Zapis spotkania Klubu Polska 2015go.pdf

Tekst zmieszczony na tej stronie zawiera zapis prelekcji i dyskusji z dnia 21

Stycznia 2009 roku. Tekst nie był autoryzowany. Powielanie lub kopiowanie jest

dozwolone wył Ģ cznie za zgod Ģ ZBP

Warszawa, Klub Bankowca, 21 stycznia 2009

Klub Polska 2015+ „Globalne ocieplenie klimatu – czy człowiek jest winny? Kontrowersje

wokół emisji gazów cieplarnianych”

Przemysław Barbrich:

Dobry wieczór Pa ı stwu, witam bardzo serdecznie na kolejnym spotkaniu Klubu Polska 2015+.

Witam w imieniu kapituły Klubu Polska, prezesa Zwi Ģ zku Banków Polskich Krzysztofa

Pietraszkiewicza, witam te Ň wszystkich tych, którzy ogl Ģ daj Ģ nas w sieci, ju Ň drugi raz jeste Ļ my

w sieci Internet, mo Ň na nas ogl Ģ da ę online. Nie jeste Ļ my jeszcze tak zaawansowani

technologicznie, aby nasi internauci mogli zadawa ę pytania naszym go Ļ ciom, ale obiecuj ħ , Ň e

przy trzecim, a mo Ň e czwartym spotkaniu równie Ň i t ħ mo Ň liwo Ļę internautom zapewnimy.

Dzisiejszy temat spotkania Klubu Polska 2015+ brzmi: Globalne ocieplenie klimatu – czy

człowiek jest winien. Kontrowersje wokół emisji gazów cieplarnianych. Nasi dzisiejsi go Ļ cie to:

Pani profesor Halina Lorenc, Pan profesor Zbigniew Jaworowski i Pan profesor Zbigniew

Kundzewicz. Niech mi b ħ dzie wolno powiedzie ę par ħ słów o naszych dzisiejszych prelegentach.

Pani profesor Halina Lorenc jest klimatologiem, pracownikiem naukowym w Instytucie

meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Kieruje o Ļ rodkiem meteorologii i zajmuje si ħ

miedzy innymi przygotowywaniem ekspertyz dla potrzeb gospodarki i planowania inwestycji.

Prowadzi badania w dziedzinie zmienno Ļ ci klimatu, zjawisk ekstremalnych na Ļ wiecie i w

Polsce, transportu zanieczyszcze ı , klimatu wielkich miast, szeroko poj ħ tej ochrony Ļ rodowiska

oraz radioaktywno Ļ ci atmosfery. W jej dorobku naukowym obejmuj Ģ cym ponad 150 publikacji

s Ģ przede wszystkim prace o współczesnych zmianach klimatu, w tym o najdłu Ň szej w Polsce

serii pomiarów meteorologicznych, tak zwanej serii warszawskiej, zaczynaj Ģ cej si ħ w 1779 roku.

Pan profesor Zbigniew Jaworowski jest lekarzem, radiologiem, profesorem nauk

przyrodniczych. Pracował w instytucie onkologii w Gliwicach, w instytucie bada ı J Ģ drowych w

Warszawie, od 93’ roku pracuje w centralnym laboratorium ochrony radiologicznej w

Warszawie. Jest autorem wielu prac na temat zmian klimatycznych, znanym na Ļ wiecie

krytykiem teorii o zgubnym wpływie człowieka na Ļ rodowisko naturalne, co podkre Ļ lam. W

marcu 2003 roku był jednym z autorów opracowania „przyroda, a nie wpływ ludzi decyduje o

klimacie”. Jest autorem i współautorem ponad 300 prac naukowych na temat promieniowania,

bada ı klimatycznych oraz ska Ň enia Ļ rodowiska i populacji.

Pan profesor Zbigniew Kundzewicz jest dyrektorem naukowym i kierownikiem Pracowni

Klimatu i Zasobów Wodnych w Zakładzie bada ı ĺ rodowiska Rolniczego i Le Ļ nego PAN w

Poznaniu, Jest specjalista w dziedzinie hydrologii i zasobów wodnych w klimatologii. Nale Ň y do

w Ģ skiego kr ħ gu specjalistów mi ħ dzyrz Ģ dowego panelu do spraw zmian klimatu, który w 2007

otrzymał pokojow Ģ nagrod ħ nobla. Jest członkiem grupy doradczej VII programu ramowego Unii

Europejskiej, tematyka Ļ rodowisko i klimat, jest autorem ponad 300 publikacji naukowych.

Witam jeszcze raz bardzo serdecznie naszych prelegentów, nasi prelegenci uzgodnili, Ň e

rozpocznie Pani profesor Halina Lorenc, przypominam, Ň e nasze zasady s Ģ nast ħ puj Ģ ce: 15 minut

trwa nasza prezentacja, które odmierza piaskowa klepsydra, w wypadku Pani profesor

uzgodnili Ļ my, Ň e nasze 15 minut b ħ dzie trwało dzi Ļ wyj Ģ tkowo 17. Tak wi ħ c klepsydra Pani

profesor, prezentacj ħ ju Ň wł Ģ czamy, oddaj ħ mikrofon.

Prof. Halina Lorenc:

Szanowni Pa ı stwo, bardzo mi miło, Ň e w tak zacnym gronie przyszło mi w Ļ ród moich

klimatologicznych wyst Ģ pie ı podzieli ę si ħ z Pa ı stwem moimi przemy Ļ leniami, jakim Ļ

dorobkiem mo Ň e na temat czego Ļ co nazywamy zmianami klimatu w szerokim tego słowa

znaczeniu, aczkolwiek nie zawsze dobrze rozumianym. Otó Ň prosz ħ pa ı stwa, od około 30-40 lat

obserwujemy w dziedzinie klimatologii przyspieszony wzrost jej rozwoju i systematyczny wzrost

globalnego znaczenia klimatu. Klimatologia jako nauka prze Ň ywa okres, powiedziałabym

renesansu w procesie ewolucji tej dziedziny nauki. Zmieniła si ħ rola klimatu jaka odgrywa

obecnie w Ň yciu naukowym, społecznym, gospodarczym i politycznym, przy czym nacisk kład ħ

w tej chwili ju Ň na Ň ycie społeczne, gospodarcze i polityczne. Mieli Ļ my tego dowód wówczas,

gdy w Stanach Zjednoczonych w zeszłym roku wyst Ģ pił bardzo niszczycielski tajfun czy te Ň

huragan Gustaw, gdzie po prostu zostały zaniechane bardzo wa Ň ne rozmowy dyplomatyczne czy

te Ň rozmowy zwi Ģ zane ze stanem USA. Zmieniły si ħ równie Ň znaczenia pewnych u Ň ywanych w

klimatologii poj ħę , a równocze Ļ nie pojawiły si ħ nowe – pojecie system klimatu nabrało znaczenia

w momencie utworzenia w roku 1988 Mi ħ dzyrz Ģ dowego Zespołu ds. Zmian Klimatu. Jak Ň e

cz ħ sto posługujemy si ħ poj ħ ciem „zmiany klimatu”, wielokrotnie jednak bez merytorycznego

uzasadnienia. Media przypisuj Ģ tym ró Ň nie rozumianym zmianom wszystkie mo Ň liwe korzystne i

niekorzystne procesy w okresie wzmo Ň onego tempa rozwoju cywilizacji w ostatnim okresie. W

tym zamieszaniu klimatycznym przestajemy poprawnie rozumie ę nawet pojecie klimat. Co to jest

klimat? Jest to całokształt procesów fizycznych atmosfery oraz warunków pogodowych

charakterystycznych dla danego obszaru okre Ļ lony na podstawie wieloletnich pomiarów i

obserwacji, wieloletnich podkre Ļ lam i obserwacji kształtowanych pod wpływem poło Ň enia

geograficznego i ich cech fizycznych. Mówimy te Ň bardzo popularnie, a powiedziałabym nawet

populistycznie o efekcie cieplarnianym, jakby ten stan fizyczny atmosfery utworzył si ħ dopiero

od czasu emisji wytwarzanych przez człowieka gazów cieplarnianych. Otó Ň nie – efekt

cieplarniany jest naturalnym procesem, który utrzymuje temperatur ħ powierzchni ziemi o 15

stopni wy Ň sz Ģ ani Ň eli w przypadku nieobecno Ļ ci atmosfery, umo Ň liwiaj Ģ c w ogóle Zycie na

ziemi. Atmosfera ziemska przepuszcza bowiem krótkofalowe promieniowanie słoneczne,

natomiast dzi ħ ki obecno Ļ ci pary wodnej, dwutlenku w ħ gla, metanu i innych gazów

cieplarnianych pochłania promieniowanie długofalowe ziemi i kieruje je z powrotem ku jej

powierzchni. Człowiek natomiast, emituj Ģ c do atmosfery te same gazy cieplarniane pogł ħ bia ten

efekt i to jest wła Ļ nie dopiero to, o czym mówimy rzeczywi Ļ cie w tym znaczeniu efektu

cieplarnianego o jakim chce powiedzie ę . Pojecie zmiany klimatu równie Ň niekiedy, ja

pozwoliłam sobie napisa ę , Ň e jest niekiedy hasłem wytrychem do wszystkiego. Te klika dni

mrozu, które było dwa tygodnie temu, ja miałam dziesi Ģ tki telefonów, dlaczego jest tak zimno

skoro jest tak ciepło, czy to zmiany klimatu? Nie – to jest po prostu wahanie klimatu. Klimat

oscyluje i wolno mu to robi ę , co robi w tej chwili. Poza tym jest to system nieliniowy i wszystkie

wła Ļ ciwie mo Ň liwe rzeczy mo Ň e ten klimat wykonywa ę ł Ģ cznie z tym, co nauczyli Ļ my si ħ ju Ň

chyba okre Ļ la ę jako ruch skrzydeł motyla gdzie Ļ tam w jakiej Ļ cz ħĻ ci Ļ wiata. To nie s Ģ zmiany

klimatu. Przypomnijmy jednak, jakie czynniki kształtuj Ģ klimat na kuli ziemskiej, wyró Ň niamy

wła Ļ nie zewn ħ trzne i wewn ħ trzne. Na szcz ħĻ cie te zewn ħ trzne s Ģ nienaruszalne, do których

nale Ň y wła Ļ nie poło Ň enie kuli ziemskiej w układzie słonecznym, siły grawitacyjne zwi Ģ zane z

oddziaływaniem planet na sło ı ce i ziemi ħ wpływaj Ģ ce tak Ň e na aktywno Ļę sło ı ca i to

podkre Ļ lam, to jest bardzo wa Ň ne i by ę mo Ň e na erupcj ħ wulkanów na ziemi. Natomiast do

czynników wewn ħ trznych nale Ň y wła Ļ nie bardzo szeroko poj ħ ta cyrkulacja atmosfery ,wła Ļ nie to

co zostało tutaj wymienione, pokrywy lodowe, rozkład l Ģ dów systemy pasatów, procesy

oceaniczno-atmosferyczne o zasi ħ gu ponadregionalnym, to co od czasu do czasu słyszymy – o,

El Ninio si ħ uaktywniło i tak dalej, to s Ģ te ponadregionalne, oraz w ko ı cu – działalno Ļę

człowieka jako czynnik wewn ħ trzny wpływaj Ģ cy na klimat. Jakie zatem były przesłania do tak

niespotykanego przyspieszenia i zainteresowania klimatem, co to spowodowało? Otó Ň wła Ļ nie na

pierwszej Ļ wiatowej konferencji klimatycznej w 79’ roku naukowcy sygnalizowali jeszcze

niedokładnie wówczas zdefiniowane zmiany klimatu. Funkcjonowała wówczas tak zwana grupa

Jazona, grupa naukowców, która składała raporty rz Ģ dowi Stanów Zjednoczonych i wła Ļ nie w

79’ roku zostało powiedziane pierwszy raz, Ň e wła Ļ nie nast ħ puje wzrost CO2 taki, który mo Ň e

spowodowa ę wzrost temperatury o 2-3 stopnie z pewnymi konsekwencjami. Raport ten na

pocz Ģ tku lat 80-tych był naprawd ħ du ŇĢ sensacj Ģ , dlatego, Ň e do tej pory, do 80-go roku

wła Ļ ciwie panowała hipoteza o ochłodzeniu si ħ klimatu i chc ħ powiedzie ę , Ň e w tej chwili nie

mówimy ju Ň w naszych dociekaniach klimatycznych o bardzo m Ģ drym naukowcu rosyjskim,

wła Ļ ciwie radzieckim - Budyko, który najpierw przychylał si ħ do tej tezy o zi ħ bieniu klimatu,

potem zmienił t Ģ hipotez ħ na ocieplanie klimatu. Prosz ħ Pa ı stwa, w 80-tym roku był kolejny

raport, który kazał sobie zło Ň y ę prezydent Reagan, gdzie naukowcy, którzy ten raport tworzyli

ju Ň złagodzili nieco te prognozy z 79’ roku i powiedzieli: owszem, zmiany klimatu post ħ puj Ģ w

kierunku ocieplenia, ale id Ģ bardzo powoli, tak, Ň e zd ĢŇ ymy do tego dostosowa ę wszystkie

ekonomiczne i gospodarcze sprawy Stanów Zjednoczonych. Ju Ň nie wspomn ħ o takim wła Ļ nie

raporcie Pentagonu, bo to s Ģ takie pigułki, które od czasu do czasu s Ģ wyrzucane w Ļ wiat – i

róbcie sobie z tym ludzie co chcecie. W 2001 roku pojawił si ħ taki raport Pentagonu, który te Ň

spowodował du Ň o zamieszania, nie b ħ d ħ si ħ ju Ň mo Ň e rozwodzi ę nad tymi okoliczno Ļ ciami. I

prosz ħ Pa ı stwa, wreszcie powstało na wiosek Zgromadzenia Ogólnego ONZ pierwsze wła Ļ ciwie

takie instrumentarium mi ħ dzynarodowe, które znane jest Pa ı stwu, nazywa si ħ IPCC –

Mi ħ dzyrz Ģ dowy Zespół do spraw Zmian Klimatu, który ma referowa ę czy te Ň raportowa ę stan

klimatu kuli ziemskiej. Został on powołany wła Ļ nie w roku 88’. Ten zespół IPCC ju Ň wykonał 4

raporty, natomiast do raportu z roku 90’ s Ģ du Ň e zastrze Ň enia, dlatego, Ň e zarzucano naukowcom,

którzy opracowywali te raporty, Ň e popełniali du Ň o bł ħ dów. Mi ħ dzy innymi takim bł ħ dem było

to, Ň e dane satelitarne były niepewne z tego powodu, Ň e nie wzi ħ to pod uwag ħ , Ň e je Ļ li satelita

jest wystrzelony na jak ĢĻ orbit ħ , to on napotyka na tarcie atmosfery i na skutek tego tarcia i na

skutek tego tarcia orbita, po której satelita kr ĢŇ y, obni Ň a si ħ , a równie Ň spowalnia si ħ ten satelita i

nie nawi Ģ zuje si ħ do tego samego czasu je Ļ li chodzi o pomiary w stosunku do pomiarów

naziemnych. Prosz ħ Pa ı stwa, w połowie lat 90-tych został powołany tak zwany protokół z Kioto,

który ju Ň jako instrument taki zobowi Ģ zuj Ģ cy kraje, które przyj ħ ły ten protokół, musiały

spowodowa ę ograniczenie emisji do atmosfery tych wymienionych gazów cieplarnianych, które

powoduj Ģ według raportów IPCC główne zmiany klimatu. Temu problemowi była równie Ň

po Ļ wi ħ cona ostatnia konferencja w Poznaniu w grudniu 2008. Tutaj s Ģ pokazane mechanizmy

wspomagaj Ģ ce realizacj ħ tych zobowi Ģ za ı IPCC, kraje, które były uczestnikami i s Ģ uczestnikami

tego protokołu z Kioto i z mechanizmów, które s Ģ tutaj wymienione na przykład skorzystał nasz

rz Ģ d na ostatnim COP-14, oczywi Ļ cie nie dokładnie z tych, ale my Ļ l ħ , Ň e Pan profesor

Kundzewicz przypomni je Ļ li zechce, jak to rzeczywi Ļ cie wygl Ģ dało, bo był uczestnikiem tego

COP-u. O czym mówi Ģ raporty IPCC? Pierwszy i drugi, tak jak powiedziałam, uznano za

niepewne, wiec nei b ħ d ħ ich omawia ę , dlatego, Ň e od trzeciego raportu zaczyna si ħ wiarygodne

jak gdyby dostarczanie do modeli meteorologicznych czy klimatologicznych danych

satelitarnych, zarówno dane pomiarowe, czyli rzeczywiste, jak równie Ň chodzi o uwzgl ħ dnienie

w tych modelach przede wszystkim wła Ļ nie aktywno Ļ ci słonecznej, wła Ļ ciwo Ļ ci powierzchni

ziemi oraz cz ħĻ ciowo aerozoli, które doprowadziły do u Ļ ci Ļ lenia szacunków ilo Ļ ciowych w tym

tak zwanym wymuszeniu radiacyjnym. I tutaj pojawia si ħ wła Ļ nie nowe pojecie wymuszenia

radiacyjnego i w trzecim raporcie ju Ň mamy jakby pierwsze sformułowania dosy ę kategoryczne.

Mamy coraz wi ħ cej dowodów na ocieplenie klimatu, które nast Ģ piło w ostatnich 50-ciu latach i

za to ocieplenie odpowiedzialny jest człowiek. ĺ wiadcz Ģ o tym wła Ļ nie wymieniane tutaj skutki

tego ocieplenia – wzrost oczywi Ļ cie dwutlenku w ħ gla, st ħŇ enia metanu, podtlenków azotu i tak

dalej. Martwi mnie jednak, Ň e za mało si ħ po Ļ wi ħ ca uwagi temu metanowi, który jest

niesłychanie wa Ň nym gazem, a my Ļ my si ħ skupili na tym CO2. Wydaje mi si ħ , Ň e metan jest

równie niebezpiecznym gazem cieplarnianym. Prosz ħ Pa ı stwa, nad opracowaniem tego trzeciego

raportu pracowało około 455 autorów wiod Ģ cych, 838 współautorów i około 1200 recenzentów i

wła Ļ nie co oni w toku tych prac i recenzowanych prac uzgodnili czy pokazali? ņ e od roku 1860

nast Ģ pił wzrost Ļ redniej globalnej temperatury powietrza od 0,4 do 0,8 stopni Celsjusza, z czym

si ħ zgadzam. Równie Ň , Ň e dekada lat 90-tych była najcieplejsza w tym okresie, a rok 89

najcieplejszy w okresie pomiarów instrumentalnych na półkuli północnej, z czym te Ň si ħ

zgadzam. Pewne rzeczy, które ju Ň w tym raporcie zostały zasygnalizowane – pierwszy tom

czwartego raportu dotyczy zaobserwowanych zmian klimatu i ich cech oraz procesów

fizycznych, ale równie Ň tak Ň e tego wymuszenia radiacyjnego, które jest miar Ģ wpływu czynnika

radiacji i tutaj chc ħ zwróci ę uwag ħ , dopiero trzeci raport to podkre Ļ la – zmiany w bilansie

energetycznym systemu atmosfera-ziemia. Tak wygl Ģ daj Ģ te składowe wymuszenia radiacyjnego,

prosz ħ zwróci ę uwag ħ , antropogeniczne s Ģ wyró Ň nione i s Ģ wyró Ň nione naturalne, oczywi Ļ cie

Pan profesor jaworowski zaraz powie, Ň e ta warto Ļę jest oczywi Ļ cie zani Ň ona w stosunku do

wszystkich innych, ale to wymuszenie radiacyjne w tej chwili jest oceniane na 1,6 wata na metr

kwadratowy. Prosz ħ Pa ı stwa, chc ħ wobec tego jeszcze wróci ę do takich scenariuszy i prognoz,

które raport sygnalizuje. Otó Ň tak: prognozowane Ļ rednie ocieplenie powierzchni ziemi i wzrost

poziomu morza, prosz ħ zwróci ę uwag ħ – najłagodniejszym jest scenariusz, to s Ģ scenariusze

ró Ň ne, i najłagodniejszym jest scenariusz B, który prognozuje nam ocieplenie wła Ļ nie do 99’ roku

od 1,1 do 2,9, bo gdyby Ļ my nic nie robili, tylko stali na poziomie roku 2000 to byłoby takie.

Przechodz ħ dalej do ju Ň omówienia tych scenariuszy, Ň eby Pa ı stwo sobie uprzytomnili jak to

wygl Ģ da w skali rzeczywi Ļ cie ró Ň nych tych scenariuszy. To jest ten rok 2000, który mówi ħ , Ň e

jest takim stabilnym rokiem, gdyby był, to jest ten scenariusz mówi Ģ cy o tym przyro Ļ cie

temperatury od 1,1 do 1,4, one s Ģ tutaj wymienione. Natomiast o tym scenariuszu jeszcze

czarnym, który nie wiem dlaczego nie jest zaznaczony, mówi si ħ , Ň e to jest scenariusz ko ı ca

Ļ wiata – przyrost temperatury o około 6 stopni. Prosz ħ Pa ı stwa, tutaj chciałam pokaza ę na czym

polega ta cała historia z tymi kijami hokejowymi. To jest okres 10 tys. lat. Prosz ħ Pa ı stwa, tak

wygl Ģ daj Ģ w tej chwili prognozy je Ļ li chodzi o przyrost temperatury powietrza, opadów i Ļ niegu,

po prostu w ogóle szeroko poj ħ tego Ļ niegu – i paki lodowe i l Ģ dolody i lód. Je Ļ li chodzi o

osadzenie tego w warunkach poszczególnych krajów Ļ wiata, a wła Ļ ciwie kontynentów, no to

przyjrzyjmy si ħ tej Europie naszej, ten niebieski kolor czy liliowy to s Ģ zmiany, które by były,

je Ļ liby były tylko naturalne, ten ró Ň owy to s Ģ ju Ň zmiany naturalne i zmiany spowodowane

wpływem człowieka. Ta czarna linia to s Ģ obserwacje. Nieco inaczej wygl Ģ da to z opadami,

opady na terenie Ļ wiata zupełnie inaczej si ħ kształtuj Ģ i te rejony, które były suche to b ħ d Ģ dalej

suche. Tutaj chodzi o obserwowane tempo wzrostu poziomu morza, je Ļ li chodzi o ró Ň ne równie Ň

Ņ ródło zasilania tych oceanów. Prosz ħ Pa ı stwa, chciałabym teraz przej Ļę do tego, co mówi Ģ

nasze polskie badania an ten temat. Tak jak Pan zapowiedział, posiadamy fantastyczn Ģ 230-

stoletni Ģ serie pomiarów temperatury powietrza. Na co chc ħ zwróci ę uwag ħ ? Przede wszystkim

na to, co ja nazywam naszym meteorologicznym EKG – ogromna rozpi ħ to Ļę zmian temperatury.

Pan profesor Jaworowski ode mnie uzyskał warto Ļę tej temperatury, która wyst Ģ piła w 1796 roku

i odwołuje si ħ , Ň e wtedy te Ň była taka temperatura, ale Panie profesorze, to był incydent, bo

równie dobrze mogła by ę to inna temperatura, ona si ħ nie utrzymywała. Ja zaraz udowodni ħ , co

si ħ dzieje tutaj na ko ı cu tej krzywej. Prosz ħ Pa ı stwa, to jest jeszcze lepiej widoczne na zimach,

bo na cale ocieplenie klimatu, na cale ocieplenie w naszej strefie najwi ħ kszy wpływ wywieraj Ģ

ciepłe zimy, wła Ļ nie te, które ostatnio obserwujemy. Oprócz tego, Ň e mo Ň na zobaczy ę jak to

wygl Ģ dało z roku na rok, to mo Ň na tutaj prze Ļ ledzi ę na przykład kampanie napoleo ı sk Ģ , mo Ň na

zobaczy ę , powstanie 1830, mo Ň emy zobaczy ę bardzo mro Ņ ne zimy okresu II Wojny ĺ wiatowej.

Kolejna rzecz, jak Ģ chc ħ przedstawi ę , prosz ħ Pa ı stwa, to jest nieco skrócony wykres od 1901

roku. Na zielonym polu mamy to co nazywam latami normalnymi według przyj ħ tej klasyfikacji i

teraz prosz ħ zwróci ę uwag ħ na to co si ħ działo na pocz Ģ tku XX wieku. Ano działo si ħ tak, Ň e

mieli Ļ my głównie lata albo normalne albo z odchyleniem, bo w ta stron ħ s Ģ odchylenia chłodne, z

bardzo zimnym 1939 rokiem, natomiast prosz ħ zwróci ę uwag ħ co si ħ dzieje w tym okresie ju Ň lat

90-tych. Gdyby nie rok 1996, który mieli Ļ my, który był jednym z chłodniejszych lat w tym

okresie, to wszystkie te lata znajduj Ģ si ħ w tej strefie odchylenia dodatniego. Opracowana została

taka skala, według której najlepiej wida ę jak wygl Ģ daj Ģ te zmiany klimatu w Polsce miedzy

innymi, natomiast tu chc ħ powiedzie ę tak – kolor zielony pokazuje lata normalne, w kierunku

br Ģ zu to s Ģ lata cieple, w kierunku niebieskim i liliowym to s Ģ lata chłodne i prosz ħ Pa ı stwa,

prosz ħ zobaczy ę , to s Ģ pierwsze 22 lata tego okresu, od 1966 do 1986, natomiast tu s Ģ stacje

meteorologiczne wybrane tak, Ň e ka Ň da charakteryzuje jaki Ļ rejon geograficzny Polski. Mamy

przewag ħ koloru zielonego, mamy przewag ħ koloru niebieskiego czyli lat chłodnych i mamy

tylko 3 lata ciepłe w tych 22 latach, które wzi ħ łam pod uwag ħ . Natomiast prosz ħ zobaczy ę , co si ħ

dzieje w okresie od 1988 do 2008. Wła Ļ nie ten rok, którym wspomniałam 1996 jest jedynym

chłodnym rokiem, natomiast wszystkie inne s Ģ albo normalne albo z odchyleniem dodatnim.

Piaty z rz ħ du to jest Warszawa, przy temperaturze Ļ redniej 8,1 mi ħ li Ļ my 2 najgor ħ tsze lata.

Przedtem mówili Ļ my, Ň e to jest 89 i 90’, w tej chwili mówimy, Ň e to jest ju Ň rok 2000 i 2008, ten,

który wła Ļ nie był, zreszt Ģ wszystkie stacje wykazuj Ģ to samo. To samo wida ę je Ļ li chodzi o

przyrost temperatury maksymalnej, tak zwanej temperatury w południe, czy te Ň po południu,

kiedy mamy najwi ħ ksze operacji i sło ı ca i najwi ħ ksze nasłonecznienie, natomiast to s Ģ

temperatury minimalne, które te Ň jest powiedziane, Ň e rosn Ģ dwukrotnie w stosunku do

temperatur maksymalnych. Czego nie stwierdzam, to jest Kraków, to jest Warszawa od 1897

roku i prosz ħ zwróci ę uwag ħ , Ň e przyrost tej temperatury to jest około 1,7 na sto lat. Post ħ puj Ģ ce

ocieplenie klimatu Polski od połowy XIX wieku mo Ň na wiec uzna ę za udowodnione, nieco

inaczej to wygl Ģ da z opadami bo jest to te Ň okres od 1813 roku do obecnego i si ħ zarysowuj Ģ

takie dwa cykle lat bardzo mokrych, pó Ņ niej uspokojenie wi ħ ksze i znowu w latach 80-tych

mi ħ li Ļ my ten cykl lat mokrych. To jest to samo, ale prosz ħ zwróci ę uwag ħ równie Ň , Ň e trend

opadów jest rosn Ģ cy je Ļ li chodzi o nas. Prosz ħ Pa ı stwa, jednym z efektów zmian klimatu s Ģ

równie Ň zjawiska ekstremalne. Prowadz ħ taki monitoring od roku 1979 i prosz ħ zwróci ę uwag ħ ,

wyra Ņ nie zaznacza si ħ ta cz ħĻę Polski jako obszar, gdzie wyst ħ puj Ģ bardzo cz ħ sto tr Ģ by

powietrzne, wiatry szkwałowe lub nawałnice i pozwoliłam sobie w ten sposób to nazwa ę – to jest

nasza polska aleja tr Ģ b powietrznych, które na tej trasie powoduj Ģ najwi ħ ksze zniszczenia,

ł Ģ cznie z tym białym szkwałem, który był w 2007 roku. Prosz ħ Pa ı stwa, pr ħ dko Ļ ci wiatru w

Polsce, które s Ģ mog Ģ wynosi ę nawet 40 m/s, to s Ģ rejony nara Ň one najbardziej na t Ģ pr ħ dko Ļę

wiatru, to jest pr ħ dko Ļę huraganowa. Trzeba było zrobi ę skal ħ , jaka pr ħ dko Ļę wiatru powoduje

jakie szkody, wi ħ c mo Ň ecie Pa ı stwo spa ę spokojnie do pr ħ dko Ļ ci wiatru 17 m/s, a je Ļ li pojawi si ħ

to, to ju Ň trzeba zastanawia ę si ħ , co nam grozi. Huraganowe pr ħ dko Ļ ci to s Ģ te powy Ň ej 33 m/s, a

my w Polsce obserwujemy w normalnych warunkach cyrkulacyjnych pr ħ dko Ļ ci wiatru około 40-

45, natomiast w tr Ģ bach powietrznych mamy nawet 100 m/s. I to ju Ň chyba wszystko i tak w

wielkim skrócie, w czasie przekroczonym pewnie wi ħ cej ni Ň te 2 minuty. Tym si ħ chciałam z

Pa ı stwem podzieli ę . Dzi ħ kuj ħ bardzo.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: