1.     Cel ćwiczenia laboratoryjnego

Celem ćwiczenia jest:

·         Poznanie teoretycznych właściwości na temat kompleksu sorpcyjnego gleby oraz kwasowości gleb

·         Poznanie metod oznaczania kationów wymiennych oraz metod oznaczania kwasowości gleby

2.     Zakres ćwiczenia laboratoryjnego

·         Określanie kwasowości hydrolitycznej wg metody Kappena badanej gleby

3.     Opis stanowiska badawczego i przebieg realizacji eksperymentu

Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej

Kwasowość hydrolityczną Hh ujawnia się przy działaniu zasadowym octanem sodowym lub wapniowym, który z kompleksu sorpcyjnego gleby wypiera kationy o charakterze kwasowym, głównie wodoru i glinu. Kwasowość ta jest wskaźnikiem stopnia wysycenia kompleksu sorpcyjnego jonami wodoru i glinu.

Octan sodu (wapnia) hydrolizuje w wodzie na słaby kwas octowy i silną zasadę sodową (wapniową). Kationy sodu (wapnia) ze zdysocjowanej zasady sodowej (wapniowej) wypierają kationy wodoru i glinu z kompleksu sorpcyjnego gleby. W wyniku tej reakcji powstaje w roztworze kwas octowy, którego ilość określana przez miareczkowanie jest miernikiem kwasowości hydrolitycznej. Ze względu na to, że jednorazowe traktowanie gleby roztworem nie prowadzi do całkowitej wymiany jonów, wprowadzono eksperymentalnie dobrany współczynnik.

Kwasowość hydrolityczną obliczmy ze wzoru:

[cmol(+)/kg gleby]

gdzie:

V- objętość NaOH zużyta do mireczkowania (cm3)

m- molowość NaOH

10- współczynnik przeliczeniowy

1,5 współczynnik empiryczny ustalony przez Kappena

Metoda Kappena

·         Umieścić 40g suchej gleby w kolbie 250cm3

·         Dodać 100cm3 1-molowego CH3COONa o pH 8,2

·         Wstrząsnąć na mieszadle rotacyjnym przez 1 godz.

·         Przesączyć zawiesinę odrzuciwszy pierwsze krople

·         Pobrać 25cm3 do kolby, dodać 3-4 krople fenoloftaleiny i miareczkować NaOH do lekko różowego zabarwienia

Sprzęt

·         Waga laboratoryjna

·         Mieszadło rotacyjne

·         Kolby 250cm3 z korkiem gumowym

·         Lejki

·         Sączki

·         Statywy

·         Kolby Erhenmayera 300cm3

·         Zlewki 250cm3

·         Pipety 50 i 100cm3

·         biureta

Odczynniki

·         1-molowy roztwór CH3COONa o pH 8,2

·         0,1-molowy roztwór NaOH

·         1% roztwór fenoloftaleiny

4.     Prezentacja i analiza wyników

m=0,1007

V1=1cm3

V2=0,9cm3

Vśr=0,95cm3

[cmol(+)/kg gleby]

[cmol(+)/kg gleby]

5.     Wnioski

Z obliczeń wynika, że próba gleby analizowana przeze mnie ma kwasowość hydrolityczną równą 1,43 cmol(+)/kg gleby.

Na tle tabeli zawierającej kwasowość ośmiu prób glebowych wartość kwasowości próby analizowanej przez mnie zajmuje czwartą pozycję licząc od najniższej kwasowości. Największą kwasowość hydrolityczną (wynosi ona 4,38 cmol(+)/kg gleby) ma próba numer 4, a próba numer 6 ma kwasowość najmniejszą (wynosi ona 0,45 cmol(+)/kg gleby).

2