Duchowo�� m�czyzny pod redakcj� J�zefa Augustyna SJ Wydawnictwo WAM Krak�w 2008 Spis tre�ci Wst�p I TEOLOGIA O MʯCZYZNACH 1. MICHEL RONDET SJ Kiedy mistyka jedna m�skie z kobiecym 2. KS ALFONS J SKOWRONEK M�czyzna w Ko�ciele Status i powo�anie 3. DARIUSZ KOWALCZYK SJ M�czyzna przed Bogiem 4. CEZARY GAWRY� M�czyzna, Jezus z Nazaretu 5. CEZARY GAWRY� Chrystus i przeformu�owanie pozytywne II PSYCHOLOGIA I DUCHOWO�� MʯCZYZNY 6. JACEK BOLEWSKI SJ Sens inicjacji m�czyzny Na tle �elaznego Jana 7. MAREK BABIK Istota m�sko�ci 8. STANIS�AW MORGALLA SJ Autorytet, w�adza, ojcostwo 9. ZOFIA ZAR�BIANKA Zranione ojcostwo, okaleczone dzieci�stwo Wok� eseju Wynale�� samotno�� Paula Austera 10. BOGUS�AW SZPAKOWSKI SAC M�czyzna wra�liwy i pewny siebie 11. J�ZEF AUGUSTYN SJ Niezwyk�y dar celibatu III MʯCZYZNA MʯEM I OJCEM 12. ANDRZEJ K �ADY�Y�SKI M�sko�� jako droga do ojcostwa 13. JACEK PULIKOWSKI Dojrzale ojcostwo szczytem karier m�skich 14. KS BRONIS�AW MIERZWI�SKI Wsp�czesny obraz ojca i m�sko�ci Wielko�� stworzenia i dramat upadku 15. ANNA KARO�-OSTROWSKA M�czyzna w rodzinie Kobiecy punkt widzenia 16. J�ZEF AUGUSTYN SJ Dziesi�� przykaza� dojrza�ego ojcostwa IV CH�OPIEC, KT�RY STAJE SI� MʯCZYZN� 17. EWA SMӣKA Wychowanie ch�opc�w 18. ANNA B�ASIAK Rozw�j i kszta�towanie emocji dzieci Wychowanie 19. ANDRZEJ GODY� SDB Wychowawca ch�opc�w �w Jan Bosko 20. ZOFIA ZAR�BIANKA M�czyzna jak(o) dziecko Oblicza niedojrza�o�ci: Piotru� Pan i Ma�y Ksi��� Wst�p Jak to zosta�o podkre�lone w ksi��ce Duchowo�� kobiety, kt�ra ukaza�a si� nak�adem Wydawnictwa WAM, duchowo�� chrze�cija�ska nie podlega w zasadzie podzia�om ze wzgl�du na p�e�, ale w r�wnej mierze obejmuje tak m�czyzn, jak i kobiety. St�d te� poj�cie �ycia duchowego w r�wnym stopniu odnosi si� do obu p�ci. Mimo tego zastrze�enia w rozwa�aniach ascetycznych, szczeg�lnie tych, kt�re uwzgl�dniaj� punkt psychologiczny, wyr�nia si� jednak "duchowo�� kobiety" i "duchowo�� m�czyzny". Obie duchowo�ci obejmuj� bowiem dwa r�ne obszary ludzkiego do�wiadczenia. Podkre�laj� pe�nienie odmiennych zada�, r�l i odpowiedzialno�ci, �ci�le zwi�zanych z m�sko�ci� i kobieco�ci�, kt�re nie s� jedynie nabyte kulturowo, ale zosta�y wpisane przez Stw�rc� w naturalne zr�nicowanie biologiczne, psychologiczne i emocjonalne obu p�ci. Ponadto kobiety i m�czy�ni r�ni� si� te� sposobem prze�ywania duchowo�ci. Dlatego te� mo�emy wyr�ni� charakterystyczne m�skie i kobiece cechy duchowego do�wiadczenia. 1. Nie jest dobrze, �eby m�czyzna by� sam. Uczyni� mu zatem odpowiedni� dla niego pomoc (Rdz 2,18) - m�wi B�g na kartach Ksi�gi Rodzaju. I cho� zdanie to mo�na odnie�� tak�e do kobiet, uwypukla ono przede wszystkim typowo m�sk� potrzeb� pokonania w�asnej samotno�ci. Aby j� przekroczy�, m�czyzna zostaje zobowi�zany przez Boga do anga�owania si� w budowanie trwa�ego zwi�zku z kobiet� i podj�cia odpowiedzialno�ci za ni�. �w. Pawe� w Li�cie do Efezjan pisze, �e m�� jest g�ow� �ony, jak i Chrystus - G�ow� Ko�cio�a: On - Zbawca Cia�a (Ef 5,23). S�owa te wzywaj� m�czyzn� do zaanga�owania si� w mi�o��: M�owie mi�ujcie �ony, bo i Chrystus umi�owa� Ko�ci� i wyda� za niego samego siebie (Ef 5,25). M�czyzna w zaanga�owanej postawie wobec kobiety wype�nia przykazanie: Mi�uj bli�niego swego jak siebie samego (Kp� 19, 18). �w. Pawe� poucza: M�owie powinni mi�owa� swoje �ony, tak jak w�asne cia�o. Kto mi�uje swoj� �on�, siebie samego mi�uje (Ef 5,28). 2. Charakterystyczn� cech� duchowo�ci m�czyzny jest tak�e jego ojcowska odpowiedzialno��. M�czyzna �wiadomy otrzymanego daru, jednocz�c si� z kobiet�, wzbudza nowe �ycie. Oboje wype�niaj� Bo�e wezwanie: B�d�cie p�odni i rozmna�ajcie si�, aby�cie zaludnili ziemi� (Rdz 1, 28). W ten spos�b m�czyzna uczestniczy w stw�rczej mocy Boga i przyjmuje odpowiedzialno�� tak�e za dzieci. Nieodpowiedzialno�� wielu wsp�czesnych m�czyzn za kobiety, z kt�rymi si� wi���, a tak�e za w�asne dzieci wynika z wyja�owienia duchowego oraz z lekcewa�enia religii i moralno�ci. Bardzo wa�nym znakiem dojrza�ej duchowo�ci m�czyzny jest jego odpowiedzialno�� za rodzin�. Parafrazuj�c s�owa �w. Jana Ewangelisty, mogliby�my powiedzie�: "Jak m�czyzna mo�e mi�owa� Boga, kt�rego nie widzi, je�eli nie kocha �ony i dzieci, na kt�re codziennie patrzy i z kt�rymi mieszka pod jednym dachem?" (por. 1J 4, 20-21). Powo�anie do mi�o�ci m�czyzna mo�e realizowa� nie tylko w �yciu ma��e�skim i rodzinnym, ale tak�e poprzez powo�anie do celibatu. Ko�ci� �aci�ski wi��e �wi�cenia kap�a�skie z celibatem. M�czyzna �yj�cy w stanie bez�enno�ci ze wzgl�du na kr�lestwo niebieskie, tak w kap�a�stwie, jak i poza nim, nie zostaje bynajmniej zwolniony z typowo m�skiego powo�ania do mi�o�ci oblubie�czej i do p�odno�ci, ale zobowi�zuje si� realizowa� je w p�aszczy�nie duchowej i eklezjalnej. Mi�o�� oblubie�cza w celibacie skierowana jest wy��cznie na Boga, a p�odno�� przyjmuje charakter apostolski i misyjny. Dojrza�y celibat wi��e si� �ci�le z g��bokim �yciem duchowym, bez kt�rego �ycie w bez�enno�ci dla kr�lestwa niebieskiego jest po prostu niemo�liwe. 3. Zar�wno w Starym, jak i Nowym Testamencie pe�nienie funkcji kap�a�skiej by�o powierzane wy��cznie m�czyznom. "�wi�cenia kap�a�skie wa�nie przyjmuje tylko m�czyzna ochrzczony" - stwierdza Kodeks Prawa Kanonicznego. Kiedy niekt�re �rodowiska w Ko�ciele katolickim zacz�y domaga� si� �wi�ce� dla kobiet, Jan Pawe� II z�o�y� jednoznacznie brzmi�c� deklaracj�: Chrystus powierzy� pos�ug� kap�a�sk� wy��cznie osobom p�ci m�skiej i "uczyni� to w spos�b ca�kowicie wolny i suwerenny. Uczyni� to z tak� sam� wolno�ci�, z jak� w ca�ym swoim post�powaniu uwydatnia� godno�� i powo�anie kobiety, nie dostosowuj�c si� do panuj�cego obyczaju i tradycji usankcjonowanej �wczesnym ustawodawstwem". Poniewa� duchowo�� kap�a�stwa hierarchicznego jest naznaczona typowo m�sk� specyfik�, dokumenty Stolicy Apostolskiej m�wi�ce o formacji ksi�y wzywaj� alumn�w, by formowali w sobie odwag�, zaanga�owanie, zdolno�� do walki i odpowiedzia�no�� za innych. Z pos�ug� kap�a�stwa hierarchicznego zwi�zane s� te� w spos�b nieroz��czny pos�uga kr�lewska i prorocza. Poniewa� pos�ugi te w Biblii pe�ni� przede wszystkim m�czy�ni, st�d i one naznaczone s� ich duchowo�ci�. 4. Chocia� w tym, co dla do�wiadczenia duchowego jest najistotniejsze - ca�kowite zawierzenie swego �ycia Bogu i przyj�cie Jego woli - trudno dopatrywa� si� m�skiej czy kobiecej specyfiki, niemniej w pewnych elementach do�wiadczenia duchowego mo�na uwypukli� m�skie czy te� kobiece aspekty. I tak na przyk�ad typowo m�sk� specyfik� w duchowo�ci m�czyzn b�dzie umi�owanie wolno�ci i niezale�no�ci. M�czy�ni wysoko ceni� wolno�� i - ze wzgl�du na sw� m�sk� ambicj� - trudniej poddaj� si� "cudzej" woli. St�d te� wa�ne jest, by w wychowaniu do �ycia duchowego ch�opc�w i m�czyzn podkre�la� nie tylko wag� pos�usze�stwa i uleg�o�ci, ale tak�e kszta�towa� umiej�tno�� dojrza�ego korzystania z wolno�ci i m�skiej samodzielno�ci. W antropologii chrze�cija�skiej wolno�� nie sprzeciwia si� autentycznie rozumianej uleg�o�ci, ale paradoksalnie ujawnia si� w�a�nie poprzez pokorne pos�usze�stwo, przenikni�te tak mi�o�ci� oblubie�cz�, jak i synowskim oddaniem. Jan Pawe� II w encyklice Veritatis splendor pisze: "Chrystus ukrzy�owany objawia autentyczny sens wolno�ci, w pe�ni go realizuje poprzez ca�kowity dar z siebie i powo�uje swoich uczni�w do udzia�u w tej samej wolno�ci". 5. Kolejn� typowo m�sk� cech� ujawniaj�c� si� w �yciu duchowym jest postawa tw�rczo�ci i m�skiego zaanga�owania. Wi�kszo�� zakonodawc�w oraz inicjator�w nowych ruch�w, kierunk�w i szk� duchowo�ci to m�czy�ni. Ponadto wydaje si�, �e m�czy�ni tworz� te� w�asny klimat modlitwy i stosuj� swoje "m�skie" metody modlitwy. Modlitwa m�czyzn bywa emocjonalnie nieco osch�a, bardziej rozumowa i intelektualna. Kiedy jednak m�czyzna w �yciu duchowym dopuszcza do g�osu emocje, prze�ywa je zwykle nieco gwa�towniej. Typowo m�sk� cech� modlitwy bywa te� szukanie samotno�ci. W historii monastycyzmu to w�a�nie m�czy�ni byli anachoretami. Kobiety sz�y na pustyni� �ladami m�czyzn i osiedla�y si� w pobli�u m�skich skupisk. 6. Publikacja Duchowo�� m�czyzny, kt�r� oddajemy do r�k Czytelnik�w, jest istotnym dope�nieniem ksi��ki Duchowo�� kobiety. Obie pozycje przeznaczone s� dla obydwu p�ci. Czytanie rozwa�a� o m�sko�ci jedynie przez m�czyzn, z jednoczesnym unikaniem rozwa�a� o kobieco�ci, jak te� zainteresowanie przez kobiety jedynie w�asn� kobieco�ci�, przy r�wnoczesnym lekcewa�eniu refleksji dotycz�cych m�sko�ci, owocuje egocentrycznym koncentrowaniem si� na w�asnych pragnieniach, potrzebach i oczekiwaniach, a zaniedbaniem pragnie�, potrzeb i oczekiwa� p�ci komplementarnej. P�e� m�ska nie jest dla kobiet przeciwn� czy nawet odmienn�, ale jest p�ci� "dope�niaj�c�" -"komplementarn�". Pi�kno "m�skiego ducha" ujawnia si� dopiero w relacji mi�o�ci i oddania wobec kobiety i odwrotnie. M�czyzna mo�e zrozumie� w�asn� m�sko�� i realizowa� powo�anie w ni� wpisane tylko poprzez relacje do kobiety, a kobieta poprzez relacje do m�czyzny. St�d te� obie ksi��ki: Duchowo�� kobiety i Duchowo�� m�czyzny poleca si� obu p�ciom. 7. Ksi��ka Duchowo�� m�czyzny, podobnie jak wcze�niej Duchowo�� kobiety, zosta�a przygotowana przez redakcj� "�ycia Duchowego". Obok refleksji teologicznych, duchowo�ciowych i psychologicznych wa�ne miejsce w rozwa�aniach odgrywaj� tak�e w�tki spo�eczne, kulturowe, medialne i literackie. Do artyku��w, jakie zam�wili�my specjalnie dla niniejszej publikacji, do��czamy teksty, kt�re ukaza�y si� ju� na �amach kwartalnika "�ycie Duchowe". Ksi��ka zawiera cztery rozdzia�y: Teologia o m�czyznach; Psychologia i duchowo�� m�czyzny; M�czyzna m�em i ojcem; Ch�opiec, kt�ry staje si� m�czyzn�. Na zako�czenie chcia�bym podzi�kowa� Autorom obu ksi��ek - Duchowo�ci m�czyzny oraz Duchowo�� kobiety -za ich kompetentn� i �yczliw� wsp�prac�. A poniewa� Wydawnictwo WAM zamierza przygotowa� kolejne dwie pozycje traktuj�ce o duchowo�ci ludzkiej mi�o�ci: Duchowo�� ojcostwa i Duc...
abi77