Okres panowania
od 23 września 1492do 17 czerwca 1501
Poprzednik
Kazimierz IV Jagiellończyk
Następca
Aleksander Jagiellończyk
Dane biograficzne
Dynastia
Jagiellonowie
Urodzony
27 grudnia HYPERLINK "file:///wiki/1459" 1459 wHYPERLINK "file:///wiki/Krak%25C3%25B3w" Krakowie
Zmarł
17 czerwca HYPERLINK "file:///wiki/1501" 1501 w HYPERLINK "file:///wiki/Toru%25C5%2584" Toruniu
Ojciec
Matka
Elżbieta Rakuszanka
Rodzeństwo
Władysław II Jagiellończyk HYPERLINK "file:///wiki/%25C5%259Awi%25C4%2599ty_Kazimierz" Święty KazimierzJan I OlbrachtHYPERLINK "file:///wiki/Aleksander_Jagiello%25C5%2584czyk" Aleksander JagiellończykHYPERLINK "file:///wiki/Zygmunt_I_Stary" Zygmunt I StaryHYPERLINK "file:///wiki/Fryderyk_Jagiello%25C5%2584czyk" Fryderyk Jagiellończyk
Jan I Olbracht (Albrecht) (lit. Janas Olbrachtas (Albrechtas) białorus. Ян I Ольбрахт, ur. 27 grudnia 1459 w Krakowie, zm. 17 czerwca 1501 w Toruniu) – król Polski w latach 1492-1501, książę głogowski 1491-1498.
Był synem Kazimierza Jagiellończyka i jego żony Elżbiety Rakuszanki z Habsburgów, której zawdzięczał prawdopodobnie drugie imię - Olbracht, chciała ona uczcić w ten sposób pamięć swego ojca, króla Niemiec, Czech i Węgier, Albrechta II Habsburga.
W 1492 roku zmarł Kazimierz Jagiellończyk. O koronę po nim starali się jego synowie Władysław, Jan Olbracht i Zygmunt, a także książę mazowiecki Janusz II. Niektórzy byli gotowi opowiedzieć się za wielkim księciem litewskim Aleksandrem Jagiellończykiem, ale ten - wraz z najmłodszym bratem Fryderykiem Jagiellończykiem - popierał Jana Olbrachta. Ostatecznie 27 sierpnia Jan Olbracht został jednogłośnie wybrany królem Polski. 23 września 1492 roku odbyła się koronacja w Krakowie nowego monarchy, którą poprowadził arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Zbigniew Oleśnicki.
Poszerzając przywileje, jakie jego ojciec, Kazimierz Jagiellończyk (1447-1492) nadał szlachcie w statutach nieszawskich, Jan I Olbracht ogłosił w 1496 r. tzw. statuty piotrkowskie, które zwalniały szlachtę od cła, ograniczały wychodźstwo chłopów oraz zabraniały nabywania przez mieszczan majątków ziemskich i piastowania urzędów państwowych. Działając na korzyść Prus Królewskich zaskarbił sobie ich przychylność.
Jan I Olbracht zmarł 17 czerwca 1501 w Toruniu, jego zwłoki złożono uroczyście w katedrze wawelskiej a serce wmurowano w jedną z kolumn Bazyliki św. Jana w Toruniu. Nie ożenił się, ani nie zostawił po sobie żadnego potomka. Po śmierci króla Jana Olbrachta tron po nim przejął jego młodszy brat, Aleksander (1501-1506)
Kazimierz Jagiellończyk (1427 - 1492)Urodzony 30 XI 1427 r. w Krakowie, zmarł 7 VI 1492 r. w Grodnie; od 1440 r. wielki książę litewski, od 1447 r. król polski. Młodszy synWładysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej, w 1454 r. poślubił Elżbietę Rakuszankę, córkę Albrechta II Habsburga. Przed koronacją wystawił przywilej dla Litwy, w którym rozszerzył swobody osobiste i prawa majątkowe bojarów oraz zagwarantował niepodzielność terytorium Litwy. W Koronie opierał się na rycerstwie wielkopolskim, prowadząc politykę rewindykacyjną w stosunku do Pomorza Gdańskiego i ścierając się z opozycją małopolskich możnowładców pod przewodnictwem biskupa krakowskiego, kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. W odpowiedzi na wybuch wznieconego przez Związek Pruski powstania w państwie krzyżackim 6 III 1454 r. wydał akt inkorporacyjny Prus do Polski i wypowiedział wojnę Zakonowi. Pragnąc zjednać szlachtę wielkopolską dla pospolitego ruszenia, wydał 15 IX 1454 r. przywilej cerekwicki, rozszerzony później w Nieszawie na inne dzielnice. Wojna 13-letnia (1454-1466) z Krzyżakami zakończyła się za sprawą mediacji papieża pokojem w Toruniu, na mocy którego włączono do Polski Pomorze Gdańskie i pozostałe części tzw. Prus Królewskich, a Zakon pozostał we wschodniej części Prus lennikiem Polski. W okresie 1454-1456 włączył do Korony księstwo oświęcimskie, a w 1455 r. lennikiem króla polskiego uznał się książę zatorski. Po śmierci książąt mazowieckich Kazimierz wcielił w 1463 r. do Polski ziemię gostyńską i rawską, a w 1476 r. - ziemię sochaczewską. W polityce wobec Kościoła zapewnił sobie prawo obsady katedr biskupich - kosztem praw kapituł i uprawnień papieża. Na arenie międzynarodowej prowadził aktywną politykę dynastyczną na terenie Czech i Węgier (w 1471 r. Władysław Jagiellończyk objął tron czeski, a w 1490 r. - węgierski). Pochowany w katedrze na Wawelu.
''
Jan I Olbracht (Albrecht) (ur. 27 grudnia 1459, zm. 17 czerwca 1501) - syn Kazimierza Jagiellończyka i jego żonyElżbiety Rakuszanki z Habsburgów, 1492-1501 król polski, 1491-1498 książę głogowski.Poszerzając przywileje, jakie ojciec, Kazimierz Jagiellończyk (1447-1492) nadał szlachcie w statutach nieszawskich, Jan I Olbracht ogłosił w 1496 r. tzw. statuty piotrkowskie, które zwalniały szlachtę od cła, ograniczały wychodźstwo chłopów oraz zabraniały nabywanie przez mieszczan majątków ziemskich i piastowania urzędów państwowych.W 1497 r. Olbracht zorganizował wielką wyprawę wojenną 40 tys. pospolitego ruszenia na pomoc księciu Mołdawiiw wojnie z Turkami i by pomścić klęskę warneńską. Mimo, że od 1485 r. Mołdawia była lennem Polski, jej hospodar,Stefan Wielki, opowiedział się po stronie Turcji i wyprawa zakończyła się wielkimi stratami polskich wojsk, co utrwaliło powiedzenie: „Za króla Olbrachta wyginęła szlachta".Jeszcze gorsze od wojennej klęski były skutki polityczne nieudanej wyprawy mołdawskiej. W jej na...
dejw11