PEDAGOGIKA OGÓLNA – NOTATKI Z WYKŁADÓW ( SPORZĄDZONE PRZEZ M.RUSZEWSKĄ)
WYKŁAD 1 + 2 (23 , 24 WRZESIEŃ 2005 )
· Nazwa i treść
PEDAGOGIKA - pochodzi z j. Greckiego – pais –chłopiec , dziecko - ago-prowadzić
Czynność wychowywania dzieci ( sztuka prowadzenia człowieka po jego pełni człowieczeństwa ) Odnosi się do działalności praktycznej , co jest zauważalne zwłaszcza biorąc pod uwagę drugi termin funkcjonujący w grece , a odnoszący się do kwestii wychowania . Terminem tym jest – paideia – oznaczająca filozoficznej natury refleksję nad wychowaniem , refleksję odnoszącą się do sfery idei wychowania jako realizacje wyzwań świata kultury , odnoszącą się do duchowej sfery człowieka
Pedagogika ogólna wiąże się z praktyką edukacyjną jako wychowanie , kształcenie . Przedmiotem pedagogiki jest zjawisko wychowania , analizowana zarówno z perspektywy praktyki edukacyjnej , jak i teorii
Pedagogika ma za zadanie opisywać , wyjaśniać i rozumieć różnorodne formy praktyki edukacyjnej.
EDUKACJA – jest to ogół oddziaływań służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka .
Edukacja jest przedmiotem badań pedagogiki
Refleksja edukacyjnaà jej początek wywodzi się z filozofii antycznej ze szczególnym wskazaniem na filozofię Starożytnej Grecji , w XIX w rozwija się jako nauka
Filozoficzne źródła pedagogiki naukowej à pozytywistyczna koncepcja nauki .
III PEDAGOGIKA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA I JEJ PRZEDMIOT
Pedagogika naukowa zaczęła funkcjonować pod nazwą nauk pedagogicznych. Za wielością owych nauk skrywa się scjentystyczne założenie , że każda z tych nauk opisuje jakiś wycinek rzeczywistości wychowawczej i stanowi niezbędny element opisu tej rzeczywistości.
W ŚWIETLE KLASYFIKACJI NAUK PEDAGOGIKĘ OKREŚLA SIĘ JAKO :
· naukę empiryczną – podejmuje badanie empiryczne nad jakimiś procesami przebiegającymi w rzeczywistości . Zdaniem Muszyńskiego jest ukierunkowana na „wyjaśnianie mechanizmów urabiania psychiki ludzi „
· naukę stosowaną - gdyż poszukuje , projektuje , skuteczne strategie ( formy , środki , metody ) realizacji celów wychowania.
Zdaniem H.Muszyńskiego „ zadaniem pedagogiki jest wyposażenie , tych , którzy zajmują się organizacją procesów dydaktycznych lub wychowawczych w wiedze o skuteczności różnego rodzaju zabiegów.
· naukę społeczną - przedmiot jej badań czyli zjawisko wychowania jest zjawiskiem funkcjonującym w ramach rzeczywistości społecznej
PEDAGOGIKĘ DZIELIMY NA NAUKI PRZYRODNICZE I SPOŁECZNE.
PEDAGOGIKA MA ZA ZADANIE WYJAŚNIAĆ I ROZUMIEĆ RÓŻNORODNE FORMY PRAKTYKI EDUKACYJNEJ.
FORMY PRAKTYKI :
· warunki uczenia się rozwoju w różnych środowiskach wychowawczych i instytucjach
edukacyjnych.
· opisywanie prawidłowości rozwoju człowieka , poszerzanie jego możliwości na
poszczególnych szczeblach edukacji.
· badanie samych pedagogów i ich warsztatu , sytuacji życiowej , kompetencji
· ustalanie jak budować najlepsze środowiska dla rozwoju człowieka
· funkcjonowanie instytucji edukacyjnych , także zjawiska patologiczne w ich funkcjonowaniu
· polityczne , społeczne , kulturowe uwarunkowania praktyki edukacyjnej
· nierówności w zakresie dostępu do oświaty
· edukacyjne oddziaływanie czynników poza instytucjonalnych ( media , kultura popularna , rodzina , grupy rówieśnicze )
IV SUBDYSCYPLINY PEDAGOGICZNE
Subdyscypliny pedagogiczne – działy pedagogiki , są ugrupowane według następujących kryteriów :
1) kryterium celów działalności edukacyjnej : wytwarza tworzenie się subdyscyplin , które zadają sobie pytanie : JAKI CEL MA OSIĄGNĄĆ PEDAGOGIKA ? ( uwzględnia się między innymi tradycyjne kryterium rozwoju sfer emocjonalno – wolicjonalnej i intelektualnej )
np. :
- teoria wychowania moralnego
- teoria wychowania estetycznego
- teoria wychowania fizycznego
- dydaktyka
- dydaktyki przedmiotowe
2) kryterium rozwojowe
jakiego etapu rozwoju człowieka dotyczy
· pedagogika (edukacja) prenatralna -dziecka w łonie matki
· pedagogika przedszkolna
· pedagogika(edukacja) wczesnoszkolna
· pedagogika szkolna
· andragogika(częściowo wchodzi w obszar gerontologii )- pedagogika dorosłych –ludzie dorośli jako uczący się
3) kryterium metodologiczne - odnosi się do przedmiotu badań , który jest podejmowany przez różne dyscypliny ( co bada : czy samą pedagogikę i kontekst praktyki edukacyjnej à pedagogika ogólna CZY kontekst społecznych oddziaływań edukacyjnychà czynniki leżące na zewnątrz : grupy etniczne , rodzina , szkoła , media àpedagogika społeczna )
· pedagogika ogólna
· pedagogika społeczna ( w /w )
4) kryterium dewiacji i defektów rozwojowych :
· zaburzenia rozwoju uczniów ( aby usprawnić ich funkcjonowanie )
· pedagogika specjalna (równocześnie :problem deficytów jak i specjalnych uzdolnień )
PEDAGOGIKA SPECJALNA
½à oligofrenopedagogika - uczniowie z zaburzeniami rozwoju intelektualnego
½
½à tyflopedagogika - uczniowie niewidzący
½à surdopedagogika – osoby niesłyszące , niedosłyszące
½à pedagogika rewalidacyjna – praca z dzieckiem niepełnosprawnym
½à resocjalizacja
5) kryterium dziedziny działalności ludzkiej ( aktywności człowieka jako przedmiotu badań )
Jakie rodzaje aktywności podejmuje człowiek
· pedagogika pracy socjalnej
· pedagogika opiekuńcza
· pedagogika wychowawcza
· pedagogika czasu wolnego
6)kryterium problemowe ( dzielimy ze względu na typ problematyki )
· pedagogika porównawcza ( zajmuje się porównywaniem różnych systemów pedagogicznych ) – analiza systemów światowych i kocepcji teoretycznych
· pedeutologia à badanie nad nauczycielem
7) kryterium instytucjonalne à bada się działalność edukacyjną prowadzoną przez różne instytucje np. :
· pedagogika szkoły wyższej itp.
1) EDUKACJA - jest to ogół oddziaływań służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka . Edukacja jest przedmiotem badań pedagogiki
2) WYCHOWANIE - świadomie organizowana działalność społeczna, której celem
Jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka . Możemy wyróżnić:
· wychowanie naturalneà pod wpływem środowiska w którym funkcjonuje tj.
rodzina , kontakty społeczne , religia
· wychowanie instytucjonalneà celowe , planowe oddziaływanie instytucji wychowujących
tj: przedszkola, szkoły, internaty , domy dziecka
WYCHOWANIE – W SPOSÓB TRADYCYJNY DEFINIUJEMY :
CELOWE I ŚWIADOME DZIAŁANIE PEDAGOGIKI DĄŻĄCE DO WYWOŁYWANIA WZGLĘDNIE TRWAŁYCH ZMIAN W OSOBOWOŚCI ( Wincenty Okoń )
3) KSZTAŁCENIE- system działań zmierzających do tego , aby uczącej się jednostce
umożliwić poznanie świata, przygotowanie się do zmienienia świata i ukształtowanie własnej osobowości ( W. Okoń )
4) UCZENIE SIĘ - proces nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu ( wiadomości , umiejętności , nawyki , postawy ) w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości ( doświadczenia i ćwiczenia) W.Okoń
5) NAUCZANIE - jest procesem kierowania uczeniem się uczniów w toku planowanej
pracy nauczyciela z uczniami ( W. Okoń)
6) SYSTEM OŚWIATOWO – WYCHOWAWCZY – ogół powiązanych ze sobą
placówek i instytucji kształcenia i wychowania ( W. Okoń )
· socjologia
· psychologia
· filozofia
· atropologia kulturowa
· teoria wychowania estetycznego
· teoria sztuki
· historia sztuki
· sztuka
· medycyna
· geontologia
· epistemologia
· medioznastwo
· women’s studies
· prawo
Rozwijała się obok nurtu pedagogiki naukowej , była określana mianem pedagogiki kultury ( jej przedstawiciele min. Hessen , Nowroczyński , Buchodolski à...
umkc