Wypadki zbadane przez Inspektorów w 2006.pdf

Wypadki zbadane przez inspektorów pracy w 2005 r.

W 2005 r. inspektorzy pracy zbadali okoliczności i przyczyny 2 515 wypadków przy pracy. W

wypadkach tych poszkodowane zostały 3 172 osoby, w tym 1 029 ciężko, a 549 – ze skutkiem

śmiertelnym.

Ogólne dane dotyczące wypadków zbadanych przez PIP w 2005 r.

Liczba poszkodowanych

Rok

Liczba zbadanych wypadków

ogółem

ze skutkiem

śmiertelnym

ciężkie

uszkodzenie

ciała

lżejsze

uszkodzenia

ciała

2005

ogółem

2 515

3 172

549

1 029

1 594

w tym zbiorowych

413

1 070

129

865

ogółem

2 766

3 469

547

1 050

1 872

2004

w tym zbiorowych

420

1 123

127

924

ogółem

2 466

3 163

564

1 033

1 566

2003

w tym zbiorowych

458

1 176

171

910

Wypadki zbiorowe stanowiły ponad 16% ogólnej liczby zbadanych zdarzeń. Prawie 43%

wypadków zbiorowych stanowiły wypadki drogowe, w których poszkodowanych zostało 545 osób.

Oprócz wypadków, w których poszkodowanymi byli pracownicy, inspektorzy pracy PIP badali

urazy osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, głównie umowy zlecenia.

Poszkodowani w wypadkach badanych przez PIP w 2005 r. wg statusu zatrudnienia

Liczba poszkodowanych

Status zatrudnienia poszkodowanych w wypadkach

przy pracy zbadanych przez PIP w 2005 r.

ogółem

ze skutkiem

śmiertelnym

ciężkie

uszkodzenie

ciała

lżejsze

uszkodzenie

ciała

pracownicy

2 941

475

957

1509

osoby pracujące na innej podstawie niż stosunek

p racy

204

osoby samozatrudniające się

śród pracowników najliczniejszą grupę poszkodowanych stanowiły osoby zatrudnione w

przetwórstwie przemysłowym (33%), budownictwie (18%), handlu i naprawach (9%); transporcie,

gospodarce magazynowej i łączności (6%), obsłudze nieruchomości (6%) oraz ochronie zdrowia

(6%). Wśród świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, najwięcej urazów

zarejestrowano w budownictwie (38%), przetwórstwie przemysłowym (23%), obsłudze

nieruchomości (10%) oraz handlu i naprawach (10%). W przetwórstwie przemysłowym dominowały

zakłady produkcji: artykułów spożywczych i napojów, metalowych wyrobów gotowych, drewna i

wyrobów z drewna, mebli oraz maszyn i urządzeń.

Nie zmieniła się w stosunku do poprzednich lat struktura wiekowa poszkodowanych. W

zbadanych zdarzeniach urazom uległy 24 osoby, które nie przekroczyły 18 roku życia, w tym 3

poniosło śmierć. Odnotowano wzrost odsetka poszkodowanych ze stażem krótszym niż 1 rok w

zakładzie, w którym ulegli wypadkowi przy pracy. Osoby o takim stażu stanowiły aż 33%

poszkodowanych.

Wypadkom przy pracy ulegali najczęściej robotnicy budowlani, kierowcy pojazdów

samochodowych i górnicy. Wśród poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych dominującą grupę

stanowili kierowcy. W tej kategorii wypadków odnotowano wzrost udziału robotników budowlanych.

Rok 2005 był pierwszym okresem sprawozdawczym, w którym obowiązywały w Polsce nowe

zasady zbierania i analizowania danych o wypadkach przy pracy, oparte na metodologii ESAW

(European Statistics on Accidents at Work). W systemie ESAW informacje o wypadkach przy pracy

uporządkowane są w trzech następujących grupach:

Faza przedwypadkowa – tworzą ją okoliczności zaistniałe bezpośrednio przed wypadkiem, a jej

opis obejmuje: środowisko pracy (miejsce powstania wypadku), proces pracy oraz konkretną

czynność fizyczną (czynność wykonywaną przez poszkodowanego w chwili wypadku).

Faza wypadkowa - składająca się z dwóch, następujących po sobie, ogniw:

• wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego – ostatnie wydarzenie prowadzące do

wypadku, który ma miejsce w okolicznościach scharakteryzowanych w opisie fazy

przedwypadkowej;

• wydarzenie powodujące uraz – sposób kontaktu (powstania urazu), który jest „czynnością”

prowadzącą bezpośrednio do urazu, będącego wynikiem odchylenia.

Faza powypadkowa – charakteryzowana takimi zmiennymi, jak: rodzaj urazu, umiejscowienie

urazy.

W kontekście powyższego podziału, prewencja wypadkowa ukierunkowana jest na

zastosowanie środków zapobiegających powstawaniu wydarzeń będących odchyleniami od stanu

normalnego lub wydarzeń powodujących urazy. Problemy te podlegają zatem szczegółowej analizie

przez inspektorów pracy PIP.

Wśród wypadków badanych przez PIP w 2005 r. dominującym odchyleniem od stanu

normalnego była utrata kontroli nad środkami transportu. W wyniku wypadków spowodowanych tym

wydarzeniem poszkodowanych zostało 681 osób, w tym 135 ze skutkiem śmiertelnym, a 124 doznało

ciężkich obrażeń ciała. Blisko 70% poszkodowanych było uczestnikami wypadków zbiorowych.

W wyniku upadku z wysokości poszkodowanych zostało 388 osób, w tym 86 poniosło śmierć, a

170 odniosło ciężkie obrażenia ciała. Do wypadków tych dochodziło najczęściej w budownictwie (214

poszkodowanych, w tym 54 ofiar śmiertelnych, a 87 z ciężkimi obrażeniami ciała).

Utrata kontroli nad maszyną lub obrabianym materiałem była odchyleniem o decydującym

znaczeniu dla wypadków w przetwórstwie przemysłowym. W następstwie tego zdarzenia w 2005 r.

obrażeń doznało 206 osób, w tym 18 poniosło śmierć, a 127 – odniosło ciężkie uszkodzenia ciała.

Struktura przyczyn badanych wypadków była następująca: przyczyny techniczne – 12%,

przyczyny organizacyjne – 38% oraz przyczyny ludzkie – 50%.

Przyczyny techniczne to w szczególności:

• brak, niewłaściwy dobór lub zły stan techniczny urządzeń ochronnych (osłony zabezpieczające

przed dostępem do stref niebezpiecznych, blokady napędu, urządzenia ograniczające wysięg

elementów ruchomych itp.) – 31% w grupie przyczyn technicznych;

• niewystarczająca wytrzymałość czynnika materialnego – 10 %;

• niewłaściwa stateczność czynnika materialnego (np. brak zamocowania maszyny do podłoża,

niewłaściwe położenie środka ciężkości) – 8 %;

• ukryte wady materiałowe czynnika materialnego – 6 %;

• brak, niewłaściwy dobór lub zły stan techniczny urządzeń sygnalizujących powstawanie

zagrożeń – 6 %.

Przyczyny organizacyjne:

• brak nadzoru nad pracownikami – 11 % w grupie przyczyn organizacyjnych;

• brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa pracy i ergonomii –

10 %;

• tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpiecznej pracy – 10 %;

• brak lub niewłaściwe instrukcje bezpiecznej pracy, w tym dot. obsługi maszyn i urządzeń oraz

prowadzonych procesów technologicznych –10 %;

• brak zabezpieczenia stanowisk pracy, w tym na wysokości i w wykopach – 6%;

• brak wymaganych uprawnień kwalifikacyjnych – 4 %;

• niewłaściwa koordynacja prac zbiorowych (np. place budów) – 4%;

• brak odpowiednich dojść i przejść do stanowisk pracy – 4 %;

• brak wyposażenia pracowników w wymagane środki ochrony indywidualnej lub niewłaściwie

dobrane środki – 3%.

Przyczyny ludzkie:

• nieprawidłowe zachowanie się pracownika spowodowane: zaskoczeniem niespodziewanym

zdarzeniem – 17 %, niedostateczną koncentracją uwagi na wykonywanej czynności – 11 %,

lekceważeniem zagrożenia (brawura ryzykanctwo) – 10 %, nieznajomością zagrożenia oraz

przepisów i zasad bhp, a także brakiem doświadczenia - 7%; wymienione przyczyny stanowiły

łącznie 45 % w grupie przyczyn ludzkich;

• niewłaściwe samowolne zachowanie się pracownika, w tym: przechodzenie, przejeżdżanie lub

przebywanie w miejscach niedozwolonych; wejście, wjechanie w obszar zagrożony bez

upewnienia się, czy nie ma niebezpieczeństwa; niewłaściwe operowanie kończynami w strefie

zagrożenia, wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożenia (np. niewyłączenie maszyny,

napięcia) – 12 %;

• brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym (np. niewłaściwe uchwycenie,

trzymanie narzędzi, wykonywanie pracy niewłaściwymi narzędziami) – 4 %;

• nieużywanie sprzętu ochronnego przez pracownika, w tym: środków ochrony indywidualnej,

środków ochrony zbiorowej – 4 %.

W dziedzinie prewencji wypadkowej kluczowe znaczenie ma problem jakości dochodzeń

powypadkowych. W związku z tym również w 2005 r. prowadzono kontrole przestrzegania przez

pracodawców przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28.07.1998 r. w sprawie ustalania

okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu

informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy. Ocenie poddano 7,5 tys. dokumentacji

powypadkowych u 2 tys. pracodawców, zatrudniających łącznie 650 tys. pracowników.

Największy odsetek uchybień dotyczył powiadamiania o wypadkach przy pracy organów PIP i

sprawozdawczości GUS z tego zakresu. Problemy te wiążą się m.in. z faktem, że zarówno

poszkodowani, jak i ich przełożeni nie są zainteresowani ujawnianiem lekkich obrażeń ciała. Zdarzenie

jest często rejestrowane jako wypadek przy pracy wówczas, gdy zachodzi konieczność kwalifikacji

jego skutków jako ciężkiego uszkodzenia ciała, zwłaszcza jeśli może stanowić podstawę roszczeń o

przyznanie świadczeń odszkodowawczych. Sytuację tę potwierdza odsetek zgłoszeń wypadków przez

poszkodowanego w odległym terminie, opóźnień w prowadzeniu dochodzeń powypadkowych. Są to

okoliczności mające wpływ na terminowość zgłoszeń wypadków do PIP i sporządzenia sprawozdań

GUS.

Z punktu widzenia celu ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, szczególnie

niekorzystnymi zjawiskami, podobnie jak w poprzednich latach, były:

• ograniczanie ustaleń tylko do opisu rodzaju i okoliczności zdarzenia,

• wykazywanie jedynie części przyczyn (głównie technicznych i organizacyjnych),

• przyjmowanie do realizacji formalnych wniosków prewencyjnych, często nie pozostających w

związku z faktycznymi przyczynami wypadków.

W ocenie inspektorów pracy, zespoły powypadkowe nie są zainteresowane ujawnianiem

wszystkich okoliczności i przyczyn wypadków. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy poprawa

warunków pracy wymagałaby znacznych nakładów finansowych bądź winę za zaistnienie zdarzenia

można byłoby przypisać przełożonym poszkodowanego, w tym pracodawcy.

Najwięcej uchybień odnotowano w mikroprzedsiębiorstwach i zakładach o liczbie pracujących

10-49. W obu tych grupach zakładów dochodzenie powypadkowe jest często traktowane jako

formalność, która sprowadza się do zebrania materiałów dowodowych do ustalenia uprawnień

poszkodowanych do świadczeń odszkodowawczych. W tym kontekście, wykorzystanie dochodzeń do

celów prewencji schodzi na drugi plan.

2005

2004

2003

16 lat i

poniżej

19-29

30-39

40-49

50-59

60 lat i

więcej

poniżej 1

roku

1 do 2

3 do 5

6 do 8

9 do 15

Rys. 1. Odsetek poszkodowanych w wypadkach badanych przez PIP w latach 2003-2005, wg: a) grup wiekowych; b) stażu

pracy u pracodawcy, u którego ulegli wypadkom.

13,0

kierowcy

pojazdów

samochodowych

18,0

robotnicy

budowlani

10,8

17,3

11,7

18,0

kierowcy

pojazdów

samochodowych

górnicy,

robotnicy

pomocniczy w

górnictwie i

kopalnictwie

8,4

14,8

robotnicy

budowlani

9,3

13,8

10,0

13,0

5,9

górnicy,

robotnicy

pomocniczy w

górnictwie i

kopalnictwie

formierze

odlewnicy,

spawacze,

blacharze

7,2

5,9

7,8

8,1

9,7

5,4

4,5

kowale, ślusarze

i pokrewni

4,9

3,8

2005

4,6

3,3

2004

robotnicy obróbki

drewna, stolarze

meblowi i

pokrewni

4,9

3,6

2003

5,2

elektromonterzy

3,1

4,4

4,0

4,3

2,7

kowale, slusarze,

pokrewni

elektromonterzy

3,8

2,5

4,6

2,3

formierze

odlewnicy,

spawacze,

blacharze

3,4

2,5

mechanicy

maszyn i

urządzeń

3,0

3,2

2,9

2,6

Rys. 2. Odsetek poszkodowanych w wypadkach badanych przez PIP w latach 2003-2005, wg zawodów: a) ogółem we

wszystkich kategoriach zdarzeń; b) w wypadkach śmiertelnych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: