Zadanie 1. (2 pkt)

Osiągnięciem inżynierii genetycznej jest opracowanie technik, dzięki którym otrzymuje się organizmy transgeniczne.

Podaj definicję pojęcia „organizm transgeniczny” oraz jeden przykład wykorzystania organizmów transgenicznych przez człowieka.

Zadanie 2. (2 pkt)

Nić mRNA jest komplementarna do nici kodującej DNA, a antykodon tRNA

(charakterystyczny dla przyłączonego aminokwasu) jest komplementarny do kodonu

w mRNA, odpowiadającego temu aminokwasowi.

Wykorzystując zasadę komplementarności, uzupełnij poniższą tabelę.

Zadanie 3. (2 pkt)

Mutacje mogą dotyczyć całych chromosomów lub ich fragmentów oraz pojedynczych genów. Podaj po dwa przykłady choroby dziedzicznej u człowieka uwarunkowanej mutacją chromosomową i genową.

Choroba uwarunkowana mutacją chromosomową:

Choroba uwarunkowana mutacją genową:

Zadanie 4. (1 pkt)

Schemat przedstawia rodowód genetyczny pewnej rodziny. Kółko oznacza kobietę, kwadrat oznacza mężczyznę.

Które z poniższych określeń charakteryzuje dziedziczoną cechę?

A. Sprzężona z płcią i recesywna.

B. Sprzężona z płcią i dominująca.

C. Autosomalna recesywna.

Zadanie 5. (4 pkt)

Dystrofia mięśniowa Duchenne´a jest cechą sprzężoną z płcią. W pewnej rodzinie, w której rodzice nie wykazywali tego schorzenia, urodziło się dwoje dzieci. Okazało się, że jedno z nich ma dystrofię mięśniową. Wiadomo, że w rodzinie matki, brat był chory na dystrofię, drugi brat i siostra byli zdrowi. Rodzice matki nie mieli dystrofii.

Narysuj rodowód rodziny ilustrujący dziedziczenie genu warunkującego dystrofię  (lub napisz odpowiednie krzyżówki). Określ, które z rodziców było nosicielem allelu dystrofii, jakiej płci było ich dziecko chore na dystrofię oraz jakie będzie prawdopodobieństwo, że następne dziecko też będzie chore.

Zadanie 7 Uzupełnij schematyczną drogę przepływu informacji genetycznej od genu do peptydu wiedząc, że przykładowy fragment genu składa się z 3 kodonów: TAC, GGG, CCC, poprzedzielanych dwoma intronami GTTA.

Zad. 8  (1 pkt)

Badania nad wprowadzaniem do organizmów roślin uprawnych genów innych gatunków umożliwiły uzyskanie odmian o zwiększonej trwałości, bogatszych walorach smakowych, odżywczych czy leczniczych, o zwiększonej odporności na suszę, mrozy lub szkodniki. Mimo tych niezaprzeczalnych zalet rośliny transgeniczne przyjmowane są z dużą rezerwą. Przeciwnicy stosowania takich roślin używają argumentów, podkreślających nieprzewidywalne skutki ich uprawiania np.:

A.      Przekonują, że genetycznie zmieniona żywność może okazać się niebezpieczna dla zdrowia człowieka.

B.       Pojawia się argument, że geny zmodyfikowanej rośliny wnikną – po zjedzeniu – w genom człowieka, zmieniając jego właściwości.

C.       Innym zarzutem jest zagrożenie dla środowiska spowodowane przez niekontrolowane przenoszenie się genów ze zmodyfikowanych roślin na ich „dzikich” krewnych.

Zad. 9 Rysunki przedstawiają schematycznie dwa chromosomy niehomologiczne, przy czym litery słów oznaczają liniowo ułożone geny.

L E K T U R A

O B O W I ĄZ K O W A

Posługując się powyższymi schematami, przedstaw graficznie (narysuj) trzy dowolnie wybrane przykłady mutacji chromosomowych strukturalnych i objaśnij, na czym polegają te mutacje.

Zadanie 10. (2 pkt)

Wskaż zdania prawdziwe (P) i fałszywe (F) w odniesieniu do podanych niżej informacji:

Zadanie 11. (1pkt) Najkrótszy gen odkryty w 22 ludzkim chromosomie składa się z 1000 nukleotydów, z których 667 nukleotydy to introny. Określ maksymalną liczbę aminokwasów w białku kodowanym przez ten gen.

Zadanie 12. (2pkt) Na wielu produktach spożywczych znajduje się ważna dla osób chorych na fenyloketonurię informacja o tym, że  produkty te zawierają fenyloalaninę.

Podaj i wyjaśnij znaczenie tej informacji dla chorych na fenyloketonurię.