i podnoszenia na wyższy poziom swojej sprawności.
-stosowanie rytmu i muzyki -pod ich wpływem znikają zwykle u ćwiczących zahamowania wewnętrzne, niepewność i nieśmiałość, a wytwarza się nastrój aktywnego zainteresowania, atmosfera radości i zadowolenia.
...
cornel3