Zachowek
dr Wojciech Górecki
1. Spadkobiercami Krystiana są: trwale niezdolny do pracy małżonek (Krystyna), dwaj bezdzietni synowie (Tomasz i Grzegorz) oraz dwaj wnukowie (Michał i Marcin) po córce Michalinie, która zmarła wcześniej. Marcin jest małoletni, Michał jest pełnoletni i zdolny do pracy. Tomasz zrzekł się dziedziczenia, Grzegorz został uznany za niegodnego. Składniki substratu zachowku są następujące: wartość czystego spadku wynosi 60 tyś. zł., wartość darowizn dokonanych przez spadkodawcę po zawarciu małżeństwa z Krystyną - 48 tyś. zł., przy czym darowiznę o wartości 18 tyś. zł. uczynił on w czasie, kiedy nie miał zstępnych.
Oblicz wysokość zachowków należnych osobom uprawnionym.
2. Marian zmarł 12 maja 2007 r. W pozostawionym testamencie wydziedziczył on swego najstarszego syna Artura, bratu przeznaczył w drodze zapisu samochód o wartości 30 tyś. zł., pominął natomiast dwójkę swych dzieci: 5 - letnią Annę oraz 16 - letniego Grzegorza, żonę Jadwigę oraz ojca Kazimierza, od dwóch lat przebywającego na emeryturze. Do całego majątku o wartości 100 tyś. zł. spadkodawca powołał swą siostrę Darię. W skład spadku wchodziły ponadto długi z tytułu zaciągniętej przez Mariana pożyczki w wysokości 10 tyś. zł., koszty pogrzebu - 3 tyś. zł. oraz 7 tyś. zł. z tytułu niezapłaconego przez spadkodawcę czynszu za mieszkanie. W 2001 r., z okazji 15 rocznicy ślubu Jadwiga otrzymała od męża złotą broszkę z diamentami wartości 10 tyś. zł.
Proszę obliczyć zachowki należne uprawnionym osobom.
3. Marian zmarł 15 lutego 1995 r., przeznaczając w testamencie cały swój majątek bratu. Wartość masy majątkowej wynosi 100 tyś. zł. W 1975 r. spadkodawca uczynił darowiznę na rzecz swojego syna Waldemara w kwocie 1000 zł., co według cen z 1995 r. stanowiło równowartość 5 tyś. zł. W 1984 r. Marianowi urodził się drugi syn Andrzej. Otrzymał on w testamencie zapis wartości 2 tyś. zł. Ponadto ojciec spadkodawcy otrzymał w 1982 r. od Mariana samochód marki Fiat, którego wartość według cen z 1995 r. wynosiła 30 tyś. zł. Po śmierci pierwszej żony Marian zawarł w 1985 r. drugi związek małżeński i w tym samym roku urodził mu się trzeci syn Dariusz.
Komu z wymienionych wyżej osób należy się zachowek i w jakiej wysokości, jeżeli ojciec spadkodawcy jest osobą trwale niezdolną do pracy ?
4. Mikołaj w sporządzonym testamencie holograficznym powołał do całości spadku pełnoletniego syna Grzegorza (zdolnego do pracy). Pominął natomiast córkę Grażynę (także pełnoletnią oraz zdolną do pracy).
Określ zakres odpowiedzialności Grzegorza za zachowek należny Grażynie, zakładając, że:
Po pierwsze, czysta wartość spadku wynosi 10 000 zł., a Mikołaj tuż przed swoją śmiercią podarował swojej konkubinie samochód osobowy, którego aktualna wartość odpowiada kwocie 30 000 zł.
Po drugie, czysta wartość spadku wynosi 10 000 zł., a Mikołaj tuż przed swoją śmiercią podarował Grzegorzowi wskazany wyżej samochód.
Jak wyglądałaby sytuacja, gdyby Mikołaj podarował ten samochód Grażynie ?
Jak wyglądałaby odpowiedzialność Grzegorza za długi spadkowe, w sytuacji, gdy tylko on został powołany w testamencie do całego spadku, córka Grażyna została pominięta przez spadkodawcę, następnie ten ostatni rok przed swoją śmiercią podarował konkubinie nieruchomość o wartości 100 000 zł, wartość stanu czynnego spadku równa się kwocie 20 000 zł, a oprócz tego Mikołaj zaciągnął dług u Jerzego w kwocie 10 000 zł. ?
5. Bolesław pozostawił synów Dominika oraz Krzysztofa oraz córkę Matyldę. Są to jedyne osoby uprawnione do zachowku. W testamencie do całości spadku zostali powołani tylko synowie. Czysta wartość spadku wynosi 120 000 zł., a wartość darowizn podlegających doliczeniu do substratu zachowku 180 000 zł. Darowizny te zostały dokonane na rzecz osób trzecich pięć lat przed otwarciem spadku. Oprócz tego spadkodawca zobowiązał swoich spadkobierców testamentowych do przeniesienia na rzecz Krystyny (osoby obcej), wchodzącej w skład spadku, zabudowanej nieruchomości gruntowej o wartości 90 000 tyś. zł.
Określ zakres odpowiedzialności spadkobierców testamentowych wobec Krystyny oraz Matyldy ?
6. Bronisław powołał w testamencie do dziedziczenia w równych częściach trzech synów A, B i C. Wszyscy oni chcą i mogą dziedziczyć spadek, są przy tym jedynymi uprawnionymi do zachowku. Czysta wartość spadku wynosi 90 000 zł. Na mocy testamentu wszyscy spadkobiercy zostali zobowiązani przez spadkodawcę do wypłacenia Kamilowi (przyjaciel Bronisława) kwoty 30 000 zł. (zapis).
Określ zakres odpowiedzialności spadkobierców wobec Kamila ?
Stan faktyczny różni się od poprzedniego tylko tym, że syn C odrzucił spadek.
Pytanie jak wyżej.
Sytuacja jak poprzednio, z tą różnicą, że Bronisław powołał w testamencie do dziedziczenia całego spadku tylko syna A. Syna C w ogóle pominął. Natomiast syn B został uznany za niegodnego.
7. Spadkodawca powołał w testamencie do całego spadku osobę obcą, konkubinę Joannę. Natomiast syna Szczepana, pełnoletniego i zdolnego do pracy pominął milczeniem. Szczepan jest jedyną osobą uprawnioną do zachowku. W testamencie został też ustanowiony zapis na rzecz osoby trzeciej, Floriana, w wysokości 8 000 zł. Czysta wartość spadku wynosi 40 000 zł., brak darowizn podlegających doliczeniu.
Określ zasady odpowiedzialności Joanny za wskazane wyżej długi spadkowe.
8. Spadkodawca, wdowiec, powołał do spadku pełnoletniego, zdolnego do pracy syna Tadeusza, natomiast pominął milczeniem córkę Krystynę, także pełnoletnią i zdolną do pracy. W testamencie został poza tym ustanowiony zapis na rzecz osoby obcej, Mateusza, w kwocie 14 000 zł. Wartość czystego spadku wynosi 20 000 zł. Nie występują darowizny podlegające doliczeniu
Określ zasady odpowiedzialności Tadeusza za wynikające z kazusu długi spadkowe.
dulkwic