xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxx
RACHUNEK OSZCĘDNOŚCIOWO-ROZLICZENIOWY I USŁUGI BANKOWE Z NIM POWIĄZANE - PORÓWNANIE OFERT BANKU ŚLĄSKIEGO S.A. I BANKU PeKaO S.A. W xxxxxxxxxxxxxxxxx
Praca dyplomowa napisana
w Katedrze Finansów i Rachunkowości
pod kierunkiem
dr xxxxxxxxxxx
Strona
Istota banków
1.1 Pojęcie, rola i klasyfikacja banków ..................................................................................... 4
1.2 Charakterystyka banków działających w Jeleniej Górze .................................................. 11
Istota rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego jako produktu bankowego
2.1 Pojęcie i klasyfikacja produktów bankowych ....................................................................24
2.2 Charakterystyka rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego jako produktu bankowego..........................................................................................................................27
2.3 Charakterystyka produktów bankowych powiązanych z rachunkiem oszczędnościowo – rozliczeniowym ..................................................................................................................32
Oferta banków w Jeleniej Górze w zakresie rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego i usług z nim powiązanych
3.1 Oferta Banku PeKaO S.A. ................................................................................................ 34
3.2 Oferta Banku Śląskiego S.A. ............................................................................................ 59
3.3 Ocena ofert pod względem atrakcyjności dla klienta ....................................................... 73
Spis aktów prawnych ............................................................................................................ 79
Spis tabel i rysunków ............................................................................................................ 80
Oświadczenie ......................................................................................................................... 81
W Polsce rachunek oszczędnościowo – rozliczeniowy jest już codziennością. Większość ludzi pracujących i uczących się zakłada rachunek osobisty w celu udogodnienia i ułatwienia sobie życia. Rodzice zakładają konta swoim pociechom, aby same mogły dysponować „swoimi” pieniędzmi, a także uczyły się samodzielności i zaradności.
Na rynku bankowym jest wiele odmian rachunku osobistego, są to rachunki dla biznesmenów, studentów, osób małoletnich, a także dla zwykłego szarego człowieka.
W mojej pracy chciałabym ukazać różnorodność zarówno rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego jak i usług z nim związanych, usługi te w erze komputerowej i internetowej ciągle się rozwijają.
Celem pracy jest prezentacja, porównanie i ocena atrakcyjności ofert w zakresie rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego i usług z nim związanych. Natomiast podmiotem pracy są trzy placówki bankowe funkcjonujące w Jeleniej Górze, należą do nich: Bank PeKaO S.A., oraz Bank Śląski S.A. ( analizowane dane odnoszą się do końca roku 2000). Wybierając te banki miałam na uwadze ich pozycję na bankowym rynku jeleniogórskim.
Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i podsumowania.
Rozdział pierwszy zawiera różne definicje banku, jego rodzaje, formy oraz funkcje jakie on pełni. Zostały scharakteryzowane banki funkcjonujące na jeleniogórskim rynku bankowym.
Rozdział drugi opisuje pojęcie i klasyfikację produktów bankowych, a także charakterystykę rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego, oraz produktów bankowych z nim powiązanych.
W rozdziale trzecim zaprezentowano oferty w zakresie rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego i produktów z nimi powiązanych aktualną w każdym z dwóch badanych oddziałów banków w Jeleniej Górze na koniec 2000 roku. Tutaj także porównano zaprezentowane oferty i dokonano ich oceny z punktu widzenia atrakcyjności dla klientów.
Praca zakończona jest krótkim podsumowaniem, mającym na celu reasumowanie powyższych wniosków.
Praca uzupełniana jest spisami: literatury, aktów prawnych, tabel oraz rysunków.
ROZDZIAŁ 1
Rynek bankowy w Jeleniej Górze
1.1 POJĘCIE, ROLA I KLASYFIKACJA BANKÓW
Nazwa bank pochodzi od włoskiego słowa BANCO oznaczającego kontuar, przy którym pracowali handlarze pieniędzmi. Zajmowali się oni przede wszystkim przekazywaniem pieniędzy od jednego klienta do drugiego. W tym celu klienci deponowali pieniądz kruszcowy u bankierów, a ci w zamian wystawiali zaświadczenie (weksel) na bankiera w innym mieście[1].
Najstarsze banki powstały u schyłku feudalizmu i zaraniu kapitalizmu w Genui (1407), Wenecji (1587), Mediolanie (1609), Hamburgu (1619), Rotterdamie (1635).
Banki jako instytucje mające na celu zawodowe pośredniczenie w obrocie pieniężnym i kredytowym zaczęły powstawać wraz z ewolucją pieniądza. Operacje bankowe polegały początkowo na udzielaniu pożyczek na określony procent oraz przyjmowaniu depozytów. Oba rodzaje operacji są do dziś podstawą działania większości banków[2].
Pojęcie banku, mimo swojego fundamentalnego znaczenia w całym systemie bankowym, nie należy do jednoznacznych i powoduje zarówno w piśmiennictwie prawno – finansowym, jak i w praktyce bankowej wiele sporów i różnych interpretacji.
Literatura bankowa uwzględnia różne definicje banku np.: Słowo „bank” oznacza przedsiębiorstwo przeprowadzające operacje pieniężne, głównie kredytowe, np.: przyjmowanie wkładów od klientów, zaciąganie pożyczek w innych bankach, udzielanie kredytów, emitowanie banknotów, obligacji i inne[3]. bank to instytucja zaufania publicznego, w której dokonuje się transformacja ryzyka oraz terminu związana z przyjmowanymi przez klientów środkami oraz udzielanymi kredytami. Skoro bankom powierza się środki pieniężne do wykorzystywania, muszą one cieszyć się zaufaniem szerokiego kręgu społeczeństwa. To zaufanie publiczne, publiczna wiara w fachowość i sumienność banków jest dla nich nie tylko przywilejem, ale przede wszystkim rodzi obowiązki starannego, w znacznie wyższym stopniu niż inne podmioty, wykonywania swych czynności i wywiązania się ze swych obowiązków wynikających z zawartych umów[4].
Bank definiowany może być na podstawie cech konstytutywnych dla banku jako przedsiębiorstwa i dla samej istoty banku w rozmaity sposób, zależny od punktu widzenia makro- bądź mikroekonomicznego oraz celu definicji – prawnego lub ekonomicznego[5].
Bank to instytucja, której główną funkcją jest zaspokajanie za pomocą kredytu zapotrzebowania na pieniądz, obsługiwanie obiegu pieniężnego oraz skupianie wolnych funduszów i przeistaczanie ich w fundusze funkcjonujące[6].
Bank to przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega wyłącznie na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków potrzebnych do sfinansowania kredytów.
Bank - definicja z punktu widzenia klientów jest to przedsiębiorstwo, które zaciąga i udziela kredytu, świadczy usługi. Przy silniejszym akcentowaniu rynkowego charakteru usług bankowych, co bardziej odpowiada faktycznym stosunkom między bankiem i jego klientami bank to przedsiębiorstwo, które oferuje i realizuje usługi w zakresie obrotu płatniczego, finansowania, dokonywania wkładów pieniężnych oraz czynności związanych z tymi usługami.
Definicja banku z punktu widzenia ogólnogospodarczego - banki są podmiotami dokonującymi akumulacji i dystrybucji kapitału pieniężnego, a także pośrednikami, którzy dzięki transformacji wielkości terminu, ryzyka doprowadza do ją wzajemnego uzgodnienia struktur podaży i popytu.
W szerszym ujęciu definicja banku obejmuje wewnętrzne i zewnętrzne warunki działalności. Do warunków wewnętrznych działalności banków należy zaliczyć współpracowników, operatywne zarządzanie, wewnętrzne informacje oraz zasoby pieniądza w dyspozycji przedsiębiorstwa. Do warunków zewnętrznych należą z kolei te, które są składnikami otoczenia:
a) klienci banku (usługobiorcy)
b) właściciele banków
c) pozostałe przedsiębiorstwa bankowe
d) polityka przedsiębiorstwa
e) interes społeczny [7].
Powojenne polskie regulacje prawa bankowego począwszy od ustawy z roku 1960 nie definiowały tego pojęcia. Dopiero ustawa Prawo bankowe z 1989 roku zawarła w swej treści definicję banku, określając go jako samodzielną i samofinansującą się jednostkę organizacyjną, posiadającą osobowość prawną i działającą na podstawie ustawy Prawo bankowe oraz własnego statutu. Główną wadą tej definicji była jej nadmierna ogólnikowość, jako że nie zawierała ona w swej treści elementów wystarczająco odróżniających banki od pozostałych rodzajów jednostek organizacyjnych. Trudno za takowe wyróżniki uznać było atrybut podmiotowości prawnej, czy też zawiązane z nimi takie cechy, jak: samodzielność, samofinansowanie, czy też nakaz działania zgodnie z ustawą i własnym statutem. W definicji pominięte zostały takie elementy wyróżniające banki, jak: specyficzny rodzaj wykonywanych przez nie czynności, czy też szczególny tryb ich tworzenia, obwarowany niespotykanymi przy innych podmiotach wymaganiami[8].
Zgodnie z obowiązującym obecnie Prawem bankowym bank - jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym[9].
Polskie prawo bankowe nie zna pojęcia instytucji kredytowej, powszechnie występującego w regulacjach prawnobankowych państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i też w samych przepisach wspólnotowych, a zwłaszcza w treści Pierwszej Dyrektywy Rady EWG.
Art. 1 Pierwszej Dyrektywy definiuje instytucję kredytową jako instytucję, która przyjmuje depozyty publiczne i inne fundusze na zasadzie zwrotności oraz udziela kredytów na własny rachunek. Główną zatem cechą instytucji kredytowej jest jej uprawnienie do wykonywania dwóch podstawowych i tradycyjnych rodzajów działalności, to jest depozytowej i kredytowej. Instytucjami takimi mogą być zarówno banki, jak i inne instytucje nie posiadające statutu banków, a określane mianem instytucji parabankowych[10].
Głównymi zasadami działania banków są:
a) uniwersalizm
b) samodzielność
c) konkurencyjność
d) samofinansowanie
e) komercjalizm[11].
Należy wspomnieć jakie funkcje spełniają banki. Są nimi:
a) tworzenie pieniądza przez bank emisyjny jako ostatecznego środka zapłaty
b) tworzenie pieniądza przez banki operacyjne jako środka płatniczego
c) zaspokajanie za pomocą kredytu zapotrzebowania na pieniądz
d) pośredniczenie pomiędzy posiadaczami środków pieniężnych, a ich użytkownikami[12].
Rola banków to:
a) udział w kreacji pieniądza; kreacja pieniądza bankowego przez banki komercyjne następuje poprzez wzrost wielkości kredytów udzielanych przez te banki, a także przez zwiększenie zakupu walut obcych. Obie te operacje powodują wzrost środków płatniczych w danym banku lub w innym banku, na którego konto zostały przekazane środki otrzymane w formie kredytu. Ograniczenie kreacji pieniądza przez bank komercyjny wynika z konieczności utrzymywania płynności, co jest uwarunkowane przez wielkość posiadanych środków banku centralnego. Każde udzielanie kredytu oznacza, że część tego kredytu może być wypłacona w gotówce bądź też przekazana na rachunek innym bankom tzn: że tylko część środków z udzielonego kredytu pozostanie na rachunku w banku. Te czynniki powodują, że bank komercyjny musi posiadać odpowiednią wielkość pieniądza rezerwowego w banku centralnym, żeby móc bez ograniczeń pokryć wypłaty gotówkowe swoich klientów oraz pokryć ujemne dla siebie saldo rozliczeń z innymi bankami. Możliwości kreacji pieniądza bankowego przez bank komercyjny są więc ograniczone przez wielkość posiadanego pieniądza rezerwowego banku centralnego, gdyż klienci mogą chcieć wykorzystać posiadane środki na rachunkach w banku komercyjnym w formie gotówki bądź też przekazać je do innego banku ;
b) udział w społecznym podziale pracy; bank jest przedsiębiorstwem, które prowadzi działalność mającą na celu przejęcie od jednostek gospodarczych i osób fizycznych czynności finansowych. W gospodarce, która w małym stopniu zależy od podziału pracy, podmioty gospodarcze muszą dokonywać czynności finansowych samodzielnie. Natomiast w gospodarce o rozwiniętym podziale pracy banki stają się przedsiębiorstwami, które przejmują szereg czynności w zakresie gospodarki finansowej od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Może powstać sytuacja krańcowa, kiedy to tzw. Bank domowy przejmie wszystkie funkcje finansowe wspomnianych podmiotów gospodarczych, a będzie to oznaczać, że podmioty te zamiast stosunków finansowych z wieloma klientami czy dostawcami będą miały stosunki tylko z jednym bankiem. Banki przejmują szereg czynności usługowych, zwłaszcza w zakresie obsługi obrotu papierami wartościowymi. Banki występują również w zastępstwie podmiotów gospodarczych w handlu papierami wartościowymi. Kupują i sprzedają w imieniu swoich klientów na giełdzie określone akcje i obligacje. Obsługa papierów wartościowych przez banki to m.in. przejęcie emisji tych papierów od przedsiębiorstw oraz obsługa sprzedaży weksli i obligacji skarbowych. Banki udzielają także porad podmiotom gospodarczym, które chcą dokonać lokaty. W ich imieniu banki mogą dokonywać wkładów zakupu papierów wartościowych czy też przekazywać te środki specjalnym instytucjom zajmującym się administrowaniem cudzym majątkiem;
c) dokonywanie alokacji i transformacji środków; banki spełniają istotną rolę jako instytucje transformacyjne, pośredniczące w doprowadzeniu do wzajemnego uzgodnienia różniących się struktur podaży i popytu. Transformacja wielkości sumy pieniądza wiąże się z występującym na ogół brakiem zgodności między sumą oferowaną przez posiadacza a sumą zapotrzebowaną przez poszukującego pieniądza. Dodatkowe ułatwienia stwarza tu rynek pieniężny. Transformacja terminu jest konieczna ze względu na to, że posiadacze wolnych środków na ogół chcą ulokować swoje środki na krótsze terminy, natomiast poszukujący pieniądza chcieliby go otrzymać na terminy dłuższe. Taka transformacja jest możliwa dzięki temu, że w praktyce bankowej następują:
- prolongacja wkładów,
- substytucja wkładów,
- możliwość likwidacji części aktywów przed terminem,
- możliwość wykorzystania pomocy zewnętrznej,
Transformacja ryzyka możliwa jest dzięki:
- wewnętrznemu rozłożeniu ryzyka między wiele podmiotów,
- zewnętrznemu zabezpieczeniu,
Inaczej mówiąc bank pełni rolę:
a. płatnika: dokonanie płatności w imieniu swoich klientów
b. agenta: działanie w imieniu klientów w zakresie emisji papierów wartościowych i zarządzania własnością klientów
c. gwaranta: poparcie udzielane klientom w spłacie ich zobowiązań
...
ewunia696