• Współczesne źródła i przyczyny terroryzmu oraz sposoby ich neutralizacji
Proces oddziaływania ideologii (światopoglądu) poprzez akty przemocy (lub groźbę ich użycia) zastosowane pośrednio lub bezpośrednio na rozmaite struktury decyzyjne, w celu poddania ich określonemu zachowaniu.
Zjawisko to występuje często wraz z innymi czynnikami mającymi na niego bezpośredni lub pośredni wpływ.
Adam Krawczyk, Terrorism and his efficiency, for example terrorism in the Jewish-Palestinian conflict 1945- 2005, [w:] From total war to war against terrorism, pod red. K. Kubiaka, P. Mickiewicza, Wrocław 2007
• Uniwersalne cechy terroryzmu
• Ideologia (filozofia) działania
• Motywacje sprawców
• Cele działania
• Oczekiwane rezultaty
• Użyte środki
• Skala działania – terroryzm pośredni i bezpośredni
• Narodna Wola
„działalność terrorystyczna (...) ma na celu podważenie fascynacji potęgą władzy, nieustające demonstrowanie możliwości walki przeciw rządowi, podnoszenie w ten sposób rewolucyjnego ducha w narodzie i jego wiary w powodzenie sprawy, a wreszcie zorganizowanie sił zdolnych do prowadzenia walki”
• Karta Islamskiego Oporu (Hamas)
[…] Nie ma rozwiązania problemu palestyńskiego poza dżihadem.
• Źródła współczesnego terroryzmu
• Polityka wewnętrzna państwa
• Zagrożenia zewnętrzne
• Religia (ruchy fundamentalistyczne)
• Ekologia (skrajne ugrupowania zielonych)
• Ideologia (terroryzm lewacki, skrajnie prawicowy)
• Nacjonalizm
• Przyczyny terroryzmu
Walka o prawo do samostanowienia – dotyczy zarówno grup terrorystycznych o charakterze narodowym, jak i ponadnarodowym, wyznających dowolne ideologie.
Walka o strefy wpływów – dotyczy głównie działań na skale regionalną, rzadziej ponadregionalną.
• Chęć wprowadzenia zmian, na które nie ma przyzwolenia społecznego.
• Niezadowolenie z dotychczasowego sposobu życia.
• Chęć zaistnienia w mediach.
• Działalność „kaznodziejska”.
• Niezidentyfikowane zjawiska o charakterze psychospołecznym.
• Terroryzm „nowoczesny”
Potrzeba zdobycia za wszelką cenę poparcia społeczeństwa
– „trzeciej strony” konfliktu.
Wymuszało to ograniczenie skali strat, aby nie zrażać do siebie grup, w imieniu których dokonywało się aktów terroru.
• Terroryzm „ponowoczesny”
Ponowoczesny terroryzm zerwał z tą zasadą traktując „stronę trzecią” jako potencjalny cel uderzenia.
Zanikają granice w działaniu, rezygnuje się z podstawowych zasad etycznych na rzecz jak największych strat mających spotęgować siłę przekazu ideologii.
Samoograniczenie terrorystycznej przemocy zostało porzucone w wyniku umiędzynarodowienia się terroryzmu
oraz pojawienia się elementów fundamentalizmu religijnego w strukturach motywacji i usprawiedliwienia grup terrorystycznych.
Umiędzynarodowienie organizacji terrorystycznych podniosło zamachy terrorystyczne z rangi przygotowania do wojny partyzanckiej, do rangi samodzielnej strategii polityczno-militarnej.
Indywidualizacja terroryzmu:
ideologia motywująca jednostkę, lub niewielkie ugrupowanie może być zdecydowanie groźniejsza od tej, która cechuje duże organizacje terrorystyczne.
Sakralizacja terroryzmu:
przemoc religijna staje się sposobem na wyrażenie poczucia niepewności i lęku cechującym społeczeństwa państw pozostających w tyle w dążeniu do dobrobytu.
Terroryzm wyrosły na gruncie religijnym rozszerza definicję wroga. Nie ogranicza się jedynie do przedstawicieli władzy politycznej.
Dąży do osiągnięcia jak najwyższej liczby ofiar, tolerując straty po stronie swoich współwyznawców i usprawiedliwiając je koniecznością walki ze złem.
• Działania neutralizujące skutki terroryzmu
Sławomir Petelicki twierdzi, że jedyną skuteczną bronią w walce z terroryzmem, są działania jednostek antyterrorystycznych (przemoc zwalcza się przemocą).
Całkowicie przeciwstawny pogląd reprezentował Icchak Rabin. W trakcie kampanii Izraela przeciwko OWP w Libanie w 1982 stwierdził: Terroru nie można przerwać poprzez wojnę. To kompletna bzdura
• Czy użycie siły wobec terrorystów jest jedynym wyjściem?
Nie, gdyż przemoc jest jedynie składową całego ciągu wydarzeń składających się na akt terroru i to na dodatek nie najważniejszą.
Przemoc w akcie terroru:
• jest sposobem zaznaczenia swojej obecności;
• wzmacnia przekaz, przesłanie;
• daje pewność, że przekaz ten zostanie właściwie nagłośniony w mediach.
• USA a terroryzm
Cztery najważniejsze zasady polityki Stanów Zjednoczonych względem terroryzmu
ustanowione w okresie prezydenturyJ. Cartera, to:
• Żadnych ustępstw względem terrorystów, żadnych negocjacji ani układów z nimi
USA nie prowadzą żadnych rozmów (przynajmniej oficjalnie) z ugrupowaniami, stosującymi metody terrorystyczne. W swej polityce zakładają także, iż nie można w żadnym wypadku spełniać żądań grup terrorystycznych.
• Doprowadzić terrorystów przed oblicze sprawiedliwości
Amerykanie za wszelką cenę będą poszukiwać i tropić terrorystów, bez względu na to, jak dużo czasu to zajmie.
• Izolować i naciskać na kraje wspierające terroryzm, aby zmusić je do zmiany swojej polityki
Punkt ten jest głównym elementem prowadzonej przez Stany Zjednoczone wojny z terroryzmem.
Usprawiedliwił on ataki na Afganistan i Irak.
Administracja G. W. Busha stwierdziła, iż sama izolacja nie wystarcza, niezbędne jest wywarcie presji, w tym także przy użyciu siły.
• Wzmacniać możliwości przeciwdziałania terroryzmowi innych krajów, które współpracują ze Stanami Zjednoczonymi i wymagają wsparcia
Amerykanie nie są w stanie ingerować w wewnętrzną politykę swych sojuszników (przykład Arabii Saudyjskiej), wobec czego mogą przeciwdziałać terroryzmowi poprzez szkolenia, czy też pomoc sprzętową w tym zakresie. Wzmacnianie możliwości polega także na współpracy wywiadów.
• Narodowa Strategia Walki z Terroryzmem (National Strategy for Combating Terrorism).
• Ogłoszona została 14 lutego 2003 przez prezydenta USA George’a W. Busha
• Określono w niej cele, które należy osiągnąć w „Wojnie z Terroryzmem”
• Było to tzw. „4D” Defeat, Deny, Deminish, Defend – zwalczać, odmawiać, osłabiać, bronić
• Pierwszy element „zwalczać”
Odnosi się do zwalczania terroryzmu wszelkimi dostępnymi środkami – dyplomatycznymi, legalnymi, ekonomicznymi, wywiadowczymi, policyjnymi i w końcu zbrojnymi (zarówno bezpośrednimi, jak i pośrednimi), przy pomocy identyfikacji zagrożenia (ustalenie kto jest terrorystą, jakie organizacje stosują metody terrorystyczne), ustalenia lokalizacji terrorystów i ich ugrupowań oraz w końcu zlikwidowania zagrożenia przy użyciu odpowiednich środków i metod.
• Drugi element „odmawiać”
Odnosi się do odmawiania poparcia (finansowego i politycznego) oraz legitymacji ugrupowaniom, stosującym metody terrorystyczne.
Sposoby działania: 1. wywieranie wpływu politycznego na kraje sponsorujące terroryzm; 2. ustanowienie i przestrzeganie międzynarodowych standardów w kwestii zwalczania terroryzmu; 3. wzmocnienie i podtrzymanie międzynarodowych wysiłków, zmierzających do walki z terroryzmem. Element „odmawiania” dotyczy zarówno braku poparcia przez Stany Zjednoczone, jak i zwalczania terroryzmu sponsorowanego przez państwo.
• Trzeci element „osłabiać”
Odnosi się do niszczenia podłoża terroryzmu, a także do sprawienia, iż metoda terrorystyczna nie przynosi korzyści i przez to jest bezużyteczna.
Metody służące osiągnięciu celu to: poszukiwanie partnerów we wspólnej walce z terroryzmem, z którymi można będzie wygrać wojnę ideologiczną.
• Czwarty element „bronić”
Obrona terytorium Stanów Zjednoczonych oraz obywateli przed atakami terrorystycznymi; działania zapobiegające aktom terroryzmu wymierzonym w obywateli amerykańskich poza granicami ich kraju.
Metodą jest wcielenie w życie strategii bezpieczeństwa wewnętrznego oraz zintegrowanie środków zmierzających do ochrony obywateli amerykańskich poza granicami kraju.
• Inne elementy przeciwdziałania terroryzmowi
Program „Nagrody za sprawiedliwość” (Rewards for Justice)
Polega na wypłacaniu wysokich (do 25 mln $) nagród finansowych za wszelkie informacje prowadzące do schwytania, bądź też zlikwidowania najgroźniejszych terrorystów.
Wprowadzona na mocy tzw. Patriot Act z 26 października 2001 roku Lista Organizacji Terrorystycznych (Terrorist Exclusion List, TEL).
Członkowie organizacji, wpisanych na listę mogą być pociągnięci do odpowiedzialności – przede wszystkim w kwestiach emigracyjnych.
Na mocy Aktu amerykańskie władze mogą deportować bądź też zakazać wjazdu osobom udzielającym poparcia tym organizacjom.
• Konwencje i akty antyterrorystyczne
Konwencja tokijska z 14 września 1963 r. w sprawie przestępstw i niektórych innych czynów popełnionych na pokładzie statków powietrznych;
Konwencja ONZ z 14 grudnia 1973 r. o zapobieganiu przestępstwom i karaniu sprawców przestępstw przeciwko osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej;
Konwencja ONZ z 14 grudnia 1979 r. przeciwko braniu zakładników;
Konwencja ONZ z 1977 r. w sprawie zwalczania terrorystycznych zamachów bombowych;
Konwencja ONZ z 7 grudnia 1999 r. w sprawie zwalczania finansowania terroryzmu.
1977 - Pod auspicjami Rady Europy przyjęto regionalną, europejską konwencję o zwalczaniu terroryzmu.
1999 - podczas Szczytu Waszyngtońskiego szefowie państw i rządów NATO w Deklaracji Waszyngtońskiej i Komunikacie ze Szczytu Waszyngtońskiego potępili terroryzm i potwierdzili kontynuowanie działań mających na celu zwalczanie terroryzmu w oparciu o zobowiązania międzynarodowe i prawo własne państwa.
2005 - państwa Grupy Szanghajskiej (Rosja, Chiny, Tadżykistan, Kirgistan i Kazachstan) tworzą centrum antyterrorystyczne do walki z handlem bronią i narkotykami
• NATO a terroryzm
Problematyka zwalczania terroryzmu znalazła swoje odzwierciedlenie w dokumentach końcowych Szczytów NATO w Rydze (2006) i w Bukareszcie (2008).
Ważnym aspektem jest też realizowany wewnątrz NATO Program Obrony Przeciwko Terroryzmowi
W Rydze zobowiązano się do trwałego i solidarnego zaangażowania na rzecz pomyślnego zakończenia operacji i zwiększenia pomocy dla afgańskich sił bezpieczeństwa.
Potwierdzono trwałość zaangażowania NATO w Kosowie na rzecz bezpieczeństwa i stabilności w regionie.
Podjęto decyzję o kontynuacji zaangażowania w misję szkoleniową w Iraku oraz o poszerzeniu oferty sojuszniczej w tym zakresie.
W Bukareszcie zdecydowano o zwiększenia obecności militarnej członków NATO w Afganistanie.
Podjęto również decyzję, że Polska będzie miała w Afganistanie samodzielną strefę odpowiedzialności.
• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego
W przyjętej przez Radę Ministrów w listopadzie 2007 r. Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej za „konieczne i bardzo ważne” uznano działania państwa w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego, z uwzględnieniem zagrożenia terroryzmem.
Wymieniono tu m.in. potrzebę budowy i wdrożenia nowoczesnego zintegrowanego systemu zarządzania kryzysowego oraz budowę „Systemu Ochrony Ludności” w skład którego wejdą „System Ostrzegania i Alarmowania Ludności” oraz „Zintegrowany System Ratowniczego”.
1
kojot3tf