Operacje gospodarcze wyrażone w walutach obcych.pdf

Operacje gospodarcze wyraŜone w walutach obcych - wybrane zagadnienia

1. Wycena prowizji pobranej za prowadzenie rachunku walutowego

Jednostka w maju 2007 r. załoŜyła rachunek walutowy. Pod koniec maja 2007 r. bank pobrał prowizję za prowadzenie ww. rachunku - przy czym na

rachunku nie było środków pienięŜnych. Jaki kurs naleŜy zastosować do wyceny ww. prowizji? Do rozchodu walut jednostka przyjęła metodę FIFO,

a róŜnice kursowe dla celów podatkowych rozlicza zgodnie z art. 24c updof. W czerwcu 2007 r. na rachunek walutowy wpłynęły środki pienięŜne

z rachunku bieŜącego. Czy prowizja pobrana na koniec czerwca będzie wyceniona według metody FIFO, czy moŜe zgodnie z art. 22 ust. 1 updof?

Wycena prowizji w świetle prawa bilansowego

Kwestie związane z wyceną operacji gospodarczych wyraŜonych w walutach obcych reguluje art. 30 ustawy o rachunkowości. W świetle art. 30 ust. 2

ustawy o rachunkowości, zasady wyceny zdarzeń gospodarczych na dzień ich przeprowadzenia są następujące:

Tabela 5

Kurs

Rodzaj operacji

kurs kupna walut stosowany przez bank,

z którego usług korzysta jednostka

- sprzedaŜ walut

- zapłata naleŜności

kurs sprzedaŜy walut stosowany przez bank,

z którego usług korzysta jednostka

- kupno walut

- zapłata zobowiązań

kurs średni ustalony dla danej waluty przez NBP

na ten dzień, chyba Ŝe w zgłoszeniu celnym lub

innym wiąŜącym jednostkę dokumencie ustalony

został inny kurs

pozostałe operacje (np. wycena naleŜności,

zobowiązań z tytułu dostaw i nabyć

wewnątrzwspólnotowych, eksportu, importu)

NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe ustawa o rachunkowości nie wskazuje czy zasady wyceny, o których mowa w art. 30 ustawy o rachunkowości, mają

zastosowanie do jednostek posiadających rachunek walutowy, czy teŜ nie. Dlatego teŜ - naszym zdaniem - jednostki posiadające rachunki walutowe

mogą stosować powyŜsze zasady do wyceny środków na tych rachunkach.

W świetle przepisów ustawy o rachunkowości, waluty obce mieszczą się w definicji aktywów pienięŜnych (art. 3 ust. 1 pkt 25), a aktywa pienięŜne

mieszczą się w pojęciu aktywów finansowych (art. 3 ust. 1 pkt 24), z kolei aktywa finansowe są jednym ze składników inwestycji. Stosownie zatem

do art. 35 ustawy o rachunkowości, nabyte aktywa finansowe (a więc takŜe waluty obce) oraz inne inwestycje ujmuje się w księgach rachunkowych na

dzień ich nabycia według ceny nabycia albo ceny zakupu, jeŜeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne. Natomiast jeśli ceny

nabycia jednakowych albo uznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie są róŜne, to ich rozchód wycenia się

według metody wybranej przez jednostkę spośród metod, o których mowa w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 ustawy o rachunkowości, czyli według metody

LIFO, FIFO lub średniowaŜonych kursów.

W świetle powyŜszych wyjaśnień, jeŜeli jednostka posiada własne konto walutowe, to do wyceny rozchodu waluty z tego konta moŜe stosować

metody określone w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 UoR. Przy tym sposobie wyceny nie powstają róŜnice kursowe od własnych środków pienięŜnych. Nie

będzie równieŜ sprzeczne z ustawą o rachunkowości, jeŜeli do wyceny rozchodu zastosuje się kurs sprzedaŜy stosowany przez bank, z którego usług

korzysta jednostka. JednakŜe w tej sytuacji powstaną róŜnice kursowe od własnych środków pienięŜnych. Jednostki mogą je ustalać przy kaŜdym

rozchodzie waluty, jak teŜ raz na koniec miesiąca.

Z treści pytania wynika, iŜ jednostka do wyceny rozchodu walut z rachunku bankowego zastosowała jedną z metod określonych w ww. art. 34 ust. 4,

tj. FIFO i właśnie według tej metody powinna wycenić prowizję pobraną przez bank.

Przykład 1

Prowizja bankowa pobrana ze środków zgromadzonych na rachunku walutowym

I. ZałoŜenia:

1. Jednostka posiada rachunek walutowy. Saldo rachunku wynosi:

7.000

EUR.

Na saldo składa się:

a) 5.000 EUR wycenione po kursie: 3,84 zł/EUR, co daje kwotę:

(wpływ 6 lipca),

19.200 zł

b) 2.000 EUR wycenione po kursie: 3,79 zł/EUR, co daje kwotę:

(wpływ 22 lipca).

7.580 zł

2. Bank na koniec lipca pobrał prowizję za prowadzenie rachunku

walutowego:

10 EUR.

3. Zgodnie z ZPK do wyceny rozchodu środków z rachunku walutowego jednostka

stosuje metodę FIFO.

II. Dekretacja:

1. WB - prowizja za prowadzenie rachunku bankowego:

(10 EUR x 3,84 zł/EUR) =

38,40 zł

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5

(w analityce: Usługi obce),

- Ma konto 13-1 "Rachunek walutowy".

III. Księgowania:

W sytuacji gdy na rachunku nie ma Ŝadnych środków, a bank pobrał prowizję za prowadzenie rachunku walutowego, do wyceny tej prowizji - naszym

zdaniem - będzie miał zastosowanie kurs sprzedaŜy. To zdarzenie naleŜy potraktować jak zaciągnięcie kredytu, a późniejszy wpływ waluty na to konto

jako jego spłatę.

Przykład 2

Prowizja bankowa pobrana w momencie, gdy na rachunku walutowym nie było środków pienięŜnych

I. ZałoŜenia:

1. Jednostka załoŜyła w dniu 15 maja 2007 r. rachunek walutowy.

W dniu 31 maja 2007 r. bank pobrał prowizję za prowadzenie

rachunku w kwocie:

10 EUR.

JednakŜe w dniu pobrania prowizji jednostka nie posiadała

środków na tym koncie. Kurs sprzedaŜy banku w tym dniu wynosił:

3,85 zł/EUR.

2. W dniu 1 czerwca 2007 r. jednostka przekazała z rachunku

bieŜącego w PLN kwotę na zakup euro, które następnie wpłaciła

na rachunek walutowy:

1.000 EUR.

Kurs sprzedaŜy banku w tym dniu wynosił:

3,89 zł/EUR.

II. Dekretacja:

1. WB - prowizja za prowadzenie rachunku bankowego:

(10 EUR x 3,85 zł/EUR) =

38,50 zł

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5

(w analityce: Usługi obce),

- Ma konto 13-1 "Rachunek walutowy".

2. WB - zakup waluty:

(1.000 EUR x 3,89 zł/EUR) =

3.890,00 zł

- Wn konto 13-1 "Rachunek walutowy",

- Ma konto 13-0 "Rachunek bieŜący".

3. PK - rozliczenie róŜnicy kursowej:

[10 EUR x (3,89 zł/EUR - 3,85 zł/EUR)] =

0,40 zł

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe".

- Ma konto 13-1 "Rachunek walutowy".

III. Księgowania:

Wycena prowizji w świetle przepisów podatkowych

W świetle przepisów art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176, ost. zm.

w Dz. U. z 2007 r. nr 115, poz. 793), zwanej dalej updof, koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego

ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. JeŜeli natomiast wartość

poniesionego kosztu wyraŜonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest

wyŜsza lub niŜsza od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia, to powstają

odpowiednio dodatnie lub ujemne róŜnice kursowe (art. 24c ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 updof).

Z uwagi na fakt, Ŝe kwotę prowizji jednostka poznaje dopiero w momencie otrzymania wyciągu bankowego (czyli moment zarachowania i pobrania

prowizji jest taki sam) uwaŜamy, Ŝe jej wartość dla celów podatku dochodowego powinna być ustalona według kursu faktycznie zastosowanego, czyli

kursu przyjętego do wyceny rozchodu waluty z rachunku bankowego.

Prowizja ustalona dla celów bilansowych będzie zatem uwzględniana dla celów podatkowych, a róŜnice kursowe ustalone w przykładzie będą

róŜnicami podatkowymi.

2. Rozrachunki z pracownikami z tytułu zagranicznej podróŜy słuŜbowej

Pracownik otrzymał zaliczkę w walucie obcej na pokrycie wydatków zagranicznej podróŜy słuŜbowej. Po odbyciu podróŜy słuŜbowej pracownik

zwrócił niewykorzystaną część zaliczki. Jak rozliczyć pobraną zaliczkę? Czy powstaną róŜnice kursowe?

Wypłata zaliczki

Przepisem, który zobowiązuje pracodawcę do wypłaty pracownikowi naleŜności na pokrycie kosztów związanych z podróŜą słuŜbową, jest art. 775

ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, ost. zm. w Dz. U. z 2007 r. nr 89, poz. 589).

Z kolei zasady oraz wysokość naleŜności wypłacanych w związku z zagraniczną podróŜą słuŜbową reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania naleŜności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu

w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budŜetowej z tytułu podróŜy słuŜbowej poza granicami kraju (Dz. U. nr 236, poz. 1991, ost. zm.

w Dz. U. z 2005 r. nr 186, poz. 1555). Z treści § 2 ww. rozporządzenia wynika, Ŝe pracownikowi z tytułu podróŜy odbywanej w terminie i w państwie

określonym przez pracodawcę, przysługują diety oraz zwrot kosztów przejazdów i dojazdów, noclegów, innych wydatków, określonych przez

pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb.

Na pokrycie niezbędnych kosztów podróŜy i pobytu poza granicami kraju pracownik otrzymuje od pracodawcy zaliczkę. Zaliczkę wypłaca się

w walucie obcej, przy czym za zgodą pracownika zaliczka moŜe być wypłacona w walucie polskiej, w wysokości stanowiącej równowartość

przysługującej pracownikowi zaliczki w walucie obcej.

Jeśli wypłata zaliczki następuje z rachunku walutowego jednostki lub z kasy walutowej, do wyceny rozchodu środków w walucie obcej moŜna przyjąć

jedną z metod określonych w art. 34 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym zapisem, rozchód waluty moŜe nastąpić według zasady FIFO,

LIFO lub kursów przeciętnych. Wybór jednej z tych metod oznacza, Ŝe wycena rozchodu waluty obcej będzie następować według tzw. kursu

historycznego, tj. kursu, według jakiego wyceniono wpływ walut na rachunek walutowy lub do kasy walutowej.

Rozliczenie zaliczki

Rozliczenia kosztów podróŜy dokonuje się w walucie otrzymanej zaliczki, w walucie wymienialnej albo w walucie polskiej, w terminie 14 dni od dnia

zakończenia podróŜy. Do rozliczenia kosztów podróŜy pracownik załącza dokumenty (rachunki) potwierdzające poszczególne wydatki.

Udokumentowania nie wymagają wyłącznie diety oraz wydatki objęte ryczałtami. JeŜeli uzyskanie dokumentu (rachunku) nie było moŜliwe,

pracownik składa pisemne oświadczenie o dokonanym wydatku i przyczynach braku jego udokumentowania.

Przepisy ustaw o podatku dochodowym nakazują koszty wyraŜone w walucie obcej przeliczyć według kursu średniego ogłaszanego przez NBP

z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Taki sposób wyceny wynika z przepisów art. 15 ust. 1 updop i art. 22 ust. 1

updof.

Natomiast w świetle art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, operacje gospodarcze wyraŜone w walucie obcej przelicza się według kursu

średniego ustalonego przez NBP na dzień przeprowadzenia operacji gospodarczej.

W ustawie o rachunkowości obowiązuje między innymi zasada uproszczeń i istotności określona w art. 4 ust. 4. Zgodnie z tą zasadą, jednostka moŜe

w ramach przyjętej polityki rachunkowości stosować uproszczenia, jeŜeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na jasne i rzetelne przedstawienie

sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.

W ramach przyjętych uproszczeń jednostki mogą przyjąć do przeliczeń operacji wyraŜonych w walutach obcych zasady określone dla celów

podatkowych. Jednostki, mogą zatem, do rozliczania kosztów podróŜy słuŜbowej dla celów bilansowych, przyjąć:

- kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu, czyli dzień rozliczenia zaliczki lub dzień, w którym

wystawiono poszczególne rachunki (analogicznie jak dla celów podatkowych) - zwracamy jednak uwagę, Ŝe w tym przypadku powstaną róŜnice

kursowe,

- kurs, po jakim wyceniono wypłaconą zaliczkę - jest to najprostszy sposób, bowiem nie powoduje powstania róŜnic kursowych. Naszym zdaniem -

kurs, po jakim wyceniono wypłaconą zaliczkę moŜe być równieŜ stosowany dla celów podatkowych i nie powinien być kwestionowany przez organy

podatkowe.

NaleŜy jednakŜe pamiętać o obowiązku opisania w ZPK metody przyjętej do rozliczania kosztów podróŜy zagranicznej.

Uzupełniająco warto dodać, Ŝe w sytuacji gdy zaliczkę wypłacono w złotówkach, do rozliczenia kosztów wyraŜonych w walucie obcej moŜna

zastosować kurs średni NBP ogłoszony dla danej waluty z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień rozliczenia delegacji.

Ewidencja w księgach rachunkowych

Sposób ewidencji oraz rozliczenia zaliczki w walucie obcej wypłaconej na zagraniczną podróŜ słuŜbową zostanie zilustrowany na poniŜszym

przykładzie.

Przykład 3

I. ZałoŜenia:

1. Jednostka wysłała pracownika w podróŜ słuŜbową do Niemiec. Na

pokrycie kosztów podróŜy wypłacono pracownikowi z kasy

walutowej zaliczkę w wysokości:

500 EUR,

przeliczoną po kursie:

3,85zł/EUR.

Wartość zaliczki w polskich złotych wyniosła:

1.925 zł.

2. W dokumentacji opisującej zasady rachunkowości zapisano, Ŝe rozchód waluty

wycenia się według metody FIFO. Jednostka przyjęła, Ŝe koszty podróŜy słuŜbowej są

wyceniane według kursu z dnia pobrania zaliczki.

3. Z przedłoŜonego przez pracownika rozliczenia kosztów zagranicznej podróŜy

słuŜbowej wynika, Ŝe:

a) pracownikowi przysługują diety w wysokości:

126 EUR,

b) koszty noclegu udokumentowane rachunkami wyniosły:

(limit wynosi 103 EUR x 2 noclegi = 206 EUR),

200 EUR,

c) pozostałe wydatki udokumentowane rachunkami wyniosły:

100 EUR,

d) łączne koszty wyniosły:

426 EUR.

4. Pracownik zwrócił do kasy walutowej niewykorzystaną część

zaliczki, tj.:

74 EUR.

II. Dekretacja:

1. KP - przyjęcie walut do kasy (pobranych z własnego rachunku

walutowego): (500 EUR x 3,85 zł/EUR) =

1.925,00 zł

- Wn konto 10-1 "Kasa walutowa",

- Ma konto 13-1 "Rachunek walutowy".

2. KW - wypłata zaliczki na pokrycie kosztów zagranicznej podróŜy

słuŜbowej - według kursu, po którym przyjęto walutę do kasy:

(500 EUR x 3,85 zł) =

1.925,00 zł

- Wn konto 23-4 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami",

- Ma konto 10-1 "Kasa walutowa".

3. PK - rozliczenie kosztów podróŜy słuŜbowej według kursu

obowiązującego w dniu wypłaty zaliczki:

(426 EUR x 3,85 zł/EUR) =

1.640,10 zł

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5

(w analityce: Pozostałe koszty),

- Ma konto 23-4 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami".

4. KP - zwrot niewykorzystanej zaliczki:

(74 EUR x 3,85 zł/EUR) =

284,90 zł

- Wn konto 10-1 "Kasa walutowa",

- Ma konto 23-4 "Rozrachunki z pracownikami".

III. Księgowania:

3. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w księgach rachunkowych

Jesteśmy podatnikiem VAT UE. Nabyliśmy towar od kontrahenta z Niemiec. Wraz z towarem otrzymaliśmy fakturę. Jak naleŜy wycenić tę fakturę?

Jak ustalić kwotę podatku VAT? Proszę równieŜ o podanie ewidencji księgowej.

W świetle art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za

wynagrodzeniem na terytorium kraju. Obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów powstaje - zgodnie z art. 20 ust. 5 i 6

ustawy o VAT - 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego

nabycia. W przypadku gdy przed tym terminem podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą

wystawienia faktury. Zatem dla wewnątrzwspólnotowego nabycia dzień wystawienia faktury przez kontrahenta zagranicznego jest równoznaczny

z powstaniem obowiązku podatkowego. Powstanie obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów wiąŜe się równieŜ

z obowiązkiem wystawienia faktury wewnętrznej (art. 106 ust. 7 ustawy o VAT).

Kwota podatku naleŜnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów stanowi kwotę podatku naliczonego (art. 86 ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT).

W tym przypadku prawo do obniŜenia kwoty podatku naleŜnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 86 ust.

10 pkt 2 ustawy o VAT). Przy czym warunkiem odliczenia jest związek dokonanego zakupu ze sprzedaŜą opodatkowaną.

Podatek VAT wykazany w fakturze wewnętrznej podlega ewidencji księgowej, zapisem:

- Wn konto 22-1 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT naleŜnego".

Zasady przeliczania kwot wynikających z faktury zawiera § 37 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania

niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 97, poz. 970, ost. zm. w Dz. U. z 2006 r. nr 245, poz. 1784). Z § 37 ust. 1 ww.

rozporządzenia wynika, Ŝe kwoty wyraŜone w walucie obcej wykazywane na fakturze przelicza się na złote według wyliczonego i ogłoszonego przez

NBP bieŜącego kursu średniego waluty obcej na dzień wystawienia faktury, jeŜeli faktura jest wystawiana w terminie, w którym podatnik obowiązany

jest do jej wystawienia. Ponadto - zgodnie z § 37 ust. 4 ww. rozporządzenia - przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do przeliczania kwot

wykazywanych na fakturze wystawionej przez podatnika podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, jeŜeli dokumentują one

czynności, które u podatnika stanowią m.in. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

Dla celów podatku VAT do przeliczenia faktury, o której mowa w pytaniu naleŜy zastosować wyliczony i ogłoszony przez NBP bieŜący kurs średni

waluty obcej na dzień jej wystawienia przez kontrahenta.

Z kolei przepisy ustawy o podatku dochodowym nakazują koszty wyraŜone w walucie obcej przeliczyć według kursu średniego NBP z ostatniego dnia

roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu (tu: dzień wystawienia faktury przez kontrahenta zagranicznego). Taki sposób wyceny wynika

z przepisów art. 15 ust. 1 updop i art. 22 ust. 1 updof.

Natomiast ustawa o rachunkowości nakazuje operacje gospodarcze wyraŜone w walucie obcej przeliczać według kursu średniego NBP ustalonego na

dzień przeprowadzenia operacji gospodarczej (art. 30 ust. 2 pkt 2 UoR), a więc w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów będzie to kurs

z dnia wystawienia faktury przez kontrahenta zagranicznego.

W ustawie o rachunkowości obowiązuje między innymi zasada istotności, określona w art. 4 ust. 4. Zgodnie z tą zasadą, jednostka moŜe w ramach

przyjętej polityki rachunkowości stosować uproszczenia, jeŜeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na jasne i rzetelne przedstawienie sytuacji

majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. W ramach przyjętych uproszczeń jednostki mogą przyjąć do przeliczeń operacji wyraŜonych

w walutach obcych zasady określone dla celów podatkowych. Jednostka moŜe zatem przyjąć w ZPK zasadę, iŜ do wyceny faktur dokumentujących

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: