Aktywność ruchowa adaptacyjna
Fizjoterapia II rok, studia magisterskie.
Temat zajęć: Ćwiczenia ogólnousprawniające w grupie początkującej, przeznaczone dla osób z paraplegią, poruszających się na wózkach inwalidzkich
Prowadzący: Paulina Surma. Fizjoterapia II rok, studia magisterskie. Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Miejsce zajęć: Sala do tenisa stołowego
Przybory: laski gimnastyczne, taśmy gumowe, piłki
Istnieje wielość rodzajów uszkodzeń rdzenia kręgowego. Ogólnie jednak sprowadzają się one do dwóch podstawowych: uszkodzeń całkowitych i częściowych, od których, zależą możliwości funkcjonalne chorego. W przypadkach całkowitego uszkodzenia rdzenia stwierdza się u chorych brak czucia powierzchniowego i głębokiego oraz funkcji dowolnych mięśni, na tych poziomach, na których uległy zniszczeniu segmenty rdzeniowe, i poniżej nich. Dlatego też uszkodzenie w odcinku szyjnym rdzenia nazywane jest tetraplegią lub quadriplegią, inaczej zespołem porażenia czterokończynowego, zaś uszkodzenie całkowite rdzenia w części piersiowej i niższych nosi miano paraplegii, tj. zespołu symetrycznego porażenia dwukończynowego.
Charakter uszkodzeń częściowych rdzenia, w związku z niejednolitym obrazem upośledzenia funkcji neurologicznych, zdeterminowanych wysokością uszkodzonego segmentu rdzenia oraz głębokością i rozległością jego uszkodzenia jest bardziej zróżnicowany i powoduje wiele różnorodnych zjawisk
Przy uszkodzeniu odcinka piersiowego występuje pełne działanie rąk i palców. Na poziomie Th1, tzw. wysokiej paraplegii, słaba jest jednak równowaga w pozycji siedzącej, a i niekiedy – raczej rzadko – występują zaburzenia oddechowe. Zdecydowanie lepsza stabilizacja, ze względu na większą ruchomość górnej części tułowia, jest przy uszkodzeniu Th2-Th5. Czucie zachowane jest od poziomu przepony. Osoby z uszkodzeniem Th6-Th12 mogą oddychać mięśniami klatki piersiowej, w związku z czym są zdolne do dużego wysiłku fizycznego.
Wykazują możliwości stania w aparatach szynowo-opaskowych. Uszkodzenie na poziomie pierwszego i drugiego segmentu lędźwiowego (L1-L2) umożliwia chodzenie za pomocą aparatów szynowo-opaskowych i kul.
Osoby z uszkodzeniem L3-L4 mają zachowane czucie mięśni bioder i kolan. Natomiast uszkodzenie L5-S1 pozwala na działanie niektórych mięśni bioder, kolan, stawów skokowych i stóp. Osoby z uszkodzeniem końcowej części rdzenia S2-S4 posiadają niezależność samoobsługową i lokomocyjną, często też zachowaną funkcję pęcherza i kiszki stolcowej.
Z przedstawionych możliwości funkcjonalnych osób z para- i tetraplegią wynika również konieczność posiadania przez nie wózka inwalidzkiego jako podstawowego środka lokomocji. Wózek taki, z napędem ręcznym bądź elektrycznym, z wbudowanymi niekiedy najnowszymi systemami komputerowymi, powinien być zaopatrzony w poduszkę przeciwodleżynową, również różnych generacji.
Korzyści z ćwiczeń fizycznych:
- zwiększenie sprawności fizycznej
- większa samodzielność
- wstęp do balansu na wózku
- mniejsze ryzyko kontuzji
- pozytywne zmęczenie
- poprawa samopoczucia
- pozbycie się zbędnej tkanki tłuszczowej
- zwiększenie siły mięśniowej
- zwiększenie wydolności krążeniowo – oddechowej
- poprawa stanu zdrowia
- obniżenie ryzyka wystąpienia problemów sercowo – naczyniowych
- obniżenie ryzyka wystąpienia wtórnych powikłań związanych z poruszaniem się na wózku
inwalidzkim
- zmniejszenie stresu podejmowania aktywności w życiu codziennym
- zdrowszy organizm
Zalecenia:
- podczas ćwiczeń pić dużo płynów aby: nie dopuścić do zagęszczenia moczu, nie spowodować odwodnienia organizmu, wypłukiwać z organizmu substancję toksyczne oraz przepłukiwać drogi moczowe
- brak energii uzupełniamy poprzez jedzenie czekolady lub picie płynów energetycznych
- prawidłowe oddychanie podczas ćwiczeń, pogłębiony wdech nosem i wydłużony wydech ustami przy wysiłku
- ćwiczenia w pełnym zakresie ruchu
- sposób wykonania – zazwyczaj wykonywane 2 serie, przy czym jedna bardziej dynamiczna
- około 2 min przerwy podczas ćwiczeń
Przeciwwskazania:
- odleżyny uniemożliwiające spędzanie znacznej ilości czasu na wózku
- podczas treningu nie pijemy kawy, ani herbaty, gdyż wypłukują minerały, a w szczególności magnez i jego związki
Część
Tok
Cele
Procedury
Treści – przebieg zajęć
Uwagi organizacyjno - metodyczne
1
Przygotowanie grupy do zajęć
Wprowadzenie ćwiczeń rozgrzewająco – ożywiających
Siła dynamiczna, gibkość statyczna
Objaśnienie celowości ćwiczeń fizycznych. Podanie zaleceń, których należy przestrzegać podczas treningu
Przygotowanie organizmu do właściwego wysiłku
Zmniejszenie ryzyka kontuzji.
Podnosi puls i temperaturę ciała, aby przygotować organizm do wytężonej pracy
Zbiórka
1. P.w. RR wzdłuż tułowia - zginanie i prostowanie palców
2. P.w. j.w. zginanie i prostowanie nadgarstków
3. P.w. dłonie splecione, łokcie złączone – krążenie nadgarstków
4. P.w. RR wzdłuż tułowia – zginanie i prostowanie w łokciach
5. P.w. RR w wzdłuż tułowia – unoszenie barków w górę równoczesne i naprzemienne
6. P.w. RR wzdłuż tułowia – krążenie barkami w przód i w tył
7. P.w. RR wzdłuż tułowia – naprzemienne unoszenie RR prostych w górę
8. P.w. RR uniesione w bok do konta 90 °
a) krążenie nadgarstków do wewnątrz i na zewnątrz
b) krążenie przedramion przy zgiętych łokciach na zewnątrz i do wewnątrz równoczesne
c) krążenie RR w przód i w tył
9. P.w.- głowa w pozycji neutralnej (pośredniej), ręce wzdłuż tułowia – powoli przyciągamy brodę do mostka, powrót do p.w., powoli odchylamy głowę w tył, powrót do p.w
10. P.w. j.w. – powoli pochylamy głowę do barku prawego, powrót, pochylamy głowę do barku lewego, powrót
11. P.w. RR wzdłuż tułowia- skłon tułowia w przód do kolan, ręce dotykają podłogi przed wózkiem, powrót
12. P.w. leżenie na kolanach, RR w dół - unoszenie RR bokiem w przód
13.skręty tułowia w prawo i w lewo
14. P.w. RR wzdłuż tułowia – skłony tułowia w prawo i w lewo
15. P.w. RR oparte na ciągach, głowa w pozycji neutralnej - unoszenie prostego tułowia w górę do pełnego wyprostu ramion.
16. P.w. chwyt za ciągi na wysokości bioder – prawa ręka w przód , lewa w tył i odwrotnie
17. Jazda w przód i w tył
18. W czasie jazdy obrót wózkiem o 360 ° w lewo i w prawo
Wszyscy ustawiają się na obwodzie koła
2 (8x)
4 (4x)
3 (5x)
Ok. 0,5 min
Ok.1,5 min
Ok. 1, 5 min
2
Ćwiczenia ogólnokondycyjne, z przyrządami
Poprawa koordynacji ruchowo – oddechowej, utrzymanie lub zwiększenie właściwego zakresu ruchu, zwiększenie wydajności i wytrzymałości organizmu, wykorzystanie wszystkich pracujących grup mięśniowych, likwidacja przykurczy mięśniowych oraz poprawa samopoczucia. Co przekłada się na poprawę samodzielnego poruszania się na wózku, codziennej samoobsługi oraz uniezależnienie się od osób trzecich
Ćwiczenia z laską gimnastyczną
1. P.w. RR w przód na wysokości barków – zgięcie i wyprost RR w stawach łokciowych
2. P.w. RR wyprostowane nad kolanami – zgięcie RR w stawach łokciowych i wyprost RR w górę, powrót przez zgięcie w stawach łokciowych a następnie powrót do p.w.
3. P.w. j.w – unoszenie wyprostowanych RR przodem w górę, opuszczenie laski za głowę przez zgięcie łokci, wyprost łokci i powrót do p.w
4. P.w. RR w przód, chwyt za laskę na całej szerokości – wiosłowanie w przód i w tył
5. P.w. rurka na plecach, chwyt pod łokcie – skręty tułowia w prawo i w lewo
6. P.w. j.w. – skłony tułowia w prawo i w lewo
7. P.w. delikatne pochylenie w przód, chwyt laski za plecami – unoszenie prostych RR w tył
Przerwa
Ćwiczenia z taśmą:
9. Taśmę chwytamy nad głową na szerokość barków, RR proste w górę – rozciągamy taśmę nad głową jednocześnie opuszczając łokcie.
10. Taśma zaczepiona o podnóżek, ręce na kolanach – zginanie równoczesne RR w łokciach
11. Taśma zaczepiona za tylną rączkę, RR proste, uniesione w bok na wysokość barków – przeniesienie prostych RR do przodu i powrót
12. ...
walglu