J.R.R. Tolkien - Rudy Dzil i Jego Pies, Kowal z Podlesia Wiekszego.pdf - J.R.R. Tolkien - diablica68

J.R.R. TOLKIEN

Rudy Dżil i Jego Pies

(Farmer Giles of Ham)

Kowal z Podlesia Większego

(Smith of Wotton Mayor)

(Przełożyła Maria Skibniewska)

Rudy Dżil I Jego Pies

Aegidi i Ahenobarbi

Julii Agricole de Hammo

Domini de Domito

Aule Draconarie Comitis

Regni Minimi Regis et Basilei

mira facinora et mirabilis exortus

czyli w języku pospolitym

Wywyższenie i cudowne przygody

Rudobrodego Dżila,

gospodarza z Ham,

Pana oswojonego smoka,

Króla Małego Królestwa

Farmer Glles of Ham

PRZEDMOWA

O dziejach Małego Królestwa niewiele nam wiadomo, przypadkiem jednak zachowała

się historia jego powstania; ściślej mówiąc, nie tyle historia, ile legenda, bo jest to opowieść

niewątpliwie znacznie później sklecona, pełna dziwów zaczerpniętych nie z suchych kronik,

lecz z ludowych pieśni, na które też często się powołuje. Dla jej autora wydarzenia, o których

opowiada, są już zamierzchłą przeszłością, wydaje się wszakże, iż zamieszkiwał na obszarze

należącym niegdyś do Małego Królestwa. Najoczywiściej dość słaby w geografii, zdradza

pewną znajomość tej okolicy, podczas gdy o krainach położonych nieco dalej na północ i

zachód nie ma po prostu pojęcia.

Wydało mi się warte trudu przetłumaczenie tej nie-zwykłej historii z nader

wyspiarskiej łaciny na język bardziej nowoczesny, ponieważ rzuca ona pewne światło na

ciemny okres dziejów Brytanii, nie mówiąc już o tym, że wyjaśnia nam pochodzenie

niektórych dziwacznych nazw geograficznych. Wielu czytelników pewnie zgodzi się też ze

mną, że charakter i przygody bohatera są rzeczywiście interesujące.

Granice Małego Królestwa — zarówno w czasie, jak w przestrzeni — trudno

wyznaczyć na podstawie skąpych danych, jakie posiadamy. Od dnia gdy Brutus wylądował

na wybrzeżach Brytanii, powstało tutaj i upadło niejedno królestwo. Podział kraju między

Locrina, Cambera i Albanaka był tylko pierwszym z wielu różnych i nietrwałych podziałów. Z

jednej strony każdy zaścianek przywiązany był do swojej niezależności, z drugiej — królowie

żądni powiększenia swoich państw, toteż wieki upływały na przemian wśród wojen i pokoju,

radości i smutku, jak wiadomo nam dzięki kronikarzom króla Artura. Były to czasy

zmiennych granic, gdy ludzie szybko wspinali się na szczyty i jeszcze szybciej z nich spadali,

pieśniarzom zaś nie brakowało ani tematów, ani chętnych słuchaczy. W tej właśnie epoce,

zapewne między panowaniem króla Coela a pojawieniem się króla Artura i powstaniem

Siedmiu Królestw, rozgrywały się opowiedziane w naszej historii wypadki. Widownią ich

była dolina Tamizy i ciągnąca się na północo-zachód od niej kraina aż po góry Walii.

Stolica Małego Królestwa, podobnie jak dzisiejszej Anglii, znajdowała się w

południowo-wschodniej części kraju, lecz jego granic dokładnie nie znamy. Prawdopodobnie

nie sięgały zbyt daleko w górą Tamizy na zachodzie ani też dalej niż do Otmoor na

północy; o wschodniej granicy jeszcze mniej nam wiadomo. Z pewnych wzmianek w

legendzie o synu Dżila, Georgiuszu, oraz jego giermku, Suovetauriliuszu, wolno domyślać

się, że za ich czasów Małe Królestwo utrzymywało wysuniętą placówkę w Farthingho. Nie

należy to jednak do naszej historii, którą przedstawimy wam bez, poprawek i bez komentarzy;

pozwolimy sobie tylko uprościć szumny tytuł łacińskiego oryginału na brzmiący skromniej:

RUDY DŻIL I JEGO PIES

AEGIDIUS DE HAMMO mieszkał w samym sercu wyspy Brytanii. Pełne jego

nazwisko brzmiało: Aegidius Ahenobarbus Julius Agricola de Hammo. Nie skąpiono bowiem

ludziom imion i przydomków w owych dniach, bardzo od naszych odległych, kiedy wyspa

żyła jeszcze szczęśliwie, podzielona na wiele królestw. Czasu było wtedy więcej, a ludzi

mniej, toteż każdy prawie czymś się spośród innych wyróżniał. Epoka ta jednak przeminęła

bez śladu i dzisiaj stosowniej będzie przedstawić bohatera naszej historii krótko i po prostu:

nazywał się Dżil, gospodarował w Ham i miał rudą brodę. Ham było skromną wioską, ale jak

wszystkie wioski w tamtych czasach — dumną i niezależną.

Dżil miał psa. Pies wabił się Garm. Psy musiały zadowalać się krótkimi imionami w

potocznej mowie, uczona łacina stanowiła wyłączny przywilej rodu ludźkiego. Garm zresztą

nie znał nawet psiej łaciny, chociaż pospolitym językiem władał biegle (jak większości

ówczesnych psów) i umiał lżyć, przechwalać się oraz pochlebiać. Lżył mianowicie żebraków

i włóczęgów przechwalał się wobec innych psów, a schlebiał swojemu panu. Był z niego

zarazem dumny i bał się go bardzo, ponieważ Dżil i wymyślać, i chełpić się umiał jeszcze

lepiej od psa.

Ani pośpiech, ani hałaśliwa krzątanina nie były w tamtych czasach w zwyczaju.

Co prawda pośpiech i hałas niewiele mają wspólnego z prawdziwą robotą. Spokojnie więc i

po cichu ludzie robili, co do nich należało, i nie mogli uskarżać się ani na brak pracy, na brak

pogawędek. Mieli o czym pogadać, bo działo się często ciekawe i ważne rzeczy. Ale początek

naszej opowieści przypada na taki moment, gdy w Ham już od dawna nie zdarzyło się nic

naprawdę ważnego. Dżilowi to jak najbardziej dogadzało, był bowiem człowiekiem trochę

ociężałym, nie lubił zmieniać zwyczajów i pochłaniały go całkowicie sprawy osobiste. Miał

jak powiadał — pełne ręce roboty, żeby nie wpuścił biedy przez próg, innymi słowy, żeby

jadać równe tłusto i żyć tak dostatnio, jak przed nim żył jego ojciec Pies mu w tym

dopomagał. Ani pan, ani pies nie musieli wiele o Szerokim Świecie istniejącym poza

gospodarstwem Dżila, wioską Ham i najbliższym jarmaikiem.

Mimo to Szeroki Świat istniał. Niezbyt daleko od Ham rozpościerała się puszcza, a

za nią na zachód i na północ ciągnęły się Dzikie Wzgórza, podejrzane trzęsawiska i góry. Żyły

tam różne dziwne stwory, między innymi olbrzymy, grubiańskie i nieokrzesane plemię, z

którym bywały niekiedy kłopoty. Jeden olbrzym szczególnie wyróżniał się wśród

swoich współbraci i wzrostem, i głupotą. Nie znalazłem nigdzie w kronikach jego imienia,

ale nie o imię przecież chodzi. Był ogromny, za laskę służyło mu spore wyrwane drzewo, a

chód miał niezwykle ciężki. Las rozgarniał jak trawę, niszczył gościńce i pustoszył ogrody, bo

J.R.R. Tolkien - Rudy Dzil i Jego Pies, Kowal z Podlesia Wiekszego.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: