socjologia prawa - skrypt 2.pdf - SOCJOLOGIA PRAWA - dulkwic

1. Zasada powszechności prawa: Jest to zasada sformułowana bardzo późno. Prawo nie powinno być formułowane w sposób

podmiotowy. Stosowanie prawa nie powinno być odnośnie podmiotu prawa lecz przedmiotu prawa jakim jest jednostka.

Dopiero pod koniec XVII wieku zaczęto tę regułę. Prawo zaczęło wykazywać tendencję do powszechności. Wszyscy powinni

być równi wobec prawa. Pierwszy o tym pisał Hugo Grocjusz - ,, Traktat o wolności mórz,, 1609. A takŜe w innym jego dziele

podnosił ten wątek - ,, De iure belli ad pacis,, - 1625. Podobne koncepcje równości i powszechności prawa propagowali

angielscy lewellerzy, np.; John Gilbourne. Erę równaczy w Anglii zapoczątkowała rewolucja angielska w 1640. Te idee

zapoczątkowały myśl, Ŝe prawo nie moŜe być zróŜnicowane podmiotowo. Potem równaniu prawa sprzyjała rewolucja roku 89

we Francji, a następnie przewrót Napoleona i jego wielkie dzieło Code civil z 1804, w którym wprowadził równość podmiotów

wobec prawa i rozprzestrzenił ją w toku wojen napoleońskich po całej Europie.

2. Zasada autonomiczności instytucji stosujących prawo: Prawo powinno być silnie zobiektywizowane, nie moŜe być Ŝadnych

nacisków zewnętrznych na instytucje stosujące prawo. Ta zasada wykształciła się w XVIII wieku za sprawą Monteskiusza i jego

dzieła ,, O duchu prawa,, - 1848. w tym przypadku zmiana poglądu polegała na tym , iŜ rozumiano suwerena ( monarchę),

mimo, iŜ powstawał teŜ ówcześnie jakieś twory republikańskie, jako lidera tej zbiorowości, zaś w jego imieniu rządził parlament.

W ręku suwerena wszystkie władze się koncentrowały ( zarówno sądownicza, legislacyjna jak i egzekutywa). Monteskiusz

uwaŜał, Ŝe jest to błąd, iŜ naleŜy rozdzielić władze, lecz takŜe dać im moŜliwość współdziałania, ale nie tak by jakaś uzyskała

nad innymi hegemonię. Przykładowo władza sądowa powinna być reprezentowana przez wybieralne i niezawisłe sądy,

podporządkowane tylko prawu, sędziowie zaś winni być tylko ustami ustaw.

3. Zasada doskonałego tekstu prawnego: W biblioznawstwie wykształciła się hermeneutyka. Tekst zawiera w sobie wszystko co

powinien, nie ma potrzeby korzystania z innych tekstów. NaleŜy w tym wypadku sięgnąć do kultury utylitarystycznej, której

propagatorem był Jerome Bentham. Główną zasadę utylitaryzmu była zasada uŜyteczności – Ŝyjemy w ten sposób by chronić

się od przykrości i dąŜyć do maksymalizacji przyjemności. UŜyteczność moŜe być zindywidualizowana, gdyŜ nie dla wszystkich

to samo moŜe być przyjemne. Według zasady uŜyteczności zgeneralizowanej przyjemność to szczęście jak największej liczby

osób. Gwarantem tego stanu jest państwo. Legislator ma duŜe doświadczenie Ŝyciowe, więc w sensie zgeneralizowanym

mamy pewność, Ŝe jest to szczęście dla wszystkich, jest to szczęście powszechne. Prawo jest więc wyrazem woli suwerena,

dotyczącym zgeneralizowanej uŜyteczności. Dlatego prawo winno być egalitarne. Prawo funkcjonuje w określonych

strukturach, w państwie. Arbitralna wola legislatora moŜe przejawiać się w tekstach prawnych, które prowadzą do uŜyteczności.

Komponenty prawa;

2. prawo musi określać podmiot, do którego te normy się odnoszą,

3. prawo musi określać przedmiot swojej regulacji,

4. prawo określa zakres zastosowania ( stopień generalizacji) norm,

5. prawo określa aspekty stosowalności tych nakazów, ich aplikacji,

6. rodzaj i warunki przymusu prawnego (force) by do norm się stosowano,

7. środki potrzebne do zrealizowania tych nakazów,

8. właściwe sposoby artykulacji, przekazywania i upubliczniania tych nakazów,

9. sposób egzekwowania tych nakazów ( zarówno instytucje egzekwujące jak i procedury egzekwujące).

