Informacje ogólne
Po Piastach nastała dynastia Jagiellonów. Pierwszym władcą z tej rodziny był Władysław Jagiełło, który objął władzę w charakterze męża królowej Jadwigi. Panował w latach 1386-1434. Jego następcami byli kolejno dwaj synowie. Starszy Władysław zwany Warneńczykiem panował w latach 1434-1444 i młodszy Kazimierz Jagiellończyk, który panował w latach 1447-1492. Kazimierz zostawił po sobie wielu spadkobierców. W Polsce panowali kolejno synowie: Jan Olbracht 1492-1501, Aleksander Jagiellończyk 1501-1506, Zygmunt Stary 1506-1548. Ostatni władca z tej dynastii to Zygmunt August, syn Zygmunta Starego. Panował w latach 1548-1572, syn Zygmunta Starego. Panował w latach 1548-1572. Nie miał męskiego następcy i dlatego dynastia Jagiellońska w czwartym pokoleniu władców wymarła. Dynastia Jagiellonów nawiązywała najliczniejsze koneksje z domem Habsburgów z Piastami, okazjonalnie wiążąc się również m.in. z brandenburskimi Hohenzollernami i siedmiogrodzkimi Batorymi. Spośród władców jagiellońskich jedynie Władysław II Jagiełło i Zygmunt II August zawarli małżeństwa niedynastyczne. Pierwszy – dwukrotnie, drugi z przedstawicielką bojarskiego rodu litewskich Radziwiłłów.
W Polsce polityka wewnętrzna dynastii oscylowała między popieraniem magnaterii a współpracą ze średniowieczną szlachtą. Sukcesem Jagiellonów było doprowadzenie do trwałych i umacniających się związków Korony i Litwy przez ujednolicenie instytucji państwowych i urealnienie w 1569 r. unii między obu państwami. Z kolei ich bliski kontakt z krajami zachodniej Europy przyczynił się do rozkwitu nauki, kultury i sztuki renesansowej, a ich dwory stały się ważnymi ośrodkami mecenatu kulturalnego.
Dynastia Jagiellonów władała państwem polsko-litewskim przez następne dwieście lat, tworząc w pewnym momencie (II połowa XV wieku) jedno z największych imperiów europejskich - Jagiellonowie rządzili w Polsce, na Litwie, w Czechach i na Węgrzech. Panowanie Władysława Jagiełły powszechnie kojarzy się z wielkim militarnym sukcesem - rozgromieniem wojsk Zakonu Krzyżackiego pod Grunwaldem (1410). Niestety, zwycięstwo to nie zostało wykorzystane - Krzyżacy zdołali obronić Malbork i, mimo kolejnych porażek w polu, potęga Zakonu nie została złamana. Kilkadziesiąt lat później doszło do kolejnego starcia (wojna trzynastoletnia 1454-1466) i dopiero wtedy udało się odzyskać Pomorze Gdańskie i zlikwidować zagrożenie, jakie dla państwa polskiego stanowił Zakon Krzyżacki. Z czasem państwo zakonne uległo sekularyzacji i stało się lennem polskim. Pojawiło się jednak kolejne niebezpieczeństwo. Na wschodzie wyrosła potęga, która przez następne 500 lat miała być nierozerwalnie związana z dziejami Polski - Wielkie Księstwo Moskiewskie. Nie udało się też Jagiellonom uratować Węgier, które na 200 lat znalazły się pod panowaniem tureckim.
dejw11