Prawa pasażera - Samolot.pdf - Podróże - ellatiene

Prawa pasażera

Grzegorz Zając

Znaczący wzrost cen paliw spowodował zawirowania na rynku przewozów

pasażerskich. Niektórzy przewoźnicy woleli zawiesić niektóre ze swoich połączeń,

uważane za nierentowne, aby zmniejszyć straty. Tego typu działalność odbija się

negatywnie na pasażerach. Warto pamiętać, że mają oni jednak pewne prawa,

których przewoźnik musi dotrzymywać.

W okresie letnim, w Unii Europejskiej dziennie wykonywanych jest nawet przeszło 30

tysięcy lotów. Wiąże się to z koniecznością zapewnienia dodatkowych samolotów do

obsługi pasażerów. Przewoźnicy mogą więc, celowo lub nieświadomie, nie przestrzegać

praw, jakie przysługują pasażerom, zagwarantowanych przez prawo unijne. Co więcej te

same obowiązki odnośnie praw pasażerów dotyczą linii spoza UE, których trasy

zaczynają się, lub kończą, na terenie wspólnotowym

Prawo Unii Europejskiej skutecznie chroni prawa wszystkich pasażerów lotniczych, nie

tylko obywateli UE, rozpoczynających lub kończących podróż w jednym z jej państw

członkowskich. Pasażer ma uprzywilejowaną pozycję w starciu z przewoźnikiem. Musi

jednak znać swoje prawa i wiedzieć, gdzie się zwrócić o pomoc i czego ona dotyczy.

Aż do połowy lat 1980. państwa członkowskie oraz instytucje wspólnotowe nie spieszyły

się z budowaniem wspólnej polityki lotniczej Unii Europejskiej. Zmianę w podejściu

wymusiło dopiero orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 1985. Od 1987

podjęto na szczeblu wspólnotowym kroki zmierzające do liberalizacji transportu

lotniczego. Jednak przedsięwzięcie to było realizowane przy uwzględnieniu jednej tylko

strony – przewoźnika lotniczego. Nikt wówczas nie myślał o przyznaniu jakichkolwiek

praw pasażerom lotniczym. Należy w tym miejscu poczynić istotną uwagę. Otóż

przedsiębiorstwa lotnicze stanowiły wówczas własność państwa, co było istotną barierą

w rozwoju ich działalności. Państwo podejmowało za przewoźnika decyzje w sprawie

trasy przelotu, zdolnoś-ci przewozowej, częstotliwości wykonywania połączeń,

zatwierdzania taryf, itp. Skutkowało to także tym, że ten środek transportu był zaliczany

do elitarnych i kosztownych, a pasażer o mniej zasobnym portfelu nie mógł sobie

pozwolić na podróż podniebną drogą, z uwagi na ogromne koszty przewozu. Pasażer był

również zdany na łaskę i niełaskę przewoźnika. Dochodzenie swoich roszczeń,

w przypadku zmian warunków przewozu, lub innych uciążliwości związanych z podróżą,

było praktycznie niemożliwe, bądź niezwykle utrudnione.

Ponieważ otwarcie rynków w tym sektorze na przełomie lat 1980. i 1990. ubiegłego

stulecia następowało dosyć szybko, Komisja Europejska zaproponowała regulację

prawną chroniącą prawa podróżnych. W 1991 uchwalono Rozporządzenie nr 295/91,

zawierające bardzo ograniczony zakres podmiotowy i przedmiotowy. Jak pokazała

praktyka, było ono niezwykle rzadko stosowane. Na nowo podjęto próbę ochrony praw

pasażerów po 1997, kiedy to nastąpiła już formalna pełna liberalizacja w komunikacji

lotniczej UE. Zaproponowane zmiany w 1998 i poddane do konsultacji państwom

członkowskim oraz całemu środowisku lotniczemu, spowodowały ostrą krytykę,

w szczególności ze strony przewoźników. Mimo to instytucje unijne podjęły wzmożone

wysiłki, aby rozszerzyć katalog praw tak, aby każdy człowiek miał odpowiednią ochronę

prawną nie tylko w czasie podróży samolotem, lecz co najważniejsze, nawet przed jej

rozpoczęciem. Ta ogromna zmiana filozofii i podejś-cia Unii Europejskiej w kierunku

zapewnienia ochrony praw tej kategorii osób ma charakter bezprecedensowy.

W przypadku opóźnień lotów, nie przysługuje odszkodowanie, aczkolwiek przewoźnik

musi zapewnić pasażerowi odpowiednią pomoc (np. posiłki, napoje, faks, czy

zakwaterowanie). Niestety zdarza się, że przewoźnik lotniczy wykorzystuje ten fakt,

formalnie nie odwołując określonego lotu, lecz stosując opóźnienie lotu. Jest to

niezwykle istotne, gdyż w przypadku odwołania, pasażerowi dodatkowo należy się

odszkodowanie we wskazanej przepisami wysokości

Przyjęciu nowych rozwiązań towarzyszyła zupełnie odmienna filozofia, wyrastająca na

gruncie dokonanego postępu w realizacji wspólnej polityki lotniczej i daleko posuniętych

procesów liberalizacyjnych w tym sektorze. Czynniki takie jak wzrost konkurencji,

pojawienie się wielu przewoźników niskokosztowych oraz obniżenie cen biletów za

przeloty, spowodowały ogromny popyt na usługi lotnicze. Wskutek zaistniałej sytuacji

pojawiły się również negatywne okoliczności jej towarzyszące, takie jak zatłoczenie na

lotniskach, skutkujące opóźnieniami lotów, lub ich odwoływaniem. Właśnie te elementy

powodowały rozgoryczenie i irytację podróżnych. Często kontynuowanie podróży,

wymagającej przesiadki, było z powodu dużego opóźnienia bezcelowe. Podróżni musieli

sami zadbać o to, czy kontynuować dalszą podróż, czy wracać do domu na własny

koszt.

Nowa koncepcja zmierzała w kierunku obarczenia przewoźnika odpowiedzialnością za

utrudnienia w podróży. Odtąd to pasażer znajduje się w centrum uwagi, a przewoźnik ma

obowiązek dbania o niego. Ponadto punktem wyjścia było założenie, że wszyscy mają

takie same prawa i wszyscy muszą być jednakowo traktowani, bez względu na to, czy

podróżują lotem rozkładowym, czy nierozkładowym. Tych ostatnich w latach 1990.

przybyła spora liczba. Ochroną powinno się również objąć pasażerów odlatujących

z lotnisk znajdujących się zarówno w państwach członkowskich, jak i w państwach

trzecich, o ile lot kończy się na lotnisku wspólnotowym i jest obsługiwany przez

przewoźnika wspólnotowego.

Dlatego też UE przyjęła w 2004 Rozporządzenie nr 261/2004, ustanawiające wspólne

zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na

pokład, albo odwołania, czy dużego opóźnienia lotów. Uchylono tym samym poprzednią,

nieskuteczną regulację.

KOMU PRZYSŁUGUJĄ?

Warto podkreślić, iż prawa gwarantowane pasażerom lotniczym przysługują bez względu

na obywatelstwo. Dla przykładu, Brazylijczyk, korzystający z przewoźnika

zarejestrowanego w jednym z państw członkowskich UE, ma prawo domagać się

odszkodowania, w przypadku gdy uzna, iż naruszone zostały jego prawa, gwarantowane

przez prawo unijne.

Instytucje Unii Europejskiej zmieniły w bezprecedensowy sposób podejście do praw

osób podróżujących liniami lotniczymi. Organizacje unijne podjęły wzmożone wysiłki, aby

rozszerzyć katalog praw tak, aby każdy człowiek miał odpowiednią ochronę prawną nie

tylko w czasie podróży samolotem, lecz co najważniejsze, nawet przed jej rozpoczęciem

Jak wygląda taka procedura? Otóż powinien on, w pierwszej kolejności, wystosować

skargę do przewoźnika, który obsługiwał jego lot. Informacja o tożsamości przewoźnika

jest obligatoryjnie wpisywana w bilet lotniczy. Nie wpisanie takiej informacji jest

naruszeniem prawa unijnego. Istotne jest, iż skargi należy składać do przewoźnika

lotniczego wykonującego przewóz zgodnie z umową przewozu. Nie ma w prawie

wspólnotowym ustalonego terminu składania skarg, jednak powinno to nastąpić jak

najszybciej. Nie ma również ustalonego terminu odpowiedzi, choć powinien on wynosić

do 1 miesiąca od daty złożenia przedmiotowej skargi.

Zbyt długie oczekiwanie na odpowiedź może być podstawą do bezpośredniego

wniesienia skargi do władzy lotniczej na brak odpowiedzi ze strony przewoźnika. Nie jest

prawdą, iż odpowiedź przewoźnika jest wymagana do złożenia skargi, gdyż jeśli pół roku

pasażer oczekuje na wydanie odpowiedzi, to sprawą naturalną jest, iż takie odwlekanie

jest szkodliwe dla pasażera. Jednak, jeśli przewoźnik wystosował odpowiedź, a pasażer

nie jest nią usatysfakcjonowany, to może wnieść skargę do odpowiedniej władzy

lotniczej.

Kwestią nadrzędną w tym momencie jest pytanie, czym jest ta władza lotnicza. Otóż,

każde państwo członkowskie UE ma obowiązek stworzenia organu (komisja, urząd,

komitet) zajmującego się rozpatrywaniem takich skarg. Obecnie już wszystkie państwa

taki organ ustanowiły, choć jeszcze do niedawna kilka z nich takich nie miało (np. Austria,

Irlandia, Słowenia). Przyjmuje się, choć nie ma takiego wymogu prawnego, że skargi

należy składać do organu państwa, którego ma się obywatelstwo, lub na stałe

zamieszkuje. Jednak można też składać skargi do organu państwa, w którym siedzibę

ma przewoźnik (siedziba zarządu lub inny organ wykonawczy).

Skargi może składać także osoba zamieszkująca inne państwo, aniżeli należące do UE.

Wówczas składa ona skargę do któregokolwiek państwa członkowskiego UE, lub

państwa, w którym siedzibę ma dany przewoźnik. Należy podkreślić, iż nie jest

wymagane, aby było to państwo, w którym siedzibę ma przewoźnik, lub w którym jest on

zarejestrowany na podstawie Rozporządzenia nr 2407/92.

Przy składaniu przedmiotowych skarg, zazwyczaj należy składać stosowną

dokumentację, tzn. bilet lotniczy lub potwierdzoną rezerwację, skargę złożoną do

przewoźnika i jej odpowiedź (jeśli została udzielona). Skargi można składać na

formularzach wydanych przez urząd, do którego kierowana jest skarga, lub na

dowolnych kartkach papieru. Należy wskazać również podstawę prawną dochodzonego

roszczenia. Taki urząd ma ustawowy obowiązek udzielenia informacji, zgodnie

z wewnętrznymi przepisami krajowymi. Jeśli dana odpowiedź jest również nie

satysfakcjonująca, można wnieść skargę do sądu cywilnego (jeśli dane prawo krajowe

uznaje, iż decyzja takiego urzędu nie jest ostateczna), lub innego organu wskazanego

w tej decyzji. Postępowanie w każdej sprawie musi być co najmniej dwuinstancyjne.

PRZEDMIOT SKARG

Skargi w opisanej wcześniej procedurze należy składać w trzech kwestiach: odmowy

przyjęcia na pokład, odwołania lotu, lub opóźnienia lotu.

Jednakże istnieje jeszcze szereg innych spraw, na które można stosować skargi. Jedną

z nich jest problem zagubionego lub zaginionego bagażu. Kwestię tę reguluje Konwencja

Montrealska z 1999. Każdy pasażer ma prawo swobodnego dysponowania swoim

ładunkiem. Ma on prawo do jego wycofania w porcie lotniczym odlotu lub przeznaczenia,

zatrzymać go w drodze podczas któregokolwiek z lądowań, wezwać odpowiednie służby

do jego wydania w trakcie jednego z lądowań, lub na miejscu przeznaczenia, innej

osobie, aniżeli wskazanej jako odbiorca. Pasażer ma również prawo zawrócić taki bagaż

do portu lotniczego odlotu. Oczywiście w takich sytuacjach pasażer zobowiązany jest do

pokrycia stosownych kosztów operacyjnych. Natomiast zagubienie bagażu jest kwestią

wynikającą z umowy przewozu. Pasażer musi dochodzić swoich roszczeń wobec

przewoźnika.

Oddzielną kwestią jest traktowanie pasażera przez przewoźnika lub personel lotniczy (w

szerokim ujęciu). Każdy pasażer powinien być traktowany należycie i z godnością,

a wszelkie procedury kontroli lub inne, muszą odbywać się z poszanowaniem

podstawowych praw człowieka. Jeśli warunki określone w umowie przewozu były

niezgodne z faktycznym stanem, należy wnieść skargę do przewoźnika, a w dalszej

kolejności, jeśli odpowiedź będzie niesatysfakcjonująca, do odpowiedniego sądu

powszechnego.

Prawa pasażera - Samolot.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: