Przestępczość nieletnich.doc

Przestępczość nieletnich

1. Zachowania świadczące o demoralizacji nieletniego:

·   naruszenie zasad współżycia społecznego

·   popełnienie czynu zabronionego

·   systematycznie uchylanie się od obowiązku szkolnego

·   alkohol

·   włóczęgostwo

·   grupy przestępcze

·   uprawianie nierządu

2. Kontrsocjalizacja – wpływ społeczny powodujący zwiększenie prawdopodobieństwa wystąpienia zachowań przestępczych

RODZINA

3. Czynniki wpływające na stopień łączenia rodziny z socjalizacją a kontrsocjalizają:

·   zewnętrzne:

- system wartości społeczeństwa

- sytuacja polityczna i społ-ekonomiczna

- miejsce rodziny w strukturze społecznej

- zakres swobody działania jednostek i możliwości osiągania celów

- model rodziny

·   wewnętrzne:

- role społeczne w rodzinie

- styl wychowania i klimat uczuciowy

- osobowość członków

- stan zdrowia członków

- wzory zachowania w rodzinie

Skutki niekorzystnego wpływu wyżej wymienionych czynników:

- rozchwianie systemu i hierarchii wartości

- zaburzenia systemu kontroli społecznej

- trudność w zgodności między wartościami i normami społecznymi a obserwowanymi wzorami zachowania

4. Modele rodziny:

·   antypersonalistyczny – jednostka podporządkowana rodzinie, uzależniona; hierarchia pozycji społecznych, role społeczne sztywno określone

·   personalistyczny – wzajemne uznanie swojej podmiotowości, silna więź emocjonalna i niezależność, role bardziej elastyczne, otwartość na informacje z zewnątrz (osłabienie tradycji)

·   indywidualistyczny – nastawienie na zaspokajanie dążeń jej członków, charakter instrumentalny stosunków między członkami, związki emocjonalne słabe

5. Niewłaściwe wykonywanie roli – niepodejmowanie działań oczekiwanych przez innych członków rodziny

Niewłaściwe ukształtowanie roli – może powstać w wyniku:

·   zaburzonej struktury rodziny – brak w rodzinie matki lub ojca prowadzi do konieczności wykonywania tych ról przez jedną osobę co może prowadzić do:

- trudności na pełną identyfikację z osobą występującą w podwójnej roli, obu płci

- nie wywiązania się ze wszystkich wymagań tej roli

- nie pozwala na wypełnianie „własnej roli”

·   błędnego pojmowania zadań przez członków rodziny:

- błędne ustalenie związku zależności między rodzicami a dziećmi

- pozbawienie znaczenia jednego z rodziców przez drugiego

- pozostawienie jednego z rodziców w ukrytej opozycji wobec drugiego

6. Style wychowania:

·   styl opiekuńczy (staranna opieka – łagodne sankcje)

·   styl autorytarny (staranna opieka – surowe sankcje)

·   styl laissez-faire (żadna lub słaba opieka – łagodne sankcje)

·   styl chaotycznego despotyzmu (żadna lub słaba opieka – surowe sankcje)

7. Klimat uczuciowy a rodzina:

·   od klimatu uczuciowego zależy zaspokajanie potrzeby kontaktu emocjonalnego

·   właściwy klimat pozwala na utrzymanie silnej więzi emocjonalnej między rodzicami a dziećmi, rodzice stają się atrakcyjnym modelem identyfikacyjnym

·   silna więź emocjonalna pozwala dawkować sankcje pozytywne i negatywne

8. Typowe deformacje osobowości członków rodziny:

·   niewystarczająca kontrola strefy emocjonalno-popędowej

·   zaburzony obraz relacji „ja – świat”

·   niewłaściwa indywidualna hierarcha wartości

9. Rodzaje przestępczości w rodzinie:

·   przestępczość skierowana jest przeciw członkom rodziny

·   przestępczość wymierzona jest w osoby spoza rodziny (przyuczanie nieletnich do takiej działalności)

SZKOŁA

1. System szkolnictwa a przestępczość nieletnich:

·   wady strukturalne systemu szkolnictwa – rozbudowanie szkolnictwa zawodowego nie kształcącego uczniów stosownie do wymagań rynku pracy

·   preferowanie kontrsocjalizującej ideologii – w państwach totalitarnych i komunistycznych

·   zróżnicowanie poziomu szkolnictwa (płatne szkoły a państwowe)

2. Negatywny wpływ szkoły w postaci:

· wymagań niedostosowanych do możliwości nieletniego

· kontrsocjalizującego wzoru zachowania przez nauczyciela (surowe sankcje, faworyzowanie itp.)

· dopuszczenia do agresywnego traktowania jednych nieletnich przez innych

· stygmatyzowania nieletniego

3. Dwie najważniejsze przyczyny potęgowania trudności w szkole:

- stawianie zbyt wysokich wymagań – obniżony poziom samooceny, mechanizmy obronne (negatywna postawa wobec szkoły)

- stygmatyzacja – kłamstwa, niechęć do spełniania wymagań szkoły, wagary

4. Skutki chodzenia na BLAUKI:

· odzwyczajanie się od systematycznej pracy

· nawarstwianie się zaległości szkolnych

· zetknięcie się z alkoholem, narkotykami, swobodą poczynań seksualnych (czy to będzie… pierdolenie ?)

· możliwość wejścia w grupę zdemoralizowaną

Poprzez wagarowanie i ucieczki z domu nieletni:

- uchylają się od wymagań przerastających jego możliwości

- unikają podejmowania wysiłku

- rozładowują lęku przed negatywnymi sankcjami

- kompensują sobie niepowodzenia doznane w domu

5. Dysonans poznawczy

Sposoby eliminacji napięcia wynikającego z niezgodności między oceną własnego „ja” a oceną własnego zachowania (tzw. dysonansu poznawczego):

- ujednolicanie ocen

- traktowanie niezgodności jako pozorne

- uzasadnianie/usprawiedliwianie niezgodności

Sposoby zapobiegania powstawaniu dysonansu poznawczego:

· ograniczenie zakresu zastosowania norm przewidujących niedopuszczalność zachowań kryminalnych – następuje nie odrzucenie normy a ograniczenie zakresu jej stosowania (np. nie okrada się członków rodziny)

· ograniczenie zakresu wartości, których naruszenie jest niedopuszczalne – nie przeczy się powszechnemu obowiązywaniu normy, lecz odmawia się niektórym obiektom waloru wartości chronionych przez tę normę (np. przy działaniach dyskryminujących innych ludzi)

6. Funkcje grupy rówieśniczej:

- ochronna – rozwiązywanie problemów rozwojowych w grupie rówieśniczej niż w kontaktach z dorosłymi (tabu społeczne)

- stratyfikacyjna – zdobycie pozycji społecznej odpowiadającej możliwościom nieletniego, a nie z góry określoną zróżnicowaniem wiekowym

Prawidłowy proces socjalizacji w grupie może zostać zaburzony wskutek:

· niewłaściwej reakcji dorosłych, co może doprowadzić do zniekształceń osobowości lub wyłamania się spod kontroli dorosłych

· wejścia w zbiorowości wywierającej wpływ kontrsocjalizacyjny, który polega na:
- wywieraniu nacisku na przyjęcie roli wymagającej zachowań niezgodnych z normami
- zapoznawaniu nieletnich z techniką zachowań przestępczych wraz z uzasadnianiem tych zachowań
- przeszkadzaniu w pełnieniu ról niezbędnych do niezaburzonej socjalizacji (np. w nauce w szkole)
- ułatwianiu przyswojenia wartości i norm opozycyjnych w stosunku do wartości danego społeczeństwa globalnego

7. Czynniki wpływające na powstanie ze zbiorowości nieletnich przestępców dobrze zorganizowanej, trwałej grupy:

- proces przeobrażenia się w grupę przestępczą począwszy od popełniania okazjonalnych przestępstw, które przyniosło korzyści i banana na ryju

- nieletni mają już doświadczenie przestępcze i świadomie organizują taką grupę

- nieletnich organizuje dorosły albo młodociany przestępca

8. Jakby- grupa, koncepcja Yablonsky’ego przecząca traktowaniu zbiorowości nieletnich przestępów jako sprawnych, zorganizowanych grup:

- role są płynne i niedookreślone

- brak zgody co do obowiązujących norm w grupie (uzyskiwanie prestiżu poprzez przemoc i siłę)

- członkowstwo w grupie jest zmienne

- brak stałego przywódcy

9. Cechy kontrsocjalizacji:

- kształtowanie w jednostce postawy nihilistycznej

- internalizacja wartości sprzecznych z wartościami danego społeczeństwa (np. oszukiwanie innych ludzi)

- podmiotowe lub sytuacyjne ograniczanie zakresu wartości danego społeczeństwa globalnego

- wytwarzanie nawyków działań zwiększających szansę wystąpienia zachowań kryminalnych (np. niechęć do systematycznej pracy, reagowanie agresją)

- uzasadnianie/usprawiedliwianie zachowań kryminalnych

10. Sądowe środki reakcji wobec nieletnich

Dlaczego są one stosowane ?:

- jednoznaczny dla nieletniego sygnał negatywnego osądu jego zachowania

- wywołanie wstrząsu psychicznego odczuwanego jako sankcja negatywna

- zmiana położenia nieletniego – stygmatyzacja

Po wszczęciu postępowania przez sąd rodzinny może ono zakończyć się:

- umorzeniem – wynikający z braku podstaw do prowadzenia postępowania albo ze względu na niecelowość orzekania środków wychowawczych i poprawczych

- przekazaniem sprawy szkole

- przekazaniem sprawy prokuratorowi

- orzeczeniem środków wychowawczych

- orzeczeniem środków poprawczych

- orzeczeniem kary wobec nieletniego, który popełnił czyn karalny, a w chwili orzekania ukończył lat 18

Klasyfikacja środków:

· nie związane ze zmianą środowiska wychowawczego:

- upominawczo-korekcyjne: upomnienie, zobowiązanie do określonego postępowania (np. naprawienia szkody), grzywna

- nadzory

- wymagające czasowego pobytu we wskazanej instytucji, lecz nie związane ze zmianą miejsca zamieszkania

- warunkowe zawieszenie umieszczenia w zakładzie poprawczym albo kary pozbawienia wolności

· związane ze zmianą środowiska wychowawczego:

- wolnościowe: rodzina zastępcza, instytucja powołana do przygotowania zawodowego, szkoła specjalna

- izolacyjne: zakład poprawczy, kara pozbawienia wolności, zamknięty zakład leczniczy