Dziennik Jerzego Pilcha 5 [PrzekrĂłj].pdf

Dziennik Jerzego Pilcha 05/2010

Jerzy Pilch

Nie wiadomo o co, nie wiadomo z kim, ale wojna ogłoszona! Proszę bardzo! My nie z tych, co

znienacka napadnięci po pierwszej przegranej potyczce chodu w las! My wręcz przeciwnie!

rysunek Katarzyna Leszczyc–Sumińska na podstawie zdjęcia

Bogdana Krężla

15 stycznia

Wielka gra, co tam gra! wielka wojna się zaczęła! Przedstawiający dzieło Wita Stwosza kalendarz

powiesiłem ściśle naprzeciw moich drzwi, bo, po pierwsze, miejsce pod względem estetycznym

harmonijne, po drugie, do kontroli – nawet przez judasza – wygodne. Powiesiłem, patrzę, wisi.

Po godzinie – zrezygnowany – wychodzę po gazety. Zrezygnowany, albowiem dzień naruszony

przed 16 i tak mogę spisać na straty. Wychodzę tedy i dopiero pojmuję, co znaczy „spisać

na straty”, co znaczy „rezygnacja”! Wychodzę, patrzę, kalendarza nie ma! To znaczy jest, ale

w innym miejscu! Na innej ścianie! Był vis-à-vis, teraz jest przy windzie. Też starannie, też

symetrycznie, też na stalowym gwoździu, ale w innym miejscu! Nic nie widziałem, a zwłaszcza nic

nie słyszałem, a przecież rumor musiał być ogromny! Samo zdejmowanie, samo taszczenie, samo

przymierzanie, sam szelest kart! A stukot młota?! Jak mogłem nie słyszeć? Specjalnie, w zaistniałej

sytuacji, na wszelkie odgłosy wyczulony? Trapiły mnie przecież swoiste wyrzuty sumienia

i w dwójnasób, i wszelkimi władzami poznawczymi starałem się nad kalendarzem czuwać!

By godnie wisiał! By żadna, nie daj Boże, postponacja go nie spotkała! A tu masz! Niby nic złego:

żadne zrzucenie ołtarza na posadzkę, żadne upchanie w zsypie czy popapranie sprayem, a jedynie

zmiana lokalizacji – tym gorzej, tym groźniej! Kto się za tym kryje? Co ta dokonana – dla

wzmożenia horroru – z pieczołowitością i w zabójczej ciszy – zmiana miejsca znaczy?

Nie wiadomo o co, nie wiadomo z kim, ale wojna ogłoszona! Proszę bardzo! My nie z tych,

co znienacka napadnięci po pierwszej przegranej potyczce chodu w las! My wręcz przeciwnie!

Wyjmuję ze skrytki na ryzykowne drobiazgi maksymalnie wielki młotek (za pierwszym razem

używałem – ha, ha, ha – małego), wyjmuję odpowiedni gwóźdź (ten, który wbiłem poprzednio

– wiele mówiący jest to szczegół – przepadł bez śladu) i dawaj!, z ostentacyjnym łomotem

i pokrzykując butnie, przywracam kalendarz na miejsce. Wieszam, sprawdzam, wisi. Wychodzę,

jak było w planie, po gazety. Wracam. Nie muszę chyba dodawać, z jakimi przeczuciami

– sprawdzają się one: Wit Stwosz przewieszony! Tym razem mój tajemniczy prześladowca wybrał

miejsce przy schodach na strych – pod względem piękna dalej nie najgorsze i dalej w polu mojego

widzenia się mieszczące, ale nie moje! OK. Młot, gwóźdź i przywracanie pierwotnego ładu.

– Pokaż się, żartownisiu! – walę młotem i na całą kamienicę ryczę. – Pokaż się, figlarzu,

pobrykamy sobie! Uzgodnimy, które miejsce lepsze! Pogadamy! A jak się nie dogadamy,

zobaczymy, czyj młot potężniejszy! Ale się pokaż!

16 stycznia

Ani widu – ma się rozumieć – ani słychu. Ma się rozumieć, bo żaden z sąsiadów do tak dziwacznej

akcji nie pasuje. Któż by to mógł być? Przecież nie pani Wanda, co ledwo łazi, gdzieżby ona dała

radę! Następny drzwi w drzwi mieszkający sąsiad – też odpada: za dobrze mu z oczu patrzy.

W głębi korytarza wynajmująca garsonierę panna z biura prasowego rządu? Nawet nie ma co jej

brać pod uwagę, zbyt wielu premierów przetrzymała, by takie zabawy były jej w głowie. Kto tedy?

Trunkowy kolega z trzeciego? Owszem, miewa on wzloty i uniesienia, ale nie na wysokość piątego

piętra. Wietnamczycy z drugiego? A cóż ci wiecznie uśmiechnięci ludzie Wschodu mogliby mieć

do Wita Stwosza? Pan dozorca przewiesza kalendarz, ponieważ tam, gdzie ja go umieściłem, było

jakieś – bo ja wiem – zagrożenie pożarowe? Wykluczone! Pan dozorca, człowiek przychylny

światu, nie przepuściłby okazji do miłej pogawędki, zastukałby, wyjaśnił, rozwiał wątpliwości.

Wielce przedsiębiorczy i aktywnie czuwający nad domowym mirem sąsiad z dołu? Gdzie tam!

Jemu każda akcja przyczyniająca piękna naszemu budynkowi miła. Przewiesza kalendarz, żeby

było jeszcze milej i jeszcze piękniej? Nie dajmy się zwariować. Ktoś z zewnątrz? Samozwańczy

i całkowicie niepanujący nad swym popędem dekorator wnętrz? Seryjny przewieszacz kalendarzy?

A może jakaś namiętna amatorka literatury dzisiejszej albo inna młoda artystka pragnie w ten

niekonwencjonalny sposób zwrócić na siebie uwagę? Aż tak niekonwencjonalna współczesna

twórczość nie jest. Któż więc? Cały dom mam obejść? Całą okolicę?

A może – w desperacji zupełnej przychodzi mi do głowy – nie ludzie, a duchy tu działają? Zbłąkane

dusze, same niewidzialne niewidzialnymi i niesłyszalnymi młotami pracują? Wiele szczegółów

pasuje. Układanka zdaje się układać w logiczną całość. Za starej Polski wysoko, a nawet bardzo

wysoko postawione postacie tu mieszkały. Dusze wszystkich wysoko postawionych na jakieś

pokuty bywają skazywane, a dusze wysoko postawionych za Gomułki? Za Gierka? Sami

rozumiecie.

Kamienica właśnie z tamtej epoki, z wczesnych lat 60. pochodzi. Wtedy tak zwana plomba

w śródmieściu, dwa w niej pokoje z łazienką i widną kuchnią, balkon, całe w sumie 42 metry

kwadratowe to były luksusy, o których szary człowiek nie śmiał nawet marzyć! Wyłącznie wysocy

aparatczycy w takich zbytkach się tarzali! Bolszewicki sybarytyzm pełną gębą, a nawet jeszcze

gorzej, bo w istocie nie prąd, nie bieżąca woda, nie kaloryfery były najważniejsze. Najważniejsze

było, że do roboty blisko. Do Domu Partii dwa kroki, niecałe 10 minut nieśpiesznym spacerem.

18 stycznia

Członkowie widmowych biur politycznych z grobów wstają i znaki choćby drogą przewieszania

kalendarza dają? Szkalujecie nas – szyfrują na kolejnych fotografiach ołtarza; tym z nas, co jeszcze

żyją, emerytury tniecie – a my, owszem, popełnialiśmy błędy, ale żyliśmy skromnie.

Tak czy tak – duch tu się błąka, człowiek czy inna fantasmagoria – moja dola rozstrzygnięta.

Z młotkiem w garści, z okiem do judasza przyklejonym stoję pod drzwiami i czatuję. Czatuję, choć

wiem, że nawet sekunda nieuwagi starczy, by skuteczny ruch po tamtej stronie został wykonany.

Raz po raz wyskakuję przeto na klatkę i przywracam kalendarz na miejsce. Trwa to nie wiadomo

jak długo. Siedem dni stało się wiecznością. Ja i mój antagonista przeszliśmy już przez wszystkie

piętra. Na niektórych ścianach pokazują się pierwsze pęknięcia.

Jerzy Pilch

„Przekrój”, nr 5/2010

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: