13. “Kordian” jako dramat romantyczny.
Kordian J.Słowackiego spełnia następujące cechy gatunku :
- synkretyzm - pomieszanie rodzajów literackich. Oczywiście, jest to przede wszystkim dramat, lecz zawiera partie liryczne (list do Laury, monolog na Mont Blanc) i epickie (opowiadania Grzegorza).
· Zerwanie z regułą trzech jedności :
· miejsca - podążamy za Kordianem po całej Europie ; Londyn, Watykan, Mont Blanc, Warszawa itd.
· czasu - rok 1829, podróże wskazują na długi okres fabuły, zaś czarownice odprawiały sabat w roku 1799, 31 grudnia.
· akcji - wątek miłosny, polityczny, moralny, fantastyczny.
· epizodyczność dzieła. Epizodami możemy nazwać opowieści Grzegorza czy epizod z Wiolettą.
· występowanie postaci fantastycznych i scen nadprzyrodzonych. Do takich należą czarownica, diabeł, niewyjaśnione samobójstwo Kordiana.
· kompozycja otwarta dzieła. Sceny nie są ściśle powiązane ze sobą. Nie wiemy jak Kordian przeżył, jak znalazł się w Europie, jak zakończyły się jego losy. Powyższy układ oddaje w pełni ” wysepkowość ” kompozycji otwartej.
· niesceniczność - czyli trudności, jakie stwarza utwór, gdy realizuje się go w teatrze. Pomijając ruchliwość bohatera (co pociąga za sobą konieczność zmian dekoracji) ma ów dramat inne jeszcze “ kłopoty techniczne ”. Jak np.przedstawić Kordiana nz Mont Blanc rozmawiającego z Chmurą, a potem unoszonego przez Chmurę?
· obecność bohatera romantycznego - Kordian (patrz punkt 11)
· przemieszanie scen fantastycznych i realistycznych, tragicznych i komicznych. Tu przykładem może być rozmowa z papieżem i ze “źle” wychowaną papugą. Realizm miesza się z fantazją, gdy Kordian przemierza pałac (Strach, Imaginacja, diabeł).
· ponadto możemy wskazać jeszcze liczne nawiązania dramatu do Szekspira - szekspiryzm. Funkcjonuje w konstrukcji głównego bohatera w podobnym jak w Makbecie wątku czarownic, oraz przyjęciu reguł dramatu szekspirowskiego, który jako pierwszy zerwał z dramatem klasycznym.
smakuss