magazyn dla architektów 103 PROFILE DO FASAD.pdf

magazyn dla architektów

1/03

1 | Schüco

architekt prof. dr Gunter Henn Szklana Manufaktura VW AG, Drezno; architekt

Reinhard Müller Spichlerze Szpreweńskie w Friedrichshain/Berlin; architekt Andreas Müller-Hartburg

Florido Tower w Wiedniu/A; architekci HPP Keja Allianz, Frankfurt nad Menem; architekt Christoph

Ingenhoven Visions of Architecture; Analiza trendów w projektowaniu fasad Trends in Building Envelope

Design; Nowości techniczne BAU 2003 Product Innovations BAU 2003

profile strona 01 Szanowni Państwo,

jak Państwo zapewne wiedzą, na rynku istnieje wiele

czasopism poświęconych architekturze. Za sprawą

tytułu „profile – magazyn o architekturze“ chcie-

libyśmy stworzyć coś całkiem odrębnego.

Publikacja ta ma być tworzona przez ludzi z branży

budowlanej (architektów, projektantów, inwestorów

itd.) dla branży budowlanej. Prezentacja ciekawych

obiektów np. osobiście przez autorów czy współpro-

jektantów to jedno z głównych zadań. Również

przedstawianie nowych trendów architektonicznych,

kształtujących wygląd fasady przyszłości. Aktualne

wydanie uzupełniają poza tym konkursy, np. na budy-

nek roku 2004, jak również prezentacja – przedsta-

wionych już na targach BAU 2003 – nowości

Schüco, umożliwiających architektom i projektantom

wykorzystanie najnowocześniejszych zdobyczy tech-

niki jak np. mechatronicznego okna e-drive.

Chcielibyśmy wspólnie z Państwem rozbudować

„profile“ do forum dialogu przedstawiającego wizje,

realizacje i pomysły rozwiązań architektonicznych.

Dlatego też liczymy na Państwa wnioski i reakcje,

które umożliwią nam precyzyjne i fachowe opracowa-

nie tematów. Liczymy także na ciekawe artykuły nie

związane bezpośrednio z naszym przedsiębiorstwem,

a ułatwiające Państwu jako fachowcom z dziedziny

budownictwa udział w tworzeniu „budownictwa

przyszłości“ aby wizje stały się rzeczywistością.

Mam nadzieję, że niniejsze, pierwsze wydanie zainte-

resuje i zaspokoi Państwa oczekiwania – czekam na

Państwa reakcje.

Dirk U. Hindrichs

Prezes oraz osobiście odpowiedzialny udziałowiec

Schüco International KG

profile strona 02 profile

Wydanie 1/2003

Wydawca Published by Schüco International KG

Marketing Jochen Wilms Redakcja

Editorial team Burkhard Fröhlich, Michael Brüggemann

Redakcja prezentacji obiektów Project report editor Prof. Klaus Zimmermann

Projekt graficzny Graphical design Vera Brinkkemper

... przy współpracy z BertelsmannSpringer Bauverlag, Gütersloh

Schüco International KG, Karolinenstraße 1–15, 33609 Bielefeld, Tel. 0521 783-0, Fax 0521 783451, www.schueco.de, www.schueco.com

profile strona 03 Spis treści

„Architektura jest dla mnie w dużej mierze sztuką komunikacji...“

prof. dr Gunter Henn, Henn Architekten, Monachium

Od wydawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 01

Spis treści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02

Na aktualny temat Architekt Christoph Ingenhofen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04

Szklana Manufaktura VW AG, Drezno Architekci: Henn Architekten, Monachium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08

Spichlerze Szpreweńskie, Friedrichshain/Berlin Architekci: Biuro Projektowe Reinhard Müller GmbH, Berlin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Florido Tower, Wiedeń/A Architekci: Müller-Hartburg ZT GmbH, Wiedeń/A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Keja Allianz, Frankfurt nad Menem Architekci: HPP Hentrich-Petschnigg & Partner KG, Kolonia/Frankfurt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Analiza trendów w projektowaniu fasad Analiza obiektów i budynków administracyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Koncepcja architektoniczna Muzeum Mercedesa-Benza w Stuttgarcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Dom Roku 2004 rozmowa z architektami: Dörte Gatermann i Elmar Schossig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Nowości techniczne BAU 2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Technika fasadowa/e-drive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Systemy automatyzacji – rozmowa z Hansem Beckhoffem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Zintegrowana automatyka budynku

Osłona przeciwsłoneczna/SunControl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Systemy profili aluminiowych/stalowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Dalsze nowości produkcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Schüco Działy przedsiębiorstwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

2 | Schüco

magazyn dla architektów 1/03

profile strona 04–07 Architekt Christoph Ingenhoven w rozmowie z „profilami“

„Można być też trochę

powolnym...“

Jaką rolę odgrywał zaproponowany przez pana

dla centrum historycznego Berlina zamiast pałacu

Hohenzollernów „Central Park Berlin“?

Jako absolutny przeciwnik tej rekonstrukcji chciałem

wskazać alternatywę i przełamać monopol obrazów

zwolenników pałacu. Uważają się oni teraz co prawda

za posiadających status do podejmowania decyzji

politycznych, jednak ja nie potrafię sobie wyobrazić,

aby dzisiaj – w okresie debaty wojennej i ogólnej

recesji – rekonstrukcja ta mogła prędko wejść do

porządku dziennego. Architekci powinni się wypowia-

dać w kwestiach politycznych właśnie wtedy, gdy

chodzi o sprawy polityczno-architektoniczne. Ogólnie

architektura postmodernistyczna stała się bardziej

popularna. Chociaż wewnętrznie nie jestem zwolenni-

kiem postmodernizmu, to uważam że nie można się

już ukryć przed rozbudzoną przez postmodernizm

pospolitością. Nie kłócę się tu o następne zlecenie,

ale o odpowiednie rozwiązanie, a za to trzeba potrafić

ponosić odpowiedzialność publiczną.

jest sztuką społeczną. Poza tym powinniśmy rozsze-

rzać pojęcie funkcjonalności – na przykład na komu-

nikację lub zdrowie.

Christoph Ingenhoven zdobył światową renomę

dzięki tak wybitnym projektom jak wieża RWE w

Essen czy budynek wydawnictwa Burda w

Offenburgu. Architekt ten, uznawany za niezwykle

bezkompromisowego i profesjonalnego, wychodzi

także poza granice swojej dziedziny i nawołuje

poprzez radio i telewizję do postrzegania wartoś-

ci architektonicznych. „profile“ przeprowadziły

rozmowę z urodzonym w 1960 roku

Ingenhovenem na temat zmian w zawodzie archi-

tekta, reklamy i współpracy projektowej.

Oprócz publicznej roli architekta wiele zmieniło

się również w samym prowadzeniu biura. Jaką

rolę odgrywa zarządzanie jakością w pana

biurze?

Ważna jest nieustanna ciekawość i chęć do ekspery-

mentowania. Podstawą jest oczywiście profesjonalna

organizacja na najwyższym poziomie. W dzisiejszych

czasach zatrudniamy w naszym biurze prawników,

handlowców, asystentów PR, mamy oczywiście spec-

jalistów od zarządzania jakością, ale ponad to wszyst-

ko mamy rozbudowany dział kreatywny: urbanistów,

architektów wnętrz, wzorników, inżynierów budow-

lanych, techników zaopatrzenia. Jesteśmy

wyposażeni w elektroniczne systemy księgowe i

archiwa. Mimo wszystko nie można dać się zwario-

wać, przy tym wszystkim można być też trochę

powolnym. Dopiero teraz na przykład intensywnie

pracujemy nad naszym wielkim debiutem interne-

towym.

Dokładnie dziesięć lat temu jeden z magazynów

architektonicznych nazwał pana jednym z najle-

piej zapowiadających się młodych architektów

niemieckich. W międzyczasie stał się pan bardzo

znanym architektem, podczas gdy sam charakter

zawodu architekta uległ wielu zmianom. Czy

należy pan do prekursorów tych zmian?

Istnieje pewna normalizacja w porównaniu z innymi

zawodami. Nadzwyczajność architektów, ich zamyka-

nie się we własnych organizacjach i zasłanianie się

HOAI (kodeks wyliczania honorariów dla architektów i

inżynierów obowiązujący w Niemczech – przyp.

tłum.) jak tarczą było typowe dla wczesnego okresu

powojennego. Zawdzięczaliśmy to faktowi, że ówc-

ześni architekci mieli nadmiar pracy. Nie trzeba było

wtedy ani poszukiwać zleceń za granicą, ani

występować publicznie. Ale przez ostatnich dziesięć

lat przeżyliśmy ogromny wzrost potrzeby zatrudnienia

wielu młodych absolwentów. W dodatku mamy do

czynienia ze wzrostem specjalizacji. 20, 30 lat temu

sadzało się kilku stosunkowo niskobudżetowych pra-

cowników w jednym pomieszczeniu, zdejmowało się

drzwi z zawias, kładło je na kobyłkach, kupowało

kilka pisaków – to było biuro projektowe. Dzisiaj pot-

rzeba przystosowanych do pracy przy komputerach

fachowców, połączeń sieciowych, adresów e-mail,

ploterów i systemów archiwizacji: wszystko to, czego

potrzebują również – nie w esencji, ale w strukturze

podobnych zawodów – doradcy consultingowi, praw-

nicy czy agenci reklamowi. Nagle również architekci

zaczęli potrzebować wysokiego kapitału startowego.

Stało się to dzisiaj podstawową zasadą projektowania

i budowania, a w przyszłości będzie miało jeszcze

większe znaczenie. Kto nie nadąży za tym rozwojem,

będzie miał wielkie trudności.

Pana prezentacje są poruszające. Za pomocą

kilku pojęć podsumowuje pan najważniejsze

tematy projektu, a laicy zaczynają pojmować,

czym może być architektura. Najwidoczniej jest

pan utalentowany również retorycznie?

Wydaje mi się, że architekci muszą być w stanie się

wysłowić. Tak jak mogę prowadzić z moim lekarzem

poufną rozmowę na temat danej choroby bez

zbędnego skrępowania, tak chciałbym jako architekt

prowadzić poważną publiczną lub inwestorską debatę

na temat architektury. Takie debaty powstają na pods-

tawie jasnych przemyśleń. Nie chodzi tu wcale o elok-

wencję. Przekonywująco mogę brzmieć dopiero

wtedy, gdy sam będę przekonany. To co chce się

wyrazić, należy uprzednio przemyśleć. I tylko ten, kto

jest do tego zdolny może przekonywać.

Pojęcie „projektowanie kompleksowe“ jest

współcześnie częściej używane, niż realizowane.

Od jakiego stadium projektu współpracuje pan ze

specjalistami?

U nas rozpoczyna się ta współpraca od pustej białej

kartki. Już w biurze dysponujemy szerokim spektrum

specjalistów. Poza tym utrzymujemy długoletnie kon-

takty z takimi partnerami jak Werner Sobek, Klaus

Daniels, Eberhard Oesterle, Frei Otto, Claus Tropp

czy Christian Bartenbach. Z niektórymi z nich prze-

prowadzamy co najmniej raz na cztery tygodnie

obszerne całodniowe rozmowy na temat aktualnie

opracowywanych projektów. Ogólnie rzecz biorąc od

lat 60-tych istnieje w Niemczech świetnie rozwinięta

współpraca między inżynierami a architektami. W

postmodernizmie najprawdopodobniej nie pomyślano

by o tym. Fakt, że w dobie dowolności kolorów i

form projektuje się wiele rzeczy, które nie są

konstruktywnie przemyślane jest straszny. Wszystkim

młodym architektom mogę radzić, aby intensywniej

wnikali w tajniki statyki, aerofizyki czy biologii

budowlanej – a to jest możliwe tylko przy współpracy

z innymi ludźmi, których się inspiruje i przez których

można się samemu zainspirować.

Pytania zadawał Enrico Santifaller.

Inaczej niż w okresie powojennym pojęcie

„ojczyzna“ (Heimat) nie należy dzisiaj do tabu.

Pojawia się potrzeba posiadania korzeni. Czy

współczesna architektura zglobalizowanego świa-

ta nie powinna dawać odpowiedzi na inne pytania

niż tylko o postęp techniczny?

Takie rzeczy jak spokój czy ciepło odgrywają dużą

rolę. Również anonimowa architektura posiada cieka-

we zasoby. Technika budowlana jest rzemiosłem. Do

pojęć typu ojczyzna jestem nastawiony sceptycznie.

Należy wziąć pod uwagę, jakie skojarzenia mogą zos-

tać w ten sposób obudzone i jak przełożyć na archi-

tekturę wynikające z nich pozytywne odczucia.

Opracowując nasze projekty będziemy w przyszłości

zwracać na to jeszcze większą uwagę. Ale również to

należy do naszej autoedukacji.

Dobra marka stała się conditio sine qua non dla

chcącego coś osiągnąć architekta. Jaką rolę

odgrywa u pana marketing i public relations?

Najpierw musi być wykonana dobra robota, dopiero

potem można o niej rozmawiać. Dawniej byliśmy w

kwestiach marketingu i PR zbyt pochopni. Dzisiaj jes-

teśmy o wiele bardziej opanowani i więcej

rozróżniamy. W dzisiejszych czasach mamy do czy-

nienia ze zbyt wielką ilością tematów, w jakich

możemy się udzielać, na jakie moglibyśmy mieć coś

do powiedzenia. Tego się nie da rozwiązać bez opa-

nowania. Priorytetem pozostaje jednak właściwa

praca architekta.

Podczas wielu wykładów zaznaczał pan, że

architektura nie jest sztuką plastyczną. Czy nie

należałoby traktować tego w zależności od

inwestycji?

Celem istnienia architektury nie jest przedstawianie

rzeczy niewłaściwych, lecz wkład w przezwyciężanie

tych niewłaściwości. Oczywiście wstępna diagnoza

jest nieodzowna, ale przedstawienie diagnozy – na

przykład rozbity świat – to nie wszystko. Architektura

magazyn dla architektów

1/03

3 | Schüco

profile strona 08–17 Szklana Manufaktura w Dreźnie

„Form follows flow“

towane. Co prawda będziemy ciągle stosować beto-

nowe fundamenty, a przewody nadal będą prowadzo-

ne pod ziemią. Jednak wiele procesów budowlanych

zostanie zautomatyzowanych. Budowa powinna stać

się końcową fazą montażu z dobrą logistyką. Wtedy

budynki będą powstawać prędzej, na lepszym pozio-

mie jakościowym, a przede wszystkim po niższych

cenach.

Smukły przekrój =

duża przejrzystość

Panie profesorze, Szklana Manufaktura charak-

teryzuje się przejrzystością i otwartością. Czy

należy ona do jaskółek zwiastujących zmiany w

architekturze przemysłowej?

Szklana Manufaktura jest oznaką powrotu przemysłu

do miasta. Przemysł znowu stał się znośny dla mias-

ta. A przy okazji potrafi on w różny sposób wykorzys-

tać przestrzeń. Zespół budynków z widocznymi sek-

torami robót i atrakcyjnymi strefami publicznymi

tworzy poruszające miejsce. Przejrzyście i otwarcie

prezentuje się chyba najbardziej nietypowy na świe-

cie montaż samochodów również dzięki swojej ofer-

cie kulturalnej. Podczas trwania ‚Kwartetu

Filozoficznego‘ Sloterdijka czy w trakcie wystawiania

‚Carmen‘ – w tle odbywa się montaż samochodów.

R.J. Hussak

Hussak Ingenieurgesellschaft mbH,

Lauingen, Niemcy

Projektowanie fasad

Szklana Manufaktura w Dreźnie ma nieprawdopo-

dobną powierzchnię fasady rzędu 27.500 m2.

Jakie możliwości konstrukcyjne widzi pan w

rozwoju techniki fasadowej?

Fasady były dotychczas montowane konwencjonal-

nie. Każdy element jest oddzielnie dostarczany, mon-

towany i przyklejany. W ten sposób nie można zbudo-

wać fasady o wielkiej powierzchni. O wiele bardziej

trzeba zwrócić uwagę na podział i przygotowanie

fasady do montażu. W zasadzie rzecz biorąc dawne

fasady były również podzielone na elementy. Cegła

była modułem podstawowym. Wszystkie typy fasad

Szklanej Manufaktury są podzielone na moduły.

Moduł łączy się z modułem i pozostaje szczelny.

Istnieje tylko jedna faza montażu do każdego modułu.

Głównym kierunkiem rozwoju będzie najprawdopo-

dobniej automatyzacja produkcji elementów budow-

lanych. Kiedy popatrzymy na linię produkcyjną

nowoczesnej firmy fasadowej, to stwierdzimy że nie-

wiele się ona różni od tej w przemyśle samocho-

dowym. W jakim stopniu będzie można zastosować

roboty, przyszłość pokaże. Może w wieżowcach,

gdzie często powtarza się tak samo wyglądająca

kondygnacja. Warto pomyśleć o tym, jak można by

zautomatyzować poszczególne etapy montażu.

Przeszklone pojedynczo ściany fasady wieży samo-

chodowej i hali produkcji są zawieszone na stalowych

elementach 60 x 40 mm na szczycie i podparte śliz-

gowo na piętrach. Wysokość zawieszenia wynosi ok.

25 m w części produkcyjnej i ok 40 m w wieży.

Ściany podwójnej fasady na płn.-zach. i płd.-zach.

rogu są trzymane w płaszczyźnie pierwotnej przez

napięte liny spiralne A4 o długości ok. 21,5 m.

Płaszczyzna wtórna jest zawieszona zgodnie z przepi-

sami na wysokości ok. 22 m.

Dzięki tej nietypowej konstrukcji opartej na profilach o

niewielkich płaszczyznach przekroju i szybom wielko-

formatowym można było uzyskać dużą przejrzystość

przeszklonych części budynku.

Nieprzeszklone części budynku – administracja i

pomieszczenia dla VIP-ów składają się z wypełnień

ściennych obudowanych z zewnątrz wentylowanymi

od spodu, na ogół giętymi elementami aluminiowymi.

Opisał pan kiedyś programming jako proces

„systematycznego wydłużania listy życzeń

zleceniodawcy przez intensywną interakcję“.

Architektura jest dla mnie w dużej mierze sztuką

komunikacji między wszystkimi biorącymi udział w

procesie planowania. Ten proces komunikacji trwa

od samego początku na poziomie wizualnym. Dialog

z klientem jest charakteryzowany przez prezentację

i wizualizację form organizacji i tożsamości

przedsiębiorstw. Można to też nazwać ‚wizualnym

knowledge managementem‘. Przenosimy wiedzę z

formy mówionej na wizualną. Rozwiązanie architekto-

niczne jest często widoczną odpowiedzią na niewi-

doczne pytanie. Właśnie generowanie takiego same-

go poziomu pytań i odpowiedzi oraz ich wizualizacja

są zadaniami ‚programmingu‘.

Szklany carport

Oskar Anders

Anders Metallbau GmbH, Fritzlar, Niemcy

Wykonanie fasad strefa

atrakcji/administracja/cylinder samochodowy

Jakie konkretne wymogi inwestora trzeba

było szczególnie uwzględnić przy Szklanej

Manufakturze?

Szklana Manufaktura w Dreźnie powstała z pomysłu

połączenia montażu samochodów bezpośrednio na

oczach klienta. Poziomy montażu są jednocześnie

scenami, na których ciągle się coś dzieje. Klient

może być dzięki temu obecny przy „narodzinach“

swojego samochodu. Te dwa procesy – produkcji i

sprzedaży – są w przemyśle na ogół od siebie od-

dzielone. Produkty są najpierw tworzone w różnych

miejscach, a potem przybliżane nam za pomocą

chwytów marketingowych. Naszym celem było

ponowne połączenie produkcji i sprzedaży. Z nich

wynikły następne struktury i wszelkie inne funkcje i

procesy.

Nad czym pracuje pan aktualnie?

Dwa tematy zajmują nas ostatnio najbardziej:

1. Jak przełożyć procesy przemysłowe na ludzkie roz-

miary? W jaki sposób nadać procesom

przemysłowym w małych jednostkach większej

przejrzystości, jasności i bliskości dla pracowników i

klientów? Szklana Manufaktura jest tego przykładem

na bardzo wysokim poziomie.

2. Ponad 100 lat temu Louis Sullivan sformułował

programatyczne pojęcie ‚form follows function‘.

Budynki powinny rozwijać się zgodnie ze swoją

funkcją. Przełożenie tych – na ogół hierar-

chistycznych – struktur organizacyjnych na

powierzchnie i miejsca jest wyraźnie czytelne przede

wszystkim w budynkach administracyjnych.

Organizacja dzisiejszych korporacji międzynaro-

dowych czy średniej wielkości przedsiębiorstw jest

podyktowana nie tylko funkcjami, drogami komuni-

kacji czy podziałem odpowiedzialności, lecz również

siecią wymiany wiedzy i jej generowaniem. AutoUni w

Wolfsburgu jest jednym z pierwszych tego typu

przykładów. Stworzyliśmy tutaj strukturę przestrzenną

pozwalającą na traktowanie wiedzy jako nowej infras-

truktury przestrzennej. Pozwoliliśmy sobie dzięki

temu na niewielką zmianę w zdaniu Sullivana na ‚Form

follows flow‘.

Pytania zadawał dr Wolfgang Höhl, Monachium.

Fasadę cylindra samochodowego montowaliśmy w

całości w naszym ośrodku produkcyjnym w Fritzlar.

Szklany płaszcz został zrealizowany w formie

jednowarstwowej, szklonej pojedynczo fasady.

Powierzchnie od wewnętrznej strony strefy atrakcji są

wykonane ze szkła izolowanego.

Konstrukcja składa się z fasady wiszącej o wysokości

40 m. W górnej części szczytowej znajdują się nas-

tawne punkty zawieszenia wytrzymujące całkowite

obciążenie własne.

Rzut jest podzielony na segmenty. W każdym środku

pola montujemy specjalnie przez nas zaprojektowane

konsole nakładkowe wyfrezowane ze stali nierdzew-

nej. Ich zadaniem jest przyjmowanie obciążeń wyni-

kających z parcia i ssania wiatru, jak również ze zmian

temperaturowych.

Szklana Manufaktura jest konstrukcją z prefabry-

kowanych żelbetowych elementów zespolonych o

dużej rozpiętości. Jakie pan widzi w tym zalety i

jakie perspektywy na przyszłość?

Budownictwo nie jest jeszcze tak zaawansowane jak

reszta przemysłu. Jeden egzemplarz samochodu jest

tworzony kilka tysięcy razy dziennie. Dlatego w

przemyśle samochodowym stosuje się metody pro-

dukcji i granice jakości nieznane jeszcze w budow-

nictwie. Jednak jestem przekonany, że budownictwo

przyszłości musi zostać usystematyzowane, zelemen-

Konstruktywna współpraca

dr Winfried Heusler, dyrektor techniczny Fasady

Inżynierskie i Zintegrowane,

Schüco International KG, Bielefeld

Planowanie systemowe

Podczas projektowania detali fasady Szklanej

Manufaktury koncepcja architektoniczna została

konstruktywnie opracowana przez biuro projektowe

4 | Schüco

magazyn dla architektów 1/03

Hussak. Przy współpracy biura projektowego firmy

Schüco zoptymalizowano do specyficznych wymo-

gów przede wszystkim detale przeszklonych ścian

fasad i podwójnej fasady. W ten sposób już we

wczesnej fazie projektu powstała specjalna kons-

trukcja odpowiadająca technice systemów Schüco, a

spełniająca jednocześnie wysokie wymogi technicz-

ne i ekonomiczne tego projektu; ważną rolę odgrywa

w tym przypadku architektoniczny wymóg zastosowa-

nia profili o jak najmniejszej powierzchni przekroju.

profile strona 18–27 Spichlerze Szpreweńskie w Friedrichshain/Berlin Spree warehouses in Friedrichshain, Berlin

„Ochrona zabytków nie może

się zamykać przed nowoczesnymi

aspektami.“

jest wyraźnie widoczne z zewnątrz po otwarciu fasady

za pomocą silników, a jego odbicie pojawia się na

powierzchni wody. W ten sposób udało nam się roz-

wiązać problem nadzoru budowlanego z powierzch-

nią reklamową.

jego zastosowania. Ponieważ ta nowoczesna fasada

przeznaczona jest do długoterminowej eksploatacji,

ochrona zabytków staje się ciekawa również od

strony podatkowej. Inwestorowi nadarza się rzadka

okazja do odpisania sobie od podatku dziesięciu pro-

cent rocznie.

Pytania zadawał Phillip Meuser, Berlin.

Panie Müller, ze starej chłodni jaj w berlińskim

Porcie Wschodnim stworzył pan ciekawy budynek

bezpośrednio obok mostu Oberbaumskiego. Co

najbardziej interesowało pana jako architekta w

tym historycznym budynku przemysłowym?

Najciekawsze było odkrycie tego, co pozostało z ory-

ginalnej substancji budowlanej za zamontowaną w

okresie NRD warstwą wierzchnią fasady, przyklejoną

za pomocą pianki montażowej. Na podstawie zdjęć

historycznych można było rozpoznać, że mamy tu do

czynienia z murem z cegły ułożonej na kształt rom-

bów. Ale nic nie wiedzieliśmy ani o stanie murów, ani

o tym, czy budynek zachował się w całości. Tym

bardziej byliśmy zaskoczeni, kiedy okazało się, że

oprócz przednich elementów narożnych fasada

zachowała się w przeważającej części. Ze względu

na problemy techniczno- i fizyczno-budowlane

należało odnowić duże powierzchnie fasady. Bardzo

pomocna okazała się w tym przypadku Cegielnia

Glindowska, która jest w stanie wyprodukować cegły

w dowolnym formacie i w wielu różnych odcieniach.

Ta konstrukcja była zapewne niełatwym wyzwa-

niem projektowym. Jakie doświadczenia zrobił

pan podczas współpracy z producentem fasad?

Naszym życzeniem było, żeby fasada nie otwierała się

na całej powierzchni, a na zasadzie tzw. efektu La-

Ola, czyli falowo, co zostało wygenerowane przez

komputer. Równocześnie zaistniał specyficzny pro-

blem, jaką osłonę przeciwsłoneczną należałoby zas-

tosować dla fasady wewnętrznej. Elementy zacie-

niające ustawiają się w optymalnej pozycji w

zależności od nasłonecznienia. Największe znacze-

nie miał fakt, że byliśmy wspierani przez tak doś-

wiadczoną w skomplikowanych detalach firmę.

Wbrew wstępnym wątpliwościom w bardzo wczesnym

stadium współpracy mogliśmy się później sami prze-

konać, że decyzja ta była trafna. A nawet więcej –od

firmy Schüco otrzymaliśmy dużo istotnych wskazó-

wek dotyczących ulepszeń konstrukcyjnych i

estetycznych. Tak na przykład skomplikowane wymo-

gi statyczne nadzoru mogły być spełnione dzięki

intensywnym rozmowom z Schüco, a fasada mogła

pozostać w nadanej jej przez nas formie. Ta partners-

ka współpraca tworzy świetną podstawę do dalszych

wspólnych projektów.

Najwyższa precyzja produkcyjna

Roland Hübscher, kierownik projektu,

Project Manager

Pietsch Metallbau GmbH, Tröbitz, Niemcy

Konstrukcje metalowe Aluminium and steel

products

Inwestycja „Spichlerze Szpreweńskie“ oznaczała dla

firmy Pietsch Metallbau GmbH poważne wyzwanie

w zakresie produkcji elementów parteru.

Przewymiarowane wielkości elementów wymagały

nadzwyczajnego przygotowania technologicznego

podczas spawania profili Jansen. Logistyka i montaż

wymagały również najwyższej precyzji i to w jak naj-

krótszym czasie. Podołanie wszelkim wyzwaniom

należy zawdzięczać m.in. wspaniałej współpracy i

kompetencjom firmy Hochtief.

Budynek ten jest objęty ochroną zabytków. Jaką

strategię zastosował pan w celu przekształcenia

starej chłodni jaj w nowoczesny budynek

biurowy?

Podjęliśmy wyzwanie pozostawienia możliwie wielu

oryginalnych elementów dbając jednocześnie o dosta-

teczne wietrzenie i naświetlenie pomieszczeń. Po

długich lecz konstruktywnych dyskusjach z konserwa-

torem zabytków zgodnie zagłosowaliśmy, że jasno zde-

finiowane płaszczyzny fasady z elementami szklanymi

należy całkowicie otworzyć, a urbanistycznie istotną

stronę szczytową od strony mostu Oberbaumskiego –

ze względu na specyficzny charakter tego budynku –

pozostawić zamkniętą. Powtarzające się zarówno od

strony ulicy, jak i od strony wody wycięcia są próbą

wyeksponowania historycznego budynku, znajdujące-

go się pod ochroną konserwatorską, za pomocą

nowoczesnego elementu.

Jaki jest ogólny pana stosunek do dzisiejszego

respektowania ochrony zabytków?

Ochrona zabytków nie powinna naszym zdaniem

doktrynalnie przywiązywać się do istniejącej subs-

tancji budowlanej, lecz otwierać na nowoczesne

aspekty. Elementy te muszą się jednak wyraźnie

wyróżniać, żeby stare z nowym się nie myliło ani nie

było interpretowane jako próba retuszu. Dla nas jest

ta strategia odpowiednim, ale jednocześnie w dużej

mierze delikatnym traktowaniem pomników ponieważ

chodzi w zasadzie o pojedynczą ingerencję,

widoczną zresztą w różnych wariacjach odbicia lust-

rzanego fasady i tylko przy ciągle zmieniających się

pozycjach otwarcia.

Szyby wielkoformatowe na

filigranowej konstrukcji

dr Winfried Heusler, dyrektor techniczny

Fasady Inżynierskie i Zintegrowane,

Director of Engineered & Integrated FaÁades,

Schüco International KG, Bielefeld

Planowanie systemowe

System consultant

Wielka stalowo-szklana fasada północna, która miała

być interpretowana jako przezroczysty ekran zawie-

szony przed historycznym klinkierem, okazała się nie

lada wyzwaniem dla wszystkich.

Wysokie wymogi akustyczne od strony ruchliwej

Stralauer Allee, jak również sama akustyczność

budynku były najważniejszymi aspektami fasady.

Ponadto wysokie zapotrzebowanie na naturalne

oświetlenie doprowadziło do logicznej konsekwencji,

że zastosowano szyby na wyjątkowo wąskiej i filigra-

nowej konstrukcji.

Zalety stosowania stali. Przy wszystkich fasadach pio-

nowych zastosowano wąskie profile serii Jansen

VISS-TV. Głębokość zabudowy rygla wynosi tylko 80

mm. Zastosowanie najmniejszych głębokości zabu-

dowy okazało się ogromną oszczędnością potencjału

robotniczego.

W nowej szklanej fasadzie zintegrowano być

może największe logo firmowe w Berlinie. Jak

udało się panu pogodzić ten pomysł z obowią-

zującymi przepisami dotyczącymi powierzchni

reklamowych?

Od samego początku mieliśmy pomysł, żeby w tylnej

części fasady zintegrować znak firmowy Universala o

wysokości budynku. Jednak ze względu na wytyczne

nadzoru budowlanego byliśmy zmuszeni do zastoso-

wania pewnego tricku i stworzenia pewnego rodzaju

podwójnej fasady, która umożliwiła nam „obejście“

tych wytycznych. Argumentowaliśmy to w ten sposób,

że źródło światła (światłowody) leży wewnątrz. Logo

Bardzo nowoczesna fasada szklana o wysokim

poziomie technicznym – to jakoś nie łączy się

bezpośrednio z budynkiem historycznym. Jak

zareagowali na to berlińscy konserwatorzy

zabytków?

Jesteśmy zdania, że uczyniliśmy wielką przysługę

ochronie zabytków. Wielu inwestorom i kolegom

architektom mogliśmy pokazać, że nowoczesne inge-

rencje z pobudek funkcjonalnych są w historycznym

budynku możliwe i mogą zostać zaakceptowane

przez konserwatorów zabytków. Najgorsze, co może

się zdarzyć budynkowi objętemu ochroną jest brak

magazyn dla architektów

1/03

5 | Schüco

profile strona 28–35 Florido Tower w Wiedniu/A

„Teksturowana powłoka ze szkła“

Czy rozmieszczenie powierzchni biurowych w

eliptycznym rzucie wieży posiada jakieś zalety w

kwestii elastyczności?

Eliptyczny rzut wieży okazał się bardzo korzystny ze

względu na

–stosunek powierzchni okiennych do potrze-

bujących światła powierzchni biurowych

– centralne położenie rdzenia komunikacyjnego ze

schodami, windami i szybami instalacyjnymi

Radialnie rozmieszczone powierzchnie biurowe z

możliwością podziału przestrzeni wzdłuż każdej osi

okiennej gwarantują elastyczne wykorzystanie.

Elementy podokienne z zewnętrznym szkleniem

stałym są dostatecznie wysokie jak na zabezpiecze-

nie przed wypadnięciem, a z drugiej strony odpo-

wiednio niskie, żeby zapewnić spektakularny widok

na Wiedeń i pozostały krajobraz. Z tego ostatniego

powodu szklane powierzchnie są koloru białego.

Pytania zadawał prof. Klaus Zimmermann,

Karlsruhe

Na czas montażu partnerzy stworzyli na budowie

centrum personalno-montażowe (np. dla sprzętu

jednoszynowego) z głównym montażystą firmy Alu-

Sommer jako kierownikiem robót.

Obydwaj partnerzy byli w równej mierze odpowie-

dzialni przed zleceniodawcą. Wewnętrznie jednak

tylko za zmontowane przez siebie elementy fasady.

Ten sposób montażu i odpowiedzialności sprawdził

się na innych budowach.

Florido Tower wprowadza w urbanistycznym kon-

tekście całkiem nową skalę dla Donau-City. Czy

było to zamierzone działanie w tej części miasta?

W latach 80-tych Wiedeń – inaczej niż inne metropo-

lie położone daleko od Dunaju – odkrył możliwość

stworzenia nowego centrum „Donau-City“ w oparciu

o budynki ONZ, nie popadając w konflikt z his-

torycznym zalążkiem miasta. Doświadczenie to

doprowadziło w 1993 roku do konkursu-analizy wyso-

kiej zabudowy o zróżnicowanych funkcjach, również

dla położonej w górę rzeki dzielnicy Floridsdorf.

Zwycięski projekt wiedeńskiego biura projektowego

Müller-Hartburg został w 1996 roku przyjęty i zat-

wierdzony jako podstawa do najważniejszych zmian w

planach zagospodarowania terenu i zabudowy. Po

zmianie projektantów zmieniono rolę wieżowca na

budynek biurowy i w 1999 roku ponownie zatwier-

dzono.

Szybki rozwój „Donau-City“ z jednoczesnym powsta-

waniem Millenium-Tower na prawym i Florido-Tower

na lewym brzegu Dunaju zbliżyło miasto jako całość

do przestrzeni naddunajskich i nadało zupełnie nową

tożsamość gęsto zaludnionej dzielnicy Floridsdorf.

Ewolucja okna skrzynkowego

Co jest wiodącą koncepcją twórczą dla tego

projektu? Co przekazuje nam szklana wieża i jej

bezpośrednie otoczenie?

112-metrowa wieża o kształtach eliptycznego cylindra

przesunęła się z Floridsdorfer Hauptstraße i została

otoczona budynkami średniej wysokości. Leżące

wewnątrz tych ram zielone podwórko jest biegunem

spokoju całego kompleksu, z którego wyrasta zamk-

nięta, elegancka forma wieży. Budynki średniej wiel-

kości pełnią jednocześnie funkcję pośrednika między

wieżą a jej stosunkiem do miejskiego krajobrazu

Wiednia.

Wieża jest symetrycznie przecięta na dwie części

przez cofnięte pionowe i całkowicie przeszklone,

oświetlone nocą elementy fasady od „smukłych“

stron. Dzięki temu posiada ona swoją „wyrazistość“!

Kształt wieży z białym teksturowanym płaszczem i

„klamrą“ z lustrzanego szkła spinającą obydwie

części fasady od strony miasta adresuje tę wyrazis-

tość nie tylko do najbliższego otoczenia, ale również

do dalszej przestrzeni urbanistycznej. Elewacje

sąsiednich budynków z cegły, kamienia naturalnego i

otynkowane tworzą zamierzony kontrast do aluminio-

wo-szklanej fasady wieży.

Służący za przestrzeń komunikacyjną plac przed

całością kompleksu prowadzi do dwustronnej hali

wejściowej, której przejrzystość pozwala odbierać

leżący za nią zielony dziedziniec jako rozszerzenie

tego pomieszczenia i – vice versa – pomieszczenie

jako rozszerzenie dziedzińca.

inż. Engineer Günter Stibi, Prezes Manager

Consultplan GmbH, Stoob/A

Projektowanie fasad

Fa ç ade consultant

Zastosowany w Florido-Tower w Wiedniu system

szklanej fasady podwójnej wywodzi się – jak podobny

system w IZD-Tower w wiedeńskim Donau-City – z

klasycznej konstrukcji okna skrzynkowego.

W porównaniu z IZD-Tower i jego prostokątnym rzu-

tem fasada Florido-Tower jest nieco zmodyfikowana,

ponieważ z powodu eliptycznego rzutu budynku

potrzebne były różne kąty dla pionowych elementów

stykowych.

W tym celu Consultplan zaprojektował wąskie ele-

menty ryzalitowe zasłaniające elementy stykowe i

dzielące kąty zgięcia na dwie połowy, których szero-

kość szczelin wygląda identycznie.

Inteligentny podział pracy

inż. Engineer Jürgen Laky

Alu-Sommer, Stoob/A

Montaż fasad

Fa ç ade design

(Arge z firmą Matec, Neutal/A)

Architektów i zleceniodawców na pewno zainteresuje

system podziału pracy na budowie wprowadzony

przez obydwu partnerów Arge: obydwaj partnerzy

zmieniali się podczas montażu co dwa piętra = po

tygodniu pracy. W tym czasie drugi partner miał czas

na przygotowanie i dostarczenie elementów do

następnych dwóch pięter. Ogólny czas montażu dał

się dzięki temu znacznie skrócić.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: