Wątki kamienne
• opus incertum - mur z kamiennych nieregularnych ciosów, układanych w nierówne pod względem wysokości warstwy
• opus isodomum - ciosy są w miarę regularne, warstwy równe, zbliżonej wysokości
• opus pseudoisodomum - jak wyżej, ale z wypełnieniem drobnymi kamieniami
• opus reticulatum (układ sieciowy) - ciosy w postaci sześcianów ułożonych pod kątem 45°, przez co przypominają romby
• opus spicatum (w jodełkę) - ciosy ułożone skośnie dłuższymi bokami; dwie warstwy tworzą wzór przypominający choinkę
• opus listatum (mixtum) - ciosy kamienne przekładane cegłami
• opus quadratum - ciosy w postaci sześcianów bądź prostopadłościanów ułożonych podstawą równolegle do powierzchni gruntu
• opus caementicum - mur kamienny z wypełnieniem drobnym kamieniem obficie zalanym zaprawą
Wątki ceglane
• wendyjski (słowiański) - w Polsce w XIII wieku; składa się z dwóch powtarzalnych warstw, w których dwie lub trzy wozówki przedzielone są jedną główką. Przesunięcie spoin poprzecznych pionowych wynosi 1/4 długości cegły. Odmianą wiązania wendyjskiego jest tzw. wendyjski wątek ozdobny. Cegły tworzą geometryczny ormanemnt w licu ściany w postaci ukośnych pasów, rombów itp. Do wykonania wzorów używano cegieł zendrówek (cegieł mocno wypalonych, aż do granicy zeszklenia, o powierzchni znacznie ciemniejszej i błyszczącej).
Polska Płd.- do XIIIw.
Polska Płn.- do XVw.
• gotycki (polski) - stosowany od XIV do XVI wieku (na Mazowszu do XVIIw.). Wiązanie uzyskuje się przez powtarzanie dwóch warstw, w których na przemian układane są cegły główką i wozówką do lica muru. W licu muru można wyodrębnić obrazy kowadełka i krzyża ułożone obok siebie. Spoiny przesunięte są o 1/4 długości cegły.
• kowadełkowy (blokowy lub pospolity) - od XVI wieku i nadal stosowany; składa się z dwóch, powtarzalnych warstw cegieł: główkowej i wozówkowej. Przesunięcie pionowych spoin poprzecznych o 1/4 długości cegły daje obraz kowadełka w licu muru. Przesunięcie uzyskuje się przez ułożenie w zakończeniu muru cegieł dziewiątek (3/4 cegły); tynkuje się go.
• krzyżowy (krzyżykowy, wenecki) - od XVII wieku; ułożony, podobnie jak w wiązaniu kowadełkowym, z dwóch powtarzalnych warstw: główkowej i wozówkowej. Przesunięcie widocznych w licu spoin pionowych (spoiny poprzeczne) daje obraz krzyża. Inny niż w wiązaniu kowadełkowym wzór spoin w licu muru uzyskuje się przez ułożenie w co drugiej warstwie wozówkowej jednej cegły ułożonej główką do lica muru; nie tynkowany.
• holenderski - stosowany w Holandii od XV do XVI wieku; sporadycznie w Polsce w XVII w. Powtarzano dwie warstwy: główkową i warstwę w której układano na przemian cegły główką i wozówką. Uzyskiwano przesunięcie spoin poprzecznych o 1/4 cegły.
• forteczny (twierdzowy bądź angielski) - używany w 2. połowie XIX wieku przy budowie fortec; cegły ułożone warstwami wyłącznie główkowymi, przesuniętymi o 1/2 szerokości cegły.
• wielorzędowe (wielowarstwowe, amerykańskie) - polega na powtarzaniu 4 - 5 warstw wozówkowych przedzielonych w warstwie szóstej warstwą główkową. W licu muru widoczne są ułożone wozówki z przesunięte o długość 1/2 cegły (przesunięcie spoin poprzecznych), jednak brak jest przewiąnia (przesunięcia) spoin pionowych podłużnych wewnątrz muru, przewiązanie następuje dopiero po ułożeniu warstwy główkowej
• Opus emplectum - technika budowlana polegająca układaniu zewnętrznej i wewnętrznej części muru z ociosanych bloków kamiennych (czasem z cegieł) i wypełnianiu przestrzeni między nimi kruszonym kamieniem zalanym zaprawą. Zewnętrzne ściany są spajane poprzecznie ułożonymi cegłami - diatonoi. W technice tej zbudowana została znaczna ilość budowli średniowiecznych, m.in. Kolegiata w Tumie pod Łęczycą oraz kościół w Strzelnie.
Zasady przewiązywania narożników
• W wątkach nowożytnych spoiny się nie nakładają (w średniowiecznych mogą)
• Wątki nowożytne dają się układać z całych cegieł i połówek (mury średniowieczne grubością układane zawsze z wielokrotności cegły)
• W murach średniowiecznych cegła przesuwająca spoinę jest jak o przedostatnia od lica w warstwie przechodzącej
• W wątkach nowożytnych cegła przesuwająca spoinę jest ostatnia/pierwsza w licu
• Aby poprawnie ukazać fragment lica wystarczą trzy warstwy; wyjątkiem jest wątek krzyżowy gdzie trzeba przedstawić cztery warstwy
umkc