Te zasady tworzenia i formułowania prawa doprowadziły do ukształtowania się pozytywizmu prawnego

Wykład 5

Emil Durkheim - ciąg dalszy

- zasada tzw. monizmu metodologicznego, która oznaczała, Ŝe badania społeczeństwa powinny się opierać

na tym samym, na czym opierają się badania rzeczywistości, była nadrzędną zasadą uznawaną przez

Emila Durkheima;

- monizm często przechodzi w indukcjonizm ;

- rzeczywistość społeczna składa się z faktów społecznych o charakterze holistycznym, które bada się tak

jak bada się rzeczy;

- w badaniach wyłączamy jakąkolwiek zasadę wyjściową typu: wartościowania, oceniania, czy teŜ tego, co moŜe

zakłócić czysty obraz faktów ;

- waŜny jest proces odidealizowania nauk społecznych;

- fakty społeczne są postrzegane poprzez obserwację, te które są niepostrzegane w sposób zmysłowy moŜna

interpretować z wypowiedzi normatywnych, które narzucają wzory postępowania;

- powstały skodyfikowane reguły powszechnego postĘpowania : normy prawne, religijne, moralne;

- według Durkheima fakty spoŁeczne naleŜy tłumaczyć poprzez inne fakty społeczne, nie naleŜy do tej rzeczywistości

przenosić czegoś z poza tego świata, bo zaburza to proces poznania.

Dzieła Durkheima:

"O społecznym podziale pracy"- odpowiada na pytania o przyczyny i charakter ewolucji; za tą przyczynę uznawał

specjalizację zbiorowości ludzi, jako tych, które budują strukturę społeczną.

Ludy pierwotne mają naturĘ homogenicznĄ , oparte są o solidarnoŚĆ mechanicznĄ , następnie mamy solidarność

organiczną, która związana jest z wymianą dóbr, rozwojem komunikacyjnym. Ewoluja idzie w kierunku coraz większej specjalizacji.

Proces ewolucji nie jest obojętny wobec kodyfikacji reguł postępowania. Ubocznym procesem ewolucji jest anomia społeczna ,

gdy dla nowopowstałych warunków nie mamy jeszcze odpowiednich norm' budzi to poczucie bezsensu, braku celu działania

społecznego, jest to tzw. brak normatywnego punktu odniesienia.

Prawo jest więc zdeterminowane procesami ewolucyjnymi i wywiera ogromny wpływ na społeczeństwo.

MoŜe mieć charakter represyjny, cdy mamy przewagę solidarności mechanicznej nad organiczną- bezpośredni

przymus fizyczny nad jednostkami, które się wyłamują.

Charakter restytucyjny, gdy przewaga solidarności organicznej nad solidarnością mechaniczną- przywraca stan

istniejący przed naruszeniem, nie wyklucza sankcji negatywnych, ale je oddala. Prawo nie jest tworzone w sposób wolincjonalny,

jest efektem procesów społecznych. Prawo to zobiektywizowany fakt społeczny.

Badania nad zjawiskiem samobójstw:

- męŜczyźni, dobrze usytuowani, protestanci, kawalerowie, zwykle w okresie braku stabilności gospodarczej;

- prowadził badania na temat popełniania samobójstw w krajach, gdzie są one prawnie zabronione i w krajach, gdzie takiego zakazu

nie ma;

- badania nad motywami samobójstw;

- określił, Ŝe prawo ma mały wpływ;

- typologia samobójców:

*egoistyczne- ucieczka od własnych kłopotów ze światem;

*anomiczne- odczuwanie bezsensu zycia;

*altruistyczne- dla dobra innych;

*fatalistyczne- forma protestu przeciwko ograniczeniom podmiotowości;

Podsumowanie Durkheima:

- badał prawo a zjawiska społeczne;

- prawo nie tłumaczy się samo przez się, badania empiryczne, niewolincjonalne, wywołanie zjawiska w moralności.

L.Diguit - "Państwo: prawo obiektywne i prawo pozytywne".

- miał wspólne załoŜenia z Durkheimem i odwoływał się do niemieckiej szkoły historycznej;

- prawo jest zobiektywizowanym, społecznym, historycznie zdeterminowanym, naturalnym faktem społecznym;

- według Diguit'a istnieją dwa rodzaje prawa: obiektywne (następno współŜycia ludzi, kierowanie autentyczne działaniami ludzkim),

prawo pozytywne (jest wyartykułowanym prawem obiektywnym);

- relacja pomiędzy prawem pozytywnym oraz prawem obiektywnym;

- antyetatysta- to prawo kreuje państwo, państwo ma ograniczoną rolę w kreowaniu prawa;

G.Gurritch -

- ewolucjonizm, holizm, naturalizm, znaczenie badań empirycznych;

- problem prawa i jego związek z róŜnymi rodzajami zbiorowości;

- tyle jest praw, ile jest zbiorowości;

- prawo państwa to to, które jest kreowane poprzez instytucje;

- zrelatywizowane do zbiorowości, w której występuje;

- socjologia prawa:

*makrosocjologia,

*dyferencjalne;

*mikrosocjologia;

- prawo nie przenika między zbiorowościami, są one wręcz w konflikcie ze sobą;

- wpłynąŁ na Iheringa.

R.Ihering - był pod wielkim wpływem Benthama, filozof i twórca utylitaryzmu;

- Bentham uwaŜa, iŜ naleŜy jako podstawowe zagadnienie rozwaŜyć pojęcie "dobra", dobro człowieka polega na etycznym Ŝyciu,

które jest jednocześnie racjonalne;

- etyczne jest poszukiwanie przyjemności i szczęścia według zasady uŜyteczności;

- czasem szczęście jest osiągane jedynie w zbiorowości;

- poczucie obfitości posiadania, bezpieczeństwa i równości;

- Bentham nie wymienia tu wolności, wolność moŜe być minimalnie ograniczona przez prawo dla zapewnienia powyŜszych.

- według Iheringa prawo nie ma przymiotu sprawiedliwości ani teŜ prawdziwości, jest natomist skuteczne i uzyteczne;

- skuteczne jest prawo, które słuŜy zapewnieniu jak największej ilościludzi;

- uprawnienia- prawnie chroniony interes;

- prawo nie ma aspektu wolincjonalnego, jest natomiast aktem aparatu państwowego wyznaczającego regulacje Ŝycia społecznego;

- prawo to regulacje o charakterze celowościowym (teleologicznym);

- kontrole i sankcje mają charakter funkcjonalny;

- był indywidualistą, uznawał istotę subiektywnego odczucia przez jednostki, co jest dla nich dobre, a co złe;

- interes jest uwarunkowany w sposób społeczny;

- brak uniwersalności i trwałości, są zmienne i dynamiczne;

- interesy mogą mieć charakter egoistyczny bądź altruistyczny;

- koncepcja granic regulacji- nie wszystkie potrzeby mogą być zaspokojone przez prawo;

- prawo naleŜy wyjaśnic poprzez cele, którym słuŜy;

- prawo powinno mieć charakter funkcjonalny.

Podsumowanie nurtu socjologicznego w prawie:

- oparte na metodologii pozytywnej;

- indukcyjny charakter twierdzeń;

- prawo jest dynamiczne;

- teleologizm (celowość) prawa;

- słabą stroną był brak mowy o świadomości społecznej, wyłączenie psychologicznych motywów i wartości.

Wykład 6

SOCJOLOGIA HUMANISTYCZNA XXw.

Florian Znaniecki - oparta o analizę listów prywatnych.

- nie jest oparty na dysfunkcjoniźmie;

- istnieją pewne etapy wcielania się w nowe środowisko;

Podstawowe myśli Znanieckiego:

- Ŝycie społeczne jest przesiąknięte wartościami i normami;

- fragmentem Ŝycia społecznego jest działanie;

- działania tworzą porządek aksjo-normatywny;

- porządek zewnętrzny, jest moŜliwy poprzez interakcje, a więc ład społeczny;

- zbiór interakcji, gdzie jednostki maja podobne poglądy aksjo-normatywne;

- działania te mogą mieć charakter: kreatywny, reproduktywny, destruktywny (związane z oddziaływaniem na kulturę);

- wnoszą coś nowego do kultury, są cenne i rzadkie, ale naruszają porządek aksjo-normatywny;

- mogą się teŜ mieścić w ładzie aksjo-normatywnym, ale moŜemy reprodukować to, co się zdarzyło;

- działania reproduktywne mogą mieć charakter:

*materialny- aksjo-normatywny- powtarzanie wartości, którymi się kierujemy, utrwala naszą świadomość prawną;

*wartości determinują ład społeczny i działania, natomiast normy determinują charakter psychiczny;

- konieczne są badania empiryczne, aby móc zrozumieć co czynią ludzie.

PSYCHOLOGICZNE KONCEPCJE PRAWA

Dla socjologii rozumiejącej / humanistycznej najwaŜniejszą kwestią było zrozumienie zachowań człowieka.

PsychologizujĄca teoria prawa:

3. Zjawiska społeczne są zjawiskami o charakterze psychologicznym. NaleŜy je tłumaczyć przez odwoływanie się do

świadomości ludzi działających. Rozumienie prawa moŜe odbyć się przez odwołanie się do świadomości. Jest to

załoŜenie epistemologiczne.

4. ZałoŜenie ontologiczne – czym jest prawo? Prawo jest pewnym typem przeŜycia psychicznego. Jest to koncepcja

psychologiczna. Prawo jest wytworem m.in. psychologicznym, nie da się prawa przypisać jedynie do przeŜyć

psychicznych. Jest to koncepcja psychologizująca prawa.

5. ZałoŜenie genezy / porządku prawa. W prawie pozytywnym prawo to zespół przepisów w określonych aktach prawnych,

obowiązujących formalnie – koncepcja pozytywistyczna. W koncepcjach psychologizujących i socjologicznych mówi się o

porządku prawnym, czyli o czymś szerszym. Prawo jest wywodliwe, jest następstwem określonych stanów psychicznych.

Są to przeŜycia, które moŜna przypisać duŜym zbiorowością. Prawo w swojej genezie jest zdeterminowane zjawiskami

psychicznymi.

Te trzy powyŜsze załoŜenia wyznaczają ogólną charakterystykę psychologizującej teorii prawa. Koncepcje te dokonały zupełnie

innego paradygnatu badawczego prawa, zupełnie innego niŜ pozytywnego.

Georg Jellinek - ” Prawo nowoczesnego państwa,, Jellinek zasłynął z tego dzieła. Do czasów Jellinka dominowała myśl, Ŝe

prawo odnosi się do szczególnej rzeczywistości – do powinności. Twierdzenie, Ŝe istnieje świat powinności, Ŝe jest światem

idealnym, niematerialnym ale mającym duŜy wpływ na istniejącą rzeczywistość. Nie ma nic wspólnego w sensie epistemologicznym i

ontologicznym ze światem rzeczywistym. Była to tzw. solen. „” Prawo nie jest tym co jest, co było, co będzie. Prawo jest tym co być

powinno,, Prawu nie przysługują walory prawdy ani fałszu. Były jednak próby logiki deontycznej, iŜ moŜna przedstawić wartość

tautologiczną pewnym powinnościom. Lecz Jellinek dokonał rewolucji. Twierdził, Ŝe pomiędzy rzeczywistością i powinnością jest

pewne powiązanie. Ludzie postępując tak samo zaczynają tworzyć pewne idealne wzory, przypisując im powinność. Rzeczywistość

społeczna ma więc moc kreowania rzeczywistości społecznej. śycie codzienne moŜemy przekształcić w pewien idealny stan. Kiedy

pewne wzory stają się wyartykułowane, wzory się internalizują pewne przekonanie, Ŝe wzory są moim zachowaniem i ja chcę tak

postępować). To wtedy ta rzeczywistość się przekształca. Badanie prawa powinno się sprowadzać nie do badania tekstu prawnego

lecz do zachowań społecznych, które generują owe akty i teksty prawne. By normy stały się tekstem prawnym muszą najpierw

powstać w rzeczywistości. Prawo wiedzie Ŝywot podwójny, Ŝywot zewnętrzny, który jest intersubiektywnie postrzegalny i Ŝywot

wewnętrzny, który nie jest intersubiektywnie postrzegalny. Do badania tego prawa jest potrzebna metoda badania

introspektywnego. Pomiędzy zewnętrznym Ŝywotem prawa a wewnętrznym, psychologicznym jest rozdźwięk. Zaś zadaniem prawa

jest aby pomiędzy tymi rodzajami prawa rozdźwięk był jak najmniejszy. Dlatego waŜna jest interpretacja, która odwołuje się do

świata wewnętrznego, psychicznego. Koncepcja Jellinka była w środowisku zarówno mocno krytykowana jak i podziwiana.

Słabością tezy Jellinka było to, Ŝe jednak państwo jest niezbędną instytucją by prawo sankcjonować. Egzekwujące instytucje są

częścią pewnej rzeczywistości, będącej wynikiem socjalizacji prawa. W związku z tym Jellinek nie zerwał z pozytywizmem ale

zadał mu duŜy ideowy cios.

Leon Petra Ŝ ycki - główne dzieło to ”Prawo nowoczesnego państwa,, oraz ”Wstęp do nauki prawa,, i ”Wstęp do

moralności,,. Teorie psychologiczne traktują prawo jako zjawiska społeczne. Teoria adekwatna PetraŜyckiego – pojęcie ma odnosić

się tylko do danej klasy zjawisk, które posiadają pewną cechę, by było dobrze określone. Teorie kulejące były prawdziwe wobec

klasy o której się wypowiadało, ale teŜ wobec innych przedmiotów. Teorie skaczące – prawdziwe są tylko wobec części klasy wobec

których się wypowiada. ”Społeczne działanie prawa i moralności,, - jego poglądy atakują dogmatyczną koncepcje prawa. Cele mają

być osiągane wobec prakseologicznego działania. Według PetraŜyckiego prawo i moralność są tworami obiektywnymi

rzeczywistości. Prawo i moralność mogą zaistnieć gdy zaistnieje pewne przeŜycia psychiczne. Badanie opiera się o obserwację.

Psychologia emocji i metodologia ogólna na nie składa się jego teoria. Skrytykował tradycyjna psychologię, która składa się z:

Emocje determinują wszelkie zachowania, nazwał je PetraŜycki impulsami. One zostały przez niego uznane za najwaŜniejsze

zjawiska psychiczne. Emocje podzielił PetraŜycki na apulsywne i repulsywna. Uczycie apulsji jest pozytywne, coś nas ciągnie, zaś w

repulsji coś nas odpycha od pewnych przedmiotów. Oprócz apulsji i repulsji wymienił przeŜycia intelektualne. Całą rzeczywistość

podporządkował kryterium oceny teleologicznej. Czasami wyobraŜamy sobie pewien poŜądany, apulsywny punkt widzenia świata, i

z tego punktu widzenia oceniamy świat. Jest to świat norm,. Wartości zasadniczych. Pewne zasady prawne są niczym innym jak

artykulacją motywacji zasadniczych. PrzeŜycia są etyczne i estetyczne. PrzeŜycia etyczne są dwoma rodzajami obowiązku. Są to

obowiązki porwane i obowiązki moralne.

Obowiązki moralne są jednostronne, regulują sytuację osoby zobowiązanej. Robimy coś bo czujemy, Ŝe tak powinniśmy zrobić.

Obowiązki prawne są dwustronne, jedna osoba jest uprawniona zaś druga jest zobowiązana. Obowiązki prawne odczuwamy jako

skrępowana, zaś moralne jako wolne. Z obowiązkiem wyobraŜenia kradzieŜy wiąŜe się obowiązek moralny (jako pewne przeŜycie,

Ŝe tak jest źle). Prawo z kolei PetraŜycki podzielił na intuicyjne i pozytywne. Prawo intuicyjne, jest to przeŜycie indywidualne,

kryterium wyodrębnienia jest kryterium wewnętrzne. To prawo obowiązuje samo przez się. Prawo pozytywne jest wyodrębnione

według kryterium zewnętrznego, intersubiektywnie postrzegalnego. MoŜe być przeŜycie, ale kiedy nie jest intersubiektywnie

postrzegalne to nie jest to prawo. Prawo pozytywne to prawo oficjalne, które mówi o rzeczach zawartych w aktach prawnych, ale teŜ

musi być przeŜycie psychiczne bo gdy go nie ma to nie jest to prawo.

Analiza prawa i moralności. Prawo jest wodą zaś moralność winem. Prawo jest aktywne, zaś moralność jest pasywna. Moralność nie

wywołuje zachowania u określonej duŜej grupy osób. Moralność ma mniejszą rolę w tworzeniu postępowych wartości. PetraŜycki

stworzył ewolucyjną teorię prawa z teorii rozwoju prawa i z teorii społecznego działania prawa. Prawo jest fenomenem społecznym,

tak jak moralność.

Teoria rozwoju prawa ma trzy nurty:

1. wzmoŜenia wymagań prawnych (coraz nowsze zasady i ludzie je akceptują),

2. zmniejszenie kar (mimo tego, Ŝe prawo jest mniej represyjne to ludzie je przestrzegają),

3. zmiana pobudek (chcemy realizować jakiś cel przez zmianę pobudek).

Ludzie mają pewne społeczne przekonanie o obowiązywaniu prawa. „’Tyle jest kompleksów przekonań ile jest ludzi,,. UwaŜał, Ŝe

najlepsze teorie to takie teorie, które są bez apriorycznych załoŜeń. JednakŜe sam je przyjął twierdząc, Ŝe ludzie będą dąŜyć do

doskonałego prawa. O ile prawo intuicyjne spełnia funkcję wychowawczą i normatywną to prawo oficjalne chroni np.: własność, czyli

pełni funkcje dystrybucyjną.

- teoria naukowa jest wolna od spekulacji, prawo powinno kształtwoać zachowania społeczne i sprawnie działać;

- teoria adekwatna przeciwna teoriom kulejącym lub skaczącym;

- teoria socjologii prawa podejściem na zasadzie introspekcji;

Jednostronno ść Dwustronno ść

Aktywne Pasywne EMOCJE (impulsje)

wola uczucie poznanie apulsywne repulsywne

- emocje determinują działania i zachowania, są spowodowane zjawiskami jednostronnymi, są odczuwalne i poznawalne;

- analiza prawa i moralności w odniesieniu do psychologii emocjonalnej;

- emocje intelektualne, to trzeci rodzaj emocji, o których mowa: dzielą się na teleologiczne, czyli celowościowe,

a takŜe zasadnicze, które moŜemy podzielić na: etyczne, estetyczne. Etyczne, to obowiązki moralne (jednostronne) i obowiązki

prawne (dwustronne);

- emocje etyczne:

*prawo intuicyjne- indywidualne, subiektywnie postrzegane, wewnątrz kryterium sprawiedliwościowego;

*prawo pozytywne- ma charakter intersubiektywnie postrzegany, istnieje to, co zostało ustanowione;

*prawo oficjalne- rozumiane przez pozytywistów; funkcja: dystrybucyjna i organizacyjna;

Zaczenie przeŜyć etycznych:

- oddziaływania motywacyjne (określonego czynu);

- oddziaływanie wychowawcze (zmiany psychiczne w zachowaniu; utrwalają oddziaływania motywacyjne);

Prawo jest waŜniejsze od moralności, poniewaŜ:

- jest aktywne;

- moralność moŜe jedynie poprawiać, wpływać na prawo;

- prawo eliminuje konflikty;

- prawo ma ograną rolę da wartości postępowych.

PetraŜycki wprowadził nową naukę o prawie:

- wiara w charakter ewolucyjny;

- charakter aksjologiczny;

- polityka prawna (kształtowana, aby osiągnąć pewne wartości i cele);

- określanie celów jest bezpośrednio związane ze szkołą krakowską;

- nauka czysta.

J.Lande - ontologiczne i epistemologiczne załoŜenia myśli prawa.

- ontologiczne- prawo jest związane z wypowiedziami wyartykułowanymi;

- epistemologiczne- badania nad tekstami prawnymi, działaniami, przeŜyciami, badania prawa- jeŜykowo-ligiczne,

behawioralne, psychologiczne.

K.Opałek - uczeń Lande.

- chęć stworzenia logiki- deontycznej;

- stosowanie prawa i jego modele;

- społeczne oddziaływania prawa, świadomość prawna, socjologiczna- prawna.

Punkt wyjścia w jego rozwaŜaniach, to odpowiedź na pytanie "Czym jest norma?"

- norma jest czymś więcej niŜ sam akt prawny;

- koncepcja znaczenia normatywnego- słuŜy do kwalifikacji spełnienia, one niczego nie desygnują;

- norma prawna- jest to znaczenie normatywne wypowiedzi zawartych w tekście normatywnym;

- istotne są tu stany psychiczne i relatywne działania.

Zakład socjologii prawa – pierwsza katedra socjologii prawa. Cele i zadania katedry:

2. rozwaŜania nad istotą normy prawnej, nie moŜe być traktowana jako coś niewywodzonego z przepisu prawnego,

3. koncepcja znaczenia normatywnego, analiza terminów zawartych w normach prawnych,

4. terminy mają stanowić podstawy do kwalifikacji, funkcja nakładania kwalifikacji, wymogów,

5. norma to znaczenie wypowiedzi zawartej w akcie normatywnym, ma więc znaczenie normatywne,

6. wpływ znaczenia normatywnego na Ŝycie społeczne, kształtowanie motywacji do określonego działania.

G.Ehrich - z wykształcenia prawnik, studiował w Wiedniu, w 1913 tworzy „Podstawy socjologii prawa”, następnie „Podstawowe

zasady socjologii prawa”, „Logika prawnicza”, „Prawo ludności z Bukowiny”.

- uwaŜał, Ŝe istniejący porządek zbiorowości to efekt funkcjonowania róŜnego rodzaju norm, zaś prawo to jeden z wielu

normatywnych czynników;

- kaŜda zbiorowość kreuje własny porządek wewnętrzny, zaś wewnętrzny porządek jest regulowany przez zasady postępowania,

które według ludności traktowane są jak prawo, tzw. Ŝywe prawo, kaŜda zbiorowość posiada wewnętrzną integrację, kreują swój

własny porządek wewnętrzny;

- instytucje prawne to uporządkowane elementy, są konsekwencją istnienia prawa;

- ludzie wypracowują formy organizacyjne, np.: małŜeństwo, zaś dopiero później tworzą akty prawne, np.: istnieje państwo

zorganizowane politycznie a następnie wydana zostaje konstytucja. Rzeczywistość społeczna inicjuje prawo, które jest wtórne

wobec rzeczywistości społecznej. Kiedy Ŝywe prawo jest niewystarczające, naleŜy zastosować prawo sądowe;

- zastosowanie wykładni funkcjonalnej / dynamicznej, a odwrót od literalnej i statycznej, np.: prawo powinno być zgodne z interesem

społecznym;

- relacja pomiędzy prawem państwowym a prawem Ŝywym:

*prawo państwowe (charakter statyczny) to uporządkowana artykulacja prawa Ŝywego (charakter dynamiczny),

*prawo państwowe egzekwuje i sankcjonuje przestrzeganie prawa Ŝywego,

*prawo państwowe ingeruje (kompiluje) w prawo Ŝywe,

*całkowita niezaleŜność prawa państwowego i Ŝywego;

- aby zrozumieć prawo naleŜy wykorzystać wiedzę empiryczną, badania powinny dotyczyć prawa Ŝywego:

*jak prawo jest stosowane,

* reakcja na stosowanie prawa.

Wykład 7

Max Weber - (1864-1920), by pionierem socjologii, teorii państwa, nauki o religii, religioznawstwa. Z wykształcenia Max Weber był

prawnikiem. ’’Wildschaft und gezetzschaft,, - Prawo i ekonomia. Law in economy and society – 1922. Poruszał w swych dziełach

problem legitymizacjii prawa, prawa względem moralności, prawo a ekonomia. Jako pierwszy zajmował się wpływem religii na

kapitalizm. Działanie społeczne – był to według niego najbardziej podstawowy element budujący więzi międzyludzkie. Działanie musi

być przede wszystkim racjonalne (nota bene jest to jego podstawowa koncepcja działalności). Racjonalność – to co czynimy

przyporządkowane jest naszej wiedzy , ukierunkowane jest na cel, dobrane są środki do realizacji tego celu. Motywacja

ukierunkowywuje nas na cel. Przeciwieństwem działania racjonalnego jest działanie irracjonalne, które jest sprzeczne z celami,

podjęte niewłaściwymi środkami, z uwagi na niewłaściwe wartości. Racjonalność jest tutaj pojęciem modelowym, lecz my nigdy nie

czynimy w sposób pełni racjonalny, zbliŜamy się jedynie do tej modelowej racjonalności. Racjonalność jest potrzebna by zrozumieć

działania innych ludzi. Nasze działania modą być nakierowane na róŜne przedmioty, na przedmioty materialne bądź niematerialne,

lub teŜ na innych ludzi. MoŜe to teŜ być działanie ukierunkowane na działania tych innych ludzi (akcja-reakcja).Działania

nakierunkowane na działania innych ludzi są działaniami społecznymi. To prowadzi do stosunku społecznego (muszą istnieć

najmniej dwa podmioty tego stosunku społecznego, działających w racjonalny sposób.

W jaki sposób normy prawne reguluję stosunki społeczne? Prawo, według Webera, jest to norma społeczna kształtująca Ŝycie

socjologia prawa - skrypt 2.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: