Słuch.doc

Słuch

O co cię lekarz zapyta?

Wstępem do badania słuchu u twojego dziecka będzie z pewnością wywiad medyczny. Lekarz spyta cię o przebieg ciąży i ewentualne problemy ze słuchem, które występowały w rodzinie. W Polsce, zwłaszcza centralnej, częsta jest mutacja genetyczna, która powoduje głuchotę. Do uszkodzenia słuchu może dojść już w łonie matki. Na przykład pod wpływem antybiotyków, takich jak: streptomycyna, szczególnie dihydrostreptomycyna, kanamycyna, neomycyna, gentamycyna. Ucho wewnętrzne nienarodzonego dziecka uszkadza też chinina, thalidomid, sole metali ciężkich. Takie działanie mogą mieć również preparaty hormonalne oraz nadmiar lub niedobór witamin. Szkodliwy jest także spożywany przez kobietę alkohol, nikotyna oraz narkotyki. Olbrzymim zagrożeniem dla słuchu dziecka są choroby zakaźne matki w okresie ciąży: różyczka (najgroźniejsza w 1 i 2 m-cu ciąży), toksoplazmoza, kiła wrodzona i inne ciężkie schorzenia, m.in. cukrzyca i choroby nerek. Ponieważ właściwości tłumiące ścian brzucha i macicy zmniejszają się wraz z postępem ciąży - kobiety w tym stanie powinny unikać przebywania w hałasie. Na szczęście coraz rzadziej zdarza się u noworodków głuchota okołoporodowa powstała w wyniku zastosowania w czasie porodu kleszczy, ekskawatora próżniowego lub pomocy ręcznej.

Pierwsze badanie

Pierwsze badanie słuchu można wykonać jeszcze przed narodzeniem. Lekarz bada reakcje tętna płodu na różne dźwięki dochodzące z zewnątrz. Dla przyszłych rodziców może być to niezapomniane przeżycie.
Słuch noworodków i niemowląt bada się stosując tzw. metody obiektywne, tzn. takie, które nie wymagają aktywności ze strony dziecka. Najlepiej jest, jeśli maleństwo po prostu śpi. Najpierw lekarz dokonuje rejestracji otoemisji akustycznych (badanie określane jest skrótem OAE) czyli bardzo cichych dźwięków, które powstają, gdy ucho wewnętrzne funkcjonuje prawidłowo. Aby je wychwycić trzeba użyć niezwykle czułego mikrofonu. Druga faza badania polega na zarejestrowaniu otoemisji wywołanych, tzn. takich, które powstają pod wpływem dźwięku. Jest on emitowany przez urządzenie do badania słuchu wprost do uszka, a mikrofon rejestruje „odpowiedź” z wewnątrz. To badanie trwa od 5 do 10 minut.
Innym sposobem na zbadanie słuchu u maluszka jest sprawdzenie jaki odzew wywołuje dźwięk emitowany przez słuchawki w pniu mózgu (nazwa badania to ABR). Wychwytują to specjalne elektrody umieszczane na skórze główki dziecka. Badanie pozwala określić nie tylko czynność ucha wewnętrznego, ale także nerwu słuchowego i pnia mózgu. Cała procedura trwa 20 minut.

To nie koniec

Badanie słuchu powinno być powtórzone w piątym lub szóstym miesiącu życia dziecka. Wcześniej jeśli wynik pierwszej kontroli był nieprawidłowy. Ale w takim wypadku nie należy się martwić na zapas. Niezadowalający wynik badania słuchu w pierwszych dniach życia może być spowodowany m.in. zaleganiem mazi lub płynu owodniowego.
W czasie drugiej kontroli wykonywana jest zwykle audiometria impedancyjna (IA). Podczas tego badania zakłada się dziecku słuchawki, do ucha wkłada sondę i za pomocą specjalnego aparatu rejestruje zmiany w uchu środkowym, jakie zachodzą na skutek zmian ciśnienia, wytwarzanego przez aparaturę.

Co się dzieje?

Jeśli twoje dziecko źle słyszy to przyczyną może być wysięk (spowodowany np. zapaleniem), który można leczyć farmakologicznie. Niestety, w grę wchodzi także ciężki niedosłuch. Lekarze dokładnie określą jego głębokość i przyczyny. Najważniejsze jest jednak wczesne rozpoczęcie rehabilitacji.
[i]Dziecko z uszkodzeniem słuchu nie odbiera prawidłowo dźwięków otoczenia, w związku z tym jego umiejętność nauki mowy i nabywania języka jest znacznie ograniczona, a często wręcz niemożliwa. Pierwsze miesiące życia dziecka to tzw. złoty okres rozwoju mowy, bardzo ważny dla rozwoju przyszłych umiejętności komunikowania się z otoczeniem za pomocą mowy. Współczesne badania wykazały, że mózg dziecka kształtuje się pod wpływem bodźców słuchowych docierających z otoczenia, m.in. mowy. U dziecka niedosłyszącego informacja z układu słuchowego dociera do mózgu w sposób znacznie ograniczony. Może to spowodować zmniejszenie lub nieodwracalną utratę zdolności słuchowych dziecka. Im późniejsze wykrycie uszkodzenia słuchu i wdrożenie postępowania leczniczego, tym mniejsza szansa, że dziecko nauczy się mówić. To dlatego tak ważne jest wczesne zgłaszanie się na wyznaczone badania. Optymalnym czasem na zakończenie badań diagnostycznych i podjęcie właściwego leczenia niedosłuchu jest pierwsze półrocze życia dziecka. Później szansa twojego dziecka na zminimalizowanie konsekwencji uszkodzenia słuchu maleje wraz z wiekiem, gdyż zmniejsza się plastyczność mózgu, a w efekcie maleje również skuteczność rehabilitacji słuchu i mowy.[/i] (z zaleceń Instytutu Patologii i Fizjologii Słuchu)

Rehabilitacja i Leczenie

Jeśli lekarze wykryją u Twojego dziecka znaczny niedosłuch to najpóźniej w 6 miesiąca życia należy go zaopatrzyć w aparat słuchowy. Jest to urządzenia, które wzmacnia dźwięk do poziomu, jaki może być słyszany przez osobę z uszkodzonym słuchem. Jest kilka rodzajów aparatów. O tym jaki jest odpowiedni dla twojego maluszka orzeknie zespół specjalistów: foniatrów, logopedów, audiologów i neurologów. Zadaniem rodziców jest dopilnowanie, by dziecko korzystało z aparatu przez cały okres czuwania (można go zdejmować tylko wtedy, gdy śpi). Oprócz tego niedosłyszący maluch musi cały czas znajdować się pod opieką logopedów i wykonywać zalecane przez nich ćwiczenia.
Dawniej dzieci głuche były skazane na życie w świecie ciszy i posługiwanie się w przyszłości językiem migowym. Dziś ratunkiem dla nich jest implant ślimakowy. To elektroniczna proteza, która ma zastąpić nieczynne komórki zmysłowe w uchu wewnętrznym. Cały system składa się z części wszczepianej na stałe i mocowanej pod skórą w obrębie kości czaszki. Od tej części do ucha wewnętrznego - ślimaka, odchodzi wiązka miniaturowych elektrod, których zakończenia stymulują poszczególne grupy włókien nerwu słuchowego. Za uchem znajduje się część zewnętrzna systemu - tzw. procesor mowy. Do niego docierają wszystkie dżwięki z otoczenia.

Prawdopodobnie jednak przesiewowe badania słuchu wykonane u twojego dziecka w pierwszych miesiącach życia, wykażą, że wszystko jest w porządku. Ale nie powinno to uśpić twojej czujności. Ubytki słuchu bardzo często pojawiają się u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – ostatnie badania wykazały, że dotyczą one nawet 70 proc. maluchów! Przyczyną są przede wszystkim nawracające infekcje górnych dróg oddechowych i choroby zakaźne wieku dziecięcego. Dlatego badania słuchu u malucha należy co pewien czas powtarzać.