Głagolica.txt

(3 KB) Pobierz
Kwestia alfabetu staro�ytnych S�owian do dzi� dnia budzi bardzo wiele kontrowersji i spor�w. Wi�kszo�� historyk�w uwa�a, i� nasi przodkowie nie znali w og�le pisma. Tak zreszt� pisze w oficjalnych szkolnych ksi��kach do historii. Lecz czy wydaje si� prawdopodobne, aby lud, kt�ry ze wszystkich stron jako s�siad�w mia� ludzi pi�miennych, sam by� analfabet�? Jedn� wa�n� rzecz trzeba powiedzie�- s�owa CZYTA�, PISA� oraz BUKWA (czyli litera) s� rdzennie s�owia�skie. Je�li by S�owianie nie umieli pisa�, to po co u�ywali by czasownika okre�laj�cego t� czynno��? Jest jeszcze inny, du�o lepszy, dow�d. Ot� Thietmar w swojej kronice opisuje s�owia�sk� �wi�tyni�: "Jej �ciany zewn�trzne zdobi� r�ne wizerunki bog�w i bogi� - jak mo�na zauwa�y�, patrz�c z bliska - w przedziwny rze�bione spos�b, wewn�trz za� stoj� bogowie zrobieni ludzk� r�k� w straszliwych he�mach i pancerzach, ka�dy z wyrytym u spodu imieniem." Wed�ug mnie jest to jednoznaczny dow�d, i� S�owianie znali pismo.

    Dalsz� kwesti� jest jak wygl�da�o owo pismo. Na pewno znane by�o tylko nielicznym, lepiej wykszta�conym. Nie dziwi mnie fakt, �e jak dot�d nie odnaleziono �adnego zabytku pisma pras�owia�skiego- przecie� S�owianie wszystko robili w nietrwa�ym drewnie. Jednak jest pewna poszlaka- w czasie misji Wielkomorawskiej Cyryl oraz Metody u�ywali pisma zwanego przez S�owian g�agolic� ("m�wi�ce litery" czy co� w tym rodzaju). Historycy m�wi�, i� to Cyryl wymy�li� to pismo opieraj�c si� na greckim. Jednak g�agolica posiada znaki, jakich NIGDZIE indziej nie ma- w �adnym alfabecie. A poza tym na opracowanie, wprowadzenie i nauk� nowego systemu znakowego potrzeba czasu (jak mia�o to miejsce przy cyrylicy- alfabecie stworzonym od A do Z na podstawie greckiego i... g�agolicy). W zwi�zku z tym uznaje si� g�agolic� za pierwotny (cho� nieco na pewno przetworzony przez tych dw�ch misjonarzy) alfabet staro�ytnych S�owian. Cyryl i Metody zabiegali, aby wprowadzi� obrz�dek s�owia�ski w Ko�ciele. Jednak ta idea upad�a (do XX w., ale nie ca�kowicie), a g�agolic� pos�uguj� si� ju� tylko nieliczni Chorwaci i Serbowie w czasie cerkiewnej liturgii. Zapisuj� nim s�owa w j�zyku staro-cerkiewno-s�owia�skim- j�zyku, kt�ry jest w zasadzie niezmieniony od 1000 lat i jest uznawany za protoplasta wszystkich j�zyk�w s�owia�skich (tak�e naszego!). Ale o nim w dziale J�ZYK.

    Skoro g�agolica jest pierwotnym naszym alfabetem, to wypada�oby jako� j� przybli�y�. Pod spodem znajdziecie schemat, wed�ug kt�rego mo�na t�umaczy� teksty z naszego na s�owia�ski :). UWAGA! Wyst�puj� tam tzw. jery: twardy i mi�kki. Jer twardy (dla uproszczenia: 'b) utwardza g�osk�, a mi�kki (b) zmi�kcza. Czyli np. chc�c napisa� literk� "�" musimy napisa� "nb". Alfabet ten podaj� na podstawie L. Moszy�skiego "Wst�p do filologii s�owia�skiej".



   Jak wida� alfabet ten jest niezwykle egzotyczny. Warto doda�, i� g�agolica stosowana obecnie w liturgii r�ni si� nieco (ale tylko ewolucyjnie) od tej stosowanej dawniej. Poza tym wida� r�nic� mi�dzy jej typami, np. istnieje g�agolica okr�g�a, kwadratowa i pisana. Dok�adne rozr�nienie tych znak�w znajdziecie w dziale Teksty.

    Jeszcze jedn� rzecz nale�y dopisa�- g�agolica s�u�y�a do zapisu fonetycznego, czyli tak, jak si� s�yszy. Dzisiejszy j�zyk polski nie jest ju� taki (nie m�wi�c ju� o np. angielskim!).






Zgłoś jeśli naruszono regulamin