TECHNOLOGIA INFORMACYJNA

Laboratorium Komputerowe ZPEiI

Technologia Informacyjna – laboratorium
Środowisko Windows XP

W.1. Uruchamianie Windows i wyłączanie komputera.

Uruchamianie systemu Windows przebiega automatycznie po załączeniu komputera. Przed zakończeniem uruchamiania pojawia się okno logowania – po podaniu nazwy użytkownika i hasła uzyskujemy dostęp do określonych zasób komputera. W nowej instalacji Windows XP pojawia się pusty pulpit, a zasoby komputera (np. "Mój komputer") są dostępne poprzez menu "Start".

W Windows XP nie należy wyłączać komputera w dowolnym momencie, trzeba przedtem zakończyć pracę systemu poprzez menu "Start \ Zamknij system". Takie prawidłowe zamknięcie zapewnia na ogół przycisk wyłączania komputera na obudowie lub na klawiaturze. Nie powinno się resetować komputera przed zakończeniem pracy, ponieważ podczas pracy tworzą się na dysku przejściowe zbiory, które zwykle są kasowane po zakończeniu pracy. Resetowanie systemu podczas zapisu na dysk może spowodować utratę zbiorów lub powstanie błędów w logicznej strukturze dysków.

W.2. Profile użytkownika

Dokumenty i ustawienia związane z zalogowanym użytkownikiem są pamiętane w specjalnym folderze, np. "D:\Documents and Settings\<nazwa użytkownika>", gdzie ma on prawa do odczytu/zapisu. Znajdują się tam m.in. foldery "Menu Start", "Moje dokumenty", "Pulpit".

W.3. System pomocy

System Windows wyposażony jest w rozbudowane mechanizmy pomocy użytkownikowi, dzięki którym może on otrzymać informacje ułatwiające zrozumienie działania wybranej aplikacji  opcji lub polecenia. Istnieje kilka sposobów wywoływania pomocy. Do najczęściej używanych należą:

§         wybranie odpowiedniego polecenia z menu Pomoc,

§         wciśnięcie klawisza [F1],

§         wybranie menu "Start \ Pomoc i obsługa techniczna",

§         wybranie przycisku ? z paska narzędzi.

Cennym źródłem wiedzy o różnych elementach systemu jest "Centrum pomocy i obsługi technicznej" dostępne poprzez menu "Start \ Pomoc i obsługa techniczna" albo po naciśnięciu ÿ + F1. Wyposażone jest ono w wyszukiwarkę słów kluczowych oraz narzędzia do rozwiązywania problemów.

W.4. Praca z pulpitem

§         Pulpit, czyli obszar roboczy pozwala przechowywać skróty do programów, folderów, dokumentów itp., a także same dokumenty. Aby ułatwić sobie dostęp do najczęściej używanych dokumentów i programów, warto umieścić na pulpicie odpowiednie ikony skrótów.

§         Po kliknięciu prawym klawiszem myszy w obrębie pulpitu pojawia się menu, w którym musimy wybrać polecenie Nowy obiekt, a następnie Skrót. Spowoduje to uruchomienie Kreatora, który pozwoli nam określić ścieżkę dostępu do pliku, podpis pojawiający się pod ikoną skrótu oraz samą ikonę.

§         Jednym z wygodniejszych sposobów tworzenia skrótów jest przeciągnięcie prawym klawiszem myszy wybranego pliku z okna folderu lub Eksploratora nad pulpit i wybranie z pojawiającego się menu polecenia Utwórz skrót tutaj.

W.5 Eksplorator Windows

              Jest to aplikacja, która pozwala operować folderami i zawartymi w nich plikami i wykonywać takie operacje jak: kopiowanie plików lub grup plików i folderów, przenoszenie plików lub ich grup, zmienianie nazw, usuwanie plików, usuwanie i tworzenie folderów oraz uruchamianie programów itd. Ważną cechą Eksploratora jest możliwość kasowania lub przenoszenia całych folderów. Można także sformatować dysk lub dyskietkę. Eksplorator Windows można uruchomić wywołując polecenie "Start \ Mój komputer", a także "Start \ Wszystkie programy \ Akcesoria \ Eksplorator Windows".

W.6. Zaznaczanie grup ikon

Zaznaczanie plików jest jedną z podstawowych umiejętności, która umożliwia dokonywanie takich operacji na grupach zbiorów jak kasowanie, kopiowanie, przenoszenie i zmiana nazwy. Najprostszy sposób zaznaczania wybranego pliku lub folderu polega na kliknięciu myszą jego ikony lub nazwy w polu zawartości folderu.  Jednak często istnieje potrzeba skopiowania do innego folderu kilku plików. Aby nie powtarzać wielokrotnie operacji kopiowania pojedynczego pliku, można zaznaczyć grupę plików, które będą traktowane zbiorczo. W tym celu należy wyróżnić pierwszy plik lub folder z grupy tych, które mają zostać zaznaczone, a następnie przy wciśniętym klawiszu [SHIFT] kliknąć ostatni plik z grupy. Aby zaznaczyć kilka plików lub folderów znajdujących się w dowolnych miejscach listy, należy trzymając wciśnięty klawisz [CTRL] klikać wybrane pliki.

W.7. Przeciągnij i upuść

Większość operacji w Windows można wykonać techniką „przeciągnij i upuść”. Tym sposobem można kopiować i przesuwać pliki, tworzyć skróty, drukować, uruchamiać aplikację skojarzoną z dokumentem itd. Operacja polega na zaznaczeniu obiektu (np. pliku, foldera) i przy ciągle wciśniętym klawiszu myszy przeciąganiu go i upuszczeniu nad innym obiektem - np. nad otwartym okienkiem innego foldera, ikonką aplikacji, itd. W przypadku kopiowania tą metodą szczególnie użyteczne jest posługiwanie się prawym klawiszem myszy zamiast lewego. Wtedy po upuszczeniu obiektu możemy zdecydować czy należy go kopiować, przenieść, czy może tylko utworzyć skrót do obiektu (pliku).

W.8. Menu podręczne (menu skrótów)

Wiele operacji w Windows można wykonać klikając prawym klawiszem myszy, co wywołuje podręczne menu z operacjami dostępnymi dla danego elementu. Przy czym ma sens nie tylko klikanie na na ikonach plików czy folderów, ale także w pustych miejscach w celu stworzenia nowych elementów lub poznania właściwości klikanego obiektu. Np. klikając prawym klawiszem na pustym miejscu pulpitu można poprzez "Właściwości" dotrzeć do ustawień ekranu, a klikając prawym klawiszem na ikonę "Mój komputer" w menu "Start" można dotrzeć poprzez "Zarządzaj" do konfiguracji komputera.

ZAD.1. Monitorowanie wydajności

Po naciśnięciu kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+Del i wybraniu [Menedżer zadań] dostępne jest monitorowanie użycia procesora oraz monitorowanie aktywności aplikacji.

Ćwiczenia

Sprawozdanie:

Podczas wykonywania ćwiczeń oznaczonych gwiazdką(*) należy stworzyć sprawozdanie, które ma być opisem jak ćwiczenie wykonać. Chodzi o to, aby opis był możliwie krótki, a równocześnie pozwalał na powtórzenie ciągu operacji osobie słabo obeznanej z systemem. Nie warto silić się na okrągłe zdania – lepsze są równoważniki zdań i wyróżnienia istotnych elementów. Unikamy ogólnych stwierdzeń typu „wejdź”, „otwórz”, „utwórz folder”. Zamiast nich lepsze są konkretne czynności ze słowami „kliknij”, „zaznacz”, „naciśnij ENTER”, np. „kliknij dwukrotnie dysk U:”, „menu Plik \ Nowy \ Folder, wpisz Politechnika”

U:\

├───Politechnika

│   ├───BUDOWNICTWO

│   ├───CHEMIA

│   ├───MARKETING

│   └───Wydz. Elektr.

│       └───Informatyka

│       └───Elektrotech

│       └───Elektronika

└───Inf

    └───Twoje Nazwisko Imię

Rys. 1

ZAD.1.1. Tworzenie folderów

Utwórz strukturę folderów i plików przedstawioną na rys. 1. W trakcie tworzenia wypróbuj kilku sposobów tworzenia folderów:

a) menu „Plik \ Nowy Obiekt”

b) menu po kliknięciu prawym klawiszem nad oknem foldera.

c) "Zadania plików i folderów \ Utwórz nowy folder"

ZAD.*1.2. Tworzenie plików

W folderze Inf utwórz za pomocą edytora WordPad pliki o nazwie LAB1.rtf, LAB2.rtf, LAB3.rtf zawierające krótkie teksty. LAB1.rtf i LAB2.rtf utwórz wykorzystując menu „Nowy obiekt”. W celu stworzenia LAB3.rtf wystartuj z aplikacji WordPad.

ZAD.*1.3. Zaznaczanie folderów

              W Eksploratorze Windows zaznacz:

§         pojedynczy folder CHEMIA

§         grupę BUDOWNICTWO.........MARKETING

§         wybiórczo CHEMIA, Wydz. Elektr.

ZAD.1.4. Kopiowanie

Dokonaj operacji kopiowania plików LAB1.rtf, LAB2.rtf z folderu Inf do folderu Informatyka. Wykorzystaj technikę:

a) przeciągnij i upuść (trzeba otworzyć 2 okna folderów – np. poprzez menu "Exploruj", albo dwuklik przy wciśniętym klawiszu [Ctrl])

b)kopiowanie poprzez schowek (edycja/kopiuj, edycja/wklej)

ZAD.*1.5. Tworzenie skrótów

Utwórz skrót na pulpicie dla foldera Politechnika. Wykorzystaj technikę:

a) przeciągnij i upuść (koniecznie użyj prawego klawisza myszy)

b) tworzenia nowego obiektu.

ZAD.1.6. Przełączanie zadań.

Uruchom 4 aplikacje Windows, np. Kalkulator, Tablica znaków, Paint, Notatnik. Przy uruchamianiu wykorzystaj

a) Menu Start

b) Okno Exploratora

c) operację: Menu Strart\Uruchom\Przeglądaj...

Powiększ okno Painta i Notatnika na cały ekran. Przećwicz przełączanie miedzy zadaniami

a) za pomocą paska zadań (obok menu start)

b) za pomocą klawiszy [Alt-Tab]

Bez zamykania aplikacji przejdź do ZAD.1.7.

ZAD.1.7. Porządkowanie okien i ikon.

Otwórz okno foldera Politechnika. Przeglądnij i wypróbuj opcje dostępne w menu „Widok”. Ustaw okno tak, aby duże ikony były posortowane według nazwy, rozmieszczane automatycznie i aby był widoczny pasek narzędzi.

Wypróbuj porządkowanie okien klikając prawym klawiszem na pustym miejscu paska zadań. Zminimalizuj tym sposobem wszystkie okna (menu "Pokaż pulpit") i otwórz wybrane z nich.

ZAD.1.8. Mój komputer na pulpicie.

Umieść na pulpicie ikony systemowe takie jak "Mój komputer" czy "Moje dokumenty". Wypróbuj

a) menu podręczne "Pokaż na pulpicie" odpowiednich ikon z menu "Start"

b) właściwości "Ekran \ Pulpit \ Dostosuj pulpit"

ZAD.1.9. Informacja o sprzęcie.

Ustal rodzaj i szybkość procesora, ilość pamięci, rodzaj karty graficznej, uruchamiając program "dxdiag.exe". Wpisz te dane do sprawozdania.

ZAD.*1.10. Przypisywanie akcji do pliku o danym rozszerzeniu.

a) Stwórz w notatniku plik "Całkiem Nowy.txt" z kilkoma wierszami tekstu.

b) Zamień jego nazwę na "Całkiem Nowy.tekst". Pliki z rozszerzeniem ".tekst" nie są znane w systemie. Należy je trwale przypisać do Notatnika – klikając dwukrotnie na plik "Całkiem Nowy.tekst" i postępując potem zgodnie ze wskazówkami systemu.

c) Trwale powiąż rozszerzenie ".tekst" z Wordpadem (dostępny w folderze "\Program Files\Windows NT\Accessories\) – możesz skorzystać z podręcznego menu "Otwórz za pomocą".

d) Wypróbuj ponownie dla tego pliku menu podręczne "Otwórz za pomocą"

Dla zaawansowanych

ZAD.1.11. Kopiowanie pełnych nazw plików i folderów

Wywołaj program "Uruchamianie" poprzez menu "Start \ Uruchom" albo naciśnięcie ÿ + R. Przeciągnij plik lub folder np. z "Moje dokumenty" na okno "Uruchom". Skopiuj nazwę do notatnika.

(Odwrotnie to także działa – np. po wpisaniu pełnej nazwy foldera w oknie "Uruchom" i wybraniu [OK] otworzy nam się eksplorator z wpisanym folderem)

ZAD.1.12. Skróty z klawiszem "Windows"

Wyszukaj w pomocy systemu opis skrótów klawiatury z klawiszem "ÿ" (skróty klawiatury naturalnej) i wypróbuj działanie kilku skrótów.

ZAD.1.13. Zarządzanie komputerem

Przeglądnij przystawkę „Zarządzanie komputerem” (zob. W.8).

ZAD.1.14. Wygląd / Wydajność

Zmień wygląd tak, aby system miał najlepszą wydajność („Mój komputer \ Właściwości \ Zaawansowane \ Wydajność”. Zaobserwuj zmianę wyglądu eksploratora i panelu sterowania.

Powróć potem do ustawień domyślnych

ZAD.1.15. Autostart płyty CD z dokumentem HTML

Przygotuj krótką stronę HTML, np za pomocą OpenOffice. Nagraj płytę CD (CD-RW) tak, że po włożeniu jej następuje automatycznie otwarcie wspomnianego wcześniej dokumentu HTML. Zakładamy, że opcja autostartu CD jest w komputerze włączona. Wskazówka – wykorzystaj MSDN lub poszukaj informacji w internecie.

Technologia Informacyjna – laboratorium
Powłoka poleceń Windows XP

ABC powłoki poleceń

Powłoka poleceń systemu Windows XP używa interpretera poleceń Cmd.exe i pracuje podobnie jak interpreter Command.com poleceń MS-DOS w Windows 98. Można w niej uruchamiać pliki wsadowe (skrypy) w celu zautomatyzowania rutynowych zadań, na przykład do automatyzowania zarządzania kontami użytkowników lub wykonywania kopii zapasowych w godzinach nocnych.

Powłoka poleceń działa w trybie tekstowym (trybie konsoli). W tym trybie działa także "Konsola odzyskiwania", która pozwala na ratowanie systemu w stanie poważnej awarii, gdy nie uruchamia się tryb graficzny.

C.1. Otwieranie okna powłoki poleceń

1.1.               - Menu Start \ Wszystkie programy \ Akcesoria \ Wiersz polecenia

1.2. albo

              - Menu Start \ Uruchom: cmd

              co jest równoważne [ÿ + R]: cmd <Enter>

1.3. albo, aby uruchomić w wybranym folderze

              - [ÿ + R]: cmd /k cd /d

              - Przeciągnąć folder z eksploratora na okno "Uruchamianie"

              - OK

C.2. Linia (wiersz) poleceń

              -znak zachęty (prompt) - oczekiwanie na wprowadzanie poleceń

u:\>_

Po znaku zachęty należy podać

              - polecenie do wykonania

              - parametry polecenia

np.:

u:\>dir P:\TI /w /o:N

              -polecenie "dir"

                            -parametr "P:\TI"

                                          -przełącznik (opcja) "/w"

                                                        -przełącznik "/o" z wartością "N"

Jeśli parametr zawiera znak z wymienionych poniżej:

& < > [ ] { } ^ = ; ! ' + , ` ~ <spacja>

to musi być podawany we wierszu poleceń w cudzysłowach "..."

Klawisze strzałek poziomych pozwalają poruszać się po znakach wiersza polecenia, zaś pionowe klawisze strzałek pozwalają na przywołanie historii poleceń.

C.3. Polecenia zewnętrzne, wewnętrzne

Polecenia wewnętrzne - zawarte w Cmd.exe.

Polecenia zewnętrzne - programy na dysku (pliki wykonywalne – wypróbuj "set pathext"). Gdy podamy samą nazwę pliku wykonywalnego, to jest on wyszukiwany najpierw w folderze aktualnym a potem w folderach wymienionych w zmiennej środowiskowej PATH (zob. PATH, PATHEXT po wydaniu polecenia "set path", a także menu: "Mój komputer" – "Właściwości \ Zaawansowane \ Zmienne środowiskowe")

C.4. Pomoc dotycząca poleceń:

- polecenie "Help" we wierszu poleceń, "Help <polecenie>", albo "<polecenie> /?" dla informacji szczegółowej.

- menu "Start \ Pomoc i ..."(= [ ÿ + F1 ]) - szukaj: "wiersz poleceń" potem wybierz:

- Omówienie powłoki poleceń

- Pełne informacje dotyczące wiersza polecenia

C.5. Pliki dyskowe

Ciąg bajtów, których identyfikatorem jest nazwa i folder (katalog)

Nazwa pliku lub foldera:

<nazwa właściwa>.<rozszerzenie-ciąg znaków po ostatniej kropce>

Nazwa właściwa powinna informować o zawartości pliku.

Rozszerzenie powinno informować o typie (rodzaju) pliku, np.:

Rozszerzenie nie musi występować (tzn. może nie być ani jednej kropki w nazwie, lub wystąpić tylko kropka na końcu).

Wielkie i małe litery nie są rozróżniane w nazwach, choć są zapamiętywane. Nazwa może mieć do 255 znaków.

Nazwa pliku dyskowego nie może być nazwą urządzenia: CON, PRN, AUX, CLOCK$, NUL, COM1, ... COM9, LPT1, ... LPT9. Te nazwy nie mogą również występować z rozszerzeniem. Znaki niedopuszczalne w nazwach plików:

\ / : * ? " < > |

...