OGÓLNE WIADOMOŚCI O PRAWIE RZECZOWYM
Znaczenie przedmiotowe- zespół przepisów prawnych normujących powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności i innych praw związanych z korzystaniem z rzeczy (czyli praw podmiotowych).
Znaczenie podmiotowe- to właśnie te wyżej wymienione prawa, które aby być prawami rzeczowymi(w znaczeniu przedmiotowym) muszą być związane z rzeczą i mieć charakter bezwzględny.
Trzy rodzaje nieruchomości:
-gruntowe
-lokalowe
-mieszkaniowe
O ile gruntowe zawsze są nieruchomościami o tyle pozostałe dwa rodzaje są nieruchomościami, jeśli osobny przepis tak stanowi, w innym przypadku są częściami składowymi gruntu.
Tak więc budynki mogą stanowić odrębną nieruchomość jeśli:
-zostały wzniesione na terenie Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego przez wieczystego użytkownika gruntu.
-lokale wyodrębnione jako oddzielne przedmioty własności.
Części składowe muszą spełniać następujące przesłanki:
-połączenie w sensie gospodarczym i fizycznym
-brak możliwości odłączenia
-połączenie musi być trwałe
Przynależnościami są:
-rzecz ruchoma
-rzecz odrębna
-stosunek gospodarczego przystosowania z rzeczą główną
-potrzebne do korzystania z rzeczy głównej
-faktyczny związek z rzeczą główną
Prawo cywilne rozróżnia dwa rodzaje pożytków- pożytki rzeczy i pożytki prawa
Pożytki rzeczy to dochody pochodzące z rzeczy natomiast pożytki prawa to dochody płynące z prawa.
Pożytki rzeczy: naturalne( płody i inne części składowe, jeśli dochód z nich czerpany jest zgodnie z prawidłowa gospodarką) oraz cywilne, (czyli pożytki, jakie przynosi rzecz zgodnie z istniejącym stosunkiem prawnym). Pożytki naturalne przysługują uprawnionemu, gdy zostały odłączone w czasie trwania uprawnienia, natomiast pożytki cywilne przysługują do czasu trwania tego uprawnienia.
Prawa rzeczowe w przeciwieństwie do obligacyjnych są bezwzględne (erga omnes) a prawa obligacyjne są względne (inter partes), czyli dotyczą jedynie stron stosunku prawnego i tylko na nie wywierają wpływ, natomiast prawa rzeczowe są skuteczne wobec wszystkich i niosą ze sobą ogólną zasadę nie czynienia czegokolwiek, co godziłoby w treść tego prawa.
Istnieje również kategoria praw pośrednich, tzn. praw obligacyjnych posiadających rozszerzoną skuteczność. Możemy do nich zaliczyć: spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego (stosuje się przepisy o ochronie własności), prawo dożywocia, prawa ujawnione w księdze wieczystej, które są skuteczne wobec uprawnień dotyczących nieruchomości nabytych po jego ujawnieniu (tego prawa). Kolejnym wyjątkiem od względności praw obligacyjnych jest skarga pauliańska, jak również prawa obligacyjne doznają ochrony wobec osób trzecich na podstawie przepisów o czynach niedozwolonych (jeżeli wierzyciel tego prawa obligacyjnego dozna szkody może on żądać jej naprawienia od osoby trzeciej jeśli wystąpią odpowiednie przesłanki).
Tak więc łączność między prawami obligacyjnymi a rzeczowymi wyraża się w tym iż niektóre stosunki obligacyjne w węższym lub szerszym zakresie uzyskują skuteczność wobec osób trzecich. Łączność ta wyraża się również w tym, iż niektóre prawa rzeczowe posiadają znamiona praw obligacyjnych, np. obowiązek zastawnika czuwania nad rzeczą czy użytkownika do ponoszenia ciężarów koniecznych do prowadzenia prawidłowej gospodarki.
