Powstanie listopadowe.doc

Ocena powstania

Do upadku powstania i przegrania wojny w dużym stopniu przyczynili się niewierzący w możliwość zwycięstwa i w gruncie rzeczy lojalistycznie nastawieni wobec cara arystokratyczni przywódcy polityczni Adam Jerzy Czartoryski, Bonawentura Niemojowski oraz nieudolni dowódcy: generałowie Józef Chłopicki, Jan Skrzynecki, Jan Krukowiecki, Henryk Dembiński i Maciej Rybiński. Nie można też zapominać o przewadze militarnej Rosji, nie dającej żadnych nadziei na prowadzenie wojny w dłuższym okresie.

Do upadku przyczyniły się także brak większego wsparcia ze strony ludności chłopskiej, wobec negatywnego stanowiska szlacheckich, konserwatywnych władz powstańczych do uwłaszczenia i likwidacji pańszczyzny na wsi. Nie doczekali się też powstańcy pomocy z zewnątrz, a przeciwnie, zarówno papież Grzegorz XVI w encyklice Cum primum, jak i rządy większości państw europejskich, napiętnowali powstańców jako "wichrzycieli" i zdrajców prawowitej władzy.

Skutki

·         polityczne: jesienią 1831 roku Rosjanie powołali Rząd Tymczasowy pod prezesurą Fiodora Engela, którego zadaniem była pacyfikacja i militaryzacja Królestwa, administracja została podporządkowana naczelnikom wojennym; w 1832 roku nastąpiło znaczne ograniczenie autonomii Królestwa Polskiego: zastąpienie konstytucji Statutem Organicznym, wcielenie armii polskiej do rosyjskiej, zniesienie polskiego sejmu i samorządów, postępująca rusyfikacja administracji.

·         kulturalne: likwidacja polskiego szkolnictwa wyższego, obniżenie jakości szkolnictwa średniego, spadek ilości szkół elementarnych, wprowadzenie języka rosyjskiego jako dodatkowego do szkół średnich.

·         gospodarcze: nałożono wysoką kontrybucję, zbudowano na koszt Polski Cytadelę z silnym garnizonem rosyjskim, wprowadzono barierę celną na granicy polsko-rosyjskiej, po 1840 roku wprowadzono rosyjski system monetarny oraz system miar i wag,oraz ilości.

·         demograficzne: interwencyjna armia rosyjska przywlokła ze sobą epidemię cholery, dziesiątkującą ludność Królestwa, w wyniku powstania około 11 tysięcy osób opuściło kraj (zobacz: Wielka Emigracja ), w następnych latach sporą ilość mężczyzn z Królestwa wcielono do armii rosyjskiej.

represje carskie po upadku powstania

·         era Paskiewicza - Paskiewicz uzyskał władzę w Królestwie

·         Królestwo musiało ponosić koszty utrzymania 100 tyś. okupacyjnej armii rosyjskiej

·         budowa cytateli, która miała pilnować buntowniczego miasta

·         armia polska uległa konfiskacie (żołnierzy wcielono do armii carskiej na 15 lat i wysłano na rubieże imperium)

·         nastąpiły konfiskaty majątków powstańców

·         car Mikołaj I zmienił status Kólestwa na jedną z prowincji Rosji

·         zniesiono konstytucję z 1815 roku, wprowadzając statut organiczny, ograniczający autonomię królestwa

·         likwidacja sejmu, przekreślenie niezawisłości sądów, wprowadzenie urzędników carskich na urzędy Królestwa

·         językiem urzędowym został język rosyjski

·         zwiekszył się ucisk polityczny w szkolnictwie i kulturze (zlikwidowanie Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki; wywieziono zbiory Towarzystwa Przyjaciół Nauk; zmniejszono liczbę szkół średnich i podstawowych; zabroniono publikacji i czytania dzieł: Mickiewicza, Słowackiego, Lelewela)

·         Mikołaj I "odnowił" Święte Przymierze - był to układ w sprawie zwalczania ruchów rewolucyjnych i narodowowyzwoleńczych w Europie, z Austrią i Prusami w 1833.

Główne ugrupowania polityczne w powstaniu:

·         obóz arystokratyczny (Czartoryskiego) - godził się na walkę licząc na poparcie mocarstw europejskich; łudził się on, że dojdzie do porozumienia z carem;

·         lewica Towarzystwa Patriotycznego (m.in. Pułaski) - radykałowie, uważali się za szlacheckich rewolucjonistów i domagali się reform w tym także chłopskiej, chcieli chłopów powołać pod broń;

·         prawica Towarzystwa Patriotycznego oraz Kaliszanie - nie chcieli pogłębienia powstania i przekształcenia go w ruch ogólnonarodowy, byli zwolennikami monarchii i ściśle przestrzeganej konstytucji.

29.XI.1830- wosjka pod wodzą P. Wysockiego zaatakowały Belweder, siedzibę księcia Kontantego. Zamach nie udał się.