Wigilia Paschalna jest centralnym, najważniejszym momentem celebracji Zmartwychwstania i należy już do Niedzieli Zmartwychwstania. Celebracji, w czasie której świętujemy zmartwychwstanie Pana nie można wiązać z Wielką Sobotą, bo zmartwychwstanie Chrystusa nie nastąpiło w Wielką Sobotę. Zmartwychwstanie miało miejsce w nocy i dlatego Liturgia Wigilii Paschalnej odbywa się po zapadnięciu zmroku.
Wigilia Paschalna składa się z czterech części:
1. Liturgia Światła, która obejmuje: pobłogosławienie ognia i przygotowanie paschału, procesję z paschałem i orędzie wielkanocne.
2. Liturgia słowa
3. Liturgia chrzcielna: pobłogosławienie wody chrzcielnej, odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych
4. Liturgia eucharystyczna.
to stara tradycja, która się wzięła stąd, że w Wielki Czwartek wieczorem wygaszano wszystkie światła w kościele. Było to możliwe, bo w Wielki Piątek liturgia sprawowana była za dnia. Tu też chodzi o nowość. Pan przez swą Śmierć i Zmartwychwstanie wszystko czyni nowe. Również światło czyni nowym. Dlatego ciemność panowała w kościele aż do rozpalenia nowego ognia i poświęcenia go w Wielką Sobotę późnym wieczorem. Od tego nowego ognia zapalano wszystkie świece. My też nasze świece będziemy zapalać nie własnymi zapałkami, ale od paschału. Paschał zapalany jest od żywego ognia. W świetle widzimy obraz Chrystusa - Światłości świata. Zapalenie Paschału łączy się także z ukonkretnieniem symboliki paschalnej przejścia z ciemności do światła, ze śmierci do życia.
PRZED „EKSULTET”Symbolikę światła i świecy paschalnej tłumaczy nam „Exsultet” - orędzie wielkanocne śpiewane przez kapłana. Exsultet - to wielki liryczny poemat, znany już od VII wieku. Orędzie ukazuje jak zmartwychwstanie Jezusa wpisuje się w Boży plan zbawienia ludzi: dzisiaj jest "t a s a m a noc" co noc zmartwychwstania Chrystusa i "t a s a m a noc" co noc wyjścia Izraelitów z ziemi niewoli do ziemi obiecanej. Przejmujące są słowa o "koniecznym grzechu Adama, zgładzonym śmiercią Chrystusa"! I o świecy, której światło (czyli Chrystus) raz na zawsze rozprasza ciemności nocy, ciemności grzechu, i już dzisiaj "łączy się ze światłami nieba" - aż "doczeka się wschodu słońca, tego słońca, które nie zna zachodu". Tym słońcem jest Chrystus ostatecznego przyjścia.
GASIMY SWIECE
Liturgia słowa to jakby ciąg dalszy "liturgii światła": teraz światło przychodzi w postaci słów Boga, słów Chrystusa, rozpraszających mrok umysłu i rozświetlających drogę - pokazuje punkt wyjścia, drogę przejścia i punkt dojścia, do którego wszyscy zmierzamy.Dzisiejsza Liturgia Słowa to aż siedem czytań ze Starego Testamentu. Siódemka ma swoją symbolikę. Siedem to suma trzech i czterech. Trzy to liczba Boga, cztery to liczba świata. Czyli siedem to przymierze Boga i świata.
Po czytaniach ze Starego Testamentu zaśpiewamy uroczyste "Chwała na wysokości Bogu" podczas którego dzwonią wszystkie dzwony. Zapala się wtedy od Paschału świece na ołtarzu. Potem następuje czytanie z Listu do Rzymian.
Siedem czytań ze Starego Testamentu plus jedno z Nowego symbolizuje pełnię, całkowitość Objawienia. Po nich następuje Ewangelia, słowo Chrystusa. Liturgia chrzcielna W liturgii słowa przypomnieliśmy sobie wszystkie dobrodziejstwa, jakie człowiek otrzymał od Boga, począwszy od aktu stworzenia rodzaju ludzkiego. Przymierze pomiędzy Bogiem a ludźmi było wiele razy zawierane i odnawiane. Każdy z nas przypieczętował i osobiście zawarł to przymierze przez Chrzest. Teraz je odnawiamy, jeszcze raz potwierdzamy; wyznajemy, że bierzemy pełną odpowiedzialność za przynależność do Chrystusa - za zanurzenie w Jego śmierci i zmartwychwstaniu.
ZAPALAMY ŚWIECE OD PASCHAŁU (w czasie przygotowania „chrzcielnicy”?)
Liturgia Eucharystyczna Ostatnią częścią Liturgii Wigilii Paschalnej jest Liturgia Eucharystyczna, która rozpoczyna się procesją z darami. Chleb i Wino - przygotowywane dla Przeistoczenia i Uczty Eucharystycznej - to wprowadzenie w mistykę Paschy. Chleb staje się mocą słów konsekracji Ciałem Chrystusa (a wino Krwią Chrystusa), ale gdzie jest Ciało, tam jest i Osoba, a gdzie jest Druga Osoba Boska, tam jest Cała Trójca Święta! Bóg jest Ukryty w Chlebie i Winie: uczniowie Chrystusa uczą się, że "najważniejsze jest niewidoczne dla oczu". Mistycy mówią: "Obecność w nieobecności". My uczestniczący w Liturgii przez Komunię świętą mamy udział w Ciele Chrystusa i Kościoła. Wielki Post przypomniał nam o grzechu i jego konsekwencjach (z których pierwszą jest śmierć) - Pascha przynosi łaskę i życie.
futerski