Podziały praw rzeczowych:
Prawa terminowe i bezterminowe- chyba nie trzeba tłumaczyć
Prawa związane i niezwiązane- o ile niezwiązane maja byt samodzielny, o tyle związane mogą istnieć tylko wraz z prawem głównym, dzielą one los prawny prawa głównego.
Prawa samoistne i niesamoistne (akcesoryjne)- istnienie praw akcesoryjnych zależne jest od innego prawa, bez którego te nie mogą powstać ani istnieć.
Prawa zbywalne i niezbywalne.
Prawa odpłatne i nieodpłatne.
Prawa podzielne i niepodzielne.
TREŚĆ, ZAKRES I WYKONYWANIE WŁASNOŚCI
Trzonem prawa własności są dwa uprawnienia właściciela: prawo do korzystania z rzeczy i prawo do rozporządzania rzeczą.
W skład prawa do korzystania z rzeczy wchodzą:
-posiadanie rzeczy
-używanie rzeczy
-pobieranie pożytków i innych przychodów rzeczy
-prawo do dyspozycji faktycznych rzeczą, czyli możliwość przetworzenia rzeczy, zniszczenia.
W skład prawa do rozporządzania rzeczą wchodzą:
-prawo do wyzbycia się własności
-prawo do obciążenia rzeczy.
Naszemu prawu znane są trzy wyznaczniki granic prawa własności:
-przepisy ustaw
-zasady współżycia społecznego
-społeczno-gospodarcze przeznaczenie danej własności.
Wśród przepisów sąsiedzkich można rozróżnić cztery ich kategorie:
-ograniczające oddziaływanie na nieruchomości sąsiednie
-określające sposób korzystania przez sąsiadów z granicznych pasów zieleni
-umożliwiające ustanowienie pewnych służebności
-normujące problemy związane z granicami.
NABYCIE I UTRATA WŁASNOŚCI
Czy sama umowa zobowiązująca przenosi własność? W prawie francuskim tak, jest to umowa obligacyjna o podwójnym skutku, tj. zobowiązująco - rozporządzającym. W Niemczech konieczne jest zawarcie dodatkowej umowy rozporządzającej. Polski system prawny obiera się na podwójnym skutku umowy zobowiązującej, ale może być konieczne zawarcie dodatkowej umowy w wypadkach, gdy: ustawa tak stanowi lub strony tak postanowiły.
Gdy ustawa tak stanowi:
W wypadku zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości z zastrzeżeniem terminu lub warunku, lub przy prawie pierwokupu.
Istnieje ogólna zasada, iż rzecz przechodzi na własność nabywcy w chwili jej sprzedaży, zamiany, darowizny bądź z jakiejkolwiek innej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności. Tak więc umowa taka ma charakter konsensualny, gdyż to właśnie ta umowa jest źródłem czynności przeniesienia własności rzeczy. Istnieją od tej zasady wyjątki.
W przypadku ruchomości rzecz przechodzi na własność nabywcy w momencie wydania rzeczy, (czyli wtedy zawierana jest umowa realna) w momencie, gdy:
Umowa dotyczy rzeczy określonych co do gatunku.
Umowa dotyczy rzeczy przyszłych.
Zbywcą jest osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą, a nabywca jest w dobrej wierze.
To samo dotyczy sprzedaży nieruchomości, tzn. wpis do księgi wieczystej nie jest konstytutywny do przeniesienia własności. Istnieją i również od tego wyjątki:
Gdy sprzedaży podlega osobna nieruchomość budynkowa stojąca na gruncie objętym użytkowaniem wieczystym.
Gdy dochodzi do utworzenia odrębnej własności lokalowej.
Oczywiście ta zasada konsensualności umowy jest względnie obowiązująca, czyli strony mogą inaczej postanowić.
Zależnie od konstrukcji ustawowej, umowa o przeniesienie własności może być bądź umową kauzalną (przyczynową) bądź abstrakcyjną (oderwaną).
Pierwszy system jest charakterystyczny dla systemu francuskiego, czyli ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia przyczyny, dla której na przeniesienie strony się zdecydowały.
Według systemu drugiego (stosowane w Niemczech) ważność tej umowy zobowiązującej nie wpływa na ważność umowy przenoszącej własność. Taki brak zobowiązania, w wypadku przeniesienia już własności, rodzi jedynie roszczenie o zwrot niesłusznego wzbogacenia.
Polski system opiera się na zasadzie kauzalności.
Jest to zasada przyczynowości w sensie materialnym, ważna w obrocie zarówno nieruchomościami jak i ruchomościami. Zasada kauzalności w sensie formalnym występuje tylko przy nieruchomościach, gdyż oznacza ona konieczność wymienienia zobowiązania, będącego przyczyną przeniesienia własności, w akcie notarialnym.
Umowa zobowiązująca musi być ważna przed jak i w trakcie przeniesienia własności, jednak w wypadku nieważności umowy zobowiązującej po przeniesieniu własności, SN inaczej kształtuje sytuacje nieruchomości i ruchomości:
W przypadku nieruchomości powstaje roszczenie o powtórne przeniesienie własności, czyli o dokonanie czynności rzeczowej
. W przypadku ruchomości taka nieważność ma również skutek zeczowy, czyli własność przechodzi na inny podmiot.
W przypadku nieruchomości, jeśli umowa sprzedaży została sporządzona pod warunkiem lub terminem, potrzebne jest dodatkowe porozumienie stron mające na celu bezzwłoczne przeniesienie własności, aby do takiego przeniesienia mogło dojść.
Jak wiemy właściciel to osoba która może rozporządzać rzeczą. Co się stanie, gdy umowę zobowiązującą (np. sprzedaży) zawrze osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą? Zgodnie z zasadą nemo plus iuris… nie można przenieść więcej praw niż się posiada. Więc w tym wypadku umowa zobowiązująca, zawarta przez osobę nieuprawnioną będzie ważna, nieważna będzie natomiast umowa rozporządzająca (czyli własność nie zostanie przeniesiona). Oczywiści nabywca chroniony jest przez zasadę dobrej wiary i w wypadkach ustawowo określonych własność nabywa.
W wypadku nieruchomości można nabyć rzecz od nieuprawnionego do rozporządzania, gdy jest on wpisany w KW jako właściciel, nabywca jest w dobrej wierze i czynność jest odpłatna.
W wypadku ruchomości nabyć rzecz można od nieuprawnionego, gdy nią włada i wyda ją nabywcy (analogicznie do KW przy nieruchomościach) a nabywca jest w dobrej wierze. Czyli jest to czynność realna. Zasada ta nie działa w wypadku nabycia rzeczy ruchomej od nieuprawnionego w wypadku jej kradzieży, zgubienia lub utracenia w inny sposób, czyli w wypadkach, gdy nie zostały powierzone przez właściciela. Wtedy do nabycia własności przez nabywcę potrzebny jest upływ trzy letniego terminu od dnia utraty rzeczy.
W wypadku stosunków między zleceniodawcą a zleceniobiorcą. Zleceniobiorca nabywa zecz na własność we własnym imieniu, a zleceniodawcy przysługuje roszczenie o przeniesienie własności. Gdy zleceniobiorca od tego obowiązku się uchyla, może uczynić to sąd, z tym, że jego orzeczenie jest równoznaczne z przeniesieniem własności. Roszczenie to wynika ex lege, czyli istnieje choćby strony umowy zlecenie w tej materii się nie wypowiedziały. Umowa taka nie musi mieć charakteru aktu notarialnego, może być nawet ustna.
ZASIEDZENIE I PRZEMILCZENIE
Istnieją dwa rodzaje nabycia prawa własności na podstawie upływu czasu, są to zasiedzenie i przemilczenie. O ile zasiedzenia polega na uregulowaniu stanu faktycznego i prawnego, spowodowanego wykonywaniem prawa własności przez osobę nieuprawnioną przez odpowiednio długi czas, o tyle przemilczenie polega na niewykonywaniu tego prawa przez uprawnionego. Dopuszczalne jest w prwie polskim zasiedzenie prawa użytkowania wieczystego. Możliwe jest również zasiedzenia udziału we współwłasności.
Zasiedzenie konkretnych rodzajów nieruchomości:
Potrzebny jest upływ lat 20 w przypadku dobrej wiary, lub upływ lat 30 w każdym innym przypadku (zła wiara0. Czyli muszą być spełnione dwie przesłanki: upływ czasu i posiadanie.
Nieruchomości budynkowe- mogą być zasiedzone tylko wraz z prawem głównym, czyli użytkowaniem wieczystym.
Nieruchomości gruntowe- może być zasiedzona część takiej nieruchomości, np. działka budowlana wydzielona z większej nieruchomości.
Nieruchomości lokalowe- musza być zasiedzone w całości, nie jest możliwe zasiedzenie kilku pomieszczeń (lokal musi być samodzielny do zasiedzenia, czyli musi być zasiedzony w całości, aby tę przesłankę samodzielności spełnić.
Zdarza się, iż posiadanie przechodzi na drugą osobę (chodzi tutaj o przypadki przeniesienia posiadania i dziedziczenia), wtedy czas zasiedzenia pierwszego posiadacza dolicza się do czasu zasiedzenia drugiego posiadacza.
Dobra wiara. Jest to przeświadczenie nabywcy rzeczy iż nabył je zgodnie z prawem i że przysługuje mu prawo własności (oczywiście w okolicznościach usprawiedliwionych, czyli nie z powodu np. niedbalstwa), czyli np. był przekonany iż nabywa od właściciela, nie wiedział iż sprzedawca nie ma zdolności do czynności prawnych, umowa notarialna dotknięta była wadą powodującą nieważność. Przy nieruchomościach dobra wiara musi występować w momencie nabycia prawa własności, później nie odgrywa ona już żadnej roli, przy ruchomościach musi ona występować przez cały 3-letni okres potrzebny do zasiedzenia.
Zasiedzenie skutkuje nabyciem prawa własności ex lege, czyli jest nabyciem pierwotnym. Powoduje ono iż prawo własności uprzedniego właściciela wygasa, ale nie wygasają inne prawa na tej rzeczy (ograniczone prawa rzeczowe), gdyż takie posiadanie nieuprawnionego jest skierowane przeciwko właścicielowi, a nie osobom mającym na danej rzeczy ograniczone prawa rzeczowe.
Zasiedzenie orzeka sąd w postępowaniu nieprocesowym przy udziale pierwotnego właściciela (jeśli nie jest on znany dokonuje się odpowiedniego ogłoszenia). Takie orzeczenie ma charakter deklaratywny. Stanowi dowód prawa własności, jest np. podstawą dokonania wpisu do księgi wieczystej.
Przemilczenie dotyczy natomiast rzeczy znalezionych.
INNE PRZYPADKI NABYCIA I UTRATY WŁASNOŚCI
Pierwszym z nich jest przypadek zrzeczenia się własności (co wynika z prawa rozporządzania rzeczą przysługującemu właścicielowi). Jest to jednostronna konsensualna czynność prawna. Taka rzecz nie staje się niczyja, należy do gminy na terenie której znajduje się nieruchomość lub jej większa część. W przypadku zrzeczenia się własności nieruchomości przez państwową osobę prawną własność przechodzi na SP, w przypadku zrzeczenia się nieruchomości przez samorządową osobę prawną własność przypada jednostce samorządu terytorialnego.
Zrzeczenie się ruchomości do swej skuteczności wymaga spełnienia dwóch przesłanek: porzucenia rzeczy z zamiarem wyzbycia się własności.
Nabycie takiej rzeczy niczyjej odbywa się przez zawłaszczenie, a do jego skuteczności wymagane jest spełnienie dwóch przesłanek: zawładnięcie rzeczą z intencją wejścia w prawo własności. Jest to czynność jednostronna realna. Nabycie pierwotne.
Znalezienie następuje w wypadku rzeczy: porzuconych bez zamiaru wyzbycia się własności, rzeczy zgubionych bądź w przypadku zwierząt, które zabłąkały się bądź uciekły.
Akcesja, czyli połączenie rzeczy, znane są trzy przypadki takiego rodzaju: połączenie, pomieszanie, przetworzenie.
WSPÓŁWŁASNOŚĆ
RODZAJE I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
Do najbardziej charakterystycznych form prawa własności przysługującemu kilku osobom należą: własność podzielona według czasu jej trwania, własność podzielona według jej treści, oraz własność niepodzielnie przysługująca kilku osobom, czyli współwłasność.
Pierwsza- przysługuje jednemu właścicielowi, z tym zastrzeżeniem, że przechodzi ona ex lege na innego właściciela wraz z upływem określonego czasu bądź wraz z zaistnieniem określonego zdarzenia. Podzielność wyraża się tutaj w tym, iż rzecz ma nijako dwóch właścicieli: właściciela aktualnego i właściciela przyszłego.
Drugie- własność podzielona według jej treści jest wytworem średniowiecznym, gdzie niektóre rzeczy miały dwóch właścicieli, jeden nazywany był właścicielem zwierzchnim, drugi właścicielem użytkowym.
Trzecia- czyli już nasza ustawowa współwłasność, polega na tym, że każdy ze współwłaścicieli posiada identyczne, wszystkie prawa do rzeczy, są one jednakowe co do czasu i treści, różne mogą być natomiast ich udziały we wspólnej rzeczy.
Trzy podstawowe cechy prawa współwłasności: jedność przedmiotu, wielość podmiotów i niepodzielność wspólnego prawa.
Instytucja współwłasności nie jest jednolita, rozróżniamy współwłasność w częściach ułamkowych (zwykłą) oraz współwłasność łączną. O ile ta pierwsza jest samoistnym stosunkiem prawnym i do jego istnienia nie potrzebne są żadne inne storunki, czy to prawne czy osobiste, o tyle współwłasność łączna, aby wypełniać swoje zadanie, jest uzależniona od istnienia innego stosunku osobistego, który nadaje jej sens. Współwłasnością łączną jest wspólność majątkowa między małżonkami (umowna albo ustawowa) i współwłasność wspólników spółki cywilnej.
Do największych różnic między tymi rodzajami współwłasności należą:
- we współwłasności zwykłej każdy współwłaściciel posiada swój ułamkowy udział we własności
- współwłaściciel w częściach ułamkowych może dowolnie rozporządzać swoim prawem, uczestnik we współwłasności łącznej nie może dysponować swoim prawem
- z zastrzeżeniem wyjątków, współwłaściciel zwykły może w dowolnym momencie żądać zniesienia współwłasności.
Istnieje kilka rodzajów współwłasności w częściach ułamkowych.
1. Współwłasność przymusowa- jak już zostało powiedziane, współwłasność zwykła nie służy żadnemu określonemu celowi społecznemu czy ekonomicznemu. Jednak czasami taka współwłasność ma specjalne przeznaczenie, np. klatka schodowa czy droga wewnętrzna.
2. Współwłasność siedlisk- bez komentarza…
3. współwłasność spadkowa- odróżnić należy współwłasność całej masy spadkowej od współwłasności określonych przedmiotów wchodzących w skład spadku. Współwłasnością sensu stricto jest ten drugi rodzaj współwłasności. W tym wypadku można się odnieść do zasad współwłasności, lecz doznaje ona pewnych ograniczeń, np. możliwe jest żądanie zniesienia współwłasności tylko w wypadku działu całego spadku, także ograniczone jest prawo rozporządzania rzeczą.
4. Wspólnoty gruntowe- nie chce mi się pisać
Biorąc pod uwagę fakt, iż współwłasność nie jest instytucją samodzielną, a jedynie
odmiana prawa własności, stosuje się do niej przepisy kodeksowe odnośnie własności, i to nie w drodze analogii, a bezpośrednio. Oczywiście istnieją różnica, współwłaściciel musi liczyć się z innymi współwłaścicielami posiadającymi również pełnię praw, również żądanie zniesienia współwłasności jest oczywiście tylko dla niej charakterystyczne.
Kodeks cywilny nie wymienia sposobów, w jakie powstaje współwłasnośc w częściach ułamkowych, jest to uregulowane przez przepisy szczególne. Można wymienić tutaj:
- ze spadkobrania, gdy spadek przechodzi na kilka osób
- z czynności prawnych, np. kupna udziału
-ex lege na skutek zasiedzenia
- orzeczeniem sądu
- ex lege w wypadku połączenia bądź pomieszania rzeczy ruchomych
- z przekształcenia ex lege na taka własność, w przypadku ustania wspólności łącznej małżonków bądź po rozwiązaniu spółki cywilnej
Nie jest natomiast unormowana w kodeksie cywilnym wspólnośc praw, tak więc w ich wypadku stosuje się analogie u odsyła do przepisów o współwłasności zwyklej. Dotyczy to takich przypadków, jak współwłasność prawa użytkowania wieczystego, prawa najmu, praw autorskich, współposiadania.
UDZIAŁY WSPÓŁWŁAŚCICELI
Należy odróżnić prawo do całej rzeczy od udziału współwłaściciela. O ile prawo do całej rzeczy przysługuje każdemu współwłaścicielowi o tyle udział należy wyłącznie do współwłaściciela. Dlatego też może on nim dowolnie rozporządzać, może go obciążyć innymi prawami rzeczowymi ograniczonymi, nie może jednak ustanowić na nim służebności, nie jest ona bowiem możliwa do ustanowienia na udziale. Może też on na swoim udziale zawierać niektóre umowy obligacyjne (np. umowę dzierżawy, ale nie może już ustanowić na nim najmu). Istnieją natomiast również i od tego wyjątki, tak więc prawo do rozporządzania udziałem ograniczone jest w wypadku:
- sprzedaży udziału w gruncie rolny, co do zasady inni współwłaściciele posiadają prawo pierwokupu
- ograniczone jest rozporządzanie udziałem we współwłasności przymusowej i gruntowej
- rozporządzanie udziałem w majątku spadkowym do swej pełnej skuteczności wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli.
ZADZĄD RZECZĄ WSPÓLNĄ
Jest to sprawa bardziej skomplikowana niż rozporządzanie udziałem, ponieważ musi pogodzić interesy wszystkich współwłaścicieli. Przez zarząd rzeczą wspólną rozumiemy podejmowanie wszelkich decyzji i podejmowanie wszelkiego rodzaju czynności związanych z rzeczą wspólną, zarówno w toku jej zwyczajnej eksploatacji (np. pobieranie płodów) jak i czynności nadzwyczajnych (jak np. sprzedaż całej rzeczy). Rozróżniamy trzy rodzaje zarządu: ustawowy(1), umowny i sądowy.
1.Podstawowym kryterium zarządu ustawowego jest podział czynności z nim związanych na te zwykłego zarządu i przekraczające zwykły zarząd. Ten podział obejmuje wszystkie czynności, czyli czynności prawne (sprzedaż) czynności faktyczne (sposób uprawiania gruntu) czy czynności procesowe (czyli postępowanie przed organami sądowymi i administracyjnymi). Jeśli chodzi o sposób wykonywania zarządu, decyduje tutaj wola stron. W wypadku czynności zwykłego zarządu jest to wola większości, przy czynnościach przekraczających zwykły zarząd jest to zasada jednomyślności. Większość określa się wielkością udziałów. Ze względu na możliwe problemy w tej materii, istnieje zasada ingerencji sądu, która może polegać bądź na rozstrzygnięciu konkretnej sytuacji, bądź na ustanowieniu zarządu sądowego. Każdy ze współwłaścicieli ma nie tyle prawo, co obowiązek do pełnienia zarządu rzeczą wspólną. Może być tak, iż umownie obowiązek ten dotyczy konkretnego współwłaściciela, może on wtedy za to żądać wynagrodzenia, a pozostali mogą żądać rachunku z pełnienia zarządu.
Kodeks nie rozstrzyga jakie czynności należą do zwykłego zarządu. Można powiedzieć, iż takimi czynnościami są wszelkie działania podejmowane w ramach załatwiania bieżących spraw związanych z eksploatacją rzeczy oraz utrzymaniem jej w niepogorszonym stanie w ramach aktualnego przeznaczenia.
Jeżeli nie ma zgody wszystkich współwłaścicieli na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd, wtedy większość może wystąpić do sądu o wydanie rozstrzygnięcia w tej sprawie.
Jeżeli nie ma większości do dokonania czynności zwykłego zarządu, każdy ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu o wydanie rozstrzygnięcia, i na odwrót. Jeżli większość chce dokonać czynności zwykłego zarządu rażąco naruszającej zasady zarządu rzeczą wspólną, wtedy każdy współwłaściciel może wystąpić do sądu o wydanie rozstrzygnięcia.
Trzecia kategorią czynności są czynności zachowawcze, czyli te zmierzające do zachowania wspólnego prawa. SA nimi przede wszystkim powództwo windykacyjne wobec osoby trzeciej o wydanie rzeczy wspólnej. Wtedy każdemu współwłaścicielowi przysługuje legitymacja czynna. Są nimi również sprzedaż rzeczy która w niedługim czasie ulegnie zepsuciu, rozbiórka walącego się budynku.
Sąd ustala zarządcę (którym może być osoba trzecia albo jeden ze współwłaścicieli), gdy spełnione zostaną odpowiednie przesłanki (wyżej już wymienione). Taki zarządca ma prawo do dokonywania czynności związanych ze zwykłym zarządem, dlatego czynności przekraczające zwykły zarząd dalej mogła być podjęte przez współwłaścicieli, czyli mogą ją np. sprzedać.
KORZYSTANIE Z RZECZY WSPÓLNEJ
Tak jak przy zarządzie, istnieją trzy sposoby regulacji korzystania z rzeczy wspólnej: ustawowy, umowny i sądowy.
Korzystanie z rzeczy można podzielić na dwie grupy: pobieranie pożytków (1) oraz posiadanie i używanie rzeczy (2). O ile bowiem pobieranie pożytków jest materią podzielną, o tyle każdy współwłaściciel, bez względu na wielkość udziałów, posiada prawo do posiadania i używania rzeczy.
1. Pobieranie pożytków- przypadają one współwłaścicielom proporcjonalnie do udziałów, to samo dotyczy ponoszonych kosztów. Zaznaczyć należy, iż za czynności dokonywane z osobami trzecimi odpowiadają tylko współwłaściciele, którzy dane zobowiązanie z osobą trzecią zawarły, nie reprezentują oni bowiem wszystkich współwłaścicieli, a jedynie siebie.
2. Posiadanie i używanie- tutaj problem pojawia się, gdy jeden ze współwłaścicieli zwraca się do sądu z roszczeniem o dopuszczenie do posiadanie. Rozstrzygnięcie sądu zależy tutaj o rodzaju posiadania rzeczy wspólnej, które jest podstawą roszczenia. Jeśli sprawa dotyczy rzeczy, do której posiadania i używania nie jest potrzebna współpraca wszystkich zainteresowanych stron (np. używanie wspólnej studni) wtedy sąd wydaje orzeczenie w trybie procesowym. Natomiast jeżeli chodzi o używanie i posiadanie rzeczy, do której potrzebne jest współdziałanie wszystkich zainteresowanych stron (np. uprawa gruntu rolnego) wtedy sad wydaje decyzję w postępowaniu nieprocesowym o podzieleniu rzeczy na wyłączny użytek współwłaścicieli. Dokonuje on tego na podstawie przepisów o zwykłym zarządzie rzeczą...
dulkwic