1. Istotne fazy z historii ruchu ekumenicznego poza Kościołem Katolickim.
Ruch ekumeniczny został zapoczątkowany w chrześcijaństwie ewangelickim.
Do 1910r.-preekumenizm:
Połowa XVIII w. Jednym z wybitnych przedstawicieli nowożytnych, akatolickich dążeń zjednoczeniowych był Ludwik Zinzendorf. Ten żarliwy saski arystokrata założył pietystyczną wspólnotę chrześcijańską, znaną pod nazwą Herrnhuttów (Dom Boży), która skupiała Jednotę Braci Czeskich, niektórych luteranów, kalwinów i innych protestantów. Zinzendorf głosił potrzebę ogólnochrześcijańskiego braterstwa, posiadającego swoje źródło nie w strukturach kościelnych, ale w rzeczywistej łączności z Chrystusem. Ponadkościelne braterstwo tego nowego związku nazywanego Jednotą Braci Morawskich miało się realizować w głębokim życiu wewnętrznym, w miłości odkupionego grzesznika do swojego Zbawiciela poprzez wiarę w odkupienie i odprawienie wspólnych nabożeństw.
Jedną z ważniejszych tendencji zmierzających w protestantyzmie do jedności, a uwieńczonych sukcesem, był Alians Ewangelicki, założony w 1846r. w Londynie przez Thomasa Chalmersa. Była to wspólnota międzywyznaniowa. Dążyła ona do połączenia poszczególnych chrześcijan na określonych zasadach, podkreślających autorytet Pisma Św., jedność Boga, Trójcę Świętą, grzeszność człowieka. Wpływy Aliansu zanikły jednak na przełomie XIX i XX stulecia. Do dziś przetrwał jedynie zapoczątkowany przezeń Tydzień Modlitwy o Jedność Chrześcijan.
W 1855r., podczas posiedzenia Aliansu Ewangelickiego w Paryżu, doszło do utworzenia Światowej Organizacji Chrześcijańskich Związków Młodych Mężczyzn (YMCA). Żeński odpowiednik, Światowa Organizacja Chrześcijańskich Związków Młodych Kobiet (YWCA), powstał dopiero w 1893r. Ich celem było pogłębianie życia duchowego i studiowanie Biblii.
1910r. w Nowym Jorku z inspiracji CH.H. Brenta (biskup misyjny z ramienia Protestanckiego Kościoła Episkopalnego) Generalne Zgromadzenie Protestanckiego Kościoła Episkopalnego powołało do życia ruch „Wiary i Ustroju". Celem tego ruchu było dążenie zjednoczeniowe. Dziś jest w strukturze światowej Rady Kościołów, zajmuje się dialogami doktrynalnymi.
1910r. w Edynburgu zebrała się Światowa Konferencja Misyjna, która w 1921r. przekształciła się Międzynarodową Radę Misyjną.
Ludzie się spierają czy to wydarzenie z Nowego Yorku czy z Edynburga należy uznać za początek ruchu ekumenicznego. Ważne jest jednak to, że oba wydarzenia dały początek ekumenizmowi nowożytnemu.
„Wiara i Ustrój"
Pierwszą Międzynarodową Konferencję „Wiary i Ustroju" zorganizowano już w 1927r. w Lozaimie. Konferencję, w której wzięła udział min. liczna delegacja prawosławia.
Druga Konferencja „Wiary i Ustroju" odbyła się w Edynburgu w 1937r. i zgromadziła 443 delegatów ze 123 Kościołów i wyznań chrześcijańskich pochodzących z 43 krajów. Podkreśla się, że miała ona charakter zdecydowanie teologiczny (dogmatyczny).
Konferencja z Edynburga była ostatnim samodzielnym zgromadzeniem ruchu „Wiara i Ustrój". Zaakceptowała ona normy prawne tworzącej się Światowej Rady Kościołów i tym samym w 1938r. w Utrechcie weszła w przyszłe ramy organizacyjne ŚRK.
1948r. powołano dopiero do życia Światową Radę Kościołów, gdyż plany jej wcześniejszego tworzenia przerwała II wojna światowa.
„Życie i Działanie"
W roku wybuchu I wojny światowej Natan Söderblom(działał podczas studiów w Chrześcijańskim Ruchu Studentów) został biskupem Uppsali. Uznał, że w sytuacji wzajemnych zagrożeń chrześcijanie nie mogą milczeć i zredagował w 1914r. słynny „Apel o pokój". Podjął starania, by dla sprawy pokoju zjednać przywódców kościelnych społeczności chrześcijańskich. Przez całą wojnę utrzymywał z nimi kontakty, by wspólnie skuteczniej pomagać ofiarom wojny. Za tę działalność otrzymał później pokojową nagrodę Nobla. Ważniejsze jednak było zainaugurowanie ruchu praktycznego chrześcijaństwa. W 1919r. Söderblom wystąpił w Holandii z formalną propozycją i planem założenia Światowej Rady Kościołów. Postanowiono wówczas zwołać międzynarodową Konferencję Kościołów Chrześcijańskich. Prawosławie ustosunkowało się pozytywnie do tej propozycji, Kościół katolicki natomiast odmówił udziału przypominając, że zjednoczenie winno nastąpić na drodze „powrotu do Rzymu".
Pierwsza Konferencja miała miejsce w Sztokholmie w roku 1925 z udziałem 661 delegatów z 37 krajów. Arcybiskup Uppsali uważał, że zjednoczenia chrześcijaństwa nie osiągnie się na drodze dyskusji teologicznych, dlatego głosił zasadę, że „wiara dzieli, miłość jednoczy".
Tematy Konferencji:
Kościół a sprawy ekonomiczne i przemysłowe, Kościół a problemy moralne i społeczne, Kościół a stosunki międzynarodowe, Kościół a wychowanie chrześcijańskie, Kościół a metody współpracy i organizacji
Druga Konferencja odbyła się w 1937r. w Oksfordzie. Dokonano zmiany na stanowiskuprzewodniczącego. Po śmierci N. Sóderbloma miejsce przewodniczącego zajął Ch. H. Bell, biskupanglikański.
2. Wkład Światowej Rady Kościołów w dzieło ekumenizmu.
1948r. Konferencja w Amsterdamie powołanie Światowej Rady Kościołów. W tej Konferencji uczestniczyło przedstawicielstwo 150 Kościołów. Istotę ŚRK określa przede wszystkim to, czym ona chce być. Wyrażało te intencję już pierwsze jej samookreślenie precyzujące, że ma być ona: „braterskim stowarzyszeniem Kościołów, które uznają w Chrystusie Panu naszym Boga i Zbawiciela"(fundament doktrynalny). Cel ŚRK: tworzenie braterskiego stowarzyszenia, a nie super Kościoła chwała Bogu i Trójcy Świętej
Kościoły muszą uczestniczyć w dawaniu świadectwa i życiu na rzecz jedności.
1961r.Konferencja w New Delhi (Indie) - uzupełnienie formułę chrystologiczną z pierwszej Konferencji o formułę trynitarną: „ŚRK jest społecznością Kościołów, które zgodnie z Pismem Sw. wyznają, że Pan Jezus jest Bogiem i Zbawicielem i dlatego dążą wspólnie do czego są powołane czyli ku chwale Boga, Ojca, Syna i Ducha Sw. (baza doktrynalna - dogmatyczna). Siedziba ŚRK znajduje się w Genewie (Szwajcaria - kraj wielowyznaniowy). ŚRK została założona dla wyrażenia braterstwa, które łączy Kościoły. Kościół katolicki nie należy do ŚRK, ale z nią ściśle współpracuje.
Zgromadzenia Ogólne ŚRK: (stanowią one najwyższą władze w ŚRK)
I. Zgromadzenie Ogólne ŚRK odbyło się w 1948r. w Amsterdamie - założenie ŚRK. Przybyło 350 delegatów ze 150 Kościołów. Uczestniczył K. Barth. Główny temat sformułowano: „Nieład człowieka a plan Boży".
II. Zgromadzenie Ogólne ŚRK odbyło się w Evanston (USA) w 1954r. Przybyło 162 Kościoły. Główny temat:: „Chrystus jedyną nadzieją świata".
III. Zgromadzenie Ogólne ŚRK obradowało w New Delhi (Indie) w 1961r.
Główny temat: „Chrystus - światłością świata ".
Na tym Zgromadzeniu miały miejsce trzy doniosłe akty :
Dokonano wcielenia Do Światowej Rady Kościołów Światowej Rady Misyjnej.
Dokonano poszerzenia całej bazy doktrynalnej.
Przyjęto 23 nowe Kościoły, w tym Prawosławną Cerkiew Rosyjską, Prawosławną Cerkiew.
Rumuńską oraz Prawosławną Cerkiew Polską. Odtąd ŚRK liczyła 198 Kościołów z 60 krajów i reprezentowała prawie połowę chrześcijaństwa protestanckiego.
IV. Zgromadzenie Ogólne ŚRK obradowało w Uppsali w 1968r.
Wzrosła ilość Kościołów - 232.
Tematem były słowa Objawienia: „Oto wszystko czynię nowym ".
Pozytywna ocena Vaticanum II i dekretu o ekumenizmie.
Dołączenie 9 członków Kościoła rzymsko - katolickiego, za zgodą Watykanu do Komisji „Wiary i Ustroju".
Początek współpracy.
V. Zgromadzenie Ogólne ŚRK odbyło się w Nairobi (Kenia) w roku 1975.
Główny temat: „Chrystus wyzwala i jednoczy" .
Udział 285 Kościołów.
Cennym rezultatem obrad był dokument o tzw. Wspólnocie koncyliarnej, stanowiącej perspektywę i punkt docelowy ekumenicznych dążeń zjednoczeniowych. Dokument ten mówi o jedności i zasad wspólnoty Kościołów należących do ŚRK.
Koncyliaryzm - głoszenie wyższości soboru nad papieżem.
VI. Zgromadzenie Ogólne ŚRK zebrało się w 1983r. w Vancouver (Kanada).
Główny temat: „Jezus Chrystus życiem świata" .
Udział 304 Kościołów.
Kościół katolicki reprezentowała 20 - osobowa delegacja obserwatorów. Papież Jan Paweł II poprzez
przewodniczącego delegacji katolickiej, skierował pełne życzliwości posłanie.
Przychylne przyjęcie „Dokumentu z Limy".
1982r. - Komisja „Wiary i Ustroju" wypracowała tzw. „Dokument z Limy" na temat chrztu, eucharystii i posługiwania duchownych.
VII. Zgromadzenie Ogólne ŚRK odbyło się w 1991r. w Australii w Canberra. Główny temat: „Przyjdź Duchu Święty - odnów całe stworzenie".
VIII. Zgromadzenie Ogólne ŚRK debatowało w Harare (Zimbabwe) w 1998r.
Główny temat: „W kierunku wspólnego rozumienia i wizji SRK". Udział wzięło w tej debacie 335 Kościołów.
Ze względu na jubileusz 50 - lecia powstania ŚRK Jan Paweł II przesłał do obradujących swoje orędzie. Chciano ustalić plan na przyszłość, bo mimo wspólnych celów wciąż pojawiały się problemy doktrynalne, polityczne, narodowościowe.
W 1997r. po raz pierwszy wystąpił prawosławny Kościół - Cerkiew Gruzji ze ŚRK, ponieważ prawosławie chciało doktrynalizacji, a nie horyzontalizmu. Na co nie zgodziła się ŚRK. ŚRK - koordynuje dialogi ekumeniczne w Kościołach akatolickich.
3. Ruch Ekumeniczny w Kościele Katolickim.
Od Soboru Watykańskiego I (1869 - 1870 r.) do Soboru Watykańskiego II (1962 - 0965 r.)
Sobory o Kościele:
Problem ekumeniczny - problem o Kościołach Stanowisko Kościoła rzymskiego, co do ekumenizmu ewoluowało. Były lata, kiedy Kościół rzymski patrzył pozytywnie a także były lata negatywów, sprzeciwów (Pius XI). Kościół rzymski był ostrożny dlatego, że (2 powody):
Odmienna eklezjologia (Kościół rzymski mówił o jedności Kościoła, a dążenia wtedy, co były mówią o jedności chrześcijan, braterstwie). Jedność do doktryny, do władzy, do kultury - Kościół Rzymski. Było oczekiwanie powrotu do Kościoła rzymskiego
Objawianie się dążeń zjednoczeniowych (ekumenicznych) po stronie katolickiej:
a) W Kościołach protestanckich dochodził do głosu relatywizm, zwłaszcza w kręgu teologii liberalnej protestanckiej mówiono o objawieniu naturalistycznym (objawienie nie jest najważniejsze).
b) Było ciągłe dzielenie się Kościołów protestanckich.
Stanowisko Magisterium
Odmienne było postrzeganie Kościołów Wschodnich, a Kościoła Rzymskiego oraz tych pochodzących z reformacji. Nastawienie było pozytywne a sprawa, która dzieli to (tylko) prymat papieża - Kościół Wschodni.
Wobec chrześcijaństwa Wschodu
Encykliki:
Leona XIII (1878 - 1903 r.) - „Praeclara gratulationis" - bardzo pozytywnie ocenił Kościół Wschodni
Piusa XI (1922 - 1939 r.) - „Rerum Orientalium", „Ecclesiam Dei". We wszystkich tych pismach znaleźć można wyrazy szacunku i poważania wobec Kościołów Wschodu. Pomiędzy Rzymem a Kościołem Wschodnim nie istniały żadne poważniejsze różnice teologiczne. Jedyną różnicą poważną to brak uznania prymatu papieża.
Wobec protestantyzmu
Czynnikiem decydującym w stosunku papiestwa do chrześcijan akatolików było przeświadczenie, że Kościół katolicki i tylko on jest adekwatną kontynuacją prawdziwego Kościoła Chrystusowego. Konsekwencją tego przeświadczenia było przekonanie, że chrześcijanie akatolicy – nazywani heretykami, żyją poza obrębem Kościoła, a także w stałym zagrożeniu swego zbawienia, a zatem powinni wrócić na łono Kościoła Katolickiego.
Klasycznym reprezentantem tego rodzaju podejścia do sprawy zjednoczenia z chrześcijaństwem ewangelickim i anglikańskim był Papież Pius IX. Wydane przez niego dokumenty: „Sylabus", encyklika „Quanta cura" oraz list Świętego Oficjum do biskupów Anglii, stanowią dobitny wyraz takiego stosunku do braci odłączonych. Sam protestantyzm jest przy tym traktowany jako źródło wszystkich współczesnych błędów.
Leon XIII - pontyfikat jego otwiera nowy okres w podejściu Kościoła katolickiego do sprawy zjednoczenia. Wymownym przykładem gorliwej papieskiej działalności w kwestii jedności jest imponująca liczba 35 dokumentów, poświęconych temu problemowi. Szczególnie interesował się Kościołem anglikańskim.
Dwie wielkie inicjatywy papieża Leona XIII. Są nimi:
Ustanowienie oktawy modlitw o jedność, w dniach od święta Wniebowstąpienia do święta Zesłania Ducha Świętego (list Provida matris z 1895 r.)
Plan stworzenia Papieskiej Komisji działającej na rzecz pojednania z Kościołem innowierców.
Ukoronowaniem zaangażowania Leona XIII w sprawę jedności, było wydanie doniosłej encykliki: „Satis cognitum" (wystarczy poznać) w 1896 r., w której widać różnice doktrynalne między wspólnotami, ale z nastawieniem bardzo pozytywnym.
Następcy Leona XIII, zwłaszcza Pius X czy Benedykt XV odznaczali się raczej negatywnym nastawieniem do dążeń ekumenicznych odnoszących się do protestantów.
Pius XI (1922 - 1939 r.) - pierwsze lata pontyfikatu naznaczone są otwarciem na terenie anglikańskim tzw; Ruchu Oksfordzkiego na Kościół Katolicki. Uwidoczniły się wówczas wyraźne postępy ekumenicznych dążeń do Anglii i w Stanach Zjednoczonych. W analogicznej sytuacji ważne dla ruchu ekumenicznego Międzynarodowe Konferencje w Sztokholmie i Lozannie (1927 r.) świadczyły o tym, że poszukiwanie jedności na gruncie katolickim ulega stałej, powolnej konkretyzacji.
6.01.1925 r. - Encyklika Mortalium animos (uśmiercenie, po jej wydaniu Magisterium Kościoła zajęło negatywną dusz postawę wobec dążeń ekumenicznych.
Pius XI (życzliwy stosunek do anglikanizmu i protestantyzmu) - brak pozytywnych objawów otwarcia wobec protestantyzmu.
Ekumenizm to działanie złego ducha, zjednoczenie chrześcijanin widział jako zagrożenie eklezjologii (interpretacji Pisma Świętego)
2 podstawowe zasady encykliki Piusa XI:
Kościół Katolicki jest jedyną ustanowioną przez Chrystusa wspólnotą zbawienia.
Kategoryczna odmowa współpracy i dialogu, ten kto je podejmuje będzie miał trudności.
Pewną zmianą w nastawieniu Kościoła Katolickiego wprowadził Pius XII w encyklice z 1939 r. Summi Pontificatus dał wyraz przekonaniu o dobrej woli środowisk protestanckich.
20.03.1949 r. - Instrukcja Św. Oficjum De motione oecumenica (ruch ekumeniczny). Wcześniej w Kościele rzymskim nie było dokumentu o takim tytule.
Oddolnie w Kościele rzymskim rodził się opór do negatywnego stanowiska i trzeba było to zmienić.
Ruch ekumeniczny w tym dokumencie nazywał się dziełem Ducha Świętego
Głównie u Leona XIII, a potem i Piusa XII w encyklice: Corporis Christi, pokazywano, że trzeba zająć się tematyką Kościoła
Pius XII - Kościół jako Ciało Chrystusa.
U Leona XIII w dokumencie mówiło się, że Kościół rzymsko katolicki jest społecznością doskonałą. Była to eklezjologia zamknięta, zjednoczenie oparte na powrocie do Kościoła rzymsko - katolickiego.
Papieże od początku byli przekonani, że jedność Kościoła jest darem Boga.
Leon XIII był również papieżem różańcowym, miesiąc październik jest modlitwą o jedność Kościoła. Godna uwagi jest [postawa papieża bł. Jana XXIII, który wzywał nie tylko do modlitwy o jedność, ale także w związku z zapowiedzią zwołania II Soboru Watykańskiego zwracał się ponadto wielokrotnie do chrześcijan niekatolików z prośbą o modlitwę, o pomyślność w tym przedsięwzięciu.
Rozmowy Mechlińskie
Rozmowy mechlińskie (Malines / Belgia, 1921 - 1925 r.) to inicjatywy dialogu doktrynalnego pomiędzy Kościołem rzymskokatolickim a anglikańskim. Zostały zainicjowane przez papieża Leona XIII, który zlecił teologom zbadanie ważności święceń (anglikańskich - odpowiedź negatywna)
Rozmowy mechlińskie odbywały się każdorazowo w mieszkaniu kard. Desirego Merciera (1851 - 1926 r.). W latach 1921 - 1925 r. odbyło się za obopólną zgodą papieża Piusa XI oraz anglikańskiego arcybiskupa Canterbury R. Davidsona. Cel spotkania - by się poznać.
Głównym przedstawicielem ze strony anglikańskiej był Lord Halifax.
I. Abeb Paul Couturier - był księdzem diecezji liońskiej (Lyon - Francja). Po raz pierwszy zetknął się z problemem podziałów wśród chrześcijan, gdy zaczął pracować śród rosyjskich emigrantów i uciekinierów. Zajął się: sprawą modlitwy a dokładniej sprawą ekumenizmu duchowego (zbliżenie duchowe ukoronowane modlitwą) organizacją modlitwy ekumenicznej wpłynął na stworzenie ośrodka ekumenicznego w Taize
II. Max Josef Metzger - niemiecki ksiądz katolicki, który bardzo mocno zaangażował się w sprawę jedności chrześcijan. Zaznaczył się misyjną aktywnością i kształtowaniem postaw moralnych swoich wiernych, zainicjował cały szereg akcji charytatywnych oraz socjalno – reformatorskich, działacz pacyfistyczny związał się z ruchem „Wiara i ustrój"
1938 r. założył Bractwo Una Sancta - czyli Una Sancta Ecclesia.
Celem bractwa było: służenie sprawie jedności przez modlitwę, wzajemne poznanie się, życzliwość, chrześcijańska miłość.
Bractwo zwołało 2 wielkie kongresy. Druga wojna światowa zahamowała jednakże dalsze prowadzenie jego działalności.
Działania teologiczne w różnych kręgach geograficznych
1) Teologia francuskojęzyczna
Najwybitniejszą postacią tego kręgu był o. Y. Congar (dominikanin). Zainicjował on w dominikańskim wydawnictwie Cerf, słynną serię wydawniczą Unam Sanctam (1935 r.). Pierwszą pracą wydawnictwa była książka Congara: „Zasady 'ekumenizmu' katolickiego" ('..' dla bezpieczeństwa).
Założył z dominikanami Centrum Ekumeniczne w Paryżu.
Benedyktyni stali się twórcami innej teologii w Belgii w ośrodku Amay - sur - Mouse (w 1939 r. przeniesiony do Cheretogne). Jego założycielem był benedyktyn Lambert Beauduin - pierwszy teolog liturgii, teoretyk życia monastycznego (prof.. eklezjologii). Wydawał czasopismo poświęcone sprawie jedności katolicyzmu i prawosławia pod nazwą Irenikon.
o Dominikanie - dogmatyka
o Benedyktyni - liturgia
2) Anglia
Ruch Oksfordzki w II poł. XIX w. skupiał Anglików i katolików. Karol J. H. Newman wszedł do historii chrześcijańskich zabiegów o jedność zwłaszcza poprzez przykład własnego życia. Ruch Oksfordzki, zabiegający o czystość doktryny chrześcijańskiej i życia chrześcijańskiego na drodze lojalnej konfrontacji z myślą patrystyczną. Był to prawdziwy ruch poszukiwania jedności, na gruncie którego pewna ilość członków, wraz z Newmanem, przeszła na katolicyzm.
Newman - „O rozwoju doktryny chrześcijańskiej", on jaki anglikanin pisał, że nie tylko Sola Scriptura Pisma Świętego się rozwija.
3) Holandia
1952 r. powołano do istnienia - Katolicką Radę Ekumeniczną by koordynowała działania ekumeniczne całego Kościoła w skali całego Kościoła.
Inicjatorem tego był kard. J. Willebrands. Ta Rada była pierwowzorem powołanej przez Papieża Jana XXIII Rady d. Jedności.
4) Niemcy
W XIX w. Joann Adam Moher - eklezjolog, dogmatyk. Położył podwaliny pod dialog o jedność Kościoła. Wydał 2 książki: o „Jedność w Kościele" o „Symbolika" Było to pogłębione spojrzenie na Kościół.
„Catholica" - pismo powstałe w latach 50-tych, założycielem był R. Grosche
Powstanie Katolickich Instytutów Ekumenicznych, prowadzą one badania naukowe z zakresu problematyki międzywyznaniowej i ekumenicznej.
Instytut J.A.Mohlera w Paderborn, założony przez kard. M. Jaegera w 1957 r.
Instytut Ekumeniczny, założony w Munster w 1960 r.
Instytut Ekumeniczny, powstał na gruncie związanym z tradycją Bractwa Una Sancta ks. J. Metzgera w benedyktyńskim opactwie Niederaltaich w 1962 r.
5) Słowiańskie inicjatywy
W latach 1907, 1936 Velehrad na Morawach był miejscem kongresów, stawiających sobie za cel dialog między Kościołami katolickim i prawosławnym. Cele: Stopniowe usuwanie ignorancji i obojętności między prawosławiem i katolicyzmem Zniewolenie psychologicznych barier na drodze mnożenia gestów przyjaźni Bł. Jan XXIII wydał list apostolski Magnifici eventus (1963 r.), w którym podkreślił, iż wartościowe osiągnięcia w Velehradzie dojrzewają ku pożytkowi wszystkich chrześcijan, dają nadzieję na lepsze czasy, jak również kontynuację tak dobrze zaczętego pojednania.
Paweł VI w liście apostolskim Antiquae nobilitatis (1969 r.), wydanym, w tysiącletnią rocznicę śmierci Cyryla - Konstantyna
Jan Paweł II w 1980 r. wydaje list apostolski Egregiae Virtuti, w którym ogłasza Świętych: Cyryla i Metodego współpatronami Europy wraz ze Św. Benedyktem.
2 dokument - encyklika Salvorum apostoli (1985 r.), w której Papież przyznaje tradycji cyrylometodiańskiej należne jej miejsce i znaczenie w pojednaniu religijnym, kulturowym i społecznym Europy.
Bez tego nie byłoby ekumenizmu na Soborze Watykańskim II i zbliżenia obu religii.
Sobór Watykański II
Był inicjatywą Jana XXIII, który przygotował różne agerdy, które miały zająć się przygotowaniem Soboru. 1960 r. - powołanie Sekretariatu ds. Jedności Chrześcijan. Istniał on po i przed Soborem. Później zmienił się z Papieską Radę ds. Popierania Jedności Chrześcijan.
Pierwszym przewodniczącym został kard. Augustyn Bea (obecnie jest nim kard. W. Casper) Sekretariat miał przygotować na Sobór sprawę ekumenizmu. Było to bardzo ważne wydarzenie. Dodatkowo zaproszono na Sobór obserwatorów akatolickich (protestanci, prawosławni itp.). Pontyfikat Jana XXIII trwał tylko 5 lat. Kontynuatorem Soboru był Paweł VI. Rozpoczyna On swój pontyfikat od encykliki o Kościele.
Dokonania ekumeniczne Pawła VI
Pierwsza encyklika „Ecclesiam suam" z 1964 r. - o Kościele w dialogu, otwartym na inne religie.
Listopad 1964 r. Uchwalono dekret o ekumenizmie - papież Paweł VI czuwał nad Jego redakcją (tylko nad tym dokumentem)
Ekumeniczny charakter, ...
BB3