ETYKA_wyk│ad_IX.docx

Wykład –  8.05.2010

J.P.II we wspomnianej encyklice Laborem exercens stwierdza, że istnieje naturalne prawo  ludzi do stowarzyszenia się i dlatego prawo stanowione w Państwie powinno zapewniać swobodę zrzeszania się ludzi, w tym zakładania związków zawodowych. Zakładanie związków zawodowych jest naturalnym i stanowionym przez prawo  niezbędnym uprawnieniem , a to znaczy, ze pracownikom nie wolno zabraniać tworzenia związków zawodowych. Celem związków zawodowych jest obrona godnych warunków pracy  tzn. wymuszanie na właścicielach stwarzanie takich warunków , które nie umniejszają poczucia godności pracownika . Zadaniem związków jest dążenie do zapewnienia sprawiedliwej płacy oraz rozwijanie działalności oświatowej, kulturalnej oraz sportowej, które w środowisku pracy umożliwiają  rozwijanie wspomnianych możności osoby jako pracownika w zakresie rozwoju duchowego oraz fizycznego , albowiem w ramach takiego działania urzeczywistnia się norma personalistyczna , w tym sensie, ze pracownicy przyjmują dobrowolnie jakieś cele działania bliskie ich zainteresowaniom  oraz celom życiowym obok celu pracy; autor głosił pogląd , ze związki zawodowe  nie mogą przekształcić się w partie polityczne, dlatego, ze wtedy marginalizują opisane cele działania, a najważniejszym wówczas celem  jest zdobycie władzy politycznej. Gdy chodzi o strajki  to J.P.II ,że prawo stanowione powinno gwarantować uprawnienia do strajku  pracowniczego jednakże pod następującymi warunkami:

- autor encykliki zalecał w pierwszej kolejności dążenie do rozstrzygnięcia konfliktów drogą negocjacji także poprzez osiągnięcie  określonych ustępstw z obu stron sporów dla zachowania najważniejszej wartości ( dla zachowania miejsc pracy, realizacji kontraktów).

- strajk nigdy nie może naruszać dobra wspólnego dla środowiska lokalnego np. w zakresie komunikacji, nie może powodować zagrożenia bezpieczeństwa przy niepewnej technologii, która musi znajdować się w ciągłym rozruchu, nie mogą paraliżować ogrzewania mieszkań zimą. W myśl tego stanowiska  strajkować nie powinni pracownicy odpowiedzialni za utrzymanie pokoju społecznego oraz wymiaru sprawiedliwości i podobne zawody. Gdy strajk pracowniczy nie może wyłączyć takiej służby z powszechnego działania , pracownicy zachowują prawo do określonych form protestu (powszechnie stosuje się tzw. Strajk rotacyjny wybranej grupy ze środowiska pracowniczego która protestuje przed instytucjami pracodawców lub przed instytucjami politycznymi). Autor – J.P. II pisał, że strajk przynosi określone straty materialne oraz szkody moralne  dla pracowników i właścicieli.

Zasada dotycząca pracy ludzkiej – w Loborem exercens – J.P.II  po raz pierwszy przedstawił pogląd w teologii i etyce pracy, że praca rozumiana w szerokim znaczeniu jest zawsze aktem , działaniem współtworzącym świat ziemski , który Bóg stworzył. Pisał, że poprzez pracę ludzie pomnażają stworzony przez Boga śwait. Pisała ,że człowiek zostaje przez Boga powołany do pracy oraz stwierdził, że praca stanowi podstawowy  wymiar bytowania  człowieka na ziemi. Uważał, że praca posiada wymiar osobowy  i społeczny, a zatem nie może być towarem, czyli wyłącznie przedmiotem operacji rynkowych, a to znaczy, że w procesie pracy  pracownik powinien posiadać możliwości rozwoju duchowego  przez kształcenie zawodowe , gdy uczestniczy w działalności sportowej  związków zawodowych to jakoś rozwija się w sensie fizycznym; w żadnym razie praca nie  może deprecjonować godności rozwoju duchowego oraz doprowadzać do wyniszczenia fizycznego.

Autor wyróżnia pracę w znaczeniu  przedmiotowym gdy pracownicy wytwarzają dobra i usługi przeznaczone na szerokie społeczne użytkowanie , albowiem istotą działalności  gospodarczej  jest wytwarzanie dóbr  dla innych ludzi czyli służenie poprzez wytwórczość innym ludziom, a zatem działalność gospodarcza jest zaspokojeniem potrzeb ludzi.

Autor  wyróżniał też pracę w sensie podmiotowym tzn. jak wspomniano jak pracownik w procesie pracy rozwija się jako osoba ludzka, tj. współkształtuje swój rozwój duchowy i fizyczny. Autor pisał również o pracodawcy  bezpośrednim, który jest zatrudniającym pracowników oraz pisał o pracodawcy pośrednim, którym jest Państwo- uważał, że jego obowiązkiem jest  nie tylko realizacja nakazów prawa w zakresie ochrony pracy ale również prowadzenie polityki sprzyjającej poszerzaniu zakresu pracy dla ludzi oraz jak głosił „ochronie godności ludzkiej pracy” ( przemówienie z Gdańska 1987).